i f
PILLEKEN S.
BEN DENDER.
Aldus zal geheel 'tgezag dezer gemeente zich in eenbn zelfde
huysgezin, of liever in eenen en zelfden persoon bevinden...
Is dit niet een schandig voorregt dat door onze grondwet
verstooten en afgekeurd word -
ONZE VRYCrEESTEN.
Mgr. Clausel de Montals, gewezen bisschop van Chartres
(Vrankryk), die zich van het bisdom verwyderd heeft nyt hooide
van zynen negenligjarigen ouderdom, komt eene brocheer uyl te
geven die hem de onverwachlte achting en gelukwcnschiugen
van geheel de libera terspees van Belgicn, l ounoozel Verbond van
Aclsl er onder begrepen, verwerft.
Dit zou voorzeker niemand verwacht hebben» want van al de
katholyke geestelykheyd van dezen lyd, is Mgr. Clausel voor
zeker dezen die d'eer gehad beeft door de liberalerspers bet
schandelykst aengerand en gelasterd te zyn gevveesi. T is by die
den eersten van al de fransche bisschoppen het seyn van wors
teling gaf legen het zieldoodend universitaire onderwys, de
groole oorzaek des verderfs van Vrankryk, en van den val van
Lodewyk Philips. Van in de eerste jaren van 1850 trad hy in hel
strydpérk. Zyne werken over het onderwys der kollegiëu en uni-
versiteylen, over de boeken der universitaire philosophen zyn
beroemd; hel verderflyk redegeloof van M. Cousin had geenen
vreeslykeren tegenstrever.
Ook was Mgr. Clausel byzonderlyk en gedurende langen lyd
hel voornaemste mikpunt waertegen den hael en overdrevene
woede van de vyanden der Kerk hunne balteryën rigllen. Men
errinnerl zich nog helconfliki 't welk in 1850 ontstond lusschen
den Artsbisschop van Parvs on Mgr. Clausel. Welnu, alsdan
riepen en schreeuwden al de liberatersbladen van Belgiën, hei
naapend Verbond niet uytgezonderd, Barrabas legen Mgr. Clausel;
die bladen vervloekten, verwenschlen en veroordeelden Mgr.
Clausel met eenparige stemmen en zonder genade
Maer nu geeft dien ouden achtbaren prelael eene brochuer uyl
over een vraegsluk 'l welk om zoo te zeggen, onder de fransche
bisschoppen vervallen of versleten is, wy willen spreken over
hel gallicanismus. Den eerbiedweerden bisschop blyfl verkleefd
aen de leering en gebruyken der gallieaenschekerk; by is beducht
van 't geen hy nieuwigheden noemt, en dit wel voor't goed der
fransche kerk. Dit is eene opinie die hy gedurende zynen langen
levensloop beleden en bewaerd heeft, eene particuliere of per
soonlijke opinie die zeer gem ikke yk kan uylgelegd worden.
Alleenlyk gevoelt men spyl, met al den eerhied en achting ver
schuldigd aen eene zoo hooge geestelyke weerdigheyd, aen een
zoo edel karakter, aen een zoo verheven versland en aen zulke
schitterende werken, men gevoelt spyl over den bilsigen vorm
waerin deze opinie in bedoeld werk is uytgedrukt, byzonderlyk
omdat het schrift tot Z. 11. den Paus gerigl is.
Maer hoe komt hel nu dal de liberatersbladen zich eene kweslie
van de gallikaensche kerk aentrekken, zy die aen niets gelooven
en al de punten der kerk versmaden, beschimpen en bespotten
Hoe komt hel nu dat die zelfde bladen, die over vier jaren de
vermaledyding naer 't hoofd van Mgr. Clausel wierpen, nu van
dien zelfden prelael eenen heyligen maken en hem onder alle
soorten van fyne wierookwolken zouden willen versmachten?
