Zondag, 1 I üimusti 1878.
VOLGENDE STATIËN
uit Cent narr
VERTREKUREN UIT DE
YZEREN WEG.— VERTREKUREN UIT A ETST NAER
Redevoering van M. Woeste,
HET OPONTHOUD.
Vooruitgang van 't Socialismus.
Schreeuwende onrechtveerdigheid.
ABONNEMKNTPRYS: 6 FRANKS 'S J,VERS. De inscliryving eindigt met 31 December. 7 ANNONCENPRYS, per drukregel: Gewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 5'" bladz. 50 cent.
Moortzcelo, Sottegem, Gecraerdb., Knghien, Rraine-le-
Comic 5.52 8.12E 8.58 11.18 2 .20 5.4-) (5.59
UIT f.EERAERDSnERGKN NARR
Maria-Lierde,Sotlegem, Moortzcelo cn Cent 5 15 24
9.54 11.59 2.58 5.0(1 5.50E 8.51
uit Dendrrlkeuw naer
Ilacllcrl, Burst, llerzele, Solleg. Audcnaerde, Aosegeio
Korlryk, 15.17 0.00 9.01 12.55 6.19 7.20
uit Sottegem gangs iiendkki.eeuw naer
Aclst, (5.45 's Zalcrd.) 7.49 12.00 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer St. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.40 7.15 8.50 10.55 2.05 3.50 G.35 9.15
uit (.ent naer Lokeren, St. Nikoi.aes en Antwerpen
4.40 7.05 9.25 1<».50 2.20 5.25 7.10 9.10
Uit Sottegem langs Erpc-Meirc. 7.49 2.00 7.48
NAER AELST UIT
Alh 6.49 10.30 1.30 4.20 7.5S 9.05
Anlw. 5.25 6,35 9,15 9.50 10.50 E. i'2® 3® kl. 12-15
3-15 E. 1°2®3® kl. 3-35 4.45 5.55 6.50 E. 1®2° 3* kl. 9.(0
Brussel 7.20 E.1*2' 3®kl. 7.25 9.00 11.06 II 53 1.55 3.02
Dcszondags3,30 namiddag ;lioudl slil inde tusschcnslatien.
Oil 4.53 E 12" 3' kl. 5.0! 5.55 7.05 8:10 E, 3 kl- 8 20
Dcndermonde 7.13 9.45 11.34 2.25 5 27 8.23 10.47
Gccraerdsbergen 7.27 11.08 2.07 4.58 8 33 9.41
Gent O.00E 6 32 7.39 E 1® 2®3®kl. 8.25 10.59 12.31 E
I" 2* 3® kl 1.55 4-50 E 1.2.3. kl. 5.09 8.09 8.14
9.33 E\p. 1® 2° 3e kl.
Lessen 7.09 10.50 I 5U 4.40 8.18 9.25
Lokeren 6.35 9.01 10.57 1.49 4 50 7.50
Ninove 7.55 11.36 2.35 5.26 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.20E. 1 2 3 kl. 6.25 9.00 11.55 0.00
3 30 El® 2® 3® kl. 6.04 8.14 Exp.
Dcndermonde. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40 10.05
Lokeren. 4-55 6-45 8-42 12-25 3-06 6-40
Meebelen. 4-55/ 6-45/ 7-l0d 8-lii/ Exp. le 2® 3e kl. 1(-53d
l-04d Exp. 1® 2® 3® kl. 2-50rf 3-06/ 6-0id 6-40/
tO-OOd Exp. 1® 2® 3' kl.
Anlw. 4-551 6-45/ 7-19d 8-12d Exp. 1® 2® 3" kl. l-04d Exp.
!®2® 3® kl. 2-51'tf 3-06/ 6-04d6 40/ 10-OGd Exp.
1® 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 0-00 7-19 7-50 8-12E.
9-24 11-53 1-04 E. 1® 2® 3® kl. 2-50 5-22 Exp. I® 2® 3' kl.
6-04 8-49 9-09 10-06 Fxp. 1' 2®3® kl. Des zondags
8,59 's avonds houdt std in de tusschenslalien.
