54sle Jaer
Zondag, *17 Juni
<r>
II' *3»
YZEREN WEG.— VERTREKUREN LIT AELST NAER
VERTREKUREN UIT DE VOLGENDE STATIËN:
Liberale school-inkwisitie.
De Indiaensche Spion.
Bekeerd.
IM—M—MM!
r«: S?
ABONNEMENTPRYS6 FRANKS 'S JAERS. De inschryving eindigt met 31 December.
Dendermonde. 4-56 6-43 8-45 12-27 3-09 6-43 10.05
Lokeren. 4-56 6-43 8-45 12-27 3-09 6-43
Mechelen. 4-56/ 6-431 7-17d 8-12ri Exp. 1®2®3®hl. ll-57d
1-04d Exp. 1" 2® 3® kl. 2-51 d 3-09/ 6-OOd 6-43/
10-06d Exp. 1® 2® 3® kl.
Anlw.4-561 6-43/ 7-17d 8-02 en 8-12d Exp. 3 kl. l-04dExp.
1® 2® 3® kl. 2-51d 3-09/ 6-00d 6-43/ 10-06d Exp.
1® 2® 3® kl.
Brussel, langs Denderleeuw. 4 40 7-17 7-50 8-02 en 8-12
E 3 klas. 9-08 11-57 1-04 E 3 klas. 2-515-10 E 3 klas.
5-20 E 2 klas. 6-00 8-49 9-11 10-06 E 3 klas. Des zon
dags 8,59 's avonds houdt stil in de tussclienslalien.
Leuven, Thienen, Luik, Verviers 4-40d 4-56/ 6-43/ 8-02 en
8-12d 3 klas. 7-5Ud 9-08d (ll-57d tol Leuven) l-04d
Exp. 1® 2® 3' kl. 2-51dó-lOd Exp. 1«2< 3® kl. 6-OOd 8-49d
10-06 Exp. 3 kl.
(1) Nota be letter beteekent langs Termonde en de
Gent, (5-00 's vryd.) 7-41 en 7-56 E3®kl 8-41 9-45 12-22
12-40 3-09 3-41 en 5-31 E 3 kl. 6-12 6-40 8-54 Exp
3 kl. 9-36 11-24 direct.
Brugge, Oostende. 7-41 en 7-56 Exp. 3 kl. 9-45 12-22
12-40 3 41 en 0-00 E I® 2' 3® kl. 6-40
Doornyk, Mouscron, Kortrvk, Ryssel langs Gend) 8-41
12 22 12-40 3-09 3-41 Êxp. 6-12 6-40
Doorn. Mouse. Kortryk, Ryss. (langs Ath6-00 7-50 11-57
0-00 6-00
Ninove. Geeraerdsbergen, Lessen, Ath 6-00 7-50 8-12
1 1-57 2-51 0-5 0 6 00 9-1 1
Bergen, Quiévram 6-00 7-50 8-12 11-57 2-51 0-00 6-00
Engbien Bra ine. Manage, Cliarleroy, Narn^n langs Geeraerds
bergen 6 00 i-00 11-37 2-51 0-00 6-00
Sollegem, langs Erpc-Meire. 6 05 (7-25 's zat12.30 6.02
Moorsel.Opwyck, Mechelen,Antwerpen 5,03 9,20 3,13 6,12
letter d langs Denderleeuw.
ANNONCENPRYS, per drukregelGewone 20 cent. Reklamen fr. 1,00. Vonnissen op 5de blad/.. oO cent.
Cui(|ue Siiuin.
NAER AELST UIT
Alh 6.49 10.30 1.17 4.09 7.58 9.05
Anlw. 5.25 6,50 9,15 9.50 10.50 E. 1®2® 3® kl. 12 15
3-15 E. 102°3® kl. 3-50 4 45 5.55 6.50 E. 1' 2° 3® kl. 9.' 0
Brussel 7 05 en 7.20 E 3 kl. 7.25 9.00 11.06 11 53 1.55
3.U2 en 4 55 E 3 kl. 5.01 5.55 7.05 8.15 E. 3 kl. 8.20
en (0-40 direct.
