ZONDAG 18 AUGUSTA 1880. VIERDEN JAERGAAG.-A' 204.
AELST, den 17 Augusty.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prvs der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De pcrsoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry macnden kos
teloos eeno annonce van 10 drukregelen in ons blad doen placl-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CHIQUE
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszell's opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenigc
stukken zouden begeèren mede te deeleu, zullen gebeym ge
houden worden, ten zy wv m regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Gcene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe tc
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat dun
druk aengael.
WIE IS EK VERANDERD
Sedert cenigen tyd is er veel geschreéven, en niet min ge
klapt, over eene aerdige zaek, de aerdigste die er misschien
sedert lang is voorgevallen. Die aerdige, die wonderbaere zaek
is eene verandering van princiepen, iseene politieke bekeering,
daer niemand op gedagt had, die onmogelyk scheen te weézen,
en die een ieder zoo vremd schynt te zyn al of het manneken
uyt de maen was gekomen 't is de verandering, de bekeering
van M. Rogier en consoórlen, of van den Mcssager de Gand
Ik zeg van iM. Rogier en consoórlen of van den Mcssager de
Gand, want wie van deéze twee eygentlyk bekeerd of veran
derd is, schynt een raedsel te weézen, maer altyd is het zeker
dat den eenen of den anderen is omgekeerden veranderd. Onze
leézers zullen dit misschien vóór eene grap aenzien, en hierom
den moed niet hebben van voort te leézen, doch wy verwittigen
hun dat het geene grap is, maer eene ernstige zaek die alle
aendagt verdient, en vóór allen,waeren Belg, véél agterdenken
baert.
Men moet weéten dat er in den hollandschen tyd tot Gcnd
dagelyks een dagblad verscheén, 'tgeén vóór opschrift had
Le Messager de Gaad, etc. Dien Messager was van den hol lan
der vader Willem gehuerd en wierd van hem rykelyk betaeld
om al dc knevelaryën, de verdrukkingen en ongeregtigheden
die wy van Willem le verdraegeu hadden, goed te keuren en
hemelhoog te verhellen. De liberaele gazetten speélen heden
de zelfde rol, en toen vader Willem niet zynen fameuzen
Goubau, Van Maanen en Van Gobbelschroy zich toelegden om
de Belgen in hunne godsdienstige gevoelens le krenken, wals den
Messagcr hunnen voórvegler en hield zich bezig niet dagelyks
tegen den godsdienst en zyne bedienaers uyt té vaeren. Maer
eyndelyk hel jaer 1830 is daer Willem, met zyne ministers,
prins diamantski niet uytgezonderd, word over den Moerdyk
gejaegd, en Leopold word koning der Belgen Goed, maer den
Messager blyl't lot Gend verdedigen, zyn vaderlyk besluer, zyne
regten op Belgiën, den Messoger houd niet op onze revolutie
te schandvlekken, onze vryheden te versmaeden, met koning
en ministers te spotten zyne woede tegen de religie en nae-
mentlyk tegen de priesters kent geene paclen Somtyds word
wel zyne pers verbroken, in stukken geslacgcn, maer eenige
dagen nadien, den Messagerverschynt met eene nieuwe razerny
tegen al wat vadcrlandsch tegen al wat godsdienstig is, dit hééft
zoo geduerd van 1850 lol 1850 en nu op eenen keer, heeft
den Mcssager zyne kazak gekeerd en is half veranderd; t' is te
zeggen hy blyft wel ongodsdienstig gelyk hy vóór deëzen was,
maer hy is vadcrlandsch geworden. Hy erkent nu onzen koning
en zyne ministers, zyne groote mannen! Al wat MM. Rogier,