Leuven, Thicnen, Luik.Verviers 4-40d 4-55/ 6-45/ en 8-12d
Exp. 1® 2® 3® kl. 7-50d 9-2 W (II-53d tol Leuven)!-04d
Exp. 1® 2® 3® kl. 2-50d 5-22d Exp. 1® 2® 3® kl. 6-04d 8-49d
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota. De letter beteckcnl langs Termonde en de
Gent, (5-00's vryd.) 7-59El®2®3«k 8-41 9-45 12-22 12-40
3-09 3-41 cn 5-31 E. 1®2® 3® kl. 6-12 6-40 8-49 Exp.
1® 2® 3® kl. 9-36
Brugge, Oostende. 7-59 E\p.l®2®3® kl.O-OO 9-45 12-22
12-40 3 41 cn 5-31 E 1® 2® 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Korlrvk, Byssel (langs Gend) 8-41
12-22 12-40 3-09 3-41 Èxp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Korlryk, Byss. (hugs Alh) 6-00 7-50 11-53
0-00 6-04
Ninove. Gccraerdsbergen, Lessen, Alh 6-00 7-50 8-12
11-53 2-50 0-00 6-01 9-09
Bergen, Quiévrain 6-00 7-50 8-12 11-53 2-50 0-00 6-04
Enghicn Braiue, Manage,Charlcroy, Namen langs Geeraerds-
bergen 6 00 -00 11-53 2-50 0-00 6-04
Sottegem, langs Erpe-Mcirc. 6.05 (-725's zat12.30 6.02
letter d langs Denderleeuw.
Cuiqiie Sun in.
AELST, 10 AUGUSTI 1878.
uitgesproken in zitting
der Volkskamer van 8 Augustus 11.
Ter gelegenheid van den redetwist over
het wetsontwerp strekkende tot het verleenen
van kredieten aen 't ministerie van T liberael
onderwys, heeft onze achtbare en moedige
Vertegenwoordiger, M. Woeste, andermael
eenc redevoering uitgesproken, in dewelke hy
de inrichting van gezegd nieuw ministerie als
een gevaer aenwees, omdat het niets anders is
dan een oorlogswapen tegen de grondwel-
telyke vryheid van onderwys gericht.
Wy denken onze geëerde lezeren aengenaem
te zyri en ook de belangen onzer catholyke
grondwettige party te dienen met deze rede
voering in de welke liet ongodsdienstig doel
der liberhatery wordt blootgelegd, beknoptelyk
mede te deelen.
Zielhier deze redevoering
M. Woeste. Waerom is bet nieuw minis
terie van onderwys ingericht? Iladt het land
dit nieuw departement noodig Zyri de schou
ders van den tegenwoordigen minister van
biunenlandsche zaken niet sterk genoeg
(Gelach.)
Neen. De beweegreden der inrichting van 't
nieuw ministerie is, men beeft liet verklaerd,
bel inzicht van het officieel onderwys te ver
sterken en uit te breiden, der wyze dat het
een wapen wordt tegen 't vrye onderwys,legen
de catholyke denkvvyze. (Gerucht links'.)
Wy bevinden ons hier tegenover twee stel
sels, het engelsch stelsel, dat de vryheid on
dersteunt, en het franscli stelsel dat de ofiici-
ëele centralisatie wil. Onlangs heeft men in
Engeland het officieel onderwys ingebracht,
doch het was verboden officiëele scholen te
stichten, daer waer vrye scholen waren.
De openbare Scholen, bestuerd door school-
bureelen welke door liet volk gekozen worden,
zyu in Engeland slechts helpers van het vrye
onderwys.
In Frankryk heeft men, volgens eene be
ruchte uitdrukking, de jonge geslachten willen
vormen naer liet beeld van den Slaet. De ca
tholyken hebben met Montalembcrt en zyne
vrienden gestreden om de vryheid van open-
baer onderwys te bekomen.Het tweede keizer-
ryk was ongunstig aen die vryheid. Later ech
ter, zelfs onder de tegenwoordige republiek,
sedert Guizot lot nu toe, heeft meu de nood-
zakelyklieid erkend, den invloed van den gods
dienst in de zielen der kinderen te herstellen.
Het monopolium bestond echter nog allyd.