Deszondags.3,20 namiddag ;boudl stil inde lusschenstalien.
Dendermonde 7.12 9.33 11.34 2.25 5.27 8.23 10.47
Geeraerdsbergen 7.27 11.08 2.00 4.50 8.33 9.41
Gent 6.24 7-29 en 7.39 E3 kl. 8.15 11 04 12.31 E3kl.
I.55 4-38 en 4-48 E 3kl. 5.06 8.09 8.18 9.33 E 3kl.
Lessen 7.09 10.50 1.37 4.29 8.18 9.25
Lokeren 6.40 8 40 10.59 1.54 4.56 7.55
Nmove 7.55 11.36 2.28 5.18 9.01 10.09
Oostende 0.00E 6.04 6.20E. 1 2 3 kl. 9.00 0 00 0.00
II.05 E 3 kl. 11-55 3.30 E 3 kl. 6.04
uit Gent naer
Moortzeelö, Sollegem, Geeraerdb., Enghicn, Braino-le-
Comte 5.50 8.12E 8.58 11.18 2.20 5.40 6.59
uit geeraerdsbergen naer
Maria-Lierde,Sollegem, Moorlzeele en Gent, 5.15 7.24
9 54 11.59 2.58 4.48 5.50E 8.51
uit Denderleeuw naer
Haellert, Burst, Üer/.ele, Sotteg. Audenaerde, Ansegem,
Kortryk, 6.17 0.09 9.01 12.55 6.C9 7.20
uit Sottecem lancs denderleeuw NAER
Aelst, (5.38 's Zalcrd.) 7.49 12 06 0.00 5.00 7.48
uit Antwerpen naer Sr. Nikolaes, Lokeren en Gent
4.30 7.15 8.50 10 55 2.05 3.50 7.15
uit Gent naer Lokeken, St. Nikolaes en An erpen
4.30 7.05 9.25 1".50 2.20 5.25 7.05
Dit Sottcgem langs Erpe-Mcire. 7.49 1.58 7.48
uit Mechelen naer Opwyck, Moorscl en Aelst
6,30 10,55 4,40 7,45
AFXST, 20 JUNI 1880.
Na eenige weken, ter oorzuke van de kiezin
gen, achter de schermen te zyn gebleven, is
de Enkwest-Commissie nu eindelyk op 't too-
neel verschenen.
Wy laten hier 't manifest volgen dat de
liberale inkwisiteursin hoedanigheid van
vertegenwoordigers der natie, aen de Belgen
komen toe te sturen.
Ziethier dit manifest
De Volksvertegenwoordigers, leden der kom
missie van liet schoolonderzoek, aen hunne mede
burgers.
Mynheeren,
De Kamer van Volksvertegenwoordigers
heeft ons gelast met een onderzoek over den
zedelyken en stoffelyken toestand van het lager
onderwys in België, over de uitslagen der wet
van 1879, over de middelen gebruikt om er de
uitvoering van te dwarsboomen.
Het recht om dit onderzoek te bevelen is
doo. de tegenstrevers der wet betwist gewor
den. Zestien leden der parlementaire legenzyde
hebben beurtelings geweigerd aen onze werk-
zaemheden deel te nemen.
Door de kiesuiispraek van juni is de wet
bevestigd en het onderzoek bekrachtigd ge
worden.
Gesterkt door 's lands goedkeuring komen
wy aen het volk zeggen hoe wy ons voorstel
len ie werk le gaen.
De bisschoppelyke aenmatigingen tegen de
wet en tegen hare toepassing hebben de ge
moederen der burgers ontsteld en tegenstand
doen opryzen. Eene diepe ontroering is in
hunne maetschappelyke, openbare of private
betrekkingen geslagen. Van de hooge sfeeren
der wetgeving is de stryd lusschen Kerk en
Staet tot in den huiselyken haerd afgedaeld.
Daden van opstand of van kwaden wil, per-
soonlyke of gezamenlyke vervolgingen, machts-
overtredingen, misbruiken van gezag, daden
van onmenschelykheid zyn in de Kamers en
in de drukpers aéngeklaegd geworden, nu eens
ten laste der geestelykheid, dan wéér eens ten
laste van byzonderen.