Frère Orban en De llaussy doen of verriglen, vind hy goed,
alderbest't nieuw politiek dat zy volgen, en dat in de logiën
der vrymetsèlaers is gesmeéd; de wet op het-middelbaer on-
derwys die zy* hebben voórgedraegen en, ondanks de petitiën,
hebben doen stemmende willekeurigheyd die zy tooncn
nopens de godvrugtige legaeten en testamenten 't onderzoek
dat zy doen op kloosters en kerke-inkomsten, op kloosters en
kerke-goederen; het cerlilicael dat zy vereysschen van met
hert en ziel liberalisi te zyn, om tot eenige bedieningen be
noemd te worden; de bescherming die zy aen alle nyverheyds-
takken verleenen, en aen de bezonderste nyverheyd, aen den
landbouw syslematiekelyk weygeren; immers veel meer andere
knevelaryën te lang om hier te melden, zyn nu by den Messagcr
even gelyk 'by de Indépcndance, den Précurseurden Observa-
teur, meesterstukken van wysheyd en regtveêrdigheyd De
werken van onze ministers worden dóór den Mcssager lot aen
de sterren verheven!... Is er iemand die kan zeggen dat dit
niet aerdig, niet wonder en boven alle wonderen is!., den
Messagcr veranderd, den Messager bekeerd, ministerieel ge
worden Maer is dit waer Is den Mcssager veranderd,
bekeerd, om dal hy allen lof aen onze ministers gcéfl Dwaeze
vraeg zult gv zeggen en nogtans hier is den knoop aen vast,
hier is liet peèrd gebonden Is den Mcssager veranderd, ge
keerd tot onze ministers? ofwel zyn onze ministers veranderd
en gekeerd tot den Messagcr hoort leézers en óórdeelt
Den Journal des Flandrcs, insgelyks een Gendsch dagblad,
beweert by hoog en leeg dat den Mcssager veranderd is; dat
deézen zyn couleur, zyne opinie verlaet vóór eenige duyzende
franken; dat hy zich laet smeóren met de muntolie van M.
Rogier en consoórten; dat er lusschen hem en onze ministers
aerdige merkten zyn gesloóten Maer den Mcseagcr loochent
dit alles en verklaert dat hy niet is bekeerd, maer dat het
Belgisch ministerie tcenemaef is bekeerd klaerder gesproken,
den Mcssager houd staen dat hy nu nog de zelfde principen,
de zelfde gedagten Verdedigt, de welke hy onder Willem heeft
verdedigt, maer dat het belgisch ministerie nu de zelve prin
cipen de zelve gedagten hééft en volgt, die Willem hééft gehad
en gevolgd, dus dat er geene verandering is ten zy van den
kant onzer ministers, de welke nu doen 't geen Willem, Gou
bau, en Van Maanen hebben gedaen, te weéten de katholyke
plaegen, tergen, vernederen, verdrukken, overheerschen
Maer nu ten slotte, wie hééft er gelyk wie. zegt er de waer-
heyd, den Journal des Flandrcs of den Messager Wy gclooven
dat zy beyde gelyk hebben en de waerheyd zeggen; wy gclooven
dat den Mcssager is uylgekogt van Onze ministers, en wy gc
looven niet min dat den Messager zich hééft laeten uylkoopen,
en onze ministers prysl, hemelhoog verheft om dal zy op zyn
Willems werken, de voetstappen van Willem bewandelen.
Hier uyt trekken wy dit gevolg dat orangist zyn, Jiberalist of
ministerieel zyn, eenen huisepot is; dat de orangisten en libe-
ralisten (waer onder ook dc vrymetselaers begreépen zyn), te
samen spannen en eikanderen de hand geéven om de katholyke
en bcdaerde party den oorlog aen te doen!... Mogten wy in
onze mevning bedroógen weézen
eyndelyk den generael Brialmont, als minister van oorlog: van
deezen nieuwen minister zegt de openbacre opinie dal de eer
en belangen des legers aen eenen ervaren man zyn tocbelrouwd;
dit willen wy gelooven, doch blyft te bezien wat er met den
gezwollen oórlogsbudget zal gedaen worden.
IIERP LAESTER1NG VAN HET MINISTERIE.
