Eene Vlaamsche redevoering door B5. WOESTE.
KOGELHOEF.
NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD VAN DE STAD EN 'T ARRONDISSEMENT AALST
Donderdag 6 September 1894. 10 centiemen per nummer. 48ste Jaar N0 2912.
DE DENDERBODE
AIiONi\EMElVTPRIJ$
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is 6 frank 's jaars
fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden, voorop te betalen
De inschrijving eindigt met 31 December.
De onkosten der kwitantiën door de Post ontvangen, zijn ten laste van
den schuldenaar.
Men schrijft in bij c. VAN DE PUTTE-GOOSSENS, Korte-Zoutstraat,
N. 31, en in alle Postkantoren des lands.
ADVERTENTIEPRIJS
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen l»ij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag avond. Voor de advertentiën uit vreemde landen
zich te wenden ten Bureele van dit blad.
Cuique suum.
Aalst, I» September 1 S94.
Katholieke kiesvereeniging.
ALGEMEENE VERGADERING
DEB HEEBEN
Afgeveerdigden der Steden en Gemeenten
onzes Arrondissements.
Zondag jl. heeft alhier, in de Groote
Zaal van den Kath. Werkmanskring, de
algemoene vergadering plaats gehad van
't Verhond der Afgeveerdigden onzes
Arrondissements, ten einde de belangen
van werkman, landbouwer, nijveraar en
burger te besprekende voorstelling der
Kandidaten te aanhoor en en eindelijk aan
den Poll deel te nemen tot aanduiding
van twee Kandidaten voor den Senaat en
vier voor de Volkskamer.
Reeds van voor 2 uren bemerkt men
beweging in den Kring. Beurtelings ko
men de Afgeveerdigden van Sottegem,
Aalst-Buiten, Herzele, Ninove en Gee-
rardsbergen aan in talrijke groepen. De
heeren Afgeveerdigden zijn talrijk opge
komen en men bestatigt dat er zeer weinig
afwezigen zullen zijn.
De zitting werd om 3 V4 ure geopend
onder voorzitterschap van den heer
Germ. De Vos, Provinciaalraads
lid en Burgemeester van Erpe.
Vooreerst wordt het woord verleend
aan den heer Van Wambeke,
welke meêdeelt dat de heer Karei
Verbruggheo de vernieuwing niet
meer verlangt van zijn mandaat. Dit be
sluit van den heer Verbrugghen wordt al
gemeen betreurd, doch aangezien hij in
dit besluit blijft volherden, stelt spreker
voor hem bedankingen te stemmen voor
de talrijke diensten welke hij gedurende
23 jaren aan 't Arrondissement heeft be
wezen. (Langdurige toejuichingen).
De heer Verbrugtglien zicht
baar bewogen, bedankt het kiezers
korps over net vertrouwen dat het gedu
rende 23 jaren in hem heeft gesteld. Hij
verlaat de Volkskamer cn treedt terug als
simpele soldaat in de rangen van het
kath. leger. Eindigende spoort hij het
kiezerskorps aan om zijn vertrouwen tö
blijven schenken aan de aftredende Scna-
teurs en Kamerleden welke de vernieu
wing van hun mandaat verlangen. (Lang
durige toejuichingen).
AI. Van Wambekewerpt een
terugblik in 't verledene en herinnert dat
hij voor de eerste maal met een mandaat
DE
10° Vervolg.
De oude Kogelbocr, die aan eenen hoek van de
tafel ut, stemde volkomen met zijne omgeving over
een. Hij -was zelf een stuk uit den ouden lijd, evenals
het huisaltaar boven zjju boofd, met het gesnedene,
zwart berookte kruisbeeld en het van wit papier
gevouwen figuur, dat eene duif als het zinnebeeld van
den H. Geest voorstelde. Achter bet kruis stak een
takje palm, dat evenals de gewijde roode waskeers, die
op de tafel brandde, de geheime kracht bezat, de blik
sem af te leiden en het huis voor het inslaan van het
on wéér te bewaren.
De oude had uil die vensterbank het dikke bock
De Hemelsleutel, van pater Kochem cn zijnen bril
genomen, dezen op den neus gezet cn den huisal
manak nevens zich gelegd, die aan den muur had
gehangen. Hij blaérde daarin, toen de deur werd
geopend en Lenz binnentrad, die zich op de bank bij
de stoof neérzette in afwachting der dingen, die dc
avond nog brengen zon. Aangezien zgn vader bezig
was, vond hij hel niet geraadzaam een gesprek aan te
van Volksvertegenwoordiger werd vereerd
in 1864, toen de liberalen aan 't bewind
waren. Van den beginne af heb ik, zegt
spreker, het liberaal ministerie bevoch
ten, omdat het ons, katholieken, op allo
wijzen vervolgde in 't gene wij liefheb
ben en ons bijna alle rechten weigerde.