De leiten vaststellen, er den aerd, de ge
wichtigheid, het getal van besiatigen, onder
zoeken of zy de uitdrukking eens gewettigden
tegenstands geweest zyn tegen inbreukmaken-
de beslissingen op de vryheid en het geloof
der burgers, of zy poogingen uitmaken van
overweldiging der rechten van de Kamers en
van de regeering, zulks zal het eerste deel
onzer taek wezen.
Alle klachten en grieven zonder voorbe
dachte rade aenveerdende, zullen wy de ver-
antwoordelykheid van eenieder aen het dag
licht brengén. Wy zullen de burgerlyke rust,
den eerbied voor de wetten en aen de over
heid verschuldigde gehoorzaen.heid in de ge
moedereu herstellen.
Maer daerby beperkt zich onze zending niet.
De wet van 1879 heeft niet alleenlyk de
macht en het toezicht der geestelykheid over
het openbaer onderwys afgeschaft, zy heeft
ook dit onderwys heringericht en de takken
ervan uitgebreid.
15® vervolg).
De lucht was helder blauw een zacht windje
blacsde door het gebladerte en over don stroom
en de rivier golfde met zacht geklots langs de met
struiken begroeide oevers, de plaets was als uil-
gezocht om zich aen droomeryen over te geven is
het dan onverklacrbaerdat zy peinzende voort
liep Door vermoeidheid was zy ten laetste genood-
zaekt op een omgevallen boomstam uit te rusten.
Op deze plaets gezeten begon zy de bloemen te
beschouwen, welke zy langs den weg had geplukt,
zonder acht te slaen op hetgeen om liaer heen ge
beurde, toen plotseling eene stem haer oor trof
verbaesd hief zy haer hoofd op cn zag Monowano
voor zich staen.
Men zoude de ontroering welke op het gelael van
den Indiaen te lezen stond niet kunnen schetsen.
Hy droeg zyn jachlkostuemdoch zyn uiterlyk
was zoo treurig, toen Maude hem eens goed opnam,
dat zy wel kon nagaen aen welk zielsverdriet hy
ten prooi was.
ZyDe klecderen droegen hel kenmerk van goeden
smaek geen enkel versiersel met schitterende kleu
ren, die zoo gezocht zyn by de Indianen van Amerika
nam men by hem waer.
Zyn zwarte oogen hadden bitnnc levendigheid en
hun vuer verloren uit zyne droeve blikken las men
droefheid en verwyt.
- Gy hier, MonowanoDaerop had ik niet ge
rekend I riep Maude verwonderd uit.
De Indiaen antwoordde uietzyn droefgeestige
en kalme blik bleef strak op haer gevestigd. Echter
hernam zy:
Het land moet weten wat dit hervormd on
derwys weerd is, welke zyne strekkingen, zyn
doel zyn, lot welk punt de aenmatigirig van
het privaet onderwys gegrond is om zynen
ieveraen te hitsen, zyn leemten aen te vullen,
het met onmacht te slaen.
liet heeft het recht, de waerborgen te ken
nen die beide voor de verstandelyke, zedelyke
en staetkundige opvoeding der kinderen van
ons volk aenbieden.
De wetgever moet met het land de behoef
ten overwegen in de welke er te voorzien
blyftde poogingen die hy mag aenmoedigen
opdat de toekomende geslachten de vryheden,
al de vryheden. die sedert eene halve eeuw
den bloei en den roem van het vaderland uit
maken, behouden eu ontwikkelen.
De burgers hebben er belang by de lastheb
bers der natie in te lichten zy moeten wen-
schen dat het onderwys, vanwaer het ook
uiigaen moge, de zedelyke hoogte van het volk
klimmen doe, en zynen welstand vermeerdere.
Niemand heeft het recht door de onderdruk
king des gewetens zyne voorkeur op te dringen.
Het recht van onderzoek, aen de Kamers
gegeven om die belangen te voldoen, heeft als
voortvloeisel de plicht voor de burgers de
waerheid te zeggen, zonder terughouding en
zonder overdryving.
Die plicht is voornamelyk dringend voor die
gene die met een openbaer ambt bekleed zyn.
