Donderdag 14 October 1897. 3 centiemen per nummer. 33^ Jaar 3201
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Een liberaal Congres.
Bravo, zeer wel gedaan.
Zelfbewegende rijtuigen.
Het Licht en de Planten.
DE DENDERBODE.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
lagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
oor de Stad 5 frank; met de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
oaanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
indigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont-
angen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
n in alle Postkantoren des Land.
Cuique auum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnissen Cf
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalat, 13 October 1897.
De liberalen kunnen maar niet geloo-
ven dat hunne partij haren tijd heeft ge
had, en op geene heropbeuring harer
krachten meer rekenen mag. Zij hopen
nog altijd dat het volk tot hunne leerstel
sels wederkomen, en hun den vroegeren
invloed terugschenken zal.
Daarom zijn zij gedurig op zoek naar
middelen, waardoor het hun zou geluk
ten, dien zoo vurig gewenschten omme
keer te verhaasten. Tot hiertoe echter
hebben hunne pogingen den gehoopten
uitslag niet opgeleverd, wel integendeel.
Hunne partij is immers achteruitgegaan,
hel aantal harer aanhangers aanhoudend
verminderd.
Thans echter hebben zij weer iets
nieuws gevonden, waardoor zij, naar hun
oordeel, onfeilbaar van den ondergang
aan gered worden. Zij hebben namelijk
>esloten een algemeen liberaal werkers-
congres te houden, en daarop de midde
len te bespreken, die kunnen aangewend
worden om de arbeiders terug onder het
blauwe vaandel te lokken. Onder die
middelen duiden zij, in het programma
van het te houden congres, voornamelijk
san: het inrichten van volksvoordrachten,
het verspreiden van liberale vlugschrif
ten, en eindelijk het stichten van een li
beraal dagblad aan 2 centiemen.
't Moeten al Lcel kortzichtige en oner
varen politiekers zijn, die, van het aan
wenden zulker pogingen, eene heropwek
king hunner denkwijze verwachten. Im
mers aan voordrachten en vlugschriften
heeft het bij onze tegenstrevers nooit ont
broken, hetgeen niet belet heeft dat zij
door een groot getal hunner aanhangers
werden verloochend. Ten andere, we
weten reeds vooruit wat or op de geuzeu-
meetingen uitgekraamd en in de vlug
schriften, evenals in het liberaal centen
blad, zooal uiteengezet zal worden: eenige
onbekookte aanvallen tegen de bisschop-
pénregeering en eene rustelooze ver
guizing en belastering van den godsdienst
en zijne bedienaars. Meer dan ooit toch
legt de geuzenpers er zich thans op toe,
om op trouwelooze wijze de priesters, de
Kerk en het geloof aan te randen en ha
telijk te maken. De antiklerikale propa
ganda schijnt hare eenige reden van be
staan te zijn.
Is het te veronderstellen dat zij, met
het oog op de verspreiding hunner denk
beelden onder de werkerskla3, voortaan
van taktiek gaan veranderen Verre van
daar. La Heuse, het doctrinaire dagblad
van Luik, heeft schoon te bekennen en te
bejammeren dat de dweepzuchtige, on
verdraagzame en godloochende strekking
der liberale politiek de oorzaak
OF
Eene geheime weldaad ontdekt.
I. DE OUDE SCHOOT .MEESTER.
Voorwaar, een nuttig wezen in de samen
leving is de onderwijzer der jeugd, de
schoolmeester.
De twee edelste deelen van den mensch
worden aan zijne zorgen toevertrouwd de
geest, het hart den geest zal hjj door zijnen
arbeid ontwikkelen en met kennissen verrij-
het hart zal hij vormen, versieren en
vatbaar maken voor schoone gevoelens.
Geest en hart de eerste is de leidraad dien
wij in onze daden volgen, het tweede is de
drijfveer die ons voortjaagt naar hetgeen
goed, verheven, edelmoedig is. Geest en
hart.... het zijn de twee beste schatten die wij
in ons dragen, en de verrijking, de uitbrei
ding dier schatten, aan wien hebben wij ze te
danken Grootendeels aan den onderwijzer
die op onze jeugd waakte, aan den school
meester.
