x* toe»,
2 i'J Jaer. Zondag-, 25 Juny 1867.
SU
VERTREKUREN UYT AELST NAER
VERTREKUREN UYT VOLGENDE STATIËNi
6 FRANKS 'S JAÜIIS,
LIBERALEN VOORUIT
GANG.
En welk is dezen maetregel
En wat antwoorden zy
Pluymstryker en Pandour
op d'exposilie van Pans.
'Dcnd. 5-257-258-339-4512-2 1-30 3-16 6-31 9-18jfj :Gend, (6-Ö5 Vrydag) '7-''3 fE fö2e3° 1^1. 7-25
Lokeren 5-25 8-33 943 12 25 3-16 6-31 gj 8-30 8-50 1-2-25 12-42 -1-30 3-18 6 20 6-42
•Briis. 7-55 8-32 E(1 23 k') 9-41 12-01 12-21 2-41 f 8-40 (E '1 23 kl.) 9-18
2-38 5-48 E ('l° 2e 3e k') 5-53 8-36 8-55 h Brugge, Osl7-03 E( 1 2 3 kl). 8-30 8-50 12-25
Meeh. 5-95 7-25 7-55 K (I 2 3 kl.) 8-32 E (1 2 jg 12-42 6-20 6 42
3 kl.) 9-41 945 12-IV1 2-58 3-16 5-53 6-31 -L Doornvk, Korlt'yk, Moescroen, Ryssel (langs
8-36 en 8-55 E(l 2 3 kl.) jfj Gend) 7-03 E(.'1 2 3 k.')l)oornvk niel begrepen
Anrw. 5-25 7-25 7-55 Efl 2 3 kl.) 8-32 E(l 23 kl) 8-50 12-25 12-42 3-18 6-2u' 642
9-45 12-01 2-58 3-16 5-53 6-31 8-36 8-55 gj Doorn Ryss. (langs Ath) 8-00 0-00 Ath 2-45
I cuv. Tliienen Luvk Verv. Landen. 5-25 7-25 5-50 8-50 Doornyk.
en 8-32 E1 23 kl.) 9-41 9-45 12-01 12-21 2-58 jfj Ninove, Geersb. Ath, 8-00 11-55 2-50 5-53 8-55
3 16 6-31 Thienen 8-55 E (1 2 3 kl.) tg Berger., Quiévrain, Namen, 8-00 2-50 5-53
VAN ANTWERPEN NAER: Lokeren, Gend, 5-30 7-30 9-00 11-00 2-30 4-00 6-30 7-30
VAN GEND NAER Lokeren, Sl-Nicol^es, Antwerpen, 4-40 7-20 9-30 10-50 2-20 4-25
5-35 7-0O.— Te Lede slaen al de konvoys uylgenomen de Expres.Te Idegrm en Santbergen slaen
al de konvoys. Je Gyseghem slaen'stil al de konvoys.— Ie Denderleeuwstaeu al de konvoys
uytgen. de vertrokken van Brussel 6-30 8-10 12-00 6-00 8-05 en nvt Aelsl 8-32 2-38 5-48 8-36.
Vertrekuren uyt Denderleeuw naer Brussel 8-08 9-54 12-13 12-32 3-13 6-05 9-08.
VAN l.OKEREN NAER
Denderni. 11-00 3-Ö5^Denderm. 4-57 7-40
7-00 11-25 4-57 7-4
Dendermnnde, Aelst, 7-00 9-35
Ninove, Geeraerdsbergen, Ath, 7-00 11-25 4-57 7-4Ó Ö-0Ó
VAN ATH NAER t
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokere'n 6-33 10-40 1-40 4-34 7-27.
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl 6-33 10-40 1-40 4-34 7-27.
Brussel (lang Denderleeuw) 6-33 10-40 1-40 4 34 7-27.
Gend, Bruggse, ostende (laïigs Aelsl). 6-33 10-40 1-40 4-34 7-27 Gend
van Bonsse naer Audenaerde, gend 4-00 8-05 9-50 11-55 4-45 8-25.
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Gend. 6 30 E 12 3 kl.) 7,25 S-10 11-20 12 00 2-I& 5-15 6-00 8 05 E (1 2 3 kl.) 8-15
Ninove. Geeraerdsbergen, Ath (langs Denderleeuw), 7-25 11-20 2-15 5-15 8-15.
