NIEUWS- EN AANKONDIfiIHGSBLAD VAN DE STAD EN T ARRONDISSEMENT AALST
Donderdag
1 December 1892. 10 centiemen
2728.
nummer.
Politiek overzicht,
Werkmanswoningen.
DE KLUIZENAAR
De opvoeding der jonge
Congolezen in België.
DE DENDE
A RONNEM ENTPIUJS
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 trank 's jaars
fr. 3.25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen
De inschrijving eindigt met 31 December.
De onkosten der kwitanliën door de Post ontvangen, zijn ten laste van
den schuldenaar
Men schrijft in bij C- VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
N. 31, en in alle Postkantoren des lands.
A DVERTENTIËNI» H 9 -.1S
Per drukregel. Gewone IS centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. - Voor de adverlentiên uit vreemde landen
zich uitsluitend te wenden lol de Agencie Havas, te Urussel.ïB, Magdalena
Straat en te Parijs, 8 Beursplaats. {Paris, 8 Place de la Bourse.
Cuique suum.
AALST, 31 NOVEMBER 1*92
Frankrijk. Ten gevolge der onder
vragingen betrekkelijk het Panama-schan
daal is het ministerie gevallen.
Met 293 stemmen tegen 195 werd de
eenvoudige dagorde verworpen, door het
ministerie gevraagd.
De meerderheid beslaat uit 121 leden
der linkerzij, 157 der rechterzij en 15
boulangisten.
Do minderheid uit 193 leden der
linkerzij en 2 der rechterzij MM. Fould
en Guilloutet,
56 leden ontheilden zich 50 der linker
zij en 6 der rechterzij.
27 waren afwezig met verlof.
Buenos-Ayres, 27 nov.
Argentijnsche financiën. In het
vertoog van den minister van financiën
bedraagt de nationale schuld 49 millioen
dollars papier en 407 millioen dollars
goud, eene jaarlijkscheaflossing vragende
1 1/2 millioen dollars papier en25,250,000
dollars goud.
I>e minister verklaartdat
het laml noch de betaling
in specie, nocli de betaling
in obligaties kan hervatten
Het moratorium kan, als noodlottig,
niet worden voortgezet.
Men stelt voor, de uitgifte van papier
aan den laks van 2 1/2 papier te conver-
teeren tegen den nationalen dollar.
Het actief van 80 millioen der Nationale
Bank wordt door den minister als verloren
beschouwd.
De Londener Financial News zegt
dal het stichten ecner naamlooze bank-
maatschapplj geroepen is de aandacht der
Europische financiers te trekken daar het
de verbetering van den financieelen toe
stand kan bevorderen.
Over niets wordt tegenwoordig meer
gesproken, over nieis meer gehandeld als
over het maatschappelijk vraagstuk van
wier goede oplossing het welzijn, rust en
vrede van de samenleving afhangt. Wel
ten rechte dringt hare belangrijkheid de
politieke zagerijen op den achtergrond
en deze strekking ligt in volle letters in
de troonrede van 8" November uitge
drukt.
'T is schoon en edel het streven naar
betere toestanden voor den armen lijden
den werkman, wiens bekrompen lot zoo
veel belang en mededoogen inboezemt
't is edelmoedig en lofweerdig bet mee
werken in de maat zijner krachten aan het
verheffen van den nederigen arbeider, aan
zijne veredeling van hert en ziel. Voor
brave werkende zielen is daar een strijd
perk geopend dat hen de dankbaarheid
der samenleving verwerven moet.
Vele middels leiden naar het gewenschte
doelwit omdat men onder vele opzichten
en betrekkingen, langs versehillige wegen
den werkman helpen en bij kan staan.
Maar onder hen is er een middel van het
grootste belang omdat het bijzonder wel
doende uitwerksels heeft zoowel op den
stolfelijken of zedelijken kant van hel
ingewikkelde maatschappelijk vraagstuk.