Jammer toch dat de samenleving voor dit
zoo nattig, zoo noodzakelijk wezen veeltijds
is van den ondergang der geuzenpartij,
hare medekampers leggent des te meer
iever aan den dag, om alle christelijke ge
voelens in het hart des volks uit te
dooven.
En dat is ook geen wonder zij kennen
immers geen ander thema dan het eeuwig
durend refrein over de uitbuiting der
Kerk, de heerschzucht der geestelijkheid,
de begeerlijkheid der kloosters, enz. enz.
Dat zelfde refrein gaan zij ongetwijfeld
op de ontworpen meetingen en in de te
verspreiden schriften aanheffen. Veron
derstellen wij dat zij er in gelukken
wat niet waarscbijnelijk is een zeker
getal werklieden hunne godsdienstige
overtuiging te ontrukken, wat zal er de
liberale partij bij gewonnen hebben
Niet het minste. Een arbeider zonder ge
loof wordt noodzakelijk een misnoegde,
een benijder der rijken en gelukkigen
dezer aarde, en daar hij den eerbied voor
het goddelijk gezag verloren heeft, blijft
er niets over, waarop hij den eerbied voor
het wereldlijk gezag en de bestaande
maatschappelijke orde kan steunen. Zoo
wordt hij natuurlijkerwijs en als zonder
het te willen, een collectivist. Dit heeft
overigens de ondervinding onloochenbaar
en herhaaldelijk bewezon.
De propaganda, die de liberalen dus
voornemens zijn in te richten, zal hunner
>artij weinig voordeel aanbrengen zij
:an enkel de socialisten baten.
Nu, 't is waar ook, dat de geuzenstrij-
ders er sedert lang aan gewoon zijn,
vooral op schoolterrein, nieuwe aanhan
gers voor de roode partij aan te werven.
Wij mogen dus aanucmen dat het hun
niet al te erg bedroeftde socialisten zijn
immers toch hunne vrienden en bondge-
nooten {Gazet van Lier.)
Nieuwe nijverheid in België. De
gemeente Selzaete was dinsdag in feest
voor de inhuldiging van eene Hollandsch
Belgische aluminiumfabriek, waarvan de
beheerraad onder het voorzittersehap
slaat van MLéo Somzée.
Men weet dat dit metaal, over eenige
jaren zoo kostbaar als goud, nu zoo goed
koop is geworden dat men het zonder
vrees als het metaal der XX® eeuw mag
beschouwen, daar het weldra het ijzer
en het staal onttroonen zal.
Reeds van nu af maakt men er de
meest verscheidene en sierlijke fantaisie-
voorwerpen van. Vingerhoeden en naal
denkokers, stekskensdoozcn,pijpenkassen
zijn geen zeldzaamheid meer, en tegen
woordig bezigen de soldaten in de kazer
nen zelfs lepelsen vorketten in alumi-
'um.
Het aluminium kostte vroeger, dit is
nu een jaar of negen geleden, 380 fr. den
kilo en thans nog 30 fr.
niets heeft dan ondankbaarheid De school
meester werkt voor haar van den morgend tot
den avond, leeft voor haar te midden van
angst en kommer, verspilt voor haar tot de
laatste zijner lichaamskrachten, arbeidt en
zwoegt tot dat hij een versleten, een nutteloos
werktuig is geworden,... en de samenleving
stelt hem ter zijde, vergeet zijne diensten en
bekommert zich niet eens meer om zijn lot,
dat meermaals hem onder ellende en armoede
doet gebukt gaan. (1)
Zoo had meester Driessens in Brussel zijne
iste jaren aan het onderwijs der jeugd be
steed zijn vader en zijn grootvader waren
hem op dien weg voorgegaan, waarschijnlijk
ware het uitoefenen dierzelver bediening ook
het levenslot geworden van Driessens zoon,
indien de Voorzienigheid dezen niet vroegtij
dig van de aarde had weggenomen.
Veel ongeluk ontmoette Driessens op zijne
loopbaan na het verlies van zijnen zoon
volgde eene langdurige ziekte zijner beminde
huisvrouw, die jaren en jaren lang op een
bed van lijden uitgestrekt bleef liggen. Voor
geringe burgers opent zulke ziekte de baan
naar gebrek en lijden, en dit werd ook het
geval voor meester Driessens, die al de op.
