'TWAS KOOG TYD!
CORRESPONDENTIE.
PILLEKEKS.
alle zedelyk en geestelyk onderwys beroofd word, kost
zy u jaerlyks ACHT ÜUYZËND FRANKS die er de stad
en de schatkist moeten insteken en dit eeniglyk om de
godsdiensthatende grillen van ecnen politieke» fra'm mugons-
haspel te voldoen.
ACH1 DUVZEND FRANKS voor 40 leerlingen dit is
waerlyk wat lekker. Verdeelt die 8000 franks door 40, en
gy zult bevinden dat eiken leerling jaerlyks TWEE HON
DERD.F RANKS kost. Als de stad Ronsse geld genoeg Iteefl,
'wat geelt dit er aen zal iemand zeggenMtter T is
jttyst het tegenstrydige, die stad ziet alle dagen dat hare
inwooners gedwongen zyn te verhuyzen om de hooge lasten
te o>ntgaen en hun pyiilyk bestaen in Vrankryk zoeken te
verbeterenIndien het gemeentebesluer van Ronsse
jaerlyks 200 franken gave aen 40 ongelukkige familie», hoe
veel zegeningen zou het ovèr zich niet trekken Hoe veel
ellenden en wee zon liet niet boelen Hoe vaderlyk zo» het
niet handelen jegens deze welke hel, pligtshalve, gehouden
is in hunne smerten te vertroosten
Maer ja wel, gaet hy koppige liberaters van arme spreken,
hunne ingewanden zyn van stacl, hunne ooren zyn verstopt
en hun hert wazemt niet andere uyt dan partvliael en afkeer
voor godsdienst en zedenAls de liberalere maer
bunnen patroon, S,e Rogier, konncn aengenaem zyn, dit is
hun genoeg al moest er overigens geheel 'l land door lyden.
ï)och zullen de kiezers van Ronsse nog lang gedoogen dat
hunne in zweet gewonnen penningen zoo roekeloos blyven
verkwist worden Wy hopen neen, integendeel 't is Ie
denken dat zy de blinde voorstaenders van het Rogiers-
stelsel zullen rekening doen geven en ze, benevens Van
Blaeren met zvne bcurzestudenten, op het hoogste winkel-
berd voor peetermans zullen plaetsen
Den 20 september 184ö, stemde de volkskamer EENPA-
RIGLYK het verbod van den uytvoer der granen.
Onder de leden der kamer die dit verbod alsdan stemden,
bevonden zich MM. Rogier, Devaux, Del fosse, Yerhaeghon,
enz. Indien men thans de Indépendance, het Verbond
en andere verlichte dagbladen moet gelooven, is het eenc
ezelsdomheyd (uytdrukking der Indépendance) van niet te
willen dat den uytvoer der granen volkomen vrv zy ten
allen tyde, zelfs ten tyde van hongersnood.
Indien men om goedkoop brood te hebben den uytvoer
der granen noyt, zelfs in lyd van schaerschhevd," moet
stremmen, waerom hebben MM. Devaux, Rogier Delfosse,
enz. in I84b, voor het verbod van den uytvoer gestemd
Zou de Indépendance, Gummacr De Vos of Robespierken
daerop kunnen antwoorden
Den Messager de Gand was in de eerste jaren na de
omwenteling orangist, later ultra-liberael, in 1848 wierd hy
republikaen en daerna nam hy dienst onder de goede
drukpers van M. Rogier.
Sedert de opkomst van Kevzer Napoleon toonde hy zich
jegens dezen vorst even zoo vyandig als de Broedermin.
Thans schviit hy nog eens de kazak te willen keeren om
Napoleons-gezinden te worden.
Dat zekere dagbladeren veranderen van denkwyze even
als van hemde verwondert ons voor niet het minste. Maer
het gene ons verwondert is dat die papierstukken no"
durven aen andere lessen geven van politieke eerlykhevd en
vaslheyd van principen. (Gazette vün Thielt.)