De lezer'heeft het woord Werkmans
woningen op de lippen en 't is inder
daad daarvan dat ik een woordje wil
reppen.
Talentvolle schrijvers welsprekende
redenaars hebben op doorslaande wijze
de goede gevolgen uiteengezet, die op de
levenswijze des werkmans de aantrekke
lijkheid van eene gezonde nette welver-
luchte woning na zich trekt.
In enge stegen, in nederige, vuile onge
zonde hutten verliest de arbeider, met
zijne beste levenskrachten, .ook zijne
wilskracht en het gevoel van eigen
weerde.
Tot het ongeluk der samenleveing, tot
onheil en ramp zijner familie trekt hij den
weg in der verderf brengende gene ver
kroegen om in de verhittende dampen
der - laatste uitvinding des duivels - die
troost en dat aantrekkelijke te zoeken die
hij in zijne armtierige woning niet vinden
kan omdat hare engheid, hare bekrom
penheid de gevoelens van aanhankelijk
heid en genegenheid in zijn hert ver
smachten en uitdooven. Van daar die
ellenlange reeksen van droeve gevolgenJ
die zijne eigene gezondheid ondermijnen,
hei geluk des liuisgezins vernielen en de
rust en de vrede der samenleving stooren.
Lofbaar was dus het streven van ons
katholiek ministerie Beernaert, dat, door
de wet van 9 Oogst 1889, het inrichten
van maatschappijen, 'tzij samenwerkende
't zij naamlooze bevorderde die voor doel
moesten hebben gezonde werkmanswo
ningen op te bouwen en die pestholen
vervangen, die hertclooze nijveraars rond
hunne werkhuizen hadden gezaaid, die
een middel te meer ware voor hunne
onrechtschreeuwende beb- en baatzucht
om den eenzamen en zwakken werkman
uitte buiten. Daardoor immers was bij
bijna geheel in hunne onmcnschelijko
klauwen en konden zij loon aftrekken
doorvoeren, die anders door de samen-
erkende tegenkanting der arbeiders zou
mislukt hebben, want deze waren door
de voorwaarden van hunne huur en
>acht in de onmogelijkheid inet goede
loop op uitslag de strijd aan te gaan en
zich in tegenweer te stellen.
Sedert 17 October 1890,als wanneer de
eerste maatschappij van dien aard te Mor-
lewelz het daglicht zag, zijn, indien men
een art. van den - Bien public - van
2 October 1892 mag gelooven, 34 socië
teiten ingericht. Al de groote nijverheids
middenpunten hebben de hunne.
Ilier wederom heeft de werkman in de
nijverheid een voel je vooren op den land-
bouwarbeider. En nochtans voor gene
kunnen zekere opwerpingen gelden waar
op liet verslag van den achtbaren Mélotg
vertegenwoordiger van Namen en oud-
minister, niet op bevredigende wijze ant-
oordt en die men voor deze geenszins
kan stellen.
De verhuizingen in massa door huis
houdkundige toestanden uitgelokt of door
staalkundige wetten veroorzaakt zijn raar
en zelden voor den workman te lande en
daardoor valt de bijzonderste rede waar-
meè de socialisten het gedijen en opkomen
dier maatschappijen willen te keer gaan
en waar nu Vooruit in zijnen pennetwist
met den verdiodstrijken Bien public zulk
beslag maakt.
Dank aan de edelmoedige opoffering van
drij ieverige krachtdadige onvermoeibare
werkers op sociaal gebied, werkers aan
wie ik hier eene welverdiende hulde
breng, gaat zoo ik verneem, de eerste
loging aangewend worden om die spijtige
eemte aan te vullen. In het kanton
Oostroosebeke,in West-Vlaanderen,hebben
de achtbare heeren baron Van der Brug
gen van Wielsbeke, baron Betbune van
Oostroosebeke en M. van Severen, notaris
te Wacken besloten de hand te werke te
slaan om eene maatschappij te stichten,
waardoor aan den landbouwwerkman
dezelfde voordeden worden aangeboden
waarvan zijn medemaat in de nijverheid
geniet.
