Mililaire Godsdiensljiliglci].
PILLEKENS.
poogingen ziet welke de leden der genootschappen van den
li. Vincenlius a Paulo aenwenden, zou men niet mogen 1
zeggen dat de wetgeving maer weynig moeyte zal hebben
om den algemecnen wensch te zien ingewilligd worden?..,.
Een enkel eyndeken wel, gelyk Al. JJuraortier zegt, zou
vergenoegen als het zou luyden
De bedelarij is verboden en zal currectionneellyk gestraft j
worden. Elke gemeente is gehouden in den onderhoud harer
armen te voorzien.
Wy laten hier eenige bemerkingen volgen nvt het be-
langryk werkje van M. Opsomer waervan wy nog gesproken
hebben, en die bewyzen dat ecne goede politie legende
bedelary onontbeerlyk is
De armoede spruyt altyd, of uyt pligtverzuym of uyt
ramp geval.
Pligtverzuym. Het leven van den mensch is twee-
voudig zedelyk en stoffelykzyne pligten zyn dan ook
tweevoudig. De pligten van den mensch verschillen volgens
zynen stand de natuer en de rededen godsdienst
en de wet loeren iedereen zyne pligten kennen.
Onderzoekt liet leven van den armen, en hoe menig-
mael zult gv niet bevinden dat hy vervuilen is door
pligtverzuym. lloe veel huvsgezinnen lyden er niet
armoede, omdat zy met den geest van werkzaeinheyd
niet bezield zyn Hoe veel huysgezinnen zyn er arm,
omdat den vader eenen verkwister, omdat de moeder
slecht de geldmiddelen des huyzes bestiert, omdat den
zoon den gewonnen dagloon tot overdaed besteed Voor
menige werklieden is het verlies der gezondheyd het
begin van langdurige armoede, maer dat verlies van
gezondheyd heeft ook mecrmaels het pligtverzuym
tot oorzaek.
Rampgeval. De rampgevallen zyn ook tweevoudig,
algemeen of byzonder.
Algemeens rampgevallen zyn zulke, die ganscli een
land, een gewest, eene gemeente, eene nyverheyd, ecne
klas van menschen treffen.
e Zoo lyd Vlaenderen vooral door hel vervallen der
lynnyverheyd etc. etc.
Byzondere rampgevallen zyn zulke die slechts op eenige
cc huysgezinnen, op eenige persoonen drukken.
ci Wy zullen het niet wagen de reeks byzondere rampen
aen te halen, die den mensch zyne middelen van bestaen
kunnen ontnemen, de tack ware eyndeloos. Maer
ii inderdaed, hoe veel armen telt men niet die gebukt gaen
onder de slagen van het een of het ander byzonder
rampgeval. Onbetwistelyk dan, in pligtverzuym, in
rampgeval, ligt de kiem der armoede
Wv spraken in ons vorig N'over de reorganisatie van
't leger en zegden dat, door de vermeerdering des legers
van 80,000 op 100,000 mannen, den oorlogsbudget ook
zou verhoogd worden. Nu, dien budget is aangenomen en
vastgesteld op 32 milltoenen 190 day zend franks!!!
Voor den gezondheidsdienst van het ligchaem alleen, dal
is voor doctor, apoteker en medecynen, zyn er 920 duyzend
645 franken, uytgesteken voor Iigchamelyk voedsel,
kleedereu, liuysvesting, vuer, licht, immers voor de kleinste
zaken is er ruimschoots gezorgd, en met over de 52 milli-
oenen kan men voor nog al veel zorgen. Er is maer eene
zaek die de aendagt van 't gouvernement niet vveerd was,
en deze zaek is de bezorgdheid om aen de soldaten de
kivyling hunner godsdienstige pligten te vergemakkelyken,
de bezorgdheyd om hun de zedelyke vermaningen en ondiT-
rigtingen, immers de geestelyke spyze der ziele te ver
schaffenNeen dit was de nioevte niet vveerd, het
ministerie liegt er geenen den minsten prys aen of onze
soldaten, door eene volkomene beroovmg of verznymenis
der godsdienstige pligten, vergod- en verzedeloosd wórden
de geboden van God en Kerk met de voeten trappen,
mogen onze soldalen doen, dit staet hun vry, daer word
niets tegen gezegd, maer den minsten opstand tegen den
minsten oversten, al ware liet slechts tegen eenen kaporacl,
dit word weldra met eene opsluiting soms van 1, 2 en 3
jaren gestraftEu dan, wat is er 'I kragtdadigsie om aen
de soldaten gehoorzaemheyd, eerbied en onderwerping aen
de oversten in te boezemen? Juyst dat gene wat men
toenemael verwaerloost, te weten de kwvting der gods
dienstige pligten, die men nogtans grondivettiglyk gespróken,
gehouden is voor de soldaten te vergemakkelyken. -
Wy hebben hiertoe in ons vorig N' het eenvoudigste en
allergeschiktst middel aengewezen, namelyk de iurigting
van een aelmoesscnierschap voor elk regiment.
