ZONDAG 12 FEBRUARY 1851.
ACHTSTEN JAERGANG. BT 588.
AELST, deiv 11 February 1854.
Dt?n Bsidgel vüii
't Inwendige.
Dc losscheiikomst van 'Igouvcnienienl.
Zie hier wal anders.
De liefdadigheyd in de boegen
En daer by nog is de vraeg.
legale
Wat kost het besluer der
liefdadigheyd
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN FEBRUARY I8S4.
1« Ten 7 uren 45 minuien des morgens naer Dendermonde, Gcnd, Biug{*e,
Oostende, Kortrjk, Mouscroii, Doornyk, Ryssel, Calais.
2° Ten 9 uren 10 min.'s marg. naer Dendermonde, Mechclen, Brussel. Antwer
pen, Leuven, Thienen, Landen, Sl-Truyen, Hasselt, Kuyk, Verviers, Aken, Keulen.
3» Ten 3 uren namiddag naer Dendei monde, Meohelcn, Brussel, Antwerpen,
Leuven, Tliieueu, Landen, St-TruSen, Hasselt, Luyk, Vervier, Gcnd, Brugfje, Oostende.
4® Ten 5 uren 20 minuten namiddag, naer Deudermoud' Geud, Brugge
Oostende, knrlryk, Mouse roti, üoomyk> Ryssel, Calais.
5» 1 en 8 urm 15 minuien des aronds, naer Dendermonde, .Mechelen. Biussèl,
Antwerpen, Leuven, Thienen, Luyk, Verviers, Aken, Keulen en Gend.
CU'QUE S'JIJH
VAN DENDEUMONDE NA EU AELST.
ijo 7 ,jr> ()0 m. 's morgens.21 Ten 8 uren 30 minuten 's morgens. —3° Ten 12
uren 10 minuten 's midrags. 4" Ten 4 uren (JU minuten namiddag. 5° Ten 6
uren 15 minuten 1s avonds.
Zullen te Gvsegem stillestaen de volgende koirvoyen vertrekkende van
AELST, ten 7 uren 45 minuien 's morgeus, ten 3 uren en ten 5 uren 20 minu
ten namiddag.
Van DLNDKRMÖVDE ten 8 uren 30 minuten morgeus, ten 4 uren 00 minuten
namiddag en ten f» uren 15 minuten des avonds.
Noor alle rigtingen mort men te Dendermonde van konvov veranderen.
Dit bind versehynt des 7a Vrdags in den namiddag onder de dagteekening
van den dacropvolgenden Zondag.-H)en prys dei- injpbryving, liy trimester,
is hepaeld op I fr. 50 c., dien der iiinoneen op 20 cenliinen den drukregel.
DEN DENDERBODE
De beraedslaging over dezen budget heeft langgeduerd raaer
jv is loch nog al nuttig geweest en TJand beeft kunnen zien dat
er nog mannen in de kamer zetelen welke hunne pligten kennen
en welke de bekeui lyke nalaliglteyd zoo verre niet dryven van
.alles blindelings goed te keuren wal er iu de bureelen van liet
ministerie gedaen word. Den heer baron De Man d'Auenrode beeft
de hoogachting en toegenegenheyd van geheel 't vaderland ver
diend en verworven voor de kraciit-volIe en onafgehrokene ver
dediging van zyn nierkweerdig verslag tegen de ontelbare en
y.ware inisbruykenlegen de schandelyke verkwistingen van
T geld der uytgepuUe schalpligligen. Maer 'l is te bet reu reu dat
,de iiieerderheyd der kamer zich niet meer doordrongen lieb.be
van de gegrondheid der gewetensvolle en vaderlandslievende
.opmerkingen van AL De Man,; en di:l is dobbel te belredren omd.tit
de tussclieukoinsl van hel gouvernement in eene uienigtc zaken
groote misbruyken veroorzaekt die gedurig vermenigvuldigen
en altyd strekken om den armen burger te verpletteren.
Als men gezien beeft hoe verre de .misbruyken in d'uylgaven
van 's lands penningen in 'l ministerie van T inwendige gedreven
worden, zou 'l groqtelyksite weuschen.zyn geweest dal tie kamer met
.•Oenen keer al de verschil lige sommen had afgeschaft die men
vraegl Tzy in sehyn voor den landbouw, T zy voor kunsten en
wetenschappen enz. om aldus de koslelyke en noyl verzandde
lusschenkomst vjui 'tgouvernemen,l le doen eyndigen, alsdan zou
er pael en perk gesteld zyn aen al de intr-igpep die gebruykl
worden ten voordeele van gunstelingen die zoo geern op de kosten
van 't land in weelde leven.