't Is verheven en edelmoedig rang
on invloed, die men in de samenleving
bezit, te doen dienen tot het verbeteren
van het lot van zijnen evenmensch, tot
zijne veredeling van hart en ziel.
't Is grootsch.zeg ik te midden van zijn
eigen geluk,zichzelven te vergeten om eens
aan den toestand, het zoo erbarmingsvol
bestaan,te denken van hen die in nood en
lijden verkeeren en zijne moeite en werken
opofferen om er eenig licht in te brengen.
Zulke menschbevende handelwijze moet
aan de heeren de achting, genegenheid
en welverdiende erkentelijkheid verwer
ven van hunne medeburgers en bijzonder
VAN LORETTO.
Historisch verhaal uit den tijd der
overweldigiging
van de Kerkelijke Staten in 1860.
(21e vervolg en einde.)
Ernstiger was eventwel de paniek die onder het
korps Zwitsers ontstond. Hoewel oude veteranen,
konden zij zich niet bewegen, daar hunne officieren cn
zelfs hun kader bij de andere compagnie» waren inge
deeld cn zij door vreemde oversten werden aange
voerd. Zij begrepen de ongewone bevelen niet, ston
den bij den aanval verbluft cn weken. De Lamoricière
zag dat hij met gedesorganiseerde troepen niet de eer
volle nederlaag kon lijden die hij wilde, want aan
overwinning op die overmacht was geen denken, en
hij deed ze. onder bedekking der romeinsche jagers,
naar Ancona afmarcheeren.
Anders was het met de bersaglieri, die moedig
vochten. Nog min deinsden de onoverwinnelijke zoua-
ven af, franco-belgische en ierschc, die altijd en altijd
vochten met de bajonet, moedig als leeuwen, tegen
tien- cn twintigvoudig overmacht, nooit versaagd, al
dunden de kogels des vjjands uit de verte hunne rijen.
Pimodan viel. Hoeveel dapperen sneefden niet met
hem Maar de 200 zouaven boden op de punt der bajo
net aan onafzienbare drommen Piénionteezen tegen
stand, tot de Lamoricière verzamelen liet blazen.
De pauzclijke zouaven trokken door de vlakte af
maar niettegenstaande de Piémonteczen tien tegen eén
waren, dierven zij hen niet achtervolgen, zoo groot
was de vrees die hun de bajonetten der zouaven in
boezemden. Indien alle soldaten hadden gestreden ge
lijk de zouaven,zou het pauzelijk Icgerzich nog wellicht
door het pièmonteesch leger hebben heengeslegen.
Terwijl de Lamoricière aftrok, werd zijn aftocht ge
dekt door het handjevol dapperen in de boerderij
dertig man. Weldra lag <lc held deerlijk gekwetst ten
gronde. Acht man waren ongedeerd en vuurdeu onop
houdelijk zeven licht gekwetsten, waaronder Alfonso
laadden hunne geweeren. De kluizenaar van Lorcllo
verbond de gewonden cn hoorde hunne biecht.
Alfonso had eestreden in de zaal heneden, dezelfde
waar zijn va ter generaal de Lamoricière had trachten
te vermoorden. Deze plaats was meest aan de vijande
lijke aanvallen blootgesteld, zoo dal Alfonso eene
wonde had bekomen, die hem huiten gevecht stelde.
De acht ongekwetste zouaven schenen engelen des
doods. Zwart door den rook van het buskruit,
vlammende oogen, schoten zij onophoudelijk, en geen
schot miste. De vijandelijke kogels hadden gaten
muren gemaakt, steenen uit den vloer doen springen,
de lambrizeeringen aan splinters geschoten cn al het
houtwerk doorboard, zoodat het huis aan eene zeefde
geleek. Maar dc zouaven schoten onvermoeid voort.