WA ER VIND MEN DIT VAN LIRERATERS
In de ongelukkige jaren van 1846-47 wanneer de arme
zoo hard beproefd wierden, was er in de gemeente Liede-
kerke een liefdadig man die geene rust genoot vooraleer
hy middel gevonden om zvne noodlydende broeders ter
hulp te komen. Als vriend "van het werk, vond den wel
eerweerden heer Pastor Van llumbeeek, (want hv was
dit liefdadig man ook daerin een middel om toi zvn
doel Ie geraken. Hy regtte dan in zvne eygene woonst eene
kantschool op waer hy de arme kinderen deed leeren
werken en in korten tyd veel onderstand aen hunne ouders
doen. Gelyk men kan óordeclen, was de aenleering van het
handwerk het eenig doel niet van den braven herder, de
opvoeding in christelyke deugden en het noodig onderwys
was 't geen hem meest bezorgdheyd baerde. Nu, het getal
der werksters steeds aengroeyënde, zoodanig dat de woonst
van den achtbaren stichter 'niet groot genoeg was om die
te bevatten, heeft den goeden herder, verleden jaer,
op eygene kosten, een schoon en uytgestrekt lokael doen
bouwen waerin hy de school heeft' overgebragt en liaer
bestuer toevertrouwd aen trelfelvke religieusen, welkers
zending van liefde ongetwytfeld 'zal beantwoorden aen de
edele poogingen van dezen weldadige» geestelyken.
Sedert 1 October lest is de nieuwe kantwerkschool
geopend die tevens zal dienen om een even zoo nuttig als
grondig leeger onderwys aen de kinderen van Licdokerke
4e verschaffen.
Wy wenschcn die gemeente van herten geluk over het
bezit van eenen zoo grooten menschenvi iend, en bedanken
den eerweerden en liefdadigen heer Van Humbeeck. in
naem der maetschappelyke beschaving, voor het onmetelyk
voordeel dat hy, in belang van godsdienst en zedelykhevd,
aen zyne parochie geschonken heeftMoge den hemel
de dagen van dien eerbiedweerden man zegenen en ze,
vóór 't geluk van Liedekerke, verlengen
Deze woorden ontglipten ons toen wv in de Brugsche
gazetten lazen dat den ongelukkigen Be'eokman, sehrvver
van het Brugsche Vrye, evndelyk lot inkeer gekomen, 'ver-
klaert dat zyn blad ophoud te verschvnen en daerenboven
vergiffenis vraegt over zyne verledenc' misslagen. Wy zvn
ten hoogste verheugd over die terugkeering en wenschèn
uyt het diepste van ons hert dat den man in kwestie de
gewetensrust wedervinde die hy, door de afwyking van den
goeden weg^ verloren had. Wy gaen hier niet dieper in,
als er regtzinniglyk om verzoening gesmeekt word, dan
mogen vergiffenis en vergeting zich niet laten wachten.
Zie hier hoe den boeteling zich zaterdag in het. Brugsche
Vrye uytgedrukt heeft
lieden verschijnt het Brugsche Vrye voor den lactsten
keer.
Den opsteller-uytgever verlael Brugge.
e /eer zware en pramende reden hebben hem gedwongen
van zich uyt het politiek worstelperk te verwyderenom
den misschien nog zeer korten overblyvenden tyd van zyne
reeds verre gevorderde jaren in rusten voor God door te
brengen.
IIy neemt deze gelegenheyd waer om te ontkennen ul wat
n hy door zich zeiven of door valsche vrienden opgemaekt,
vyt ten onregtezoude konnen geschreven hebben tegen
persoonen of zaken, waerdoor hy godsdienst beschadigd of
vrede zoude konnen stooren hebben, en vraegt opregt die,
welke daerdoor gehinderd konnen zyn geweest, zulks te
willen verschoonen en vergelen.
IJe abonnés die eenen vollen trimester van hunne inschry-
ving vooruyt betaeld hebben, van welken er nog maer eenc
of twee maaiden verschenen zyn, mogen de wedergaef
van het different ten bureele van het Brugsche Vrye rekla-
meren, alwaer hetzelve hun wedergegeven zal worden.
Eenen nieuwen inschryver uyt Maeter verzoekt ons de reeds
verschenen N" van dezen trimester. Hel spvt ons dit verzoek niet
ie konnen voldoen daer al de N" uitgeput zyn. Wv verzoeken van
onzyn kam dat lil in tiet toekomende zyne brieven franco zendc,
omdat liet ons 50 cemimen kost wal hv voor 20 betalen kan, en
omdat, in alle geval, de brieven al hielden zy ook geldmandalen
in, franco moeten gezonden worden.