Welnu, welk dier twee stelsels wordt door
ons ministerie aengenomen Hel fransch stel
sel en niet het stelsel van het land der vry
heid. Dit verwondert ons niet. De liberale
party is altyd tegen de vryheid geweeston
der Willem van Oranje juichte zy 'net monopo
lium van liet openbaeronderwys toe; allyd
heeft zy de vryheid van onderwys der catho-
lyken bestreden.
Men zegt reeds dat 'l ministerie van open
baer onderwys, voor doel heeft overal mid
delbare scholen te stichten, zells daer waer de
O/' trelfende schakering van licht cn schaduw, in den
weg der voorzienigheid, met ccnen ter dood verwezene.
Omtrent in het midden der vorige eeuw werd te
A... een man terecht gesteld, wiens treurige, maer
niet min belangryke geschiedenis wy hier verhalen
willen.
Jan Willem van V..., van beroep een veearts, en
als zoodanig algemeen voor doorkundig en bekwaem
bekend, was te L..., in de nabyheid van A..., woon
achlig. Sinds korten lyd had hy zyne geliefde vrouw
verloren en niet lang daerna, werd hem ook zyne
beminde eenige dochter door do dood ontrukt.
Deze zoo plotseling en kort na elkander plaels gehad
hebbende sterfgevallen, gevoegd by den nooddrang
van huiselyke omstandigheden, deden hem besluiten,
zyn dorpje L... te verlaten, en zich met der woon
binnen A... neder le zetten. Daer er omtrent dien
lyd, in A...s omstreken eene kwacdaerdigc ziekte en
slerfte onder het vee heerschte, kon het niet missen,
of de bekwame van V... had eene acnzienlykc prak-
tyk. Ily moest dus, dikvvyls dagen lang, van huis
zyn, om zyne patienien in den omtrek le bezoeken
maer keerde dan ook allyd met een welgovulden bui
del naer huis want menig boer was er, die, naest
God, aen 's mans kunde en yver alleen, het behoud
van zyn welgevulden stal met rundoren en paerden
te danken had. En nietlegenstaende eene zoo geluk
kige praktyk cn zulke ruime verdiensten, was echter
Van V... meestal, niet alleen gcldclocs en overal diep
in schulden, maer, in de volste beteekenis van het
woord, zelfs zóó arm, dat hy niet eens zynen huis-
waerd heialen konde. Vanwaerdil kwam, was voor
hem niet mocilyk te raden, die slechts den man van
naby kende. Van V..., schoon in andere opzichten
ccn onbesproken, gul monsch, had oogenblikkcn, dat
hy, gelyk meer andere lieden van zyn beroep, gcwcl-
vrye scholen in alle noodwendigheden van liet
onderwys voorzien er zou spraek zyn, de
deur voor de vryheid te sluiten, en de gepa-
tronneerde en aengenomen scholen, de nor-
maelseliolen enz. te doen verdwynen, ten
einde hen door officieele gestichten te doen
vervangen. Iieeds lang geleden werd een stap
op dien weg gedaen, door de inrichting van
50 middelbare scholen en 10 atheneums.
Thans, indien wy de liberale drukpers moe
ten gelooven, zou men nog verder willen gaen
dan in 1850en zou men overal middelbare
scholen willen inrichten, in de kantonshoold-
plaetsen en in alle gemeenten van G000 inwoo-
ners Het verslag der middensectie zegt het.
Men verzekert dat men hier, gelyk in Frankryk
een onderwys van den Staet wil inrichten,
zonder rekening te houden van de vryheid en
van hare instellingen. Welk doel tracht men
daerdoor te bereiken Men wil hel vrye onder
wys door eene oneerlyke konkurrenlie ver
pletten. Welnu, dit doel is strydig met de
grondwet. Gerucht links.)
In 1850 verklaerde M. de Brouckere dat hel
de plicht van den Staet was voor alles de in
stellingen der vryheid te eerbiedigen. De be
spreking der grondwet bewyst dat deze niet
wil dat het officieel onderwys eene noodlotti
ge koiikurrentie daerstelle tegen het vrye on
derwys. Het is met die vryheid dat het kon-
gres zich vooral heeft bezig gehouden liet
kongres heeft den Slaet aetischouwd als hel
per van die vryheid en niet als mogende deze
verpletten en vervangen. M. Van Meenen heeft
liet gezegd Men mag den menscli de uitoele-
ning der vryheid niet afleeren. Het kongres
heeft de overeenkomst van allen gewild, ten
einde het onderwys uit te breiden.