VAN DENDERMONDE NAER
I-30 8-09 E (t 2 3 kl.) 11-30 11-55 2-25 5-25 8-30 (langs Mech.) 5-51
Uuiquv
Brussel (langs'Aelsl)
8-11 10-u9 3-38 o-25 7-41
Aelst 7-30 8-09 i 1 30 11-55 2-25 5-25 5-56 8-25 10-00.
VAN braine-le-comte NAEREngliien, GeeraYdsbergen, Sollegem, Gend, 7-10 9-07 4-45 8 19
VAN GEND NAER Sollegem, Braine-!e Comle, 5-55 9-33 3-20 6-50
AELST, DEX 22 Jt.XY 1867.
(vervolg).
Wy weten nu van de logiën zelve waer 't ma-
(jonnismus- met oris naer toe will, liet werkvolk
met kasseysteenen wapenen, om door zyrie han
den het catholicismus met al zyne stichtingen te
verplétteren en geheel de hedendaegsche zamen-
leving ten gronde te vernietigen, ziet daer het
plan van" 't fnagonnismus. 'T is mei dit boos
inzigt dat de logiën zich aen 't hoofd gesteld
Hebben van de liberale party 't is om dit helsch
oogwit te bereykén dat zy zich nu ook willen
moester maken van 't werkvolk.
De verslaving van 't liberalismus aen 't magon-
nismus was gemakkelyk om bekomen, maer de
verslaving van 't werkvolk aen 'l magonni.smus
zal tyd vragen en moeyte kosten De logiën
worden het gewaer en 't is daermêe dat zy zich
nu meest bekommeren, 't is byna daer van alleen
dat er kwestie is in 't revolutionnair programma
van don moortelbaes Goffin.
Ons braef werkvolk is met lyf en ziel ver
knocht aen't catholyk geloof; het is tevreden
met <zyn dagelyksch brood voor dit.ve/'gankelyk
leven en met hel vooruytzigt van liet eeuwig
gefak dat voor hem hereyd is in 't ander leven
hygevolg liet zal zich niet ligt. laten foppenen
exploiteren door de logiën. Nogtans wy moeten
met hertzeer bekennen dal wy aengaende onze
'zoo catholyke werkldassen niet zonder eenige
vrees zyn voor 't toekomende. Ziet hier waerom.
De. logiën zyn overtuygd dat zy 't werkvolk
tot het uytvoeren van hare revolutionnaire plan
nen niet zullen kunnen bewilligen zoo lang het
vastgekleefd blyft aen den godsdienstzy zyn
ook overtuygd dat al de middels die zy tot hier
toe werkstellig gemaekt hebben om 't werkvolk
van den godsdienst aftetrekken, ontoereykend
zyn en by gevolg zy hebben vastgesteld tocvlugt
te nemen tot oenen nieuwen maetregel-, lot eenen
sataniéken maetregel die hen zonder twyfel
zal gelukken, indien zy denzelven kunpen in
voeren.
Dezen maetregel beslaet hier in dat de logiën
zich nu willen meester maken van de kinderen
•der werkklassen, dat zy de werklieden nu willen
beletten van hunne kinderen in de vrees en in
ëen dienst van God op te brengen dat zy de
ouders willen dwingen aen hunne kinderen eene
maeonnieke opvoeding te laten geven, en ze
alzoo van jongsaf op den leest van 't maconnis-
211 us te laten schoeyën ja, zoo verre gael de
boosheyd van dit lieisch gespuys.
Verstael het wel, catholyke werklieden, de
logiën hebben vastgesteld van door eene wet het
kosteloos en verpligtend onderwijs intevoeren, van
koslelooze scholen opleregten waer gy zult ge
dwongen zyn uwe kinderen naer toe te zen
den scholen waer men aen uwe kinderen noch
EEN UYTSTAPJE
NAPOLEON DEN EERSTEN.
Hel moei een geboren Pnryzei' 'zyn, sprak hy,
want zoo zyn zy tol den laclslen, hun' geld naer het
hoofd van rien eerslkomenden werpende zonder achter
denken en zonder leed. Ah hel is in den oorlog dal
men die mannen leert kennen Indien ik hun de jaer-
wedde gaf welke ik jnerlyks aen mvne macrschalken
geef, zouden zy nog den middel vinden, van geen geld
genoeg le hebben.