De eenen en de anderen, tot welke party zy
ook behooren, moeten het licht brengen over
den toestand van onze openbare en byzondere
scholen, over den stryd lusschen die scholen
aengegaen. Zy moeten ons hunne inlichtingen
brengen ons behoort het toe er de nauwkeu
righeid van te onderzoeken, ze le rangschik
ken, te veropenbaren, er besluitselen uit te
trekken.
Al vvie nuttig zal achten onze handeling uit
te lokken, zal- toegelaten worden ons de door
hem gekende feiten aen le wyzen. Indien die
feilen wel bepaeld en beslissend schynert, zul
len zy onderworpen worden aen een nauw
keurig onderzoek, waer al de stemmen zullen
aenhoord worden.
Wy richten ook eenen oproep lol de open
bare besturen. Door de klachten die hun, sedert
de wel in voege is, ter kennis gebracht zyn,
bevinden zy zich in staet, van nu al aen. ons
eene reeks feilen te leveren die in den kring
onzer nasporingen vallen.
Wy zyn bezield met het oprecht verlangen
het vaderland eu de groole zaek der opvoeding
te dienen. Onze zending is te edel om in onze
handen een partywapen te worden. Wy zullen
het recht, wy zullen de waerheid zoeken,
gansch de waerheid, niets dan de waerheid.
Helpt ons
De tegenparty, na het onderzoek ge\raegd
te hebben, heelt van haer deel van verant-
woordelykheid afgezien. Wy nemen die geheel
en al aen ons. Het toezicht dat zy kon uitoe
fenen en dat zy ons geweigerd heeft,vragen wy
aen de openbare denkwyze, die opperrechter
van al de machten.
Brussel, Paleis der Natie, 16 juni 1880.
MM. Aug. Couvreur, voorzitter Neujean,
Willequet, ondervoorzitters; Paternoster,
Gust.Washer, geheimschryversH. Bergé,
Jul. deHemplinne.Jul.deVigne, P. Janson,
Gust. Jottrand, Ad. Le Hardy de Beaulieu,
August Lippens, Victor Lucq, Ch. Mallar,
Het is gewis by toeval dat ik u hier zie
Hel uilengekras heeft in het bosch weerklon
ken, en de avondster heeft niet voor my geschitterd.
Maude begreep den zin dezer woorden. Haer hert
klopte hevig, en zy wilde hem byna het onderhoud
dal zy met haren voogd had gehad toevertrouwen,
maer, op 'l oogenblik toen zy dit onderwerp wilde
aenroeren, gevoelde zy dat haer de moed ontbrak,
en zy zegde kortweg
Myn vader wenscht u in liet dorp te spreken.
Het hert van den blanken man is vol bedrog,
antwoordde by, en Monowano's schaduw zal den
drempel zyner deur niet verduisteren.
Monowano, hernam'Maude verwylend en blo
zend, myn vader is geen bedrieger.
Monowano, heeft het leger gevolgd, hy heeft
zyn blanke broeders verdedigd, en toen de arm var.
den Shawnie was opgeheven, heeft hy liet mes ge
grepen en de slagen afgeweerd zonder leed te be
rokkenen. En daorom wenscht de blanke man zyn
dood.
Dal was de eerste toespeling welke de Indiaen
ooit rechtstreeks had gemaekt op de vordenking,
waeronder hy by zekere kolonisten stond, als zoude
hy een verrader zyn. Maude wist eerst niet, wat zy
hierop zou zeggen, doch na eene poos hernam zy
Uw leven is veilig in hei dorp. Vervolgens
moed vattende gingzy voortIk heb het uilengekras
wel vernomen en ik ben naer u toe willen gaen,
maer de pas werd my afgesneden by de poort. Ik
had echter aen myncn vader beloofd u niet meor le
zien, en daervan zal ik u de reden zeggen.
De Indiaen stond voor haer, even onbeweeglyk
als een standbeeld. Maude vervolgde zonder hem
in het gezicht to durven zien
In uwe daden even als in uwe gehecle houding
is eene geheimzinnigheid, die juist ongerustheid en
Ortsmans Hauzeur, Jozef Warnant, Julien
Warnant, leden.