Niels is zoo gemakkelyk om verstaen voor wie die goddelooze,
kerkhatende en waerheydsvervolgende schryvers kent. Een enkel
voorbeeld zal die gasten naer weerde leeren schallen
Als men hun over eenigen lyd sprak van de erfzondezy
lachten u vierkant uyl, zy beschimpten u en maekten u uyl voor
eenen dommerikvoor eenen bvgeloovigen achteruvlkruyper;
maer nu dat er kweslie is dat het oppergezag van Gods kerk
uylspraek gedaen .heeft en verklaerd dal de H. Moeder Gods Maria
alleen, by byzonder voorregt en door eene speciale gratie des
Heeren, van d'erfzonde is bevryd geweest, nu springen die zelfde
schryvelaers te peerde, nu zweeren zy by hoog en leeg dat er
eene erfzonde is en zyn moet, nu stellen zy alles in vlam en vuer
om te bewyzen dat Maria, gelyk alle andere menschen met de
erfzonde is bevlekt geweestWat dunkt, UI. lezers, van die
handelwyze Zou men niet moeten zeggen dal dien goddeloozen
haspel of zot, of door den duyvel bezeten is Waerlyk wy koniieu
er niet anders van maken, en wenschen hun voor alle ongeluk dal
zv zich tol den deugdzamen Mgr. Clausel zouden wenden, om bv
hem eene regtziunige biecht over al hunne verleydende leei ingen
te sprekenZy zullen dan ondervinden hoe dezen acht
baren prelael hunne loftuvlingen zal aennemen.
.-. De Verbondgasten waren verleden zaterdag dronke van
blydschap, omdat zy tegen de Jesuilen in eenen der groole leu
genzakkon van Brussel eene sehandige leugen gevonden hadden,
te weten dat die paters uylsluylelyk hei absolulismus voorslaen
Maer ziet, gelyk by de komedianten, uauwelyks hadden zy de
leugen uvt den vuylnisput opgevischl, of hunne vreugd veranderde
plotselings in droefhevd, en zv vielen aen T kermen over de blind-
iieyd der ouders, die hunne kinderen aen zulke mannen toever
trouwen.
Ongelukkigen Gummarus, kermt toch eerst wat over u eygen
zeiven. Eenigen tyd nadat gy_de Jesuilen ondermyners der trooncn
genoemd had 'twelk, met*ahsolulismus weynig overeenstem',
hebt gy niet uwen eenigen kweekeling, uw zusters zoontje, aen
die paiers toevcrtiouwd, zoo lang zy hel hebben willen opkwee-
ken En gy, Bobespierken, waert gy niet door uwen vader aen
die zelfde paters toevertrouwd, en hebt gy by hun niet geput
het weynig dat er nog van gezond oordeel en kennis in uw
kopken, en van zedelykheyd in uw gedrag steekt Verder, tot
wie nemen uwe soortgelyke hunnen toevlugt, T zy om hunne
kinderen te doen onderwyzen, T zy als er kwestie is van biechten
voor T houwelyk of doodsgevaer Pas op, manneken, pas op
Gommarus, en gy ook Doctor, Advokacl, Eiankaerl etc past op
den Grooten Meester kan dagelyks komen kloppen en dan zal
het te kermen zyn, niet over het absolulismus der Jesuilen, maer
opdat den pater toch in tyde pioge komen, om uwe vertrekkende
/.iel uyl de klauwen van den duyvel te verlossen, gelyk wy er a Ie
jaren by gasten van uwen aenhang voorbeelden van zien
Baedpleegl uwe memorie en zvzal u genoeg zeggen dat
v Hel Verbond van Zondag weende hi'terlyk omdat de Eman
cipation bad aengekondigd dal de Josephiten te Brussel bet hotel
van den graef Duval de Beaulieu aengekochl hebben om er eene
school te openenOveral is bet T zelfde.... riep den konfrater
uvt.... In al de steden zyn de schoonste en koslelyksle gebouwen
voor de kloosters....
Spyligen valschaerd waer is nu uwe gewaende liefde vot r de
vryhèyd en grondwet Moeten die sclmoasie gebouwen misschien
voor jodenscholen, en broevnesten van ondeugd en w iilpschheyd
zyn Zoud gy aldus jammeren indien al die gebouwen aenge
kochl wierden voor snoode en ziel moordende theaters, die er
reeds zoo overvloedig zyn Willen de francma^ons, die gy zegt
zoo ryk -en zoo maglig te zyn, die gebouwen hebben om er logiën
van te maken, wel dal zy ze koopen, maer met hun geld, zulde,
en niet incl 'l geld der arme laslenbelalers
Maer wal w illen wy ons met de jammerkreten van eenen uyl—
gedroogden nydigaerd bekreunen 'l is immers van ouds gekend
dal hel gruys door den valschaerd beste bloem geheeten word,
als hel door hem verkocht word, en dat hy de beste bloem als
gruys aeuziel, als zy niet door zynen nydigen buydcl gepas
seerd is.