Aldus ziet memaen 't kapittel Landbouw, te beginnen melde
pcerdensloeterv, dat hel materieel-en 't personneel by na zoo veel
kost als den aenkoop der hengsten. Dézen artikel bedraegl G2
duyzend franks voor hel besluer en 85 duyzend franks vooi ac'n-
koóppryzen van hengsten., zonder er by ie rekenen de verlorene
•kosten voor hel aenkoopen zelf die voorzeker piel gering zyn.
Op den artikel 2 van den Landbouw ziet men eene somme
•figureren van 50 duyzend franks om de provinciale reglementen
le doen uytvoeren. Gelyk men gevoelt dienen die 50 duyzend
franks livna uyisluytelyk om de bedienden le bezoldigen.
Den artikel 5 van 'l zelfde kapittel vraegl 28 duyzend 500
.franks; en waervoor Voor de luioge provinciale commissie van
landbouw Noginaels voor personneel en ministersvrienden.
Aen artikel 4 is er eene somme uylgesteken van 04 duyzend
500 franks, en dit al weder,o.u» voor het persouiieel van omJerwys
van landbouw en hoornen kweek., iets wat er zoo noodig is als
'l vyfdc w iel in'den wagen
Men zou vruchteloos zoeken naer hel minste profyl, naer hel
minste nut dal de landbouwers uyt de verkwisting van die
vrachten geld gelrokken hebbenEn loeh, wat hebben de
verarmde Delgen noodig dat hel gouvernement hunne iu zweet
gewonnen penningen verkwiste aen hel kweeken van bloemen
Indien hel liever ons geld besteedde om puluiers en brood le
koopeu, dan -leu minsten zouden er zoo veel ongelukkige van
gebrek niet verkwynen, maer daenneè zou hel zich geeue vrien-
dekens maken eu de grople bekommeren zich vveynig dal de
fleyue honger hebben.
AVy aerzelen niet te zeggen dat, in 'lalgemcen, de lusschen komst
van 't gouvernement veel meer kwaed dan goed doel. \Yy hebben
zulks gezien in de omzeilende subsidién die toegestaen zyn
geweest voor de vruchtbaermaking eo besproeying der Kempisclie
heyden. Zie bier boe eenen afgeveerdigden van Mechelen zich
uytdrukl over de werkingen die, leu koste van 't land, iu de
Kempen, onder besluer der ingenieurs van 'l gouvernement, zyn
uylgi'voerd, dit zal een staelken zyn hoe jamincrlyk de penningen
der conlribuliebetalers verkwist worden. Dezen afgeveerdigden
spreekt aldus ter gelegeuheyd eener Som van 22 duyzend 410 IV.
die den minister vraegl om een nieuw besluer op te vormen voor
,den dienst der vruchtbaermaking van de Kempische heyden
De actie des hcsiuers is volstrekt nutteloos, zegt den Mecliel-
schen representantde werken door den slaet ondernomen le
Caulille, Arendonck, Loinmel, Hamonl en Achel zyn slecht
uytgevoerd* geweest. De landen van den Liereman zyn twee
mael opeiibaer te koop gesteld en krygen geene koopers. Het
vaerdeken heeft 80,000 franks gekost 'lis slecht gemaekl en
van geen hoegenaemd nut. Hel personneel des besluers moei
gesupprimeerd worden, want 'l is eene liinderpael aen de uyl-
B breyding der landbouwnyverheyd en van den voorspoed der
Kempen. Dit personneel is te grooter iseenen hoofdingenieur,
eenen landbouwingenieur, ar.hl landbouwbestuerderseene
school van besproeyingeenen hoop brugge- en dykeuwaehters,
toezieners etc. etc
T is aldus dal men eene massa ontzettende kredieten in roeden
en wissen verspild beeftHet krediet van 1851 beliep tol
duyzend francs En ten wiens voordeele Ten voordeele
van 'l land Wel neen, ten profyle van eenige particulieren en
ont de verarmde lasten beta Iers ie zw eepen en le geesselen
Zie daer de misbruyken die wv zouden verlangen le zien;uyl-
roeyén; zie daer waerom wy de inoeyaldery of tusschenkomstdes
gouvernemenls afkeuren.