(1) Men vergete niet dat hier ipraak is van de bij
zondere schoolmeesters, die bestonden voor de wet vau
1842 en niet van de hedendaagsche goedbetaalde offl-
cieele ambtenaars. N. D. R.
Zondag 3 oct. had er een festival plaats
in de Diestschestraat te Leuven.
Verscheidene katholieke maatschap
pijen, hunne bijtreding beloofd hebbende,
waren er naartoe gegaan.
Daar zij de roode vod, zinnebeeld van
omwenteling en bloedvergieting, ook in
den stoet bemerkten, hebben zij het in-
richtingscomiteit verwittigd dat het hun
onmogelijk was in den stoet te blijven en
zijn er van door getrokken.
Zij wilden hunne vlag, zinnebeeld van
vaderlandsliefde, orde en vrede, niet be
smeuren in eene aanraking met de om-
wentelaars vod.
Zij hebben getoond dat zij verkleefd
zijn aan hun vaderland, en dat zij hunne
grondbeginselen, waarover zij èer zijn,
willen doen eerbiedigen.
Eere en hulde aan hen I
Er is deze week veel gesproken geweest
van die manhaftige houding onzer koene
vrienden cn overal hebben wij gehoord
dat men eens was om hunnen moed te be
wonderen en goed te keuren.
Vele liberalen hebben openlijk hunne
goedkeuring gegeven.
Nogthans om te toonen dat zij volstrekt
de belangen van de inwoners der Diest
schestraat geen nadeel wilden doen onder
staan, daarom zijn zij eenigen tijd later,
niet alleenlijk in de hun aangeduide her
bergen maar nog in anderen verteer gaan
maken.
De Demokraat is gelukkig deze gele
genheid waar te nemen om den volgen
den oproep te doen
1° Aan al de maatschappijen die niets
gemeens hebben met de omwentelaars,
zeet hij
Neemt nooit deel aan feesten of betoo
gingen waar de roode vod te zien is.
Laat uwe dierbare vlag nooit besmeu
ren door eene vod dio rood is van omwen-
telingsbloed en die dorst heeft naar ander
bloed I
2° Aan de inrichters van feesten en
betoogingen zegt hij
Noodigt nooit de omwentelaars, de
bende van Cartouche uit 1
Laat de socialisten onder hen en in
hun roovershol, bedekt ze met uwe ver
achting
3° En aan iedereen die het hart op de
goede plaats heeft, zegt hij Vooruit,
voor God, Vaderland en u zei ven 1
P. S. Wij hebben vernomen dat M. de
burgemeester de vlaggen der deelne
mende maatschappijen begroet heeft
maar dat hij zijnen hoed op het hoofd ge
houden heeft, wanneer de roode vod is
voorbij gegaan.
Bravo, M.Lints, dat is ook wel gedaan.
De Demokraat.
brengsten zijner school naar den geneesheer
moest dragen en daarenboven nog het verlies
zijner vrouw doorstaan. Twee dochters, twee
toonbeelden van deugd en eerbaarheid bleven
hem over. Hij worstelde met moed tegen de
indringende armoede geholpen door de
kleine winsten die het naaiwerk zijner doch
ters reeds opleverde, doofde hij eenige achter-
stellige Bchulden uit, en wist alles zoo spaar
zaam en zuinig te overleggen, dat hjj er geene
nieuwe maakte. Doch niets bleef er over
voor den ouden dag, die met snelle schreden
naderde. Dit verontrustte meester Driessens
op eene erge wijze, en bij poozen schilderden
zich kommer en angst op zijn voorhoofd af.
Zoodra Gudula, de oudste zijner dochters,
dit bemerkte, hield zij hare naald stil en sprak
hem toe
Vader, gij droomt weder van armoede
Ja, kind, dit schrikbeeld tergt mijnen
geest.
En zonder reden Denk toch eens dat
gÜ twee dochters hebt, die in staat zjjn om
dit zwarte spook van u te verwijderen.
Gudula, ik voel maar al te zeer dat de
levenskrachten in mij te niet gaan ik zal de
school weldra moeten sluiten, kind, en waar
vinden wij dan middelen om te bestaan
Die zullen onze handen bezorgen, niet
waar Alena
De jongste dochter knikte bevestigend toe:
De Revue Driitanique houdt zich be
zig met de zelfbeweging (automobile)
welke in Amerika meer en meer de peer
den verdringt.