Door deze inrigling willen wy niet te verstaen geven
dat men de soldaten gedurig mei de zweep op 'l lyl''moet
zitten om ze alle weken naer biechtstoel en communiebank
te dryven, om ze te doen vasten en geheele dagen te doen
lezen en bidden. Neen, wy weten dat dit onmogelyk is,
maer 't geen wy zouden w illen, en 't geen wy regt hébben
te vragen, is dat de soldaten alle weken konnen mis liooren
waertoe zv zoo streng verpligt zyn dan religieusen wat wy
nog zouden willen, is dat de soldaten ook het woord Gods
en de vermaningen hunner wettige geestelyke overheden
konnen hooi en, al kon zulks maer een of tweemael ter
inaend gebeuren dat verder den aelmocssenier tot zvne
manschappen den vryen toegang hebbe. om zich, tydens" de
rusturen, met hun vriendelyk te onderhouden en aidus hun
vertrouwen en genegenheid te winnenAls de oversten
en officieren maer zouden meêwillen, men zon in de
kazernen duyzendmael meer goed konnen doen dan in de
verderfelyke scholen van den staet, waer hert geest der
jongelingen gezamentlyk bedorven worden, en waerin het
goed zacd geenen wortel kan vatten.
Men zal ons misschien opwerpen dat het tegen do grond
wet is dat er voor de soldaten eene byzondere mis geschiede,
omdat den staet geenen godsdienst erkent. Wy antwoorden
hierop dat het juyst het tegenstrydige is, vermits de grod-
wet wilt dat er niemand in de' uytoeffening van zynen
godsdienst verhinderd worde. Nu," als de soldaten" des
zondags morgens hunne kazernen niet mogen verlaten,
waer is de vryheyd van hunnen godsdienst uyt te oeffencn
Zou het misschien ook tegen de grondwet zyn dat de
troepen eenen aclmoessenier hebben die hun onderligt, die
Inn in den nood, op hot slugtveld, ,in hunne bietste oogen-
blikken, zou bystaen Hit zal misschien den burgemeester
van Brussel zeggen die, over eenige dagen, durfde uytkramen
dat de godsdicnslvryhcyd zich verzet tegen de weygering
Van subsidien Ie geven aen eenen theater die zich door zyne
verregaende ongebondene en zedelooze stukken onder
scheidde en waerlegen er gereklameerd wierd maer een
verstandig, onpartydig, vaderlands-en zedeminuend man
zal dit niet zeggenWy eindigen deze bemerkingen
met er de aendagt van wie het aengaet op in te roepen, en
met den wensch uyt le drukken dut er uyt de lüo duyzend
34(1 franks die in den oorlogsbudget voor onvoorziene
uytgaren ligureren, de noodige somrne gebruykt worde om
een algemeen aelmoessenicrschap voor 't leger in te rigten,
opdat het leger benevens eene school van eer van vader
landsliefde, eene school van godsdienst en zeden worde
waer de ouders hunne hinders zonder angst of vrees mogen
zien naer toe trekken.