Men zal zeggen Er is geene spraek de
grondwet le schenden.
Er zyn twee wyzen om de grondwet te trei
len rechtslreeksch en onrechtstreekscli. M.
Kolin, gewezen minister, vader van den tegen-
woordigcR minister, zegde in 1850 dat men de
grondwet kan schenden door de vrye school
te berooven van lucht en brood.
Wanneer de Slaet overal, nevens de vrye
scholen, scholen van alle graden wil slichten,
;s liet klaerblykend dat hy den oorlog aen de
eersten verklaerthy wil hunne dood. Welnu,
hel doel van het tegenwoordige ministerie, is
hetzelfde doel dat door M/Rolin. in 1850,werd
geschandvlekt. Wie heeft de inrichting van dit
ministerie gevraegd M. Laurent, de onver
zoenbare vyand van liet vrye onderwys.
Spreker leest een openbaren brief van M.
Laurent, waerin deze zegt dat al het kwaed
voorkomt van de vryheid van onderwys en dat
de Staet niet langer zyne rechten mag afstaen.
Het is zonderling, gaet M. Woeste voort, dat
een der mannen van de liberale party de dood
vraegt van het vrye onderwys Dit is
strydig met al de spreuken van het liberalis-
mus. Het is zonderling dat de party, die zielen
door den Staet en naer het beeld van den Staet
wil vormen, juist de party is, welke zeil het
minst scholen sticht, terwyl gy ons, catlio-
lyken, die heiland met vrye onderwysgeslich-
tcn hebben overdekt, voorstelt als vyanden
van het licht
Gy zult in uwe poging niet gelukken onze
zielen zullen zich niet naer uw beeld laten
vormen. Het is een le ver gedreven opstand
dig aen den drank was, on dan, wanneer hy zich
eenen roes gedronken had, er niet op zag, oir. de
boeren in de herberg eens luslig le zynen koste te
onthalen, beze die 's mans zwakke zydc kenden, in
plaets van hem daerin tegen te gaen, lieten nooit
eene gelegenheid onbeproefd, om, ware het hun
doïnlyk, eens voor zyne rekening le drinken en
had van V... zulk eene losse bui, gelyk zy het noem
den, dan moesten ook de verdiensten van vele dagen
op éénen avond er aen. Zoo gebeurde het, dal hy
meer dan eens even arm en beroofd naer A... terug
keerde als hy de stad verlaten had. Dit dwaes gedrag
van den anderzins hupschen man zoude hem echter
nog zoo aenmerkelyk niet hebben achteruit gezet,
daer het slechts nu en dan. of by gelegenheid van
eene kermis of paerdenmerkt, plaets hadmaer
daerby kwam, dat van V... zyne gekrenkte fortuin
door het spelen in de lotery zocht le herstellen. Hy
was aen dit kansspel geheel overgegeven, en zat
zoodanig onder de Joden, die hem niet dan op zwa-
ren woeker borgden, dan hy, by de dood zyner huis
vrouw, al dadclyk een aenzienlyk gedeelte van hare
nog onbezwoerde nalatenschap, lol een onderpand,
aen deze lastige scliuldeischers moest afstaen.
De man moest dikwerf, gelyk ik zoo even verhael-
de, gedurendo gehcele dagen, om beroepsbezighe
den, van zyne vvoonplaets afwezig zyn. Eens, dat hy
om deze reden van huis was, en aen zynen liuis-
waerd gezegd had, misschien in langen Ivd niet terug
le zullen komen, viel er te L..., hel dorp, waer hy
bevorens gewoond had, de volgende vcrschrikkelykc
gebeurtenis voor.
Hel was in den zomerde avond begon reeds te
grauwen, toen op eens uil een huis, in hel voorste
gedeelte des dorps alleen slaende, en door eene me
nige bcjaerde weduwe bewoond, een vreeselyk
moordgegil werd aengehevcn. Daer hel huis, zoo als
ik zcide, zeer afgezonderd stond, was het byzonder
toevallig, dal dit angslgeschrci door iemand werdop-
tegen het werk van het kongres van 1850.