De beraedslaging over den budget van '1 inwendige is voortgezet
door een voorval 'l geen nog al gerucht gemaekl heeft. AL De Man
had vernamen dat er .groote misbruyken gepleegd waren in het
geldelyk besluer der veeaiisenysehool; by had <Jie misbruyken
op eene verlrouwelyke wyze aen den ininister hekend gemaekl,
die, naer hel schynt er weynig achl op geslagen had. AL De Alan
liet die .misbruykeu'lydens de beraenslaging hooren opdat er den
minister zou in voorzien hebben. Maer wat gebeurde er De
liberalers denkende Al. De Man iu 't garen le jagen, begonnen le
roepen noemt de pligligenMaer dit was den middel niet om
AL De Man .te onthutsen of om de trefl'elykheyd te verdedigen van
deze welke in de zaek konden betrokken zyn. M. De Man speelde
•niet mis en klaegde dadelyk eenige ley leu aen de kamer aen.
Alen bad 1° op de ouregelnialigsle wyze verkoopingen gedaen en
de kwestie was te weten wat er van de opbrengsten geworden
was 2° er bestonden nog .andere misbruyken die niet genoemd
wierden, z.ynde het eerste al genoeg om de liberalers op hunne
banken neer ste bliksemen en ze le dwingen huu geroep seffens
Ie slakenWy willen hier niet dieper iugaen omdat w v oor-
deelen dat onze lezers genoegzaem zuilen gevoelen wal er al met
humie penningen gedaen word.
Het werk van den justitieminister, 51. E'aider, is reeds
beoordeeld de Indépendance van Rogier-Erère is in volle
blydschap, zv heeft geene loftuytingen genoeg voor dit werk
van JieiUaiiiglieyd en vrvheyd. Den Observateur van den
grooten frnncmafon Ycrha 'ghen bewondert de wyslievd
van 51. Eaider,'t is eenen man die weerdig is onder de
goede liberalers gerekend tc worden. De Nation, die
schande der politiek, ziet M. Eaider eenen goeden weg
insjaen, en welhaest zal hy het waer geluk der volkeren
begrypen. Den Messayer de Guild en den Journal de Liègt
zyn verrukt over het onvergelvkelyk werk van M. Eaider
en vinden dat het op den eersten rang der liberale en
antiklerikale akten mag gesteld worden.
Wv hebben doen zien van welken kaliber het exposé van
van 51. Eaider is en welke fameuse argumenten hy voor-
druegi om het in den smaek der wetgeving te doen vallen,
argumenten die eerder beiagchelyk zyn dan ernstig. Wv
liebben ecjiter eene bemerking vergeten die thans ook zal
te pas komen.