Altijd heb ik de belangen mijner
katholieke lastgevers verdedigd en deze
der Vlamingen vooral heb ik voorgestaan,
en nochtans de Volksfoppers beschuldi-
fen ons van niets gedaan, van niets ver
regen te hebben.
Dit is eenvoudig logentaal.
Het was eene schande dat Vlamingen
wanneer zij te rechtstonden, konden ver
oordeeld worden zonder iets te begrijpen
van 't gene hun werd ten laste gelegd. De
wet van 1873 heeft er gedeeltelijk een
einde aan gesteld en ik was een der onder
kenaars die deze wet hebben voorgesteld.
In 1878, voerde wijlen M. Malou een
nieuw kiesstelsel in en 't was noodlottig
aan onzo partijDe liberalen kwamen aan
't bewind en wij, katholieken, werden op
nieuw vervolgd en geplaagd.
Een der eerste liberalen vervolgingen
was de rampzalige schoolwet van 1879 die
zooveel onheilen heeft verwekt Moet ik
herinneren, vraagt spreker, dat de Afge
veerdigden van Aalst, in 't Senaat en Ka
mer, die wet met de uiterste krachtdadig
heid hebben bestreden Ik verklaarde
luidop dat ik, als Burgemeester, aan de
uitvoering dezer niet zou medewerken en
ik heb woord gehouden. Men heeft er mij
voor de Rechtbank om gedaagd en werd
veroordeeld.
Ik heb ook het dekreet op de kerkho
ven willen doen eerbiedigen, ik heb
mij tegen de schending onzer kerkhoven
verzet en hierom werd ik voor de Recht-
bank gesleurd en veroordeeld. 1
In alle omstandigheden,heb ik de rech
ten der katholieken tegen onze liberale
verdrukkers verdedigd en zal het nog
doen. (Toejuichingen).
Even als mijne collegas heb ik met M.
Beernaert moeten scheiden omdat wij
tegenstrevers zijn der E. V.
Mijne collegas en ik hebben altijd de
belangen van nijverheid en landbouw in
de maat onzer krachten voorgestaan en
wij zijn bereid er in te volherden.
Indien men ons met een nieuw man
daat vereert, dan zullen wij bescher-
mingswetten voor den landbouw eischen.
Wij zullen invoerrechten vragen op de
boter, dc margarine en alle nijverheids-
planten. Wij zullen rechten eischen op
vangen. Het was hem ook daarom niet te doen by
was zichtbaar gedrukt, in tegenstelling met zijn anders
zoo heslist voorkomen. Het schoen dat hem inwendig
iets bezighield, waardoor zijne opmerkzaamheid van
dc omgeving werd afgetrokken hij was, zooals men
het noemt, neerslachtig geworden.
Dc Kogclboer had de achter in den almanak vastge
hechte blaadjes geplakt, waarop naar oud gebruik de
merkweerdigste gebeurtenissen uit het boerengezin
werden opgeteekend,
Ik moet toch den dag in den almanak schrijven,
ep welken dc koning op de Kogelhoef het middagmaal
genomen heeft, zegde hij binnensmonds, terwijl
hij een klein inktfleschje en ccn groote ganzenpen
opzocht, welke alle twee bewezen, dat hetdc gereed
schappen waren die op de Kogelhoef het minst gebruikt
werden.
Waar is nog eene ledige plaats vervolgde hy,
waarna fay half luide de gebeurtenissen, welke reeds
waren opgeteekend, voorlas Op 15 mei bloed
gelaten. Op 5 juli heeft de geele koci gekalfd.
Op 8 augustus de gevlekte koei verkocht. Maar wat
is dat 1 viel bg zich plotseling in de rede, daar staat
iets, dat ik niet geschreven heb en de inkt is nog
verseh
Hij scboof zijnen bril terug, om beter te kunnen
zleu en las met klimmende verbazing Den 5 septem
ber, op St. Laurcntius-dag, is Nannie voor haar tijd
vertrokken en heeft daarvoor baar loon achtergelaten.