Het ministerie wilt al wederom nieuwe boerenscholen
inriglen en daer toe nogmaels met hoopen geld verkwisten, nel
alsof er in Belgiën goud te rapen ware.. Dat de ministers het
liever ronduvl zeggen: is't om de openbare denkwyze te be
schimpen, om de Belgen geheel 't vel af te doen dat zy, in dezen
ongelukkigen tyd, nieuwe verkwistingen uyldroomen om ons
'l geld af te persen, of is'l om de boeren te leeren planten,
zaevên en maeyën? Willen wy zeggen, in 'l eerste geval hebben zy
zich maer van kant te maken en liever hunne matten opterollen;
in bel tweede geval, hebben wy al tol walgens toe van dit dwaes
boerenonderwys, waervan menigen professor zoo veel verstand
heeft als een tandeloos kalf van uolen te pellenWy zullen
op deze slof lerugkeercn en hopen dat de kamer de ministers
met hunne nieuwe dwacsheden, die wederom zöo veel geld zou
den kosten, naer den weerlicht zal zenden. 'Tis immers te schan-
delyk dat er zoo veel duyzende franks nutteloos verknoeyd wor
den, als een zoo groot deel van 't volk niet weel hoe het aenleg-
gen om een stok droog brood te krygen:
.-. De domme onbeschaemderikken van 't Verbond komen zoo
maer eden af uylzeeveren dal de klerikale dagbladen den minis
ter willen pramen al de benoemingen door den vryheydshaler
Rogier gedaen, te hervormen. Wy zeggen aen de knoeyërs van
dit pruiblad dat zy vuyge waerheydsverkrachters zynwalde
klerikale bladen vragen, is dat den minister troffelyke, onbespro
kene, rust- en vaderlandslievende ambleiiaers zou noemen, en
zekere verdervende, zakmiiinende en parlydige woelgeesten aen
den kant laten, 'l land heeft al genoeg van den liberalershuchl
welken het reeds me' r dan de helft heeft geruïneerd en ingeslokt.
En wat betreft, Verbond, dal gy van geene geinatigheyd of ver
zoening met de klerikalen wilt hooren, daerop antwoorden wy u
dal gv met geheel uwen hutsepot zoud naer de galg loopen, dat
wy eerder zullen grabbelen naer eenen beschimmelden Carol us
dan naer uwe verzoening, want dal er eerder melk en honing uvt
eenen kalseysteen zou geperst worden dan een graentjen roglzin-
nigheyd in uwen haspel te vinden. Indien al de conservaleurs en
hunne dagbladen van ons gedacht waren gv zoud eens zien hoe
gauw wy met al uwe drevgementen, met al uw lawyt en met uwe
domme verzoening zouden gedaen maken. Met verstokte kwaed-
willigen is geen buys te houden, ten zy met hun van lyd tot tyd
eens met eenen eyken handdoek afdrooge
Den Vaderlander is van titel veranderd, een dagblad gewor
den en heeft den naemvan het Vaderland aangenomen. Daerlegen
beeft niemand iets in te brengen; maer het trouwloos Verbond
weel daerook al tegen te rammelen zeggende dal de kalholykc
perly geoordeeld licefl dal hel lyd was den Vaderlander, alom zoo
wel bekend om zyne walgelijke polemiekte verloochenen, en aldus
voldoening aen de openbare eerlykheyd le geven.
Wy hoeven hel Vaderland niet te verdedigen, dit blad is daer-
toe alleen genoeg in slael; maer wy zeggen aen 't Verbond dat
den wenscii, dien het uytdrukt van welra den Denderbode te zien
verloochenen, ons zeer natuerlyk voorkomt, vermits den Dender
bode niet weynig geholpen heelt om de dry artsverslaefde onwe
tende knikkebollen tot op de beenen af le koken, en T Verbond
aldus van die aengename en zode lekking aen zeker schotelken
te beroovenGy wcuscht onzen ondergang, konfrater, maer
wv zullen afwachten wie er eerst zal gaen mollen rooven; doch
gy moogl het wel welen, man, den dag van heden is den Dender
bode, voor hel getal inschryvers, het eerste vlaemsch blad van
geheel Belgien, en wint hy nog alle dagen zoo veel aen, dat
wy weldra niet zullen welen op welke wyze onze talryke inschry
vers op tyd bedienen. Wy welen het, dees gezegde doel u ver-
leeren van spyl en nyd, maer op zulke vyvers vangt men zulke
visschen en die le lang in vuylnis en modder spartelt eyndigt met
er in te versmachten.