.Meer dan duizend Pièmonteezen waren gedurende
eene uur niet in staat, acht zouaven uit dat zwaluw
nest te jagen.
Toen nam de vijand zijnen toevlocht tot h'st Terw
de Piemonteezen voort streden, besloten de rarbonari
het huis aan den achterkant in brand te steken, z
dat dc zouaven genoodzaakt zouden zijn zich over
geven, wilden zij hunne gekwetsten niet levend ver-
I branden. Aldohrandino cn Beppo Sella gelastten zich
met deze ellendige taak, die maar al te zeer het ver
hoopte gevolg bad.
van hen wier lot en toestand zij zich zoo
zeer ter herte trekken.
En ik voor zooveel hun streven den
landbouwwerkman beoogt, wenscli uit
ganscher herte dat hunne edelmoedige
pogingen met den schoonsten uitslag
bekroond worden.
Wat waarheid is voor de groote natiën
is 't zooveel te meer voor de kleine vol
keren, die de ontvangst hunner produc
ten, naar 't 'voorbeeld der eersten, niet
kunnen opdringen. België, meer dan elk
ander land, is verplicht zich vrienden
aan te schaffen in de afgelegene slreken
om de uitbreiding van zijne nijverheid en
van zijnen handel te bevorderen.
De Congophobiewoedt in zekere
middens. Dat en de roomtaart der herzie
ning onderhouden, sedert eenige maan
den, den pennentwist van zekere pers. Al
wat, van verre of van nabij, in betrekking
staat met hel beschavingswerk der Kroon
wordt onherroepelijk minacht. Eenige be-
houdsgezinden zelfs, de toekomst te voren-
loopende, strijken heden ongunstig oor-
deelen over den uitslag der onderneming,
't Is ons inzicht niet hier het eindeloos
rekwisitorium der teérmoedigen, der
waarzeggers en der ongelukprolelen te
weerleggen, 't Is te hopen dat de eene of
andere holspreker de gelegenheid wel zal
geven aan 't gouvernement van alle de
onverrechtveerdige aanvallen, tegen onze
kolonieaanleggers gericht, te vernietigen.
Het lust ons niet van, in dit oogenblik,
de aandacht te trekken op de 15 tot 20
millioenen franks koopwaren welke wtj
jaarlijks in Congo invoeren, nocli op de
lionderde jongelingen die een ambt en
beslaan gevonden hebben te Boma. We
zouden heden de aandacht alleenlijk wil
len trekken op de opvoeding der jonge
Congolezen in België.
Wat baal het ons, Belgen, te ontken
nen dat wij thuisblijvers zijn 1 Eene kolo
nie aanleggen is voor ons zeer dikwerf
het gevaar aangroeiend bij eiken stap,het
onbekende, de wisselvalligheden onder
eene doodelijke luchtgesteltenis 1 Dat is
het en niets anders. Niels doen, niet be
wegen, in eene zoete rust blijven slapen
ziedaar het laatste woord, volgens de
uitdrukking van M. Notliomb, eener ver
wijfde en ontzenuwde school welke hare
aanhangers heeft.
Maar, welke ook onze onverschillig
heid zij zoodra het er op aankomt onze
grenzen te overtreden, wij zullen toch,
vroeg of laat, uitwegen moeten zoeken
voor de nationale overvoortbreuging. Dit
is echter de wet van de hedendaagsche
volkeren. Engeland, Frankrijk, Duitsch-
land betwisten elkander, om het best,
eenige brokjes grond voorbij den keer
kring gelegen.
'tls dus, gelijk men het heeft doen
opmerken, dat zij er een levensvoordeel
in erkennen.