Hel verzoek van onzen achtbaren vriend uvl bel Audenaefd-
sche, gedaen in zynen brief van 10 dezer maend, is ingewilligd.
Gelyk hy weet, mag by a 1 lyd spreken ais wy hem ceuig plaisier
konnen doen.
Beste kennis nvt 1). naby I,., wy hebben gedaen I geen gy
ons woensdag avond in aliei haesl zyi komen vragen; maer wy
denken dal het niel zal pakken. Juvsl iiei tegenstrydige zou
moeten gebeuren van 't geen er voorgesteld is geweest.
Mynheer 1). S. te A., ofschoon gy zeer wel gedaen hebt
van u regtslreeks lot onzen opsteller Ie wenden, willen wy ti, voor
uwe gouverne, bekend maken dal den postmeester uwer stad aen
zyne pligt te kort is gebleven. Ily nwcl doen wal gy hem verzocht
hebt. My zeggen u dit IR, opdat gv zond welen waeraen u Ie
houden als zulke gevallen zich uocli zouden voordoen.
Vriend I). uyt A. wy bedanken u licrtelyk voor de stappen
die gy, op ons verzoek, hebt gelieven te doen. Wy bieden u onze
diensten aen in alle gevallen waer zy u zouden konnen nuttig
zyn.
.-. Maendag der verledene weck was te Ronsse de intrede der
leerlingen van liet bissclioppelyk kollegie en Ier zeiver lyd van de
school van Rogier. Geheel den dag wierd de stad met ryke koetsen,
vigilaiileit en andere rvtuygen doorkruyst, en gedurig was Meester
Van Blaeren op den loer om te z.ieu óf er niet een half dozynlje
rvtuygen ngerzvn gesticht kwamen gereden. Doch oiigelukkiglvk
voor den Kogiei small, al de ryluvgen passeerden lieni onderden
neus en namen alle de rigting naer hel bisschoppelyk kollegie,
waervau den grooten kour en aanpalende plaetsen evvol stonden,
zooveel toevloed was er van leerlingen. Tegen den'avond echter
hoorde men eene krakende boercuciiaise komen die den zesden
inwoonemien leerling naer Van Blaerens gesticht hragl
Als Van Blaeren de deur opende en dit celrytuyg zag, riep hy al
stampende uytOm een dat er komt, moest dit nu nog zoo'aen
eenc versleteue hloedkaros gelyken'li wenschlc dat al de
papenscholeii in Spanje gevoerd wierdenwant alzoo gezeept
worden is onverdragelyk
T°' versmading van alle godsdienstige gevoelens die de stad
Aelsl van ouds gekenmerkt hebben, huoren w v byna alle zondagen
de sladsbellc ronken, meermacls om zaken'aen te kondigen die
wy, voor d'eer onzer stad, slilzwvgend zullen voorhygaeii. Wv -
vragen aen onze stadlmysheeren of dit wei volgens hun'beveliiü T
Zoo ja, dan zeggen w v hun roiiduyl dat liun zulks wcynig ter cc'rê
strekt; zoo neen, dan verzoeken wy bun. in naem van den eerbied
dieti zy aen de zmidageu verscliüldigd zvn, dit misbruvk ledoen
ophouden. Waerom zou den belleman des'zalerdags 's avonds zvne
aenkoudiginget) niel konnen doen
.-. Het Verbond van Aetst ondervindende dal zyne aenberelin- j
gen der onderwvsgestiehlcn van den slaet veel meer kwaetl dan
goed doen, komt vertellen dat
als men zyne zonen arn gccslelyke gestichten toevertrouwt, men
<i gemier loopt, zyne kinderen grondbeginsels van oppositie legen de
cadcrlykc magl te zien ingeboezemd worden, cn hel vertrouwen te
verminderen, dal zy hebben moeten in hunne ouders. Niels is ry-
andiger, voegt dit prulblad er by, urn den geest van familie, dim j
ti hel klerikarl onderwys. Met zyne kinderen aen die zoogezegde
i gceslelyke gcsligtcn toe te vertrouwen is men blootgesteld zyne kin-
8 deren, die een openhartig karakter hebben, gevoelig op hel punt j
8 van eer zyn, zien terug komen, lieymctyk en bcdriegachlig.