Op zyn postpeerd gesprongen om den godsdienst en de
priesters aen te randen, is 51. Eaider regt naer liet fameus
slagtveld vau'ljaer 89 gerendT is hel beroemd jaer
89 der Fransehen 't geen dc groote hervorming bewerkt
heeft; vóór dit jaer was alles bedorven; de maelschappelyke
staelkunde en zedeiyklieyd waren niets anders dan doöde
pryën waervan de meest verhongerde houden vies waren
alles bukte onder de slaverny, de volkeren wisten niet meer
dat zv een vry gebruyk van de lidmaten huns ligehaems
mogten maken enz. enz. Maer Ireeft 51. Eaider wel liet
lydstip van 89 begrepen Weet hy wel welk gewigt het
gehad beeft Ileeft 89 de vrvheyd bewucrd of verlost "f is
waer, er zyn in de volksvergadering vele schoone en schel
klinkende woorden van vryheyd en gelykheyd uytgegalmd
maer hebben zy de vryheden en voorregteu des volks
uytgebreyd Het vrye Yrankryk onder Ludovicus XVI,
wierd overladen, in riaem der regten van den nrensch, met
eene menigte dwingelanden welke, in naem van d'openbare
liefdadigheyd, ten hunne profyte, dc goederen aensloegen
van kerk en armen, en welke in naetn der regtveerdighevd,
des besten der koningen naer '1 sclravot sleurden en des
zelfs hoofd onder 't moorddadig mes der guillotine deden
vallenMeer andere schoone zaken heeft 89 in naein
der vryheyd verrigt, zoo dat dit argument van 51. Eaider
zeer wel mag geplaetst worden nevens dil over de univer-
siteyt van Leuven en nevens de verklaring van den
H. Rasilius
Wy weten niet of 51. Eaider liet proces gevolgd heeft
't geen te Brussel komt ontknoopt te worden en de veroor
deeling die er uyt gevolgd is tegen eenen armbezoeker
toebehoorende aen een weldadighcydsburecl. Indien de
debatten van bet proces echt zyn," gelyk er niet aen te
twyflelen is, vermits de regters den beschuldigden hebben
veroordeeld, dan moet den uytdecler der armgeldeu
ziehzelven niet vergelen hebben nogtans, hy was noch
priester, noch religieus, noch lid des genootschaps van den
H. Yinccntius, noch van dit dei' Da men van Bermhertigheyd.
Of 51. Eaider weet wie deze zyn welke, in deze onge
lukkige omstandigheden van ellende en gebrek, liet meest
de noodiydende ter hulp snellenWeet hy van wie de
armen hel meest krygen en legen de rampen van den
honger beschut worden !s bet van de priesters en andere
liefdadige zielen of van de armmeesters Dat 51. Eaider
eens op de buytengemeentens en zelfs in de steden ga,
hy zal daer zien met welk regt hv eenen zoo hatelyken als
ongepasten oorlog tegen de priesters voert, hy zal daer
eens zien hoe ongerymd, hoe uytzinnig liet is alles uytsluy-
lelyk in dTiandeii der weldadigheydsbureelen te 'willen
stellenDal hy dan ook de liefdadigheydsgestieiiten
en hospitalen bezo -ke to beginnen met het liospitael St-Jeun
te Brussel, en hy zal zien op wat liefdadige eu gespaerzame
wyze en met welken eerbied voor de fundatiën de urmgoe
deren door de weldadigheydsbureelen besluefd worden
Hieronder geven wy hiervan een staelken
Wy hebben liet ineermacls gezegd dat het overblyvende
orangismus ons naer het besluer van den koppigen Willem
en van Yan Maaucn wilt terugbrengen, nu gaen onze
ministers verder zy zyn veel willekeuriger en tyranniekcr
dan het liollandseh gouvernement. Daer is het maconniek
liberalismus noyt in gelukt de testamenten en bezetten ten
voordeele dei' armen te ketenen er bestaet volle vryheyd
men mag over zyne goederen beschikken gelvk men begeert'
men mag aen de armen vermaken al gelyk men het wensclit'
niet eenen hinderpael, niet eene wyziging, niet eene veran
dering zal door 'I gouvernement aen uw testament worden
toegebraglliet despotismus tegen den laetsten wil der
stervende is in Holland onbekend, de liberalers-fransmacons
zullen zich wel wachten er het zelve in te voeren, zy weten
wel dat het zoo geniakkelyk niet zou zyn, men zou hun
loeren dal een natie ni 't gekoord en gebonden word door
een handsvol godsdiensthaters die noch geloof noch liefda
digheyd hebben en die om de geesten te verderven niets
anders dan dwiugclandigc middelen gebruykcii
Maer boe vremd cn aerdig is de doenwyze dier liberalers
welke, uyt liaet tegen den godsdienst, zouden willen, gelvk
Diderot zegde, den laetsten priester ophangen of verwurgen
met de darmen van den laetsten der koningen, en als er
kwestie is van eenen hunner begraven te worden, zelfs dan
als hy gestorven is al den priester van zich te verstooten,
dan doen zy dikwils het onmogelyke om te mogen in dè
kerk komen en op gewydde aerde begraven te worden
In een aenstaende Nr zullen wy op liet werk van M.
Eaider terugkomen...
Niemand zal 51 be Biouckerc, burgemeester van Brussel, be
schuldigen vau klei ikael te zyn. Desuiellegenstaeiide, vind M. be
Broiickerc dal de vrye liefdadigheyd verre, zeer verre boven de
legale liefdadigheyd moet gesicid worden. Ilv is geenszins van
bel gevoelen der iiberaliste» die, ouder voorwendsel van mis-
brnjken die in de beste zaken der wereld kunnen bcslaen de
vry In yd van liefdadigheyd willen dunden. Ziehier boe den liberalen
burgemeester zich over eenige maendrn uyldrukle
ei Hel openbaer besluer der hospicen en der bureelen van
weldadigheid kost, iu hel meeslendeel der lokaliteiten, van 20 lol
25 p. honderd! W elnu mei deze 20, mei deze 25 p. (i. zon men veel
misbruyken beslrydeu die men zoo zeer schynt le vreezen iu de
liyzuudere bcsluren, eu daer waer er geene misbrui ken bost ten
zou men le meer oi.liejflen, le meer ellenden koimen lenigen'
Voor bet overige, is er eene zekere pracht die aen de openbare
besturen cygcn is. be eigenliefde, de eerzucht, de liooveerdv der
besiuerders kuml ei zich lusschen mengelen ik hen besluerder
en spreke dus hv ondervinding. Men will vau zich doen spreken
men wilt eenen naem achterlaten, en men doel veel zoUMmdcn'
om lol dat oogmerk le geraken.
Ik ga, mei weinige woorden, heivyzeu het verschil dal er is
lusschen de werking der liefdadigheyd en die van den publiekeu
onderstand.
Brussel bezit twee geslichte n hel godshuis van de H.
Gcrtrudis en hel godslinys der ürsulinnen, die iloor de liefda-