'T is eyndelyk gelukt, na lang zoeken en herzoeken, dry
mannen le vinden, welke zich hebben laeten overhaelen om
hunne naemen nevens deéze van MM. Rogier en Frère te plaet-
sen, en aldus de sluyplrekkingen van't stervend liberalislendonv
eenigzins te verzaglen. De twee groote baezen der iiberalisièn,
MM. Rogier en Frère, hebben meèrmaels gepoogd aen elkander
't gras van onder de voelen te snyden, ol in klaerdere wóórden,
die twee volksplaegers hebben, sedert cenigen tyd gezogt,
eikanderen verloóren le speélen maer wyl zy beyde aen hunne
ministersportefeuille hielden gelyk aen hun vel, zoo gebruyklen
zy van wederzyds dc listigste streéken om ze le behouden,
streéken die evenwel niet onopgemerkt konden doórsluypen,
want is M. Rogier eenen franschman, M. Frère is eenen wael,
en dit is genoeg gezeyd om te doen verstaen-waerloe zy bckwaem
waren ten eynde op de ininisterieéle kussens te mogen hlyven
zitten. Dan eyndelyk ziende dal fyn legen fyn geene voeyering
noodig had, hebben den franschman met den waèl, en den wael
met den franschman 't geschil ten halven dóór gedaen, en zich
aldus wéér op hunne zetels gelymd lot dat zy er dóór de eene
of andere ernstige gebeurtenis vóór altyd zullen afgerukt
worden, al ware er hun vel dan ook moest blyven aenplakken.
Deéze gebeurtenis zal zich niet lang laeten waglen, want, T poli
tiek van partygeest, van geweld, van verkwisting is reeds met
eene impopulariteyt gcslaegen die men onmogelyk zal poogen
weg le neémen.
Ondertusschen zy 't geweéten dat M. Tesch, lid der volks
kamer, als minister van juslicie is benoemd, M. Van Hoorebeke,
afgeveêrdigden van Eeeloo, tot het.ministerie van openbaere
werken, en den generael Brialmont lot het departement van
oorlog. Vóór wal M. Tesch betreft, niemand ontkent hemde
noodigc bekwaembeden tot vervulling van dien post, maer
moeyelyk begrypl men hoe hy zynen naein hebbe kunnen leenen
aen een ministerie, welks kwakzalvers-politiek hy meermaeis
hééft afgekeurd. Het ministerie van openbaere werken,
waerin zoo ontzettend veel millioenen gesmolten worden, is al
wederom in de handen van eenen advokaet gevallen welken,
al ware zyn hoofd vol wellen en regterlyke kennissen, toch
weynig het aenleggen van kalsy- en spoorwegen, het graeven
van vaerten of rivieren, het besluer van waterwerken etc. etc.
bestudeerd hoéft, welke zaeken dan ook dóór zulken mi
nister niet konnen beridderd noch nagezien worden, en dus
altyd in haeren geldverslindenden toestand moeten biyven
verke; ren. Het besluer van den stadsspoorweg zou eene gron
dige hervorming moeten ondergaen, omdat den staet aen dien
tak jaerlyks 7 a 8 millioenen franken toedraegt; en hoe zal
't mogelyk zyn dit besluer te hervormen, als den minister er
volstrekt geene kennis van hoéft? Droevig voóruylzigt' vóór de
schatpliglige welke, vermoeyd van beloften, zoo zeer verlangen
naer daedelyke, naer weézenlyke gcspacrzaeinheden. Komt
Minister De llaussy welken, als eenen tweeden Willem den
koppigen, van den morgend tolden avond studeerde om nonnen,
rcligieuspn en priesters te plaegen, gevoelende dat zyne pyp
uylgerookt was, dal men van hein niet meer wilde en dat ïiv
in t kort zou algedankt worden, komt, als 't ware vrywillig,
van zyn ministerie af te zien. Maer, wacrom dit zoo plotselings