Volgens het tegenwoordig liberalismus,
heeft dit van 1842, het vaderland in gevaer ge
bracht, door toe te laten, in naem van God, in
de openbare scholen te ondervvyzen men
moet thans de priester uit de school doen
verdwynen.
Het land zal de oogen openen het zal zich
niet laten meèsleepen op dien revolulionnai-
ren anti-nationalen weg.
Reeds lang was er spraek het onderwys \ve-
reldlyk te maken, doch vóór de laetste kiezin
gen heeft men daerover gezwegen, ondanks de
opoffering door M. Orts gedaen. Men sprak
alleen van de uitbreiding van het onderwys.
Spreker liaelt de verklaringen aen van MM.
Dellosse, Devaux en Lebeau ten voordeele van
het geestelyk onderwys en de geestelyke op
voeding. M. Frère zelfs toonde zich alsdan vol
eerbied voor het godsdienstig onderwys. Hy
verzocht de geestelykheid het onderwys van
den catholyken godsdienst in de openbare
scholen in le richten.
Zal M. Frère die gedachten thans nog ver
dedigen Wil de keus van M. Van Humbeeck
het behoud aenduiden der wet van 4842.Neen,
M. Van Humbeeck is vyar.d van de wet van
1842 en zelfs van de wet van 1850, waervan
M. Frère eertyds de toepassing eischte op de
lagere scholen. Wat is liet leekenonderwys,
dat M. Van Humbeeck wil Het is eene inrich
ting van het schrikbewind (Gelach links) eene
inrichting der paryzer commune, afgekondigd
door citogen Vaillant, ir.-een dokument van
dien (yd. Hel is de wensch van het socialismus.
Welnu wy zullen geen kredieten stemmen
voor dit onderwys. Wy willen dat liet onder
wys gegeven wordt in den naem van God (Ge
lach links). Ik hoop dat het land zal rekening
houden van uw gelach.
M. Jottrand. Gy spreekt in den naem van
God zonder mandaet. Laet uw prokuratiebrief
zien.
M. Woeste. Ik wil zulke onderbreking met
geene antwoord vereeren. Wy willen dat de
omgeving der school godsdienstig blyl't en dat
men er het godsdienstig gevoel niet vèrnietige.
De Flandre Libérale, openhartiger dan gy,
bekent openlyk het doel waernaer gy streelt,
door hef officieel onderwys uit te breiden gy
wilt volgelingen vormen voor de liberale party
en terzelfdertyd zielen aen de Kerk ontrukken.
Dit is eene schreeuwende onrechtveerdigheid,
die het land niet lang zal verdragen. De libe
rale party vergeet den raed van M. Lebeau, die
zegde Indien liet noodig is door eene party-
te heerschen, mag men echter nooit voor eene
party heerschen.
Ik vrees niet, door myne meewerking te
weigeren aen het ministerie van liberael on
derwys, door te gaen voor een vyand van 't
licht. Wie heelt de wereld onderricht, zoo niet
het catholicismus M. Frère heeft het onlangs
gezegd. Het liberalismus is eene nieuwe lee
ring, liet is vreemd aen de ontwikkeling van
de maetschappy der XIX eeuw.
Indien gy volhardt in uwe ontwerpen, zult
gy het land niet met u hebben. Uw ongods
dienstig onderwys zal hatelyk worden aen het
volk indien gy het instelt, zullen wy van stad
tot stad, van dorp tot dorp gaen, om het volk
te toonen wat dit onderwys is en om le leeren
gemerktdit had evenwel plaets. De hoefsmid van
het dorp, die in zyne deur eene pyp stond te rooken,
benevens twee boeren, die vóór de herberg onder
hun gelag zaten, en de schoolineestersvrouw, die
van de pastory terugkwam, waren de eenige men-
schen, die het vreeselyk gillen hoorden, en er dadc
lyk als tegelyk op toeschoten, niet wetende wai er
te doen was. Zy vonden, aen hei huis komende, de
deur gesloten terwyl nog een flauw gekerm daer
binnen blc-cf aenhouden. De deur niet kunnende open
krvgen, besloten zv, in hunne verwarring, die met
geweld open te breken, om hacr, die er binnen was,
ter hulp te komen. Reeds waren zy hiermede bezig,
toen er in den zymuer van het huis, een raem, het
welk in den tuin uitzag, plotseling werd opgescho
ven. Snellyk scholen zy op dit gerucht vóór den in
gang van den tuin, die van den gemeenen weg,
waer zy stonden, werd afgesloten met eene dooinen
of beuken haeg welko haeg levens den zymuer van
hel huis verbond met eenen muer, die, verder op,
den luin aen dezen kant van den straelweg scheidde',
alwaer cone tamelyk wydo sloot de belending kwam
te eindigen. Vóór deze haeg slaende, die misschien
een mans lengte hoog was, konden zy, daerover
heen ziende, alles waernemon, wat in den luin om
ging Zy zagen toen een manspersoon uil het opge
schoven raem springen, die zich daerna, in alleryl,
door den tuin wegmaekte.
