Donderdag 8 September 1898. 5 centiemen per nummer, 539le Jaar 3294
De Catechism.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
VERLOREN EER
0Die Geldduivels
De Landbouw
iu America.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat, N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Guique i
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonnisse ep
3e bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften wordnn niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voer de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalst, 7 September 1898.
Weldra zullen de onuitgegeven schrif
ten van graaf de Montalembert in druk
verschijnen.
In deze schriften wordt onder anderen
melding gemaakt van eene samenspraak
welke, in 1840, gevoerd werd tusschen
den vrijdenker Thiers, den catholiek Cou
sin, den jood Salvador, den ongeloovigen
Faucher en den catholiek de Montalem
bert.
Met zijnen gewonen overmoed had Fau
cher beweerd dat het christendom niet
meer op de hoogte was van den vooruit
gang onzer eeuw, van de hedendaagsche
samenleving.
Maar Thiers, do vrijdenker, gaf hem
't volgend merkweerdig antwoord
- Wat mij betreft, ik ben voor den
ouden Godsdienst, voor gansch het Chris
tendom noch min, noch meer. Wanneer
ik die schoone heeren van heden zie, die
mij in hunnen zakdoek eenen nieuwen
Godsdienst aanbrengen en Bern mij aan
bieden dan zeg ik hun Beste vrienden,
houdt uwen nieuwen Godsdienst en geef
mij maar een weinig van den ouden. Dat
is liet wat mjj ontbreekt.
Ik kan niet zeggen, gelijk Cousin,
dat ik alles geloof wat de Conciliën heb
ben beslist, maar uit gauscher berte
wensch ik het zonder tegenzin te geloo-
ven. Ik ben overtuigd dat de wereld niet
geschikt is voor eenen nieuwen Gods
dienst. Ik heb mij met de zaken veel
beziggehouden wat ik ga zeggen zal wel
hoogmoedig schijnen Ik daag den men-
schelijken geest uit eene waarheid of eene
schoonheid voor te brengen die niet reeds
in het Christendom te vinden is.
Stout gesproken voor waar, maar ook
lokten deze verklaringen protestatiën uit
bij den jood en ongeloovige.
Welnu, ging de groote Staatman
Thiers voort, ik versta door Cbristen-
dom den catechism der kleine kinders,
dat stel ik boven alles. Ik bewonder
rechtzinnig de Kerk en O. H. Vader,
den Paus.
Troostend zijn die woordeD, gezegd door
zulken man, wanneer men ze vergelijkt
aan de domme uitspattingen onzer vrij
denkers van grooten en kleinen kaliber.
De catechism, verklaart dus M. Thiers,
bevat al de waarheden en schoonheden
die reeds bestaan of nog kunnen uitge
vonden worden.
Maar niet alleen M. Thiers was met den
catechism ingenomen.
een verhaal naar het hoogduitsoh.
19* VERVOLG.
Maar daags voor de troawing zon hij tot de
ervaring komen, dat zijne kennis van het
menschelijk hart ongemeen gebrekkig was.
Hij had zyne bruid met het rijtuig afgehaald,
om haar de voltooide inrichting van zijn
nieuw huis te laten zien en haar te vragen
of zij er nog het een of ander in wenschte te
veranderen hij wilde eiken wensch, dien zij
kon voeden, vervnllen.
.Hij toonde haar de schnur, de stallingen,
den hof en het woonhuis hij voerde haar
overal heen, en Dora knikte zwygend op
alles wat hij haar zegde.
Tijdens den rit was zij spraakzaam en opge
ruimd geweest, thans zweeg zij slechts nu
en dan kwam een kort antwoord over hare
lippen, wanneer hij eene vraag tot haar richtte
die zij beantwoorden moest. Ilaar ernst
stilzwijgendheid moesten hem te meer be-
vreemden, daar zij juiat op dien stond reden
moest hebben om voldaan en opgeruimd te
zijn.
Zij stonden in de huiskamer voor het ven
ster en blikten naar buiten in den hofHagen
Jeoffroy, een andere goddelooze schrij
ver, sprak ook met bewondering over dat
verhevene boekje.