Zeven jaren geleden werd in Amerika
de eerste proefneming gedaan met de
zelfbewegende rijtuigen, en vandaag reeds
zijn de peerden te New-York en te Brook
lyn voor de trams, vervangen.
Verleden jaar waren er nog 22,000
trams, die ieder 12 koppels peerden ge
bruikten dit vertegenwoordigt een totaal
van 528,000 nutteloos geworden peerden.
Vandaar dat de peerdenkweek in de
Vereenigde-Staten kwijnt. In het Westen
laten de kweekers deze dieren in volle
veld, in vrijheid loopen, hetgeen aan den
oogst groot nadeel doet.
Het kwaad zal nog erger wordenna de
peerden voor de trams, verdwijnen de
vigilantpeerden. Sedert de maand april
circuleeren de zelfbewegende vigilanten
in de straten van New-York, en men
vindt er ook te Londen.
Natuurlijk kost dit vervoer minder dan
met peerden.
Het groote vraagpunt is, voldoende
electriciteit te zullen hebben, alsmede
het gebruik der electriciteit tot op de
verre afstanden. Dit laatste moet nog
gevonden worden. Als peerden en stoom
verdwijnen, moet men toch tegen alle
hinderpalen gewapend zijn I
Daar waar de electriciteit nog ont
breekt, vervangt men ze met petrool. Een
rijtuig met petrool, verbruikt, voor eenen
tocht van één uur, ongeveer twee liters
petrool. Een Parijzer dokter, die in een
automobiel rijdt, bestuurd door eenen
mecanicien, vervangt op die manier twee
koetsiers en drie peerden, en beweert
eene besparing te doen van 40 p. c.
In Amerika is het niet betamelijk, in
de steden, dat een dokter zijn visieten
doet in bicyclette, terwijl dit werktuig op
den buiten aldaar niet practisch is hij
verkiest de automobile.
Reeds in de maand mei werden de zelf
werkende rijtuigen uit Amerika inge
voerd. Vóór net einde der maand zullen
er verscheidene van die fiacres (men
spreekt van vijf) te Parijs in werking zijn.
Alles is gevonden behalve de tijd dien de
accumulateurs duren.
De Revue Brittanique ziet den tijd
reeds aanbreken, dat men geeno peerden
voor trams en fiacres meer zien zal Wij
hebben goesting te zeggen niet te haas
tig, vriend
De peerden, zegt hij, zullen weldra
zeldzamo pracht-artikels worden doch
hij vergeet, dat het peerd nog altijd zijne
plaats zal blijven beslaan op den buiten
en in de steden.
Hot is nu acht-en-veertig jaren geleden,
vervolgde meester Driessens, dat uw groot
vader deze wereld verlietik was toen juist
twintig jaren oud, vol kracht, vol moed, en
het verlangen om de school der Driessensen
op de hoogte te brengen, die zij eertijds be
reikte, leefde vuriglijk in mijne ziel. Want
teu tijde van Maria-Theresia, kinderen, was
de school van grootvader Driessens in de
Hoogstraat, de bijzonderste en meest bezochte
van Brussel. De oorlogsrampen en omwente
lingen dio het einde der voorgaande eeuw, en
het begin der deze kenmerkten, troffen mijnen
vader, gelijk eiken burger, in zijnen geldelij-
ken toestand. Als immers de vorsten om
roem kampen, verliezen de burgers hun brood.
Toen het vrede werd moest hij de Hoog
straat verlaten en zich in de Capucienenstraat
komen vestigen omdat men hier goedkooper
kan wonen. Het was de droom van geheel
mijn leven de school van Driessens weder in
haren vorigen luister te kannen plaatsen en
opnieuw naar de Hoogstraat over te brengen.
Rampen en tegenspoed van allen aard hebben
zich daartegen verzet ik ben acht-en-zestig
jaar oud geworden mijne borst heeft onein
dig veel geleden in het uitoefenen mijner
bediening weldra zal ik die moeten laten
varen, en dan laat ik u de armoede, kinderen,
armoede van welke ik in mijnen ouden dag
nog mijn aandeel met u zal dragen.