Toen hel huis brandde, drongen dc carbonari naar
binnen. Alfonso, die het vuur niet bemerkte, cn niet
zag dat zijne makkers parlementeerden, vergat zijne
wonde, greep een geweer, en sloeg met den kolf tus-
sclicn de binncndriugeDde carbonari rond, waarvan er
verscheidcnen in het slof beten.
Men drong dichter op den moedigeB jongeling toe.
Hij rukte dc bajonet van bet geweer en verdedigde zich
mol het blanke wapen Maar wat vermocht zijne dap
perheid tegen de overmacht
Opnieuw door eene dolksteek getroffen, was Alfonso
geheel en al bozig met het l»e*echten zijner tegen-
staanders, toen Aldobrandino, voldaan over het voort
woekeren van deu brand, binnensnelde,om zijne mak
kers Ie waarschuwen het gebouw te verlaten. Daar zag
bij eenen zijner eedgenooten door den sabel van ccnen
pauzelijken zouaaf bedreigd. Hij snelde met den degen
op den zouaaf toe en trof hein van ter zijde in de rich
ting van bel hert.
Dc zouaaf viel.
Oh smertAldobrandino herkende zijnen zoon.
Als waanzinnig van smert. brak hij in wcegeklaag
uit en wilde zich zeiven doorsteken. Maar op dien
oogenblik sloeg Alfonso, die de stem zijns vaders her
kend had, de oogen op en zeide zwak
Vader, wat gaat ge doen T Houd op
Toen Aldohranuino zijnen zoon hoorde spreken,ont-
vlamde de boop wéér in zijn hert. Hu verbrak zijnen
degen, die van het bloed zijns zoons rookte, en wierp
de stukken weg.
u Oh. ik ongelukki;c, moest ik <lc moordenaar van
mijn kind worden I jammerde hij, terwijl hij bij Al.
fonso neérknielde.
Vader, ik sterf, zei de jongeling met gebrokene
stem i hoor mijne laalstc w oorden Ontvlucht de
carbonari.
Maar hoe dit desideratum verwezenl
ijken aangezien het uitgangspunt het
vaderland verlaten, bij onze landgenoten,
laat het ons bekennen, een geheel buiten
gewoon feit is.
De opvoeding der jonge Congolezen in
België kan, in zeker mate, verhelpen aan
het gebrek van initiatief en aan de over-
dreveue liefde tot den geboortegrond.
Laat ons veronderstellen dat. elk jaar,
eenige zwarten de Belgischen bodem ver
laten en naar hun vaderland terugkeeren
na bij ons die onmisbare hefboomen ver
kregen te hebben welke men de opvoe
ding en dc geleerdheid noemt.
Hier opgevoed zijnde, met ons geleefd
hebbende, doordrongen van onze gedach
ten cn oin zoo Ie zeggen van het geheel
onzer zeden, zullen de jonge Congolezen,
algemeen gesproken, op de Afrikaansche
kusten, ons vaderland niet vergeten dat
zoo gastvrij voor hen geweest is.
Nemen wij aan dat er afvalligen we
zen. Er zou nog een aanzienlijk genoeg
getal zwarten zijn, in wie dc afstand en
de terugkeer in 't vaderland de herinne
ring aan België niet zou versmacht heb
ben.
Zullen die vrijgemaakten, terug in hun
vaderland, op hunne zwarte broeders
dien oftvermoeibaren invloed uitoefenende
welke de beschaving geeft, daar, om zoo
te zeggen, geene agenten van België
worden
Zullen zij zijne handelsfaam niet bevor-
deren en zullen zij. op die manier geene
uitnemende factors van onzen nijverheids-
.voorspoed wezen.
Het geldt dus ons belang, evenals onze
eer van Belgischen burger, het werk der
j Congolezen in België te ondersteunen.
j Wij zeggen niet dat het noodig is het
werk te stichten. Het bestaat reeds. Der-
tien kinderen, jongens en meisjes, langs
de oevers van den Congo opgenomen,
werden, thans, enderwezen in België, te
Gijsegem, te Herdersem, te Maeseyck, te
Gent cn elders.