Op zulke eerloosheden konnen wy niets anders antwoorden dan
met aen de knoeyërs van 't Verb* ml te vragen of zy dit misschien I
in hunnen cygeu persoon ondervinden Zoo ja, dan zullen hunne 1
lezers welen welke kwamen bier liet volk willen verlichten
.-. Nu dal wy vernomen hebben wat goddeloozen en domuien
klap Robespierken e» zynen gescharrelde») acoliet in 't publiek i
tegen den godsdienst, 'legen bel beslaen van God til andere 1
stellige en onbetwistbare waerheden durven uylkraine», zyn wy i
niet meer verwonderd over de woede met welke liet Verbond van
Aelsl wekelyks de kalholyke leering, hare dienaers en alles wat I
heilig is aenraud, beschimpt en bespot. Hadden die Yollairs- I
kinderen een graentje verstand of gezond oordeel, zv zouden ten
minsten bunnen leermeester van verre volgen cn aen hun even i
beslaen niet tivyflëlen. Maer dit alles zal wel koelen zonder j
blazen, als den rukwind eener doodelyko ziekte de vergulde
hoornen der olïerbecsl met eenen slag zal kotnen verbryzclen
I zal dan te laet zyn om te jankenGummaer, zie wel toe van
wat volk gy liet blind werkluyg zyt, wam gy ook zult degebrokene
potten helpen betalen
.-. Den wysgeer Socrates leert dat den mensclt niets anders
is dan hy zich loom in zyne driften; dal zyne driften beantwoor
den aen zyne rede; zyne rede niets anders is dan zyne werken
en dat zyne werken zyn gelyk zyn leven isDal dit waer is,
bewyzeu de twee bovengemelde kwanten in alles wat zy verrigten.
De geleerdheid, zegt eenen wyzen scliryver, is eenen Toom
voor de Jonghevd; eene Verheuging voor den Ouderdom; eenen
Rykdom voor den Armen; een Gieraed voor den Jtvken
Mal dunkt u daervan Robespierken
N'inove, 10 Oct. 1855.
Mynheer den Opsteller,
Volgens het Verbond, is den schouwburg eene school waer het
volk moet verlichting, wetenschappen en zedclessen ingeboezemd
warden; een icgelyk kan die leer aennetnen voor zoo veel de op
het luoneol gebragUe stukken, niet tegen wetten, zeden of gods
dienst slrydig zyn.
Maer van hel oogenblik dal men de minste overtreding aen deze
voorwaarden toelaet, aerzele ik niet van te zeggen dat liet scholen
van verderf zyn waer vele ouders linunekinderen naer toe levdcn
lot bun beyde ongeluk en verdriet.
Onder dit betrek is de maetschappy van Rlietorika te Ninovc
dubbel pliglig.
In haren uyfttoodigings brief voor liet loniieelkundig festival;
bepaellzy onder art. 0 dat er geene stukken moglen tegensirydig zyn
aen zeden, wel of Godsdiensten, en aldus doel zy aen goedlrouw i"e
menschen gelooven, dal zy aldacr, konnen zonder bun geweien
te kwetsen, eenige aeogename avonden doorbrengen; uicllegen-
slaende laet zy stukken verloonen die verre zyn van aen hun
programma te beantwoorden, zoo als liet bier gisteren is gehemd.
Dé walgelyke tafereelen van liet stuk «hel spookt in liuy's,heb
ben niet alleen bel acnwezig gezelschap verontweerdigd, maer
zelfs vele persoonen met hunne kinderen de zael doen verlaten
Indien zommigc ouders over de cerloosheyd van dit stuk zelf
willen oordeelen, ik vermeyn men bun zondag in uwe stad de
gelegenheyd zal verschaffen.
Maer dat de maetschappy van Rlietorika van N'inove verzekerd
zy dal dezen trek van hare beslurings-commissie geenzinls zal lot
luysler strekken van bel Festival met wiens bekosling men aen
den lydeuden evenmensclt zoo veel brood in den aenslaenden
winter zou bezorgd bobben. Kenen huysvadcr.
Op alle merkten verhoogt den prys van bel vee, en deze ver-
hooging van het vee moet eenen opslag op den prys van het vleesch
tot gevolg hebben. Sedert dal den invoer der beesten vry van reg-
len in Vrankryk is, word liet belgiscb vee opgekocht en naer
Vrankryk gesluerd.
Dezen toestand van zaken word ernstig, en men begrvpt de
werkloosheyd en de onverschilligheid van liet gouvernement niet.