Voor gelykvormig afschrift
De algemeene geheimschryver,
MONT1GNY.
Nu. wy het bovenslaende manifest gelezen j
hebben onderzoeken wy eens, Landgenoten,
welke dwaze aenteigingen en domme beschul
digingen er in 't factum van die Vertegenwoor
digers der natie voorkomen
De kiezingen van 8 Juni zyn ten voordeele van
7 ministerie uitgevallen, dus is liet school-enkwest
door 7 kiezerskorps bekrachtigd, zeggen de Ver
tegenwoordigers der natie.
Wy hebben in ons voorig nummer bewezen
hoe onwaer die bewering der liberalen is. Wy
hebben op eene ontegensprekelyke wyze be
wezen dat, zonder de schandelyke kieswetten
waerby duizenden catholieke burgers 'l stem
recht wierden ontroofd, de catholieke candi-
daten overal met eene nog grootere meerder
heid zouden gekozen zyn....
Een, een enkel liberael blad, de Flandre
libérale heeft den moed gehad het te durven
bekennen.
Zonder de dry laetste kieswetten, zegt hel
geusche blad, triomfeerden de calholieken op
gansch de linie.... En dan durft men stout
weg uitbazuinen dat de kiezingen van 8 Juni 11.
het school-enkwest bekrachtigen
Niemand lieeft hel reelil, zeggen de inkwisi
teurs, zynen voorkeur door de verdrukking der
gewetens op te dringen.
Deze woorden zyn de veroordeeling van bet
halelyke en schandig gedrag der liberale Bu-
reelen van Weldadigheid, openbare Besturen,
groote eigenaers, kooplieden en nyveraers die
hunne arme catholieke werklieden dwingen
hunne kinders toe te vertrouwen aen een on
derwys tegenstrydig aen hunne godsdienstige
overtuiging.... Ja. zy zyn de veroordeeling van
die liberale dwinglanden zonder ingewanden,
die hunne werklieden toeroepen Uwe kinderen
naer de liberale school zenden of uw werk, uwen
onderstand kwijt en dan van gebrek en ellende
kreveeren
Nog meer. deze woorden zyn de veroordee-
ling van 't liberael ministerie zelf, 't welk aen
de overgroote meerderheid der Belgen scholen
opdringt die zy, als tegenstrydig aen hunne
godsdienstige overtuiging verfoeien en ver-
stooten.
Wij zullen den burgerlijken vrede in de geesten
doen helleren, roepen de inkwisiteurs uit.
Wy willen doen opmerken dat de wyze
waerop er wordt te werk gegaen weinig ge
schikt is om den burgerlyken vrede in de gees
ten te doen herleven. Eu inderdaed, is het
school-enkwest niet rechtstreeks gericht tegen
het vrye catholieke onderwys, tegen zyne in
richters en legen zyne ondersteuners
Weihoe, gy zult den burgerlyken vrede in de
geesten doen herleven, heeren liberalen, en gy
zet de burgers aen zich onderlinge te bespieden
en te gaen overdragen, of liever, aenklagen
Gy zult den burgerlyken vrede in de geesten doen
herleven en gy gaet de gelegenheid verschaffen
om allen persoonlyken haet, om alle oude vee
ten te kunnen wreken Waerlyk, heeren
Inkwisteurs, gyzyt zonderlinge bevredigers....
vermoeden heeft opgewekt. Bovendien zyt gy er
legen om my te zeggen, wie.
Maude sloeg thans hare oogen op en bemerkte
Peler Jenkins op tien schreden achter Monowano.
Hy scheen daer by toeval gekomen le zyn, en hy
vermackte zich zeer met het aenschouwen van dit
looncel, zonder zich er om te bekommeren of hy de
personen die hy bespiedde niet beleedigde. De In
diaen bemerkte dat iets achter hem de aendacht van
het jonge meisje trok, hy keerde zich dadelyk om en
zag het spottende gelael van Jenkins.
Wie is dat riep Monowano uit, de hand aen
zyn mes slaendc.