Alle vier meenden den bekenden veearts Van V...
in den vluchteling te erkennen. En schoon hy zoo
byna hen was, dal zy hem, lol zyne gelactstrekken
toe, zeer duidelyk konden onderscheiden, moesten
zy hem echter voor hunne oogen zien ontsnappen,
daer de hoogte van vermelde haeg en muer hen be
lette, spoedig genoeg er over en in den luin te klim
men. Zy riepen dus den vluchteling wel achlerna, dat
zy hem herkend hadden, maer konden ook niets ver
der beslaen. Welhaast was hy acn gindsche zydc van
den uitgestrekten luin, over heining, en sloot, uil
hoe men hetzelve moet vluchten en veroor-
deelen. (Goedkeuring en toejuichingen rechts.
Gerucht links.)
De kiezingen welke in 't duitsche keizerryk
komen plaets te grypen, toonen ons op welke
schrikwekkende wyze 't socialismus zich aldaer
uitbreidt.
De socialisten die, in 1876, te Berlyn nau-
welyks 69 stemmen bekwamen zagen hun ge
talsterkte van kiezing tot kieziug aengroeien.
In 1871, bekwamen zy 1961 in 1874, 11,971
iu 1877 51,000 en in 1878, 56,000 stemmen.
De helschesecle heeft dus, in de hoofdstad eene
aenwiust van 25 duizend partygenoten gedaen,
De zelfde uitslag wordt byna overal beslatigd
waer de socialisten in 't worstelperk zyn ge
treden. Men voorziet dus te recht dat het getal
van 600 duizend stemmen die zy, in 1877, be
kwamen, heden merkelyk zal overtroffen wor
den.
Die uitslag boezemt schrik in en meer dan
ooit begrypt men waerom de duitsche Keizer
zyne ministers toeriep Zorg vooral de gods
dienstige gevoelens by myn volk te behouden
De Post van Berlyn verhaell het feit op eene
zoo kortbondige als treffende wyze
Uit het cyfer der uitgebrachte stemmen
leert men dal van 4 duitschers die de mans-
jaren bereikt hebben er één socialist is.
Ook verduiken de socialistische bladen de
vreugde niet die de uitslag der stemming by
hen doel ontslaen. De Bergische Volkslimme
liaelt een zegelied aen dat als volgt eindigt
a Dat men wel in bemerking neme het over-
groot getal stemmen dat onze kandidaten
bekomen hebben.
In de laetste kiezingen, (1877) beschikten
wy over een lialfmillioen stemmen heden
bereiken wy byna 't millioen, 't eerste mil-
lioen Zietdaer hoe wy veld verliezen by de
bevolkingen
En juist op 't oogenblik dat het socialismus,
ondanks den hevigen stryd dien de duitsche
ministers tegen die secte voeren, zich met
zulke rasse schreden uitbreidt, verklaren de
liberalen ons eenen oorlog, dien,indien hy ge
lukt, volgens de verklaring van den heer Dela-
veleye zelve, het godsdienstig gevoel uit de
herten der volkeren zal rukken, T is te zeggen,
den eindelyken triomf van 't socialismus ver
zekeren. Dit is eene onbetwistbare zaek.
Die handel wyze van 't libei alismus bewyst
ontegensprekelyk dat liberalismus en socialis
mus de zelfde beteekenis hebben en met elkan
der innig verbonden zyn.