Wy vernemen met veel voldoening dat onze dry agtbare afgt-
veerdigde gezamenilyk mei deze van Dendcrmonde, by den minister
zi n geweest, om le vragen dal den yzeren weg van Aelsl op Aude-
gem spoedig zou mogen geopend worden. Deze vraeg is zeer
gimsliglyk aenveerd en er zal gevolg aen gegeven worden.
Apropos van onzen yzeren weg, men zegt dal er vele liberale
schreeuwers en slruyssclie vlo: kers hemel en aerde bewegen om
als komiiiissaris in onze static te worden aengesteld. Wy denken
dal licl gouvernement op zyne hoede zal zyn om geene kerels
zonder onderzoek le benoemen.
v In T jongenswcesiiuys is, sedert cenigen lyd zeker fieskeu
aen^esleld 0111 den sccrelaris (e lielpen schrvven. Dil fieskeu trekl
daer 60 franks par trimester boven de huysveslinj; en onderhoud
van clen en drinken. Wy zouden aen de commissie eens willen
vragen waerom zy eenen sccrelaris heeft dien zy wel bclaell, als
een ander zyn werk moei doen en ook beiaehi wordenApropos
van dil fieskeu, zou dil manneken ons eens willen zeggen wat
muylpeeren, blauwe oogen en ineer andere zoetigheden hy, dezer
dagen, ontvangen en uytgedeeld heeft Zou hy ons eens willen
zeggen of dil wel ineeslerlykeof surveillantsmauieren zyn?
Zou de commissie nog wel denken om zulke mannekens*als
meester over de weezenjongers aeu te slellon? Wy zullen op al
die zaken later terugkcereu.
v Hel Verbond van Aclsl beknibbelt de stemming van de
aglbare heeien De Rudtlere en De Porlemonl tegen hel leger-
cvflër van 100,000 mannen. Wv aenzien die stemming als
een aki van mo-*d en vertrouwen waervoor wy geene woorden
vleyênd genoeg konnen vinden om ze met alle goedkeuring en
tevredenheyd aeu die aglbare en voortrefl'elyke heereu loc le
sturen
ZOO IK PRIESTER WAS. Onder dees opschrift geeft hel
Verbond wederom een artikel 't geen Robcspierken van den Dominé
gekregen heeft. Daer hel den zelfden rimram isdauzyn voorgaende
artikel van zelfden kaliher, willen wy er noch lyd noch placlsaen
verspillen en verzenden onzen konfrater naer onze antwoord van
over veertien dagen.
Enkeivk zullen wy er hyvftegen dat, zoo hy priester was, hy
geene kelieryeu geene prolestanlsche dolingen, geene mahometaen-
sche vuylbrokkeryen, zou afkeuren, hy dan volstrekt geenen pries
ter meer zou zyn, maer wel eenen wclgecondilionneerdcn Dominé,
eeueu navolger van .Marlen Lui lier en Jan Calvyn. Als den konfra-
mel zulke lappen wilt gelyk slaen, wy wenselien hem proficiat
met de kans, hy heeft een voordeel, uameiyk dat er zyn gezigl
redelyk wel op trekthy heeft maer zyne klauwen open te sperren
en zynen stinkenden sleert le kwispelen eu 'l zal juyst gepast zyn.
v I Verbond vertelt dat er menschen zyn die denken dal een
land gered is als er veel kloosters en monikken zyn in plaets van
kazernenWy antwoorden daerop dat er ook menschen zyn die
denken dal zy zelve zouden gered zyn, als zy de inouikeu uyt
hunne kloosters zouden mogen jagen en de zelve dan geheel uyl-
plumleren en hunne goederen voor een appel en c>' inslikken.
Hel sehvnl dal men in de kamer al de budgets met hunne
oude mishruyken en verkwistingen, te viervoet stemt omdat Frèrc
naer zyn land zou durven terugkcereu T welk hy, volgens 't alge
meen gevoelen, verlaten heelt om aen zyne tegenparty geene reke
ning le moeten geven van zyne politieke en financiële daden. Dit
noemen de franc masons liet volk verlichten en gelukkig maken,
kloekmoedig en openherlig handelen.
v Ons pillekensbaksken is zoo vol, dal hel overloopt. Gebrek
aen lyd en plaets dwingt ons deze henevens andere artikels, poli
tieke aenmerkingen etz. lol opvolgendeN,s te verschuyven. Uylge-
steld is niet kvvyigeseholden
r irsTgT-Tgaavw9
KIEZIXGEX IX IBOLLAXD
Zoo als wy gezegd hebben, zullen de zaken in Nederland min
der slecht slaen, dan de Indcjtcnda^ce het eerst gezegd had.