Welke zijn de zonnestralen die het
meest invloed hebben op de ontwikkeling
van het plantenleven, op den groei, den
bloei, de bevruchting en de kieming
Welke helpers verwekken de zoo ver
scheidene kleuren der planten, bloemen,
vruchten, der wezens in het algemeen.
Welk is de rol van het zonnelicht in de
natuur
Camille Flammarion heeft zich op dit
problema toegelegd en heeft, met het doel
het op te lossen, in zijn observatorium
van Juvisy zeer leerzame proefnemingen
gedaan. Hij heeft er verslag over gedaan
in de Société Astronomique de France.
Hy richtte vier proefserren in, de eene
met witte ruiten, de andere met roode,
blauwe en groene ruiten, en hij zaaide er
planten.
Ziehier wat hij tweemaal bemerkte
- Kruidjes roer mij niet a hebben als
ingeslapen geleefd in de blauwe serre
zij groeiden tot 100 millimeters in de
witte serre, tot 152 in de groene en
bereikten 423 millimeters in de roode.
Zelfde uitslagen voor de geraniums, de
pensebloem en de aardbeziënstruiken. In
de blauwe kleur wordt men niet oud,maar
men leeft bijna niet de roode stralen
der zon, bij uitsluiting der andere ont
vangen, wakkeren den groei aan.
Do anduvie, in plaats van eene lage
salaad te blijven, schiet in de roode serre
stoutweg op, frisch en lang, tot lm50,
slaapt in de blauwe serre en bereikt eene
hoogte van 60 centimeters in de witte.
Wie weet zullen wij na den verhaasten
fruit- en druifkweek, niet eerstdaags den
verhaasten salaadkweek hebben
De opzoekingen welke wij samenvaten,
doen ook de mogelijkheid voorzien de
kleuren der bloemen te veranderen het
lilakleur is reeds overwonnen. Op eene
zelfde plant verkrijgt men in de gekleurde
broeikassen bloemen, gaande van het wit
tot donker rood.
De werking der gekleurde glazen
schiint van grooten invloed op de geuren.
In ae roode serre doordringt do geur der
aardbeziën doel den luchtkring jop eene
zelfde plant van Crassula hebben do
bloemen in de open lucht in de zon ont
loken, weinig geur, terwijl de bloemen
onder gekleurde klokken geplaatst eenen
aangenamen geur afgeven dezen van den
banaan herinnerende geplukt on in
vazen bewaard, behouden ze den geur en
herkrijgen terzelfderlijd (een deel van
hunne roode kleur. Wie weet welken
vooruitgang de opzoekingendoor den
heer Camille Flammarion ondernomen,
voor eene van do aangenaamste nijver
heden zullen medebrengen.
Ofschoon dio woorden reeds verschillige
keeren uit den mond des grijsaards gekomen
waren, klonken zij nu met zooveel indruk in
Gudula's ziel, dat zij uiterste pogingen moest
aanwenden om de tranen te wederhooden die
zich in hare oogen verdrongen. Zij bezag hare
zuster en riep haar al schertsend toe
Alena, wat zegt gij van 't kompliment
dat vader ons zoo maar rechtstreeks toe
stuurt Wij zijn twee lediggangsters, ver
staat gij het niet wakker genoeg om onzen
eigen kost te winnen, en nog een paartje voor
vader
Alena glimlachte om die scherts, doch in
wendig treurde zij gelijk hare zuster.
Vader, ging deze voort, mag ik mijnen
ouden raad nog eens vernieuwen Het is
waarlijk do te groote huishuur dis ons ten
onderen helpt....
Bij die woorden rees de gestalte van mees
ter Driessens uit den leunstoel omhoog. Hij
was een lange, magere man, met ingevallen
mond, uitgeholde kaken en gerimpeld voor
hoofd eene glinsterende kroon van witte
haren die tot op zijne schouderen nederdaal
den, omringde zijnen kaal geworden schedel,
en achter twee groote brilglazen in blinkende
koperen ringen ingezet, vonkelden 2 blauws
oogen, die op dit oogenblik eene diepe ver
ontwaardiging uitdrukten.
(WORDT VOORTGEZET).