Eyndelvk kwamen zy in den doorgang der Panorahias,
destyds den schoonslen en den rykelyksten der hoofd
stad. Hier bleef den kevzer voor 't kóstclyk magazyn van
albasten staen, dat men er nogover weynrge jaren bewon
derde. Twee vazen, welke men voor de vensier ten loon
gesteld had, hem wonderschoon voorkomende, trad hy
hel magazyn binnen om aen prys derzelve le vragen
hy zag links en rechts, maer onlwaerde niemand dan
eene gezónde meyd, welke uyt vrees van iels Te breken,
zoodanig lomp den bessem in de handen hield, dal den
kevzer zich niet inhouden kon le lachen. Duroc was
inlusscheulyd blyven biiylcn slaen, denkende dal hy
binnen niets te verrichten had.
Is er dan niemand vroeg Napoleon, na zich een
weynig bedaerd le hebben, noch meester, noch mccs-
terssc. Mv dunkt dat men hier tamelyk luy is.
Komt gy om iels le koopen vroeg hem de meyd
op schiinpaehligeii loon, lerwyl zy liacr werk slaekte
van God, noch van zyn gebod zal spreken, ten
zy om hen dezelve te leeren lasteren, ten zy om
hen Le leeren zingen, Weg met den Messias
Weg met liet geloofzoo als men reeds te
Brussel doetscholen, met een wooTd, waer
men uwe kinderen zal leeren leven en sterven
gelyk de beesten. Welnu, catholyke werklieden,
uwe kinderen alzoo opgekweekt zullen later uwe
plaets vervangen zy zullen ook werklieden zyn,
maer maeonnieke werklieden die op 't eerste
woord der logiën, met kasseysteenen zullen ge
wapend slaen om 't catholicismus te verpletteren
en geheel de hedendaegsche catholyke zamen-
leving te vergruvzelen.
Zooals wy gezien hebben in ons voorgaende
artikel, het kosteloos en verpligtend onderwijs stond
op 'l programma van B.\ Goffin onder de maet-
regels van onmiddelyke toepassing, om zich
meester te maken van de werkklassen maer den
maetregel was te hatelyk om zonder voorberey-
ding en in eenen keer te kunnen toegepast wor
den. Men moest beginnen met overal de Broeders
uyt de gemeentescholen te verjagen, en dien toer
is reeds gespeeld. Nu moei men den priester en
met hem alle christelyk onderwys uyt de ge
meentescholen verbannen, en dit zal ook wel-
haest gedaen zyn, want geheel de liberale partv
wacht met ongeduld naer d'afschaffing van de
wet van 484:2 over het leeger onderwys. En als
dien toer ook zal gespeeld zyn, dan zal men in
de Kamers de kwestie van het verpligtend onder
wijs op 't tapyt brengen, liet programma van dit
onderwys, en 't wetsontwerp dat voor zyne in
voering moet voorgedragen worden in de Kamers,
zyn reeds opgesteld door de logiën en liggen
gereed van in 'tjaer 1865.
Den Hoogen Baed van ons belgisch ma<?onnis-
mus heelt de kwestie van 't verpligtend onderwijs
doen oplossen in al de logiën van 't land. Elke
logie heeft moeten antwoorden op de vier vol
gende vragen.
1° Zeggen wat men verstoet door verpligtend
ONDERWYS
CC 2° Een programma opstellen van dit onderwijs
5° Vaststellen door welke dwangmiddels de uyl-
voering van den maetregel kan verzekerd worden
4'° Een wetsontwerp opstellen.
Die vier dragen zyn opgelost geweest in de
logiën van Brussel, van Antwerpen, van Leuven,
van Luyk, van Vet viers,. van Namen, van Gend
en van Aelsl. Al die logiën hebben haer verslag
ingediend by den Hoogen Baed die alles byeen-
vergaerd en in een boekwerk doen drukken heert.
Wy zullen in ons volgende artikel aen onze lezers
een gedacht geven van geheel dit boekwerk.