En dan durft een domme kwispel, gelyk 't
Verbond komen beweren dat de socialisten met
zyne liberale boezemvrienden geen gemeens
hebben Maekt dit aen de kiekens wys, jon
gen. 't Deftig volk heeft immers ter oogen uit
gezien wie de bondgenoten der liberalen in de
kiezingen waren, en 't weet bovendien ook dat
zonder de medewerking der socialisten of lie
ver communards de liberalen op 11 juni jl.
onmogelyk konden zegepralen;....
hun oog verdwenen. Nu werd men te rade, daer men
toch de welverzekerd geslotcno huisdeur, zoo min
als den ingang van den luin, konde open krygeB, dat,
om verder lydverlies voor le komen, de school-
meestersvrouw, door een der boeren vergezeld, zich
onverwyld, tot aengifte van het gebeurde, naer het
dorp zoude begeven, terwyl de smid, met den ande
ren boer, voor de huisdeur de wacht zoude blyven
houden tot het gerecht kwam. Weldra begaf zicb de
dorpsscbout, vergezeld van den heelmeester, eenen
smidsknecht en een aenlal dorpelingen, naer hel huis
der weduwe. Met behulp van smidsgereedschappen
werd de deur opengebroken En nu vide men naer
binnen, om, ware het mogelyk, de hulpbehoevende
nog te redden men vond akelig schouwspel
do ongelukkige bewoonster van het huis, zwemmen
de in haer bloed, op den grond neêrgeveld. Zonder
zich door iels anders le laten ophouden, trachle men
eerst der ongelukkige hulp te verschaffenAlle hoop
vvas, dacht men, nog niet verloren. De deerniswaer-
dige lag nog le zieltogen, en gaf, schoon Hauw, nog
eenige kenteekenen van bewustheid, wat er met haer
gebeurd was. Op de vracg, welke haer, toen men
bespeurde dal zv haer denkvermogen nog machtig
was, werd gedaen o( niet de paerdcDdoclor van
V... de dader van dit feil was gaf zy, ofschoon reeds
sprakeloos, echter met duidelyke oogwenken, hel
vreeselyk ja le kennen. Na gedane schouwing van
de wonden, verklaerde de aanwezige heelmeester,
dat, daer toch de ongelukkige niet te helpen was, al
de hulpderkunst aen haerlo vergeefs beproefd zoude
zyn. De booswicht had haer meteen scheersmes den
strot afgesneden cn, om wellicht van zyne prooi
zeker te zyn, haer nog eene tweede, diepere snede
in den onderhals toegebracht. Na weinige oogen
blikkcn was de zieltogende vrouw niet meer.
De koelbloedige moordenaer had van de redenen,
welke hem tot het plegen van dezen gruwelyken
moord hadden kunnen aanzetten, de sprekende bly-
ken achtergelaten, liet kabinet der weduwe was
Het wetsontwerp betrekkelyk de wyzigingen
aen t kieswetboek toe te brengen heeft gansch
net land in opschudding gebracht. Geen won
der, alwie de vryheid lief heeft, begrypt maer
al te wel dat dit wetsontwerp geen ander
doel heeft dan onscatholyken mach
teloos te maken ons met eenige vrucht te kun
nen verzetten legen de vryheidsdoodende ont
werpen die 't magonnismus tegen de Kerk en
hare kinderen aen 't smeden is.
Om dit doei des le gemakkelyker te bereiken
zal men hel stemrecht aen een grootdeel bur
gers ontnemen welke verdacht worden'tlibera
lismus vyandig te zyn.
En inderdaed. Volgens het stelsel van M.
Fr ere zal de personecle belasting voor wat de
dry eerste bazis betreft afgeschaft worden voor
al degene welke eene kostelooze wooning van
Staet, Provincie, Gemeente en Openbare Ge
stichten genieten of wel eene schadeloosstel
ling voor wooning ontvangen.
De afschaffing dezer belasting zal het stein-
qa™.voo'' de Kamers ontnemen aen meer dan
20 duizend persoonen, waeronder men 1829
priesters aen treft.
Voor de provinciale- en gemeentekiezing is
de verhouding grooter5052 priesters verlie
zen het stemrecht voor de provincie en 5226
dit voor de gemeente.