Sedert lang behoorden de regtenop liet vee in Belgiën afgeschaft té
zyn, en begrepen de regenden van hunnen kant, hel algemeen
belang zy zouden provisoirlyk, a! was bet maer voor eenige maen
den, de stedelyke regten op het vee, ten minsten op de ossen,
koeyen en stieren afschaffen.
Den genaemden Joannes llaptista Bicqtte, bygenacmn Tistje
Calloo is, dezer dagen, aen de Vischmerktbrug alhier, in den
dender gesukkeld en met het hoofd lussclien het paelwerk deerlyk
verdronken.
Bv koninglrk besluyt zyn benoemd tol burgemeesters te
Mcerbcke, M. P. Van den'Bro'eck; te Iddergem, M. J. Cobbaerl.
De demissie van M. Ji. De Paepe, schepen te Denderleeuw, is
aenveerd.
Eenen werkman is op dcrayls, tusschen Aelsl en Attdeghefii
tusschen twee wagons half verpletterd. Den ongelukkigen is Em
manuel Schellinck genaenid.
Donderdag laelst is den eerw. heer Ilenricus Verschuren,
priester der Congregatie van de 11. Maria en professor te Eecloo,
in den jeugdigen ouderdom van 29 jaren, aen tafel zittende,
overleden.
Vi vdag lag eenen schipper met 7.vn met aerdappelcn geladen
schuit aen de Bogaerdsbrug te Bendermonde. In den vroegen
morgend liep hetzelve onder water, zoo verre dal men den schip
per moest ter hulp komen; maer zyn kind bevond zich nog in
bel vooronderdeel in liet water. Zekeren Joseph Calbredlu begaf
zich ter aengeduyde plaels, en redde hel kind. 'I welk geen leeken
van leven meer gafdoch de toegediende hulp deed hel ongelukkig
kind weldra tot liet leven terugkeeren.
Hel besluerder hospicen te Brussel heeft maetregelen geno
men om aen de werklieden brood aen 2!) ten 100 beneden den
pegel te leveren.
liet ware te wenschcn dat dergelykeu maclregel overal kon
worden genomen.
De stad Rrussel, die thans eene bevolking beeft van 150,000
zielen, lelt 5552 kiezers voor de weigerende kamers, dal is eenen
kiezer op 27 inwooners.
Sedert eergisteren middag zyn in de haven van Antwerpen
negen zeeschepen met tarwe aengekomen.
Zommige woelzieken poogen verontrustende tydingen te
verspreiden, en eenigen gaen reeds zoo verre, dat zy durven
tiytslroyên dat den koning voornemens zou zyn afstand van den
iruon Ie doen. M'y achten liet onnoodig aengaendc deze geruchten
eenige aenmerking te maken het zy ons genoeg te zeggen dal in
dit alles geenen den minsten schytt van waerheyd gelegen is, en
dat deze geruchten slechts worden in omloop gebragt óm onrust
te verwekken.
M. De Langhe, oud lid van de Kamer der Volksvertegen
woordigers, is zaterdag te Brussel, in den ouderdom van 68 jaren
overleden.
De apostels van bet exclusivismus zeggen dat er maer 5 stu
denten in de klas van rlietorika in het atheneum van Brugge
waren Maer, wat die apostels verzivygen, is dat het atheneum te
Brugge meer dan 60 duyzend franken aen de conlribtialen kost.
Men zou voor zulke somme ivel wat meer studenten mogen hebben.
Doch, wat wilt men hel vertrouwen der ouders en voogden ivord
met geen geld gekocht. Talryke kollegien die door geestelyken
bestierd worden, tellen van 20 tol 30 leerlingen in de rheto'rica,
en kosten geeueu enkelen centiem aen deconlribualen; bet athe
neum van Brugge kost meer dan 60,100 fr. aen de borgers, en het
liecl'l maer 3 leerlingen in de rhelorica Wat zegt gy hier van
in liet atheneum van Diesl telt men in liet geheel nog vyf
studenten. Voor dit atheneum moei door de ingezetenen van üiest
eene sontine van 7217 ft. 38 ceutimen betaeld worden. Dit maekl
1413 fr. 47 ceutimen eu 5/5 voor eiken leerling.'
Moot men dit geenegeldverkwisling noemen?