Voor 't oogenblik houden wy ons te vreden
met een'weynig onze aendacht te verleenen aen
't verslag van ons Aelstersch moortelboelken
'T Aelstersch verslag verdient eene bezondere
melding 't. is een meesterstuk zonder weêrgaê,
en 't is niet te verwonderen, want zooals men
wel kan peyzen, 't is opgesteld door onze twee
groote moortelbazen die daertoe al hun verstand
byeen gelegd hebben.
Op de eerste vraeg, zeggen wat men ver-
staet, door verpligtend onderwys, onze twee
groote verslaggevers geven de volgende antwoord:
hierop de twee handen en de kin op den steel van haren
bessem leunend begon zv den kevzer van onder lol
boven op bare beurl le beziën.
Wel zekerik zou geem welen Wat die Iwee
vazen kosten.
Zie, ik had het gedacht, hernam zy wacht, ik ga
Madame roepen.
Do meeslersse van hel magazyn kwam in haest bene
den, en eenen schawl op hare schouders werpende
Wal is er ten uwen dienst, mynheer? vroeg zy aep
den keyzor.
Madame, welk is den prys van die vazen
Is hel om ze te koopen, mynheer
Den drommel voorzeker ja, riep Napoleon uyt.
Vier duyzend franken geen duyi minder.
Vier duyzend franken, zegt gy sprak Napoleon,
welken de woorden en de tooneri der vrouw verbitterd
hadden vier duyzend frankeu dat is schrikkelyk duer,
veel le duer voor my
En den boord van zvnen hoed rakende als om te groe
ten, ging hy het magazyn verlaten, toen de vrouw, mei
de handen op de heupen, spottende hem nariep
Ja! en nochtans kosten zy er my vyf duyzend.!
maer is het niel beter met schade te verkoopen dan van
honger te sterven? Hedendaegs gaen de zaken zoo wel
allyd oorlog iedereen klnegl, den handel kwynt, de
kooplieden gaen ten onder, maer niellegenslaende moet
mcirtoch de lasten betalen!...
Op de eerste woorden der vrouw had het gélaet van
Napoleon, eene wonderbare uy ld miking aen'geuomen
het was voor eerst een weynig rood geworden, doch
kreèg byna seffens zyne gewoone bieekc kleur terug
D e pligt voorden staet van de bevolkingen
te verpligten tot eenen zekeren graed van geleerd-
heyd en van opvoeding, hy middel van de ge
meentekas bestierd door'l gouvernement.
Zoo veel woorden, zoo veel beestigheden.
Herleest en oordeelt, geëerde lezers.
De pligt voor den staet van de bevolkingen te ver
pligten... Welwelwel! groote mannen waer
om zegdel gy niet, De pligt voor 't maQonnis-
mus van aen den staet de pligt op le leggen van
de bevolkingen te verpligten...? De pligt van het
maconnismus kwam hier ten minsten zoo wel
te pas als de pligt van den staetd'eerste pligt
is zoo wel gegrond als d'andere'twas eene
pligt te meer en eene reden te meer om volgens
uwe veriafigerji het verpligtend onderwys zonder
uytstel in Le voeren.
Maer zegt eens, doorluchtig koppel, waer vind
gy dat hel voor den staet eene pligt is of zyn kan
aen onze catholyke werklieden 't'mes op de keel
te zetten om ze te dwingen aen hunne kinderen
eene maeonnieke" opvoeding te laten geven?
Vooraleer gy beweert dal het voor den staet eene
pligt is, begint eens met le hewyzen dat den staet
daertoe het regt heeltVan waer zou hem dit
regt komen Zoud gy misschien beweeren met
de verslaggevers van de Brusselsche logie dat
den staet die het regt heeft van rf'hoofden te doen
afkappen, ook moet het regt hebben van de zelve
le meubeleren gelyk het hun belieft
Van de bevolkingen te verpligten... De bevol
kingen?!? Geheel de bevolkingen groot en
kleyn, oud en jong?., of zyn 't alleenlyk de ou
ders en de voogden ten opzigte van hunne kin
deren en weezen Hebt gy zoo verre niet ge-
peysd, koppel slimmerik ken Of hebt gy waerlyk
iedereen, groot en kleyn, oud en jong willen
verpligten
Tot eeneii zekeren graéd van geleerdheyd en
van opvoeding... Gy slaet er wederom al nevens,
onnoozele kneukels. Indien de wet die gy wilt'
invoeren zich uytdrukte gelyk uw verslag, als
de champetters met de kompliinenten van M.