Nu, liet getal kiezers voor de Kamers van
het gehcele land beloopt tol 117,245. en men
vermindert 't getal met ongeveer 20,000 bel-
gen, die men verdacht het liberalismus te-
genslrydig te zyn.
Hel getal openbare ambtenaers die hierdoor
hel stemrecht voor de Kamers verliezen, be
loopt, volgens de Etoile, slechts tot 540. Doch
die o40 ambtenaers zyn allen .geene liberalen.
De willekeurigheid schynt er hier dwars
door. Men wil eenige catholyken meer van de
kiezerslysten schrabben en dit alleerilyk uit
partyliaet en dwinglandy. Het liberalismus wil
zich aen 't bewind zoodanig vastmaken dat
men er het nimmer van afrukken kan.
Hel art. 5 van 't ontwerp bepaelt dat men de
belasting voor een paerd in twee handen slechts
zal moeten betalen wanneer men fr. 42 52 di-
rekte belastingen opbrengt. Dit wil in andere
woorden zeggen als men den kiescyns betaelt
moet men voor zyn peerd in twee handen beta
len, anders niet. Bygevolg dus, ik die fr. 42,32
en meer direkte belastingen betael, zal boven
dien nog voor myn peerd moeten betalen, ter
wyl myn gebuer die slechts 58, 40, 42 frs. be
taelt van deze belasting ontslagen is.
Begrypt men de onrechtveerdigheid die op
nieuw tegen den buiten gericht is De buiten
lieden welke men in vele zaken reeds heeft
achteruitgesteken, worden opnieuw door dien
maelregel meest getroffen.
Dit is eene schandelyke onrechtveerdigheid
Het vertoog verklaert dat by middel der paer
den in twee handen bedrog op grooten voet
wordt gepleegd.
Veronderstellen wy daldit waerheid is,maer
waerom als men't bedrog wil uitroeien, roeit
men alleen dat uit 'twelk.zoo men zegt,op den
opengebroken, en op eenen sloel lagen hare voor
naamste kostbaerheden van goud, zilveren kleinoo-
den, benevens eene draegbare hoeveelheid contan
ten, in tenen bonten neusdoek geknoopt. Het bleek
dal de booswicht in dit buis niet onbekend was ge
weest. Hy had zyne hclseho daed opzettelyk be-
raemd zyn doel was gekozen geweest. Reeds bad
hy zyn slachtoffer gewis getroffen, maer nog was
zvue daed slechts ten halve volbracht, daer hy, toen
op liet angstig gillen der ongelukkige, mensehen
kwamen toeschieten, en men reeds poging deed om
de deur open le breken, in overvling door liet vens
ter de vlucht genomen, en, lielzy uit vrees voor ont
dekking, helzy in angstige verwarring, of om door
niets in zyne vlucht belemmerd le worden, den ge-
roofden cn reeds samengepakten buit had moeten
laten liggen.
De bekwame dorpssclioul deed onmiddellyk pro-
ccs-verbnel van hel voorgevallene opmaken, en ver
gat niet, de geringste byzonderiieden van zyne be
vinding, by die akte te doen aanstippen terwyl men
intusschen aen alle kanten den moordenaer nazette.
Daer nu de pacrdendoctor van V.... in dien ganschen
omlpek, tol aen een kind toe bekend was, kreeg men
liern weldra op hot spoor. Nog dicnzelfden avond
werd hy in eene kleine herberg, even voorde poor
ten van A..., gegrepen, en gevankelyk binnen de
stad zyner woning gevoerd. Ily onlstelde bv zyne
gevangenneming zoo hevig, dal er eenige oog'enblik-
ken noodig waren, eer by weder lot zicli zei ven
kwam, en men hem konde boeien.
Welk eene ontzetting cn verslagenheid dit voorval,
zoodra bet binnen A... ruchlhaer werd, algemeen te
weeg bracht, is met geene pen te beschryven. Van
V... was, nietlegenstaende zyu onordefvk gedrag
jegens zich zeiven, om zyne bekwacmlicid en zyn
beuseli voorkomen, overal tamelyk wel gezien, en
niemand had zoo iels van hem kunnen vermoeden.
Wordt voortgezet.)