De wonderbare uitslagen tot lieden be-
I komen wettigen alle hoop. En, van nu af,
ieder die den afgclegdcn weg heeft kun
nen berekenen, zal bevestigen dat de
zedelijke en verstandige vorming der
Aldobrandino wierp ecucn schuwen blik rondom
liecn. Niemand had hen echter geboord dc raai was
verlaten, daar do carbouari de zouaven gevankelijk
hadden weggevoerd.
i Ik heb niets van dc carbonari te vroezen, mijn
kind, zeide bijer zijn er geene meer hier.
Oh vader, ik weel alles.
Wat dan, mijn jongen t
i Dat gij carbonaro zijl.
Groote God
u Ja. laat ous God aanroepen.
Dc vlammen naderden. Het houtwerk kraakt.-, cn
eene verstikkende hitte vloog door dczaal. Aldobran
dino nam den gekwetsten op zijne schouders cn droeg
hem door den rook naar buiten,
Daar kwam hem dc kluizenaar tegen, die als een j
weldoende engel overal rondging, de sl< reenden bij.
staande in liunnc laatste oogenblikken.
De kluizenaar ontstelde, toén hij den jongeling
stervend terugzag.
God, ware mijn leven altoos zoo geweest als het
zijne. zuchtte hij.
Hij hielp den vader zijn kind op eene gemakkelijke
plaats neerleggen, cn knielde daarna bij hem neder,
terwijl Aldobrandino zich. op het nauw hoorbaar ver
zoek zijns zoons, een weinig verwijderde.
Terw ijl zijn zoon biechtte en de laatste absolutie ont
ging, wierp Aldobrandino, door knagende wroeging
gedreven, eenen blik in zijn binnenste, en zag slechts
een woest leven voor zich, vol zedelijke wanorde dal
eindig ie met hem te maken lot moordenaar van zijn
kind.
Hij sloeg dc handc» voor hel gelaat, zonk op de
knieën cn brak in krampachtig snikken los. Een
groote ommekeer greep in zijne ziel plaats, terwijl
<ondcr dat hij het hoorde, de stervende den kluizenaar
toefluisterde
Ik draag God het offer mijns levens op voor de
bckccring van mijnen ongelukkigen vader
Up lid oogenblik dat de hand des priesters zege
nend op het hoofd van Alfonso nederdaalde, naderde
ceu man sluipend de groep. Een oogenblik overzag hij
het tooneel.
Eindelijk riep hij nit.
Een geweerschot viel Aldohrandino tuimelde neèr.
Mijn God, mijn God. crl arm u over de ziel mijns
vaders, waren de laatste woorden van den jonge
ling.
De kluizenaar sncldé onmiddelijk naar Aldobraudino
toe, die aan de borst gekwetst was. maar nog niet alle
bewustzijn had verloren.
Verwek eene akte van berouw en smeek God om
genade, mijn zoon,zeide hij met vaderlijk gezag.
Aldohrandino sloeg de oogen ten hemel, maar hij
viel bewusteloos neer. Toen hij weder lot zich zeiven
kwam, was zijn zoon dood.
Aldobrandino bezweek niet aan zijne wonde.
Men zag hem nog cenigen tijd rondtrekken, van stad
tot stad. overal trachtende het volk voor te lichten
over de verderfelijkheid hel carbonarisme, als
voorbeeld wij/end op zich zeiven en sprekende van
God> bermhertigheid, welke zoo treffend had mtge.
schenen in het leven van den nu overleden kluizenaar
die op zijn doodsbed verklaard haJ SlraJella te zijn, de
bekeerde carbouarn, die liet hem aangewezen moord
plan op graaf Rossi niet had uitgevoerd.
Een jaar later viel hij onder den dolk van Deppo
Sella. De wraak van hel carbonarisme was voldaan.
EINDE.