Pilleken uyl Pollaere. De gazellen en boekskens spreken
gedurig van nieuwe uylvindingen en verbeteringen voor den
landbouw en nyverheyd. Dit is ons eene groole genegenheyd be
wyzen maer de vriendschap kan van eenen kant niet blyven
konijn Zekeren landbouwer heeft hier ook iels uytgevonden
ongelw vlfeld zal hel aen de schryvers aengenaem en voordeelig
zyn. Dien eenvoudigen man heeft een nieuw werkwoord gevonden
bet heeft eenen klaren en zuyveren klank, het word gemakkelyk
uitgesproken en er kan eene krachtige bediedenis aen gegeven
worden. Dit werkwoord is deynen.
Men kan dit op de volgende wyze vervoegen
ONVOLMAF.KTP.N TYD.
Gv devnde
TEGEN W'OORDIGKN TYD.
Gv deynt
Hy deynt
Zy deynen.
VERLEDEN TYD.
Hy deynde
Zy deynden.
TOEKOMENDEN TYD.
Gy zuIt
Hy zal
Zv zullen
Gv hebt
Hy heeft
Zy hebben j
.-. Men schryfl ons uyt Gcnd liet volgende
Denderbode, wy gaen u nu ook wal vertellen van Meester Louis,
die zoo vermaerd is door uwe pillekens
Hy is hier woensdag 13 december verschenen voor het hof van
appel. Er moest gehandeld worden over het Hamerken en Spikkel-
boord, welke Meester, vergezeld van twee gendarmen, bad aenge-
slagen als zvnde nieuwe voorwerpen, en deze schrikkelvke over
treding van de wet is bcgaen door eene weduwe met vyf kinderen,
die zonder oorlof deze voorwerpen publiekelyk aen baer buys had
doen verkoopen. Daer was ieel volk naer het tribunac! komen
kyken. Waer is daer ievers dien kadé, vroeg men, die zulk eenen
piek het ft op Spikkelboord en Ham<r Eenen heer antwoordde
hel is daer dal mager, spylig ventje, dal er uvt ziel gelyk of hy
een pint azyn gedronken hadOch heere, riep hel volk, wat
dat er zulk bcslag maekldal hy liever peyze op zynen put want
hy zit in een slecht vel, hy ziet er ryp uyl
Als de regters gezeten zyn, begint Meester den slouterih te
spelen, hy dringt door hel volk, en wilt zich gaen zetten by de
groote heeren. Den president dit ziende, spreekt hem deftig toe:
Weg gv kom als gv geroepen word. Meester Louis deynsl agleruyt
en maekl eene culbu'.e op de trappen... Maer wagt wat, Denderbode,
hel zal er hacst anders gaen, als nu alles uvt gezeyd was wegens
hel Hamerken en Spikkelboord, spreekt hel hof de aengeklaej.de
vrvHadde gy dan Meester Louis moeten zien, hy stond daer
gelyk van den donder geslagen, hy zweette, hy beefde, hy schudde
bolde, hv knerslande én was bleek als de dood. Eyndelyk dromde
bv stillekens weg gelyk eenen bond, die men zynen steerl afgekapt
heeft.. Het volk zeyde hv heeft er estaen, met zyn hamerkeu
en spikkelboord wat voor eene huyzcTerstond wierd daer
op een liedje geinackl, het welk Meester Louis hier krygt vooi
zyn Nicuicjacr.
Mresler Louis dien rappen
Viel woensdag van de trappen,
In onze stad van fiend
Toen hem de» president
Hier op het tribunal
Deed weggaen uyt de zael.
Ai Ai Zey Meester in 'l loopen
'K zal 't hier va» daeg bekoope» (bis)
Itaest volgt hier op een tweeden val.
Die Meester noyt vergelen zal
Want hy viel door de mando
Tol zvn eeuwige schande.
Ilel hol' *«'»n Appet
Sprak wonder wel
Hel Spikkel! oor en Hamer
d Zy» vry voor deze kamer, (bis)
O gy die zegepraelt.
Ln schooaen lof behaelt,
Zoo moet gy steeds hestryden
Al die het goed benyden
(lelnk en eer aen 11
Ln wat heeft Meester nu
Meester voor al zyn ruyze
Krygt eene gendsche buyze. (bis) I,.