Wat is dat 1 riep de oude opspringend en wierp
den almanak op de tafel. Is de Kogelhoef een duiven
hok eworden, waar men kan in- en uitvliegen, als
den maïs cn zelfs op de granen als 't noo-
dig is. Toejuichingen
De fabricatie van margarine moet sterk
belast worden.
De rechten op 't planten
van taltak moeten verdwij
nen. Wij hebben den heer minister van
financiën verwittigd, dat, bij aldien hij ons
geene voldoening geeft, wij tegen zijne
begrooting zullen stemmen. Geestdriftige
toejuichingen.)
Ons belastingstelsel moet totaal gewij
zigd worden de grond moet ontlast,
terwijl het mobilaire fortuin, 't is te
zeggen de actiën, enz., moeten belast
wordenToejuichingen
Wat de militaire kwestie betreft, wij
willen vermindering der uitgaven en zul
len het stelsel van een vrijwilligersleger
voorstaan. Als overgangsmaatregel,willen
wij eene merkelijke vermindering van het
contingent en verder dat het getal vrij
willigers van het jaarlijksche contingent
afgetrokken worde. Wij willen ook de
vergoeding der militianen op 20 of 30
franks brengen. De werkersstand, zoo
eindigt de beer Burgemeester, mag altijd
op ons rekenen altijd zullen wij zijne
belangen blijven ter harte nemen en ze
uit al onze 'krachten verdedigen. Lang
durige geestdriftige toejuichingen.)
AI. LSénni't verkrijgt dan het
woord en geeft lezing van dezelfde ver
klaringen als die van den vorigen
spreker. De belofte die ik, twee jaar
geleden, heb gedaan, heb ik gehouden en
zal altijd aan mijn gegeven woord getrouw
blijven.
Een groot feit heeft zich in ons land
verwezenlijkt, namelijk de herziening der
Grondwet.Talrijkc scharen nieuwe kiezers
gaan opdagen, zegt spreker, en ik dring
er met klem op aan dat wij, katholieken,
alle onze krachten ten spoedigste verza
melen om eensgezind tegen onze vijanden
ten strijde te trekken. Toejuichingen
AI. Van Vreckem herinnert
dat het nu 16 jaar is dat het kiezerskorps
hem met zijn vertrouwen vereert en hij
denkt dit vertrouwen waardig te zijn ge
bleven. Ik verlang dus, zegt de heer Sena-
teur, dat mijn mandaat vernieuwd worde.
De heer Van Vreckem denkt de hervor
ming onzer belastingswetten dringend
noodzakelijk. Heden wordt de grond nog
altijd belast gelijk over 50 jaren, terwijl
de beurswaarden of actiën niet belast
zijn. Spreker herinnert dat hij dikwerf in
den Senaat op de hervorming van ons
belastingstelsel heeft aangedrongen. In
zake van erfnisrcchten in rechte lijn en J
mutatierechten moet er ontlasting gebeu
ren. Langs dien kant moet men den land
bouw ook beschermen.
Zekere lieden, ging spreker voort,
willen den heer AYooate verwijderen,
omdat hij geenVlaamsch spreekt.ï)e heer
I Woeste is onzo Vlaamsche taal machtig
i en dat zal hij bewijzen door de redevoering
welke hij in onze moedertaal zal houden.
(Onbeschrijfelijke toejuichingen cn geroe-
pen Leve onze Woeste.)
De heer Van Vreckem herinnert al de
weldaden voor landbouw en nijverheid
welke wij van 't katholiek ministerie
hebben verkregen. De wet op den open
baren onderstand hoeft vele dorpen van
eenen dreigenden financieel©» ondergang
gered. De heer De Sadeleer heeft kracht
dadig meegewerkt om die goede uitslagen
te bekomen. Bescherming van den land
bouw is dringend noodzakelijk. Wat het
maatschappelijk vraagstuk betreft, de
heer Van Vreckem verklaart dat hij al
zijne krachten zal inspannen om het te
helpen oplossen ter voldoening van allen.
Eindelijk doet spreker een warm beroep
op de eendracht en op do medewerking
van allen in den aanstaanden strijd. (Toe
juichingen.)
VLAAMSCHE REDEVOERING
van Al. WOESTE.