den burgemeester aen d'öudefs zouden komen
zeggen dat zy hunne kinderen moeten naer uwe
school zenden, de ouders zouden met regt mo
gen antwoorden, 't is wel, champetter, doet
<le komplimenteri aen M. den burgemeester dat
hy zich met zyne evgene zaken bemoeye de wet,
verpligt ons alleenlyk van eenen zekeren graed van
geleerdheyd en van opvoeding Le bezorgen'aen onze,
kinderen en wy zullen er in voorzien. Zegt
dus, koppel, indien de ouders zelve hunne hin
ders onderwezen of door andere deden onder-
wyzen, waer zoud gy zyn met uwe wet en met
uwe francinaeonsècholen
By middel van de gemeentekas... "Wie vraegt
u daer naer, groote mannen Den Hoogen Baed
vraegt niet wat gy- verstaet door kosteloos onder
wys, dit is immers klaer genoeg; hy vraegt
alleenlyk wat gy verstaet door verpligtend on
derwys.
Gemeentekas bestierd door 't gouverne
ment... Ja, gemeentekas bestierd door 't gouver
nement? Wat wilt gy daermeê zéggerV, door
luchtig koppel Wilt gy 't gouvernement mees
ter maken van de gemeentekas en aen den
gemeenteraed een brevet geven van onbekwaem-
lieyd Ho ho ho Wat kolossale beestig-
ïiDier zyne lippen wierden blauw, en zyne oogen scho
len bliksemstralen by kruyste de armen op' de borst
en vrong hcviglyk de vuyslen.
Hebt gy eenen man, madame, onderbrak Napoleon
haer, met die slem die zelfs de dappersten deed beven
waer is hy waerom zie ik hem niet
Bedaer u, mvnheer1 stel u niet in gramschap
God dank, ja, ik heb eenen man, maer *hv is dezen
morgen vroeg uylgega^n om ergens wat geld op te
halen want tegenwoordig is het moeylvk iels te ont
vangen, mits niemand geld heeftdóch ten anderen
wat gaet u myn man aen Ben ik hier niet om hem le
vervangen
'T is genoeg madame, ik wilde aen uwen man
zeggoïi, dat ik misschien deze vazen zou koopen.. later.,
ik za! zien...
En Napoleon, meer verlegen over zyne eygene gram
schap dan over de woorden welke het wyf hem t'oeae-
stuerd had, ging ha'eslig het magazyn uyt om Duroc
m te halen.
Waerlyk, sprak hy, ik heb daer óok fnyne Tol
gehad een zot wyf dat Van den Staet spreekt,terwyl
zy maer van hare pollen zou mogon klappen maer ik
zal. het hoofd van haren man wasschen, want hy is er
de schuld van.
Weynige stonden daerna warén zy terug in het paleys
waer zy beyde hunne geschiedenis vergaten, den eenen
hol albastermagazyn, den anderen het ontbyt welk zv
zonder geld hadden genomen.
Omtrent zes weken latpr, 's morgens vroeg, zeyde
Napoleon aen Duroc
Ik héb vandaeg niel veel te verrigten wy zullen
lieyd o die jannen zy willen zich bemoeyeri
met. een programma en een wetsontwerp opte-
stellen voor 't verpligtend onderwys, en zy weten
zelfs niet te zeggen wat men verstaet dooi' ver
pligtend onderwys! Welnu, stadsgenoten, ziet daer
die twee verstandige mannen die sedert lang
hier zoo veel beslag gemaekt hebben en hog
zónden willen maken. Zoo lang zy hier alles të
zeggen hadden, wierden zy van niemand nage
speurd eu zy passeerden voor gr'oote verstanden;
maer nu sedert dat men hunne wóórden efi hun
ne werken een weynig heeft begonnen onder
zoeken, ziet men dat het twee groote lanteerns
zyn zónder licht.