Ter gelogcnheyd der bcraedslaging over den budget van
openbare werken, hebben onze dry afgeveerdigden Mi!. De
Naeyer, De Ruddere en De Poriemont het woord in de
kamer genomen om de aendacht van den minister over den
slechten toestand van den Dender gaande te maken. De
achtbare sprekers hebben in krachtdadige woorden de
verdediging van landbouw en scheepvaert genomen, en aen
den minister de onregtveerdigheyd doen zien die er ten
nadeele der landbouwers uyt de Dendervalley gepleegd
word, door het verzuymen der maetregels om de gedurige
overslroomingen te beletten. Onze afgeveerdigde hebben
met kracht aengedrongen opdat de som van 100,000 fr. die
den minister voornemens is jaerlyks in de opvolgende
budgetten te brengen tot verbetering van den Dendei;, zon
verhoogd worden, opdat er aldus door daden en geenzins
door beloften aen de regtveerdige klagten der belang
hebbende moge voldaen worden. Den minister in 't nauw
gebragt, heeft de verpligting aengenomen zoohaest mogelyk
de billyke eyschen onzer last hebbende in aendacht te
nemen en uyt le voeren
Ilel is lo hopen dat eyndelyk hel ongelukkig lot der deernis-
weerdige briefdragers zal verbeterd worden. De algemeene rekla-
tnen hebben eyndelyk weerklank in de kamer gevonden.
In de zitting van Dynsdag, hebben MM. Lelièvre en Coomans
de stem ten voordeele van deze lage bedienden verheven, en M.
Coomans heefl eenen voorstel gedaen om eene meerdere somme
op den budget te brengen, ten eynde de kleyne jaerwedde van de
landelyke briefdragers le kouncn verhoogen. Op voorstel van M.
Van Grootven, is deze vraeg ter onderzoeking aen de centrale
sekt ie gezonden.
De vraeg is te juyst, te hillyk, te gegrond, om oppositie te ont
moeten. Alles laet dus verhopen dal de geviaegde somme zal
loegestaeu worden.
KUNST- EN LETTERNIEUWS.
liet genootschap Tael en Kunst, te Ha mme heelt den 12 dezer
zyne tweede verjaringsfeest, op eene gulhcrtige wyze gevierd. Hel
mangelde gcenzius aen gedichten, redevoeringen, deftige en boer
tige gezangen, uylgalmingen, enz.
Men deelt ons het volgende gedicht mede welk op deze vlaem-
sche feest gezongen is. De w oorden zyn van den lieer P. Yermeire,
voorzitter van hel genootschap Tael en Kunst, en het muziek vau
den heer Karei van Haver, lid van voormelde maetschappy.
LEVE TAEL EN KUNST!!
I
Zingen wy, b wnerde zonen
\n» het roemryk Vlaenderlnnd,
In opregte Tlaemsche tonnen.
't Geen i» onze boezems brandt.
Vieren wy door vreugd' accoorden
Nchoone Kunsten, Moedertael
K» dat klink' in zegeprael,
Dat wrergalme langs all' oorden
Leve leve! Tael en Kunst,
IW den Vlaming steeds in gunst!
II
Duerbre Tael van onze vad'rcn,
Oude galmen *an de Scheld,
't bloed welk rondvliet in ons ad'ren
Is nog 'l bloed van Arteveld
Hoort wy roeren nog de snaren
\an Van Maerlands ryke lier
Lu niets is verbasterd hier,
\l nnt er luidt in alle scharen
Leve! leve! Tael en Kunst,
by den Vlaming steeds in gunst
III
D'eedle kunsten vry geboren
'bv 't doorluchtig Belgenvolk,
bloei jen hier en pralen, gloren,
Schil trend als een gouden wolk
Die, met stralenkrans omvangen,
In de hemelgolven vaert
Ln een lichtstroom stort op d'aerd
Oh! herhalen wy onz' zangen
Leve! leve Tael en Kun>t,
by den Vlaming steeds in gunst
Men berigl ons dat er burgers zyn aen wie de politieagenten
7vn gaen zeggen dat zy moeten goten hangen aen hunne gevels
j die op slrael geven en nog van goten onvoorzien zyn.
Wy willen niet onderzoeken in hoe verre de stadsregering regt
heeft zulke zaken le ordonneren; maer't geen wy weten, is dat
zv zeer wel zou doen met het voorbeeld te geven en namelvk
goten le hangen aen de publiekegebouwën zoo als 'tkolh gie, de
bop-ha lie en andere, waer tie goten allernoodzakelvUl zyn.