De liberaal Droz aarzelde niet te zeg
gen - De catechism heeft op de wereld
n onberekenbaar veel goed gesticht.
En Jules Simon, nog een vrijdenker,
verklaarde dat hij in den catechism de op
lossing van alle maatschappelijke vraag
stukken vond.
Indien meo wat meer rekening hield
van 't gene in dat eenvoudig boekje is
vervat ja, hield meu de tien geboden
Gods cn andere waarheden welk de cate
chism ons leert wat meer iu het oog, het
maatschappelijke vraagstuk ware weldra
opgelost.
Maar neen, men steunt heden liever
op de schijngeleerdheid van sommige
wüsgeeren van 4 ellen voor 'nea frank,
gelijk Hersenloos uit Dendergalm, die
verkonden dat er geen God bestaat, omdat
zij het zoo liefst hebben daar het gedacht
van eenen rechtveerdigen God, Looner
van het goede en Straffer van het kwade,
hun hindert.
Bij de almachtige God alleen is noch
tans redding te vinden.
Keert het menschdom niet tot Hom
terug Welke de wereld regeert en do vol
keren zoowel als de personen beloont en
straft, dan is het ergste te vreezen.
Een volk dat God verlaat, is een ver
loren volk en dat leert ons de geschiedenis
van alle tijden I
Gelijk wij voorzien hebben zal ge
beuren. De kwestie van Godsdienst staat
ook aan het dagorde, van het fameus
congres, dat to Mechelen gehouden wordt
door de officiëele onderwijzers.
Zal men nu de middelen gaan bespre
ken, welke dienen aangewend om het
godsdienstig onderwijs met vrucht te
geven Hola, la 1 Daar bekreunen die
volksbeschavers zich niet om.
Er is iets dat meer aan het hert ligt
hei Giletzaksken Voor de klompen I
zeggen ze en daarom zullen de kadetjes
eens onderzoeken of er reden toe is, eene
vergoeding aan te vragen voor den leer-
gang van Godsdienst.
Niet slecht hé 1 Die zolfde kerels, welke
geen slijk genoeg vinden om naar het
hoofd te werpen van het katholiek minis
terie, gaan nu met hun hoedje in de hand
staan, om toch eenige duiten los te krij-
gee voor de les van Godsdienst.
Ja I Geef ons gold, vragen zij en we
zullen ons best doen om op eene voor
beeldige wijze de les te geven.
had den arm om haar middel geslagen, maar
toon hy haar wilde omhelzen wendde zy het
Zottineke, wie ziet het schertste de
mulder. Buiten de oude Brigitta is er niemand
in huis.
Laat dat, verweerde zich Dora, ik houd
niet van.
Den mulder steeg het bloed naar de wangen
maar hij bedwong de opkomende gramschap.
Ik weet niet wat n scheelt sprak hij
geërgerd. Bevalt u hier iets, zeg het dan, ik
zal het veranderen hebt gij nog eenigen
wensch, ik zal hem vervullen gij zult volko
men tevreden zijn, tevredenheid is de grond
slag van een gelukkigen echt.
Ik meende, dat het de liefde was ant
woordde Dora, vragend de oogen op hem
Laat do klompen in onze zakken rollen
en wij zetten het. Godsdienstig onderwijs
op den voorrang
We zijn wel gezworen vijanden van den
Godsdienst 1 Wij spannen wel alles in
't werk om den haat voor den Godsdienst
bij de schooljeugd te ontkiemen. Maar
lost wat duiten af, en we verkoopen onze
vrijheid I...
O Wat geldduivels toch I...
En wilt ge nu eens weten wat de
opvoeders uitgezocht hebben om aan de
klompen to geraken, luistert dan
De onderwijzers bevinden zich hier
in een zeer mociel ijken toestand. Men
doet hun de les vati Godsdienst ge een en
in verscheidene scholen is die les voor
hen eene verdubbeling van bezigheden
geworden zonder verhooging van jaar
wedde. a
't Is schhrikkelijk Men moet waar
lijk kompassie hebben met die school
vossen. 't Is niet gepermetteerd van die
heerkens zoo doen te werken 1 Als er niet
ras eene verandering komt, is het zeker
dat er een heel deel bezwijken eer de
vacantio uit is...