Wanneer de heer Woeste rechtstaat,
wordt er hem een ovatie gebracht, zonder
weerga. De ruime zaal dreunt onder de
luidruchtige toejuichingen en geroepen
van Leve onze Woeste Leve onze
Woeste
Nauwelijks is de stilte hersteld en de
heer Woeste geeft lezing van de volgende
redevoering door hem eigenhandig ge
schreven
Mijnheer cn,
't Is meer dan twintig jaren dat ik de
eer heb het Arrondissement Aelst te ver
tegenwoordigen. Gedurende deze twintig
jaren, heb ik immer de zedelijke en stof
felijke belangen van het Arrondissement
en tevens de algemeene belangen van de
katholieke zaak verdedigd. Gij weet wel
dat ik altijd op de bres sta, en dat ik in
mijn politiek leven, noch moeite, noch
arbeid spare.
Ik beu zeer dankbaar aan het Arrondis
sement Aelst voor zijne lange getrouwheid
en ik peis dat ik van hem niet onwaardig
geweest ben.
Nogtans eenige personen die gisteren
men zulks wil Wat denkt die meid wel, om zonder
iets er van te zeggen midden in hsar diensttijd weg te
loopen en het bovendien nog in den almanak te
schrijven waarom is zg vertrokken Weet gij er iets
van
Niet minder verbaasd was Lenz ook hij was opge
sprongen, toen hy door zgnen vader het gebeurde
hoorde voorlezen. Hg stond nu aan dc tafel, had den
almanak in dc hand genomen en las zelf, alsof hij zich
wilde overtuigen, dat hetgeen zgn vader had voorge
lezen, wezenlijk daarin stond. Zwggend legde hij den
almanak wéér op tafel cn wendde zich naar de deur.
Nu, hoe is het 1 Waar wilt gg naar toe 't riep de
oude. Waarom geeft gg geen antwoord Doch ik heb
uw antwoord niet noodig, vervolgde hij, ik kan wel
aan uwen neus zien, dat gij van dc geschiedenis iets
weet.Wat is er voorgevallen Nannie is altijd fatsocn-
lijk, braaf en eerlgk geweest gedurende de tien jaren
dat zy op de Kogelhoef was. Zij is bij ons geweest
alsof zg tol het gezin behoorde, en ik heb ook altijd
gedaan alsof het zoo ware. Er moet iets bijzonders
gebeurd zijn, dat zy zoo plotseling is wegge loopen.
Daarom zag zg er treurig uit. Kom er dus meé voor
den dag Wat is er gebeurd
De zopn kon de Traag van den vader niet langer
onbeantwoord laten, en begon hakkelend te vertellen,
wat met den bloemtuil was geschied. Het gelaat van
den boer werd vuurrood van gramschap, wat bij hem
overigens bcel gauw- gebeurde.
Doch dat komt mg vreerad voor, zegde hij
hoofdschuddend. Nanuie heeft zich nooit iets inge
beeld, cn als zg den bloemtuil gemaakt bad, zie ik
j ook niet in waarom zij hem niet mocht overhandigen.
1 De koning heeft hem nauwelijks aangezien. Ik moet
1 dus nauwkeuriger weten wat er voorgevallen is daar
steekt meer achter.
Lenz aarzelde, liet viel hem blijkbaar moeilijk, de
bijzonderheden meé te deelen hoe Nannie van
Kaspcr den tuil reeds in de hand had genomen, en
hoe hg zelfdegeen was geweest, die hem haor had
ontnomen en aan Philomene had gegeven.
i Dal hadt gg ook beter moeten doen bromde de
boer. Doch nu weet ik nog niet meer dan straks. Ik
kan begrijpen dat het Nannie gekrenkt heeft, doch
daarom loopt zij niet weg daartoe is zy te verstandig.
Zeg eens Waarom hebt gij haar den tuil afgenomen
i Hebt gg zooveel zin in dien bult, dat gg haar dat
genoegen hebt willen doen 1
Ik ben daarvan de schuld niet geweest, ant
woordde Lenz, die langzamerhand zgnen moed weer
herkreeg, doch de burgemeester heeft gezegd cn alle
boeren hebben gezegd...
Wat bebben die slimme boeren dan wel gezegd 1
Dat het schande was voor de Kogelhoef, als
Nannie den koning den bloemtuil overhandigde,
i omdat., omdat...
Nu, omdat riep de oude ongeduldig.
Omdat... wel, omdat zg een vondeling.
Wat riep de oude, zichzelf niet meer meester.
En dat hebt gg haar zeker gezegd Dal bebl gij baar
durven verwyten
Het zwijgen van Lenz was het beste antwoord. De
oude stond zoo toornig en dreigend voor zgnen zoon,
alsof hg van plan was, dezen de kracht zgner band te
onbekend waren en wier diensten
tot nu geheim gebleven zijn, hebben
tegen mij den oorlog verklaard; zij bekam
pen mij op de laagste en oneerlijkste
wijze cn werpen naar mij valsche geruch-
tenjzij willen mijne eer en mijne reputatie
benemen; zij beleedigen mij; zij lasteren
mij. Waarom Om mijn plaats te beklee-
den.