0 wordt niet kwaed, sprak Jenkins. Reeds
lang draeg ik van dit alles kennis, en ik ben niet ge
komen om met u te spotten. Ga gerust door met uw
gesprek, en stoor u toch niet aen my. Ik zal bloot
toeschouwer zyn.
Op deze woorden plaetste by zich op den boom
stam naest Maude, en wachtte wat er volgen zou.
Ik weet wel dat gy met dat alles iets voor hebt,
sprak het jonge meisje op hoogbarligen toon.
En dadelyk wipte zy op, om naer het dorp terug
te keuren in hel voorbygacn zegde zy zacht tot
Monowano, ofschoon Jenkins het zeer goed kon ver-
staen
Ik zal u weerzien en uitleg geven van hetgeen
ik u wensch meé le deelen.
De Indiaen antwoordde haer met een wenk, ver
volgens keerde hy zich stilzwygend om en verdween
in het woud.
Ik mag gehangen worden als ik iets van u heb
verstaen, sprak Jenkins zeer ontevreden. Ik ben ge
komen met hel doel hen elkander het hof to zien
maken, en zy zyn beiden heengegaen zonder my dat
genoegen le verschaffen. Dat zal ik haer betaeld zet-
J ten, haer vader zal alles le welen komen.
Men zou aen uwe vreedzame inzichten eenig
geloof kunnen hechten, heeren liberalen, in
dien wy de woorden niet kenden die M. Neu
jean, de vader van 't school-enkwest, dynsdag
II., aen de liberale jonkheid van Luik toestuer-
de
Die party, riep M. Neujean uit, de klerikale
o party, zweren wy liaer haet, maer eenen vurigen
haet, eenen taeien haet, eenen haet van alle da-
gen, van alle oogenblikken en zweren wy de
wapens niet néér te leggen dan wanneer wy haer
volkomen zullen vernietigd hebben.
En mannen die zulke programmas vooruit-
zeilen, moeten hier den burgerlyken vrede in
de geesten doen herleven Wie zal het
gelooven
Onze zending, gaen de liberale inkwisiteurs
voort, is te edel om eenen partyakt te worden
wy willen de rechtveerdigheid, wy zoeken de
waerheid geheel de waerheid en niets anders
dan de waerheid
Wie zal er u gelooven, heeren Inkwisiteurs
Denkt gy wellicht dat wy hebben vergeten dat
een onder u, in volle Kamer, verklaerde dat
het school-enkwest eene wraekneming is te
genover de geestelykheid, tegenover de calho
lieken, welke door hunnen iever, door hunne
mildadigheid in 't stichten van vrye catholieke
scholen, 't geen slechts de moedige uitoefening
hunner grondwettige rechten is, de twee der
den der leerlingen aen de goddelooze Stads
scholen hebben ontnomen
Gy roemt u, heeren liberalen, over uwen
geest van rechtveerdigheid, over uwe onparty-
digheid, doch uw manifest getuigt van de par-
tydige vooringenomenheid die u bezielt. Gy
schryft
De bisschoppelyke aenmatigingen legen de
wet en tegen hare toepassing hebben de gemoe-
deren der burgers onsteld en tegenstand doen
oprijzen. Eene diepe ontroering is tn hunne
maetschappelyke, openbare of private betrek-
kingen geslagen.
Door deze woorden, wordt het bisschop
schap door u, op voorhand, plichtig verklaerd
en zoekt gy hel eene verantwoordelykheid ten
laste te leggen die geheel en gansch moet ge
dragen worden door dezen, die, uit haet tegen
de R. C. Kerk. de heilzame wet van 1842 heb
ben doen vallen en haer hebben vervangen door
eene nieuwe wet, le recht ongelukswet gehee-
len, omdat zy de eenige oorzaek is van den
tweespalt die heden in ons vaderland woedt...