Wei zal ile constitutionnele party eenige leden verloren heb
ben maer, zegt hel A msUrdamschc Handelsblad, zv leefl, zv
werkt nog
Yyftien herstemmingen moeten den 51 dezer inaend plaets
hebben.
Hel bovengemeld blad drukt zyn spyl uyt, dal zoovele bekwa-
tnene leden die deel maekleu van de eonsiiluliounele party niet
herkozen zyn Zy noemt onder deze elf, de lieercn Meiman, Rlussé,
De Raadt, Vanderlinden en anderen.
Over elf maenden wielden deze leden met geestdrift, met eene
groolc meerderheyd, gekozen. Hun burgelyk en publiek leven is
onherisp -lyk als Vertegenwoordigers zorgden zy voor het wel zyn
des lands; ouder hun besluer bloeyde Holland in finautien, in
handel, scheepvaerl eu nyverheyd en nu, zegt hel blad, zet men
hen ter zyde voor onbekende menschen
Kn waerom vr.iegl het blad.
Omdat den godsdieusthael hun beschuldigt van zaken, waeraen
zy niet ])liglig zyn, en welke volkomen wettig zyn door de (jrondwet
zelve. De hissehoppelvke kerkregeling is hepaeid zy was 5 inaen-
den le voren algemeen hekend; zy was besproken in de kamer
zelve, zonder dal men er iels tegeu iiad en toch zyn die leden,
die in alles binnen de palen der grondwet bleven opgeofferd
\ulgeus In t llaegsche blad, Écho universele zou er wederom
spraek vau eenige verandering in hel ministerie zyn, en zou den
heer Donker Gurlius zyn ontslag hebben aengeboden.
Wy vinden in den Journul de Bauxellrs de volgende byzonderhe-
deu wegens de kiezing van Holland
ff De proteslantsche predikstoelen hebben geweêrgalmd van
woedende redevoeringen. Volgens eene korrespondentie van
Holland zou eenen predikant zich in dezer voege uytgedrukt
hebben
Neen zcyde hy, protestanten, ik ga u niet meer spreken van
hel evangelie; T is er mede gedaen voor nog langen lyd Men
heeft het voorzien op de zaek der protestanten, het is tegen het
buys van Oranje dat men zich wilt vreken van toen af zal ik
in dezen predikstoel slechts woorden laten hooien om uwen
ff krygshafligen iever in werkzaeinheyd le brengen, tot dal gy zoo
v. verre zult gekomen zyn van al onze vyanden volkomenlyk uyt
a te roeyen, T is te zeggen, al degenen die geene protestanten zyn
en die met ons niet uylroepen Oranje boven
De geheyme sociëteylen die wv onze lezers hebben laten ken
nen, hebben met drift den stryd aenveerd. Te Utrecht, spreekt M.
Drieling, hoofd der soclëteyt Vaderland en koningin zyne schrif
ten niet anders dan van eyndelyk het geloof Xe geven, 't is le zeggen,
het prolesla ulsch geloof, volgens het zeggen derzelfde korrespon
dentie, aen de belgischc natie.de welke, volgens hem, nog altyd
blgfl steken in de duyslernis der dwingelandy. Het is in deze zeilde
stad van Utrecht dal M, Vreede de gemoederen voorbereyd heeft
tot deze herneming der dweepery, mei zich ten nutte le maken de
brieven van M. Lebeau en de artikels van de Indépcndance tegen
do belgisehe katholyken. De hoofden van ons oud-nieuw politiek
zyn aldus uytermale over den MoeiMyek ter hulp gekomen aen de
anti-conslilutionnele en fanaussche tegenwerking onder dewelke
M. de Thorbecke bezweken is. De gemoederen der menigte zyn op
dil oogenblik zeer verbitterd tegen Relgién.