Peinst eens na, de les van Godsdienst
is eene verdubbeling van bezigheden
Zij, die de lessen geven van Godsdienst,
beginnen ten 8 */a uren de Catechismusles
en ten 3 uren de Gewijde Geschiede
nis 1... Wreed hé I... Nu, het moeilijkste
van al is nog dien boek open te doen en
aan de kinderen te zeggen, welke les ze
moeten leeren, en dan I... ja, wat dan
nog Wel ze ondervragen
Hoe is't Gods mogelijk I... En daar
voor zal de minister beu geeno vorhooeing
van jaarwedde geven Jandore
Indien bij het niet doet, wel dan is dit
heerschap niet weerdig meer den naam
van minister te dragon 1...
O 1 Congressisten, wat zijt gij slimme
gasten Geen enkel charlatau van de
merkt, heeft meer knepen in hem, om
aan 't geld te geraken, dan die fameuze
schoolvossen, heden Zondag hier in onze
stad zullen komen bulderen I...
Mechélsche Courant
Indien het de liefde is, dan zult gij zeer
gelukkig zijn, want ik heb u lief, gelijk ik
geen andor mensch op do geheele wijde we
reld lief heb riep Hagen. Ja, Dora, wij
zullen hier gelukkig zijn. Hebben wij niet
alles was het hart begeert Wij zullen weldra
nog meer hebben Laat mij slechte zorgen,
laug wonen wij hier nietdan trekken wij
naar de stad en dan eerst zal het vroolijke
leven voor ons een aanvang nemen.
Kan men alleen in de stad vroolyk zijn
vraagde Dora, om wier lippen een bittere
lach speelde.
Eene pachthoeve van grootte.
De kleine pachters van het Far West,
alhoewel zij boeren-eigonaars zijn, heb
ben voor hun land geene genegenheid.
Schijnt de grond zich uit te putten, dan
gaat de kleine eigenaar heen.
Boven de klas der kleine pachters of
landbouwers-eigenaars, bevindt zich die
O gij kent de stad niet, gij weet niet
wat men daar genieten kan, als men rijk is.
Ik verlang het niette weten.
Omdat gij het niet kent. Wij zullen een
groot schoon huis, rytuig en peerden hebben,
wij zullen voorname lieden zijn en groote
En dagelijks een groot somber gebonw
in, achter welks hooge muren een ongeluk
kige zijn leven voortslepen moet, omdat hij....
Zwijg ik wil dat niet hooren viel de
mulder haar barsch in de rede. Een wild dier
schiet men neêr, om zich voor schade te be
veiligen, een brandstichter is ook een wild
dier Gij hebt er mij dikwijls genoeg de
ooren van volgepraatik wil er verder niets
meer van hoorenmen moet kunnen vergeten.
Hem is recht geschied, hij heeft het vooruit
geweten, dat die daad hem in dat gebonw
brengen zou, waarom liet hy er zich door
zijne wraakzucht toe verleiden Als hij zyn
tijd uitgezeten heeft, wil ik voor hem zorgen,
hem geld geven, om naar Amerika te gaan,
hij is dan nog altijd een krachtig man, ginds
zal hij wel een goed onderkomen vinden
Ja, Dora, ging hij op vriendelijken toon
voort, het is mijn wensch en myn wil om naar
de stad trekken, waar wy iets van het leven
kunnen genieten. Denkt gij dat ik den afge-
loopen winter leeg heb gezeten O neen, ik
heb in de stad zaken gedaan en veel geld
verdiend, ik zal nog meer verdienen, indien
der grondbezitters; deze geven hunne
landen te beboeren aan hoevepachters of
aan groote ondernemers van landbouw.
De Engelsche pachters, die uitwijken,
nemen vrij aanzienlijke kapitalen mede.