Wy voorzeggen het u, heeren Vertegenwoor
digersder Natie,uwe school-iukwisitiezaleenen
gansch anderen uitslag hebben dan gy er van
verwacht. In plaets van de gemoederen te be
daren en den openbaren vrede te doen ont-
staen, zult gy de gemoederen meer en meer
verontrusten en den tweespalt die heden woedt
nog in hevigheid doen aenwinnen tot meerder
ongeluk van Land en Volk
Zekere huisvader, schryft onze confrater,
de Onafhankelijke van Hasselt, had nopens de
schoolkwestie verkeerde begrippen opgevat,
door te luisteren naer de hemeltergende ge
sprekken der vyanden van onzen H. Gods
dienst. Tot nu toe woonde zyn eenig kind, een
blozend dochtertje van 9 jaren, de catholieke
EEN NACHT VOL GEBEURTENISSEN.
Jenkins deed zooals hy gezegd had, hy verhaelde
aen Mordaunt al de bvzonderheden van hel onder
houd dal hy had bygewoond, en by liet niet na hem
al het gewicht onder het oog te brengen van Maude's
belofte, om Monowano weder te zien.
Goede hemel riep hy uit, zy beminnen elkan
der als twee tortelduifjes. Hoe jammer dat u ze niet
gezien heeftDe wyze, waerop Jenkins door de
jonge lieden was ontvangen, was oorzaek dal hy zyn
verhael met opzet eenigszins verergerde. Hoe betook
zy, Mordaunt behoefde niet te denken dal dc Indiaen
hem zou komen spreken. Eigenlyk gezegd, deed het
verhael van Jenkins hem verdriet aen, hy voorzag
dat het hem onmogelyk was te beletten dat Mono
wano en zyne pleegdochler elkander nu en dan spra
ken. Hoewel hy volkomen vertrouwen in haer stelde,
vreesde hy toch dat deze noodlotlige liefdesbetrek
king haer op een goeden dag zou doen besluiten,
voor aliyd zyne woning te verlaten. Lang dacht hy
hierover na, en meer dan eens sprak hy er over met
den predikant, alsook met zyne vertrouwde vrienden.
De uitslag dezer beraedslagingen leidde hem tot
het nemen van een onverwacht besluit. Hy vatte hel
plan op naer het Oosten terug te keeren hy zou
zich in de verst verwyderde streken van dit land
vestigen, en op die wyze zyne pleegdochter aen de
vervolgingen van Monowano onttrekken. Het was
zyne overluiging dat zy, te midden van de beschaving
der blanken, weldra haer dwazen hartstocht zou
laten varen, en ten slotte slechts afkeer gevoelen
voor hem, die haer thans zoo dierbaer was.
Wanneer een man als Mordaunt een plan heeft be-
raemd, verloopt er weinig tyd of hy brengt hel ten
school by doch reeds meermalen had hy zyne
vrouw doen verstaen dat hy liever zag dat het
meisje naer de olliciëele school werd gezon
den. Wel is waer, hy had dit niet openlyk aen
zyne brave echtgenoote durven verklaren,
maer deze laetste merkte niettemin spoedig op
dat haer man op het punt was zvtie heiligste
plichten van vader te vergelen, eit dat, indien
zy niet tegenwerkte, hun dierbaer kroost een
onderwys zou ontvangen, tegenstrydig met de
stelligste voorschriften der Kerk.
Over een paer Zondagen, na het Lof, zaten
beide echtgenooten samen in huis le kouten
de man scheen van zeer goede luim te zyn en
de vrouw wilde zulks benuttigen om hem tot
betere gevoelens over te halen. Zy sprak
Lieve man, ik denk daer juist op'een ver
hael dat ik in de Gewyde Geschiedenis gele
zen heb en dat op myn gemoed eenen hevigen
indruk heelt gemaekt. Ik zou u hetzelve willen
voorlezen.