SAMEXSPRAEK
TUSSCHEN EENEN GEWAENDEN GEWEZEN 1IOSPICIE-
PRESIDENT EN DEN EENVOUDIGEN DEN DER-BODE.
Vervolg.
Het. DrillemAnneken.Dender-bodr, ik moet u ronduyt bekennen
dut ik de vuygc persormalitcyten van het Verbond afkeur, le meer, omdat
zy meest nltvd misplaetst zyn en maer dienen om u de zweep te doen
nemen die gy nltyd zonder vrees gebruykt. Kn wat er 't kluchti^ste van
is, is dat de Verbondhecrennadat zy u de zweep in d'hand redouwen
hebben, dan d'ecrste zyn om te jammei en zoohaest gy begint doortetrekken.
Den Dend r-boüe.— Wat duyvel, M. G. gy plagt alzoo niet te spreken;
integendeel, gy plagt eenen van d'ergsie te zyn om den üendei-bude te
doen op 't kleed te zilten, en dit byzonderlyk sedert dat hv u tot viermael
vrugleloos uylgednegd liad om ten zynen bureelc openbaringen te komen
hooien die u erger dan den slerksten mostaerd zouden in den neus gescho
ten hebben. Daer moet iels onder zitten.
Aladanie, ontsteek eens de lamp.
De Dazin. Seffens, M% maer klapt toch nog wat voort, ik hoor dat
zoo geenZie daer hebt ge twee kcerscu en eenen keersensnuyter
«lie nog zoo goed als splinter nieuw is, want ik heb ben» overgenomen van
M. Cdie zegt, sedert ecnigcu tyd, geene keersensnuyinrs meer uoodig
te hebben
Den Dendlr-bode. 'T is goed, Madameken, laet ons nu M. G. en ik,
wat voort klappen. Zeg eens, M. Gmaer wat drommel 1 ik ben mis
of den duyvel speelt er mee, ik zal my wat digter by u komen zetten
Zeeineuis I Manuel gy zy get gy, 'k meynde da'k daer uwen ouden
piesidcnt by d'oor had, en 't is nu nog nen g'lieelen anderen vogel
happerpietjes hoe kau nen mensch hem toch alzoo bedriegenMaer
Manuel uw geklapsel, uwe Ironie, uwe houding, als gy daer zoo gezeten
zit, gelyken er aen net uls twee druppelen water.
Manuel Moens. jo dadde, Mr ge meugt gy wel weten da kik niettc-
genstonje men 76 joren, nog gemakkelyk over onzen gewezen president
zeauen kop zou springen, cn da 'k hoop van me zen bccnen nog noten te
ktippelen'k gevoilde wel dagge mis woort, mor 'k peisden in me zeiven
dak ue keer moest hooren hoe dagge gy tegen die manen klapt, cn nu heb
ik g'hoord dal u dal precies alleniael gelyk isMag ik dat nu alles aen
ons hecren zeggen
Den Denderbooe. Ja, Manuel, 't zal my veel plezier doen, 'tis
spviig dat het zoo laet is, 'kzou u nog 'teen en 't ander opgeven om te
gaen overbrieven.
Manuel Moens. Mr den Dendcrbode, w'hemnien hier nog al op ons
gemak gezeten, wilt ge nen dag van de naestc week stellen, ik zal hier ue
keer me nen kadé afkomen om over 't vervolg van de samenspraek vatj
't Verbond le ïigenercn
Den Dendeii-bode. Manuel, dat is wel gepcysd; ja kom maer af,
wel te verstaen, als gy iemand kond mee krygen waer wat peper achterzil.
Ik zal hier zyn tegen Donderdag avond om uren.
Manuel. Wel, Mr, allons, tot wederziens.
Den Denülr-bode. Ja, dag Manuel, en wel le slapen zulle
CONFERENTIE TUSSCllEN MEESTER FLANKAERT, PROFES
SOR STOKVISCII RORESPIEUKEN, GUMMAUUS DE VOS EN
DEN EENVOUDIGEN DENDERBODE.