Altijd eigenaar blijvende van eene opper
vlakte die somtijds verscheidene duizen
den hectaren bedraagt, hebben zij het
middel om groote hoeven te maken en
den landbouw op eene groote schaal te
drijven; en als zij geld noodig hebben om
hunne boerderij te vergrooten, behoeven
zij zich maar te wenden tot Engeland, en
er ontbreekt hun geen.
Maar de boeren-eigenaars en de pach
ters-eigenaars, ondanks hun getal, on
danks de belangrijke rol, die zij spelen in
de graanopbrengst van America, zijn die
genen niet, welke aan deze opbrengst de
ontwikkeling der laatste jaren gegeven
hebben.
Het is het werk van den financieelen
landbouw.
Om zich rekenschap te geven van dezes
uitslagen zal men de opbrengst zien van
de hoeve Gradin, eene van die welke de
heer Olivier Dclrymple bestuurt. Hij had
in 1880 2,368 hectaren bezaaid, en 48,544
hectoliters ingeoogst, of een middelcijfer
van 20 '/t hectoliters per hectaar.
Sedert 1884 bestuurt de heer Delrym-
ple zes pachthoeven behoorende tot eone
financieële maatschappij, en 30,000 hec
taren beslaande. Hij heeft ze verdeeld in
afdeelingen van 800 hectaren onderver
deeld in drie loten van 267 hectaren; elk
lot staat onder het toezicht van eenen
meestergast, en elke afdeeliug onder die
van eenen toezichter op elke afdeeling
heeft hij barakken gemaakt om 50 man
en even zooveel paarden en muilezels te
huisvesten, met keuken, voorraad schu
ren voor het voedsel der dieren, afdaken
om de werktuigen te bergeD, werkhuizen
en smidsen om het gereedschap te onder
houden en de gebouwen en werkhuizen
te herstellen.
Elke afdeeling is voorzien van een
volledige gereedschap 20 koppels paar
den, 8 dubbele wagens, 12 paardszaai-
tuigen, 12 bespannen eggen met stalen
tanden, 12 bind maaituigen, 2 dorsch-
machienen en 15 wagons; al de voorzor
gen zijn genomen opdat de machienen en
de beesten zich in goede voorwaarden
zouden bevinden en in staat zijn de groot
ste som werk te leveren.
Ai de afdeelingen staan met elkander
on met het middenbestuur door middol
van telephoondraden in betrekking.
De zes hoeven van 30,000 hectare wor
den bebouwd door een hataillon van 600
daglooners, ruilitairlijk ingericht; op het
tijdstip van den oogst, stelt het midden
bestuur 500 tot 600 toevoeglijke werklie-
ik ze uitbreid. En dit zal geschieden, want ik
wil met myn geld woekeren.
- Wordt de woeker ook niet gestraft
merkte het meiBje aan, en hare stem klonk
zoo hard en scherp, dat de mnlder onthutst
opzag.
Gij begrijpt mij niet, antwoordde hij
ik leen geen geld uit, ik spekuleer in granen.
Noemt men de lieden, die dat doen, niet
graanwolven
Hagen lachte verachtend.
Wat bekommer ik er my om, hoe men
ze noemt, zegde hij, indien ik slechts geld
verdien, dat iB de hoofdzaak.
Maar deze lieden worden slechts ver
acht....
Onzin voor iemand die geld heeft,
neemt ieder den hoed af.
Men zegt dat zij de broodpryzen doen stij
gen en zich met het zweet en bloed der armen
voeden.
Laat hen zeggen wat ze willen
O neen, Peter, aan de achting der men-
schen moot eenieder echten.
Na, ik meen toch dat ik een zeer geacht
man hen, spotte de mulder. Benijden u niet
alle meisjee Er is geen een in het gansche
dorp, die my niet oogenblikkelijk nam, in
dien ik.... maar, dat zijn nnttelooze praatjes;
ik zou geen ander tot vrouw willen dan u
Ik draag de zorg voor den molen aan
Hans over, ik wil daarmee niets te maken
den aan, die het onder de afdeelingen ver
deelt. Van zoodra de herfstwerken geëin
digd zijn, worden de mannen afgedankt,
ter uitzondering van 36 per sectie en den
moestergast.