Zij zeggen dat ik een joodsche afstam
meling ben. Dat is valsch mijne voorou
ders waren geene joden. Overigens, wat
geldt zulke klacht
Zij zeggen dat ik een waal ben. Dat is
niet waar; ik ben van Brussel, en mijn
hart is het hart van een Vlaming.Daaren
boven de Walen zijn Belgen ook, en alle
Belgen zijn broeders.
Zij zeggen dat ik onze taalbelangen be
streden heb. Dat is een leugen. Ik heb
altijd de gelijkheid van de twee talen, van
de Vlamingen en van deWalen verdedigd.
Maar ik heb ook de vrijheid van bet on
derwijs niet willen opofferen.
Zij zeggen dat ik een volkshater ben,
dat ik vijandig ben aan eene sociale wet
geving tot verbetering van het lot van
de arbeiders. Mijne daden, mijne reden,
mijn leven verklaren zich tegen dezen
laster. Ik bemin het volk; ik zoek zijn
lot te verbeteren; maar ik ben onder zijne
vleiers nietik ben onder de vleiers van
niemand; ik zal het nooit zijn.
Ik heb de eerste, op de dagorde van
de Federatie der Katholieke Kringen te
Verviers de verbetering van bet lot der
arbeiders geplaatst.Ik heb ook drie groote
wetten gevraagd een wet op het werk
van de kinders en meisjes; een wet op
de vereenigingen der werklieden; een wet
op de ongevallen in de nijverheid. Een
van deze wetten werd gestemd; de ande
ren zullen gestemd worden. Ik heb ook
twee wetten op het huwelijk gemaakt.
Zij schrijven in plakkaten op de muren
der steden en dorpen, dat ik de let
terzetters van mijn blad L' Union elf cen
tiemen min per uur dan de andere bazen
betaal. Dat is nog eene valschheid. De
Union is mijn blad niet. Ik heb daar geen
bevel te geven; ik heb aan de letterzetters
geen elf centiemen min per uur betaald,
aangezien ik aan hen niets betaal.
Mijnheeren, Ik zal in de toekomst zijn,
zooals ik in het verledene geweest ben,
indien de kiezers mij met een nieuw man
daat vereeren.
Ik zal altijd onze scboolbelangen en
onze godsdienstige intresten verdedigen,
en ik zal de gelijkheid tusschen de vrije
en officieele scholen vervolgen.
doen gevoelen.
Gij hebt iets schoons gedaan, riep hij uit, zich
met geweld bedwingende en dc hand tegen het voor
hoofd drukkend, waar hy altgd, als hg gram was, eene
eigenaardige drukking voelde. Gy zult er nu wel
trotsch op zijn, dat arme meisje vin de Kogelhoef
verjaagd Ie hebben. Zij zal niet zoo gauw terugkceren.
j Dat zal ook niemand verlangen. Morgen kunnen
wij tien andere meisjes krijgen.
Ja, dat geloof ik wel. Nu begin ik eerst te bcgrg-
pen, waarom zg vertrokken is. Het meisje had eerge-
voel, en u, voegde hg er langzaam by, daar stappen de
deur naderden, u wil ik alleen zeggcn.dat er misschien
wel iemand is, die baar geerne weer zou terughalen
cn het behoeft mg slechts een woord te kosten, dan
gaat gg voor dag cn dauw op weg om baar op te
zoeken, en met gevouwen banden te smeeken dat zjj
zal terugkecren.
Nu, dan zal zg lang wachten zegde Lenz met
eenen spottenden lach.
Een volgende maal zal ik u wel eens daaraan
herinneren, als er niemand in onze nabgheid is, zegde
dc oude op een eigenaardig zacbten toon. Zorg nu dat
I gij weg komt. Ik wil spoedig naar bed gaan, waDt ik
ben reeds den geheelen dag niet wel geweest. Zeg
j den knecht, dat als hij morgen vroeg met twee veulens
I naar de markt gaat in het voorbijgaan hij den doktor
moet aanloopen en zeggen dat bg eens bg mg komt.
1 Ga nu eens zien waar de gasten blgven en als Nannie
nog niet terug is, moet Trui de kiekens opdienen.
(Wordt voortgezet).