Toen het Donderdag reeds zes uren was, kreeg den Dctidcr-bode eens
klaps zyne belofte in 'l hoofd en spoedde zich naer d'berberg waer Manuel
Moens met zyne l'yne kadelteu moest afkomen. Nauwelvks was den Dode
binnen, of hy zag den hierboven gemelde» vierden of quatuor zitten. Den
Dode vioc'g aen fle bazin of Manuel Moens met zyne knapen niet gekomen
w as. De bazin antwoordde ja Mr, Manuel heeft die vier hoeren hier ge-
Lragt en daermee is hy moeten vertrekken. Dobespierken my aeuziende,
sprak in dezer voege
Dobespierken. Dender-bode, wv zyn hier met ons vieren gelast te
komen hooi en wat gy ul over 't vervolg der samenspraek van 't Verbond
te zeggen hebt; gv moet weten dal wy er alle vier aen gewerkt hebben.
Den Dender-gode. Dobespierken, als gy daer aen alle vier geknoeyd
hebt, dan ben ik geenzins verwonderd dat er geenen peper iu zit en dat zy
bovendien krielt van vulseliheden en leugens. Maer ik zal daeiovcr goed
ïegt doen. Zet dan uwe acht ooien open, en weest niet 1 escbaemd van ze
my te laten zien, 'kweet toch wel dal le over d'half elle lengte hebben,
w v zyn hier onder ons
Dat, gelyk de samenspraek zegt, de eerste giflen voor de inrigling van
het oud viouwkenshuys aen het opbouwen en meubeleren van dit fraey
gesticht verteeid zyn, en bygevolg dat het geene revenuen had, dit weet
ik, eu dit mag elkeen weten, men kan immers niet uytgeven en blyven in
ti'hund houden. Dat de stad er plagt 6UIÜ fr. 's jaers subsidie aeu le geven
om er de 3U oude vrouwkens meê 't onderhouden, dit weet ik ook en
aenzie dit als hei schoonste werk dal meri kan doen, te meer als de in
komsten van het W'eldadigheydsbureel van dien tyd, onder wiens bcstuer
het oud vrouwenhuys dan stond, niet vergenoegdfii. Als er de oude
vrouwkens iu opgenomen waren, moesten zy toch op d'eene of andere wyze
onderhouden worden.
Tis ook waer, gelyk gv in uwe samenspraek zegt. dat het W'eldadig-
hiiyds-bureel met de eerw. Zusters Maricolen een accoovd bad aengegaen
om in de mondkosten, wasschen, stoppen, nacyën iinnters in geheel den
onderhoud der vrouwkens te voorzien, en dit wel voor de geringe som van
54 centime» per dag eu per lioofd. Maer ik zeg u ronduyt dal liet eene
eerloosheyd en schaemlelooze deugnietery is te durven laten verstaen dat
de oude vrouwkens cIhu minder hadden als nu, omdat, gelyk de samen-
sprai'k onderstelt, uyt die GOOü franks de mondkosten en traktementen
der Zusters, onderneemsters en bestuersters moesten gevonden worden.
De twee zusters die voor d'apoiheek aengesteld waren, wierden voor twee
derde door het Weldadigheydsbureel en voor 't ander derde door de hos-
picen belneld. Die twee jaerwedden beliepen, samen lot 5CU franks eo
ooi die 5U0 fr. hebben zy er jaeilvks 1000 ten profyte van armen-en
ltospicen gewonnenVoor wat de andere zusters raekt die met de
verzorging der arme belast waren, deze trokken geen duyt.... Dat de
oude vionwkens, alhoewel zy tien meer in getal waren, dan beteren kost
of ten minsten zoo goeden kost hnddeu dan nu, dit durf ik verzekeren en
voor geheel de wereld zeggen, dit kan gemakkelyd geweten worden
Ündervraegt die vrouwkens, en gy zult hooren wat zy zullen zeggen^
ouder vraeg t 31. E. Megunck, die er altyd 't vleesch geleverd heeft, en gy