gedaen nu dat den Iiberalisièn haspel zoo verward is? Wel
eenvoudiglyk omdat er nu juvsl een plaelsken open was 't géén
jaerlyks YYF-EN-TVYTNTIG DUYZEND FRANKS weêrd is, en
dat de liberalisten wel weéten liberael tc zyn als zulks ten
kosle is van andermans borze en vóór hunnen eygen zak. Ja,
ja, Belgen, gy moógt het zeer wel weéten, M. De llaussy, ge-
weézen justicieminister, is benoemd tot gouverneur der
nationale bank, en dit met een profvl van 25,000 fr. 's jaers
25 duyzend franken 's jaers om geholpen te hebben, de ver
pletterende leeningen uyt onzen zak le kloppen 25 duyzend
franken 's jaers om sedert de opkomst van 't nieuw politiek,
65 millieenen franken te hebben helpen ujjjvdsnaemelyk
Vóór den oorlog. fr. 9,000,000
Voor hel inwendig2,000,000
Vóór openbaere werken5,000,000
Leening van den 26 February 1818. 12,227,000
Leening van den 7 Mey 181825,541,500
26 Mey, uytgaef van papier12,000,000
Te samenfr. 65,768,000
Welk sommeken isverdweénen in slegts twee jaeren, en dit
boven het budget van 117,000,000 fr. 's jaers.
25 duyzend franken 's jaers om den armen zoo onbermhertig
van menig testament le hebben beroofd 25 duyzend franken
7s jaers, om nonnen en priesters te hebben gekweld en dit légen
21 duyzend franken 's jaers geduerende dry jaeren.... Dus 2i
en 21 maeken 42, en nog 21 maeken 65 duyzend franken op
dry jaeren om gedaen te hebben 'l géén wy hier hoven vermel
den, en dan nog dien vetten post vóór slot van rekening
Waerlyk, de Belgische schatkist is liberael, als zy zoo gewillig
en zonder legenzeg met geheele zakken geld naer 't hooi'd smyt
van mannen die de Belgen veel liever novt zouden gekend
hebbenMaer, zoo gaet meermaeis, verdient met alle regt
het eerekruvs of eenige andere gunst, en gy zyt van zekeren
haspel niet, weg met u, men doet u liever meer beiaclen, men
werpt u liever schandwóórden en lasteringen naer 't hoofd
verdient een ander kruvs, en niaekt deel van zeker klieksken,
en alles zal u wel gevallen, men overlaed u met eer en wecr-
dighevd, met geld en gezag O verkeerde wereld
DE GESPAERZAEMHEDEX.
Wanneer de mannen van het nieuw politiek aen het gouver
nement gekomen zyn, zegt den Belg, hebben zy beloofd spaer-
zaemheden le doen. Zy hebben zoo wel gespaerd dat zy de
leeningen van 40 millioenen opgeëéten en er nog eene schuld
van 56 millioenen bygemaekt hebben. Den heer Frère voórnae-
menllyk hééft zekerlyk zich meest doen onderscheyden dóór
zyne groote beloften. Zie hier hoe hy de zelve gehouden hééft
'T is den Phare die spreekt
Wanneer in 1847, meester Frère minister van openbaere
werken geworden is, heeft hy dit.jaer de onkosten van zyn
departement met 1,700,000 vermeerderd. In 4848 heeft hy vóór
vermeerdering van rails, 1,542,000 franks gevraègd, somme
welke hy verzekerde tocreykcnd le zyn; in de inaeud February
van het zelfde jaer vraegde hy nog 5 millioenen vóór het
zelfde voorwerp.
Den heer Frère is alsdan minister van financiën geworden en
sedert dien heeft hy agter hem eenen kleynen steèrt gelaeten
van 405 millioenen
Het dunkt ons dat de dagbladeren, dóór vremde schryvers
opgesteld, nog niet genoeg den lof van de ministers maeken.
anneer men de eer heeft dóór zulke behendige staels-inannen
bestuerd le worden, zou men uyt erkentenis vóór hen stand
beelden moeten opregien. Wy twyfelcn niet of al de geénen die