De man gereedelyk toegestemd hebbende,
nam de vrouw eene Gewyde Geschiedenis en
las daer hoe op zekeren dag twee moeders
voor Salomon verschenen waervan dc eene
zeide lk en deze vrouw woonden in één
huis en hadden elk een kind. In den nacht
stierf de zoon dezer vrouw, daer zy hem in
den slaep gedood had. Midden in den nacht
stond deze nu op, nam, terwyl ik sliep, mynen
zoon aen myne zyde weg en legde haer dood
kind in mynen schoot. Toen ik in den morgen
ontwaekle, vond ik myn kind dood maer,
wanneer ik liet later by ;t heldere daglicht aen-
schouwde, bemerkte ik dat het myn eigen kind
niet was. De andere vrouw streed dit af,
terwyl de eerste, van haren kant, haer gezegde
staende hield. Nu gebood Salomon dat men
een zwaerd zou halen, en toen dit voor den
koning was gebracht, gebood hy het levende
kind in twee stukken te deelen eu aen elke
vrouw de helft te geven. Met deze uitspraek
was de bedriegster tevreden, maer het hart
der ware moeder werd diep ontsteld zy bad
den koning het wicht te sparen en zeide tot
hem. Geef liever, bid ik u, het levende kind
geheel aen die vrouw, dan het te vermoor
den. Daerop sprak de koning Geef aen
deze vrouw het kind en dood het niet, want zy
is de ware moeder.
De vrouw had dit verhael met diepen nadruk
en ontroering gelezen en op het einde welden
er tranen op in hare oogen. Haer echtenoot,
die niet kon begrypen waerom zy zoo was aen-
gedaen, sprak lot haerMaer, goede Anna,
waerom toch weent gy Doe my spoedig daer
van de reden kennen. Luister dan, Pieter,
zoo zeide zy indien gy myne oogen ziet
vochtig worden by hel lezen dezer geschiede
nis, dan is het omdat ik denk aen zoovele moe
ders en vooral aen my Gy wilt my mvn kind
ook ik tweeën doen deelen Hel geringste
deel. het lichaem, wilt gy my overlaten liet
grootste, het schoonste, het edelste deel ech
ter, de ziel, wilt gy ten pryze geven aen de
vrymetselary. Doch,ik ben geeneontaerdemoe
der en daerom zal ik zulks nooit dulden ik
wil meester zyn en blyven van de twee deelen
van myn kind ik zal zorgen voor zyn lichaem
en voor zyne ziel. Nooit dus zal ik toelaten dat
ons dochterken de officiëele scholen bywone
waer men zyne ziel zoekt le rooven. omdat ik
dan, even als de bedriegster voor Salomon,
zoude toonen dat ik zyne ware moeder niet
ben, aengezien ik zoude toestemmen om ons
uitvoer. Vyftien dagen na het onderhoud in het bosch
waeivan wy gesproken hebben, was alles voor 't
vertrek gereed, Mordaunt had een twaclftal man
schappen gekozen, die hem lot Pittsburg zouden
vergezellen, waer zy hem met Maude zouden achter
laten. Twee booten werden overvloedig met levens
middelen voorzien, en elk vaerlmg werd door ze3
goed gewapende roeiers bemand. Deze voertuigen
zouden de reizigers op korten afstand der kolonie
opnemen, cn men zou daerna de rivier opvaren. Mor
daunt zelf zou de eerste boot sturen met zes llinke
roeiers, die allen in tyd van nood de riemen zouden
grypen. De zes andoren zouden zich in de tweede
boot, met Maude en Jenkins begeven. Mordaunt had
Dingle wel geerne mee willen nemen, maer de kom-
mandant van het fort meende, darde kolonie een
spion zoo als hy niet lang missen kon en hy gaf
daerom geene toestemming. Men besloot dus die ge-
vaerlyke reis zonder hem te ondernemen. Maude
werd, overigens, omringd door een geduchte en
sterke wacht, die geheel bestond uitmannen gewoon
acn dc gevaren, welke de bewoners der grenzen zoo
dikwyls het hoofd moeten bieden, en Mordaunt was
overtuigd, dat de groote vermoeienissen welke zyne
makkers onvermydelyk zouden moeten doorstaen,
nog bel grootste bezwaer zouden opleveren. De boo
ten waren lang en smal. In elke was een soort van
ruwgebouwde hut, die met alleen bestemd was om
wapens en levensmiddelen te bergen maer die ook
tot schuilplaels moest dienen, indien een storm hun
mocht overvallen. Aen het achtereinde van de tweede
boot was een vertrek voor Maude ingericht, vvaerin
niemand mocht bmnengaen en waerin zy des nacht3
zou kunnen rusten, zonder dat haer slaep gestoord
werd.
(Wordt voortgezet.)