Mecaniciens to paard vergezellen de
ploegen, de zaaituigen, de maaituigen,
enz., op het werk. Bij de minste stoornis,
is iu eenen oogwenk een mecanicien daar,
om ze te herstellen en opnieuw in gang
te stellen. Het koren wordt naar de
dorscbmachienen gebracht, die dag en
nacht werken. Ze worden gestookt met
strooibussels. Het koren, gedorschen, ge-
wogeD, in zakken gedaan, wordt naar Jen
spoorweg gevoerd die langsheen de hoeve
loopt, en van daar naar Dulnth of
Buffalo.
Het is vooral aan de machienen, dat
men die uitslagen verschuldigd is, en
men gebrnikt ze op breeden voet. De
groote ploeg Moline van het Westen ver
vingen de Californiërs door de ploeg met
zes ploegijzers, getrokken door 5 paarden
of muilezels bet gewone zaaituig werd
vervangen door het zaaituig, dat het
graan 10 tot 12 meters verre werpt; laatst
hechtten zij zaaituigen en eggen aan de
ploegen om in eene verrichting te akke
ren, te zaaien en te eggen.
Het bind-maaituig, dat 6 hectaren per
dag afmaait en de produkten bindt, is
vervangen geworden door het reuzentuig,
dat getrokken wordt door eeD gespan van
vier tot acht paarden. Met dit tuig, wordt
het koren tot twee duimen boven den
grond afgemaaid, op eene oppervlakte
van 16 en 20 vierkante voet, iu eene en
kele beweging. Een draaiende tafel raapt
het op, en werpt het in wagens, die ue
ontzaglijke macbien volgen. Zoo is de
oogst, die een half uur te voren nog te
velde stond, gesneden, gedorscht en ge
reed om naar den Havro verzonden te
worden.
Maar welk is de eindelijke uitslag? Een
Engelsch landbouwkundige, de heer Fin-
lay-Dun, heeft het in den Times gezegd,
na met de grootste zorgen de uitgaven
opgenomen te hebben van den teelt der
fiüancieële hoeven en der kleine hoeven
van 't Westen. De financieële pachters
van Minnesota en Dakoto bebouwen de
hectare tarwe met eene middenuitgave
van 100 tot 150 fr. en krijgen eene op
brengst van 18 tot 20 hectoliters; de
kleine pachters van Ohio geven 215 fr.
uit, en oogsten maar 10 tot 12 hectoli
ters in.
't Zij waar gij gaat,
zoekt raad vóór daad,
want na de daad
komt raad te laat.
hebben dat eeuwige stuiven van het meel
kan ik niet verdragen. Er wordt ook niet
veel aan maalloon verdiend, de boeren sparen
zooveel uit als zij kannen zij verkoopen
hunnen oogst en brengen het meel uit de stad
- Maar is het een eerlijk handwerk, zegde
Dora ernstig. Gij verdient er genoeg meê om
vau te kunnen leven en het is ten minste
eerlijk verdiend geld.
De mnlder beet op zijne lippen en fronste
de wenkbrauwen.
Gij begrijpt dat niet en kant er derhalve
oojt niet over oordeelen, antwoordde hij koel.
Ik zal n naar huis brengen het is de leste
keer, morgen avond is uwe woning hier ik
hoop, dat gij morgen beter geluimd znlt zijn.
Het is toch uw trouwdag, de dag, waarnaar
elk meisje verlangt.
Elk meisje vraagde Dora Bcherp. Weet
gij dat zoo zeker Peter, wat ik n bidden
mag, vergeet nooit wat ik u zoo menigmaal
g»»g<! heb, het zon my leed doen, wanneer
ik er u later aan herinneren moest, ik kan het
niet en ik geloof ook niet, dat het na de trou
wing nog komen zal. Maar wat ik n beloofd
heb, dal hond ik, gij znlt geen reden hebben,
om over mij te klagen. Ik zal een brave, ge
trouwe huisvrouw voor u zyn en alles doen,
om het u naar den zin t« maken. Zyt gy
daarmee te vreden
(WORDT VOORTGEZET).