Op de derde vraeg antwoord ons koppel ver
slaggevers het^volgende
Om dit oogwit te bereyken, de berisping, dè
boet eii 'fc prison zullen de middels zyn van welke
men zal gebruyk maken tegen de ouders
Verstaet en onthoud dit wel, brave werklieden:
Indien gv weygerl van uwe kinderen naer de
kostelöozé.francmacions school te zenden om hun
aldaer eene maeonnieke opvoeding te latengeyen^
voor den eersten keer zult gy het-óntgaenjfmét
eene wélgepeperde schommelingvoor den twee
den keer zal men u eene boet op den nek draeyen,
en voor den derden keer zal men u zonder kom-
plimenten achter dè gmideh zetten 't alzoo dat
onze twee groote móorteljaitrien het beslist heb
ben. Wat zegt gy catholyke. werklieden Ah
die ieelyké kapóeheii, niét waer 'L. Is het të
verwonderen dat het moortelgesjiuys het licht
van den klaren dag vlugt en dat bet zich binst
den nacht vergadert om zyne komplotteri të
maken
(Zy ontmoeten elkander in de mei der nieuwe oóHotjsluygen.)
Pluymstr. Wal plaisir van u hier te zien,
vriend Pandour? Gy maekt myne feys dobbel
aengenaem. Ik zie dat gy daer dié niéuwe moord-
tuygert met zooveel voldoening bewondert
Pasar. 'T is waer. 'K zou wél eenige duy-
zende van die nieuwe geweeren voör ons willen;
om er meê op jagt te gaen naer de klerikalen.
Pluymstr. Ik niet.... Ik prefereer onze ge
woone wapens.
Pamik. Welke gewoone wapens
Pluymstr. Wel de kasseysteenen Wat zou
den wy nu zyn hadden wy die wapens niet ge-
bad. Zyn het de -kasseysleenen niel die bét kle-
rikael verpletterd en onze vrienden aen 't roer
gebragt hebben
I'andr. 'K en peysde ik wel zoo verre niet
maer g'bebt gy gelyk, onze oude wapens zyn de
beste, te meer omdat alle man daermeê kan wer
ken zonder exercitie té leeren..... Maer ii propos-
boe staet het nu tb Aelst.
Pluymstr. Maer g'heel stillekens. Onder
duyms doe ik al wat -mogelyk is om 't kliekske
in 't leven te houden, maer 't zal zoo' moeyelyk
zyn, 't is toch zoo ziek. Onzen fameusen schépen
is verre van aen myne verwachting te beant
woorden. Sedert eenigen tyd, steekt by d'eene"
eene klevne wandeling cjoen lerwyl het nog vroë» is.
Sire, hel is te koud ten anderen is het vanda'ég
den vooravond van Kersmis, zooveel als cèn feestdag
By het naderen van het nieuwjaef is er altyd veel volli
rond liet paleys en op de vesten, waer Üwë Majesteyt
gemakkelyk zou kunnen herkend worden.
'T is waer, wy zullen tot dezen avóftd' wachten -
maer zeg my eens, hoe is het met de zaek van de Chi-
neesche Baden gelegen
Waerlyk, sire, ik ben verlegen u te moeten be
kennen dal ik er sedert niet meer aen gedacht heb ik
heb zelfs vergelen aen den jongen van het kafifehuys
het geld te zenden dat hy voor ons verschoten heeft
Zeg voor u, hernafh Napoleon. Dit is niet wel
Duroc, het is aen my toegelaten zoo iets te vei "eten'
maergy...
Ik zal hef seffens herstellen. Sire'.
Ja, seffens nog, en op eene tamelyk góede wyzé-
verstaet gy? Door dezelfde gefegenheyd zult gy dè#
den man van het albaster magazyn doen zeggen dal bv
zelf de vazen brenge die ik by hem over zes weken heb
willen koopen Op- nlyné beurt nu Wv zullen zien
Het was tien uren 's morgens een voetknecht gén
welken Duroc de noodige inlichtingen gegeven had
trad het kaffehuys der Chineesche Baden in
Madame, is het hier niet, vroeg hy, dar over zee
weken twee heeren hel ontbyt genomen hebben en
dat zvvgeen geld hebbende...
Ja, mynheer, antwoord de vronw, gansch ver
schrikt, want den man die haer aenspreckt d'raegl de
li groote livrcy van het huys des keyzers.
j Het is om u te zeggen, madame,- dat hel Zyod