Donderdag 2 Februari 1899 5 centiemen j>er nummer i>4,k Jaar .>536
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Dat ware cene weldaad.
Landbouw.
F'
HULDE
de Smet de Nayer en Nyssens.
Onze Ministers
sedert 1894.
I
DE DENDERBODE.
[lil blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. üe prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-15 voor drij maanden voorop te betalen. De inschrijving
«indigt niet 31 December. De onkosten der kw'tantiën door de Post ont-
rangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens. Korte Zoutstraat. N 31,
tii in alle Postkantoren des l.and.
Guique •uusn.
Per drukregel. Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00; Vonni»«ei np
3* bladzijde 50 centiemen Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. -
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
'iijnsöag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uil vreemde landen liGta te weoden ten Bure< li
van dit blad
Aalst, 1 Februari 1889.
Over weinige weken las men in een
1 liberaal blad
- Konden de catholieken verplicht ivor
den hunne scholen te sluitendat ware
m eene weldaad voor de jeugd.
Zielen aan de Kerk ontrukken bij mid
del vau het onzijdig, of liever, ongods-
dienstig onderwijs, hierin ligt gauscb do
bezorgdheid der liberalen voor het onder-
wüs opgesloten.
Het is immers onbetwistbaar dat de
liberalen, zich veel min bekommeren ruet
het loeren lozen en scbrijveD der leerlin
gen, dan met heu aan den Leilzaraen ïn-
vloed van eene godsdienstige opvoeding
te ontrukken.
Dat on dat alleen is en blijft de hoofd
zaak, de groote drijfveer, bet doel van al
hunno werkingen.
Hoogleeraar Laurent, de groote apostel
van het ongodsdienstig onderwijs, ver
klaarde immers eens iu den Gentschen
Gemeenteraad - Liever geen ondenvijs
b aan de jeugd verschaffen dan een gods
dienstig onderwijs.
Dus in de kinderzielen liet ongeloof
prenten eene weldaad.
In buune herten alle godsdienstig ge
voel versmachten eene weldaad.
De jeugde gpslacbteu tot godverlooche
naars opleiden eene weldaad.
In bunne ziel baat en wrok tegen de
i BisicboppcD, Priesters en Kloosterliugen
inpompeu eeno weldaad.
Hun allen eerbit d voor het ouderlijk
gezag en voor al ander gezag outnemeu
eene weldaad.
Hun op den w.g van 't verdei f, der
ondeugd leiden, weg, die tot do misdaad,
tot ougeluk voort eene weldaad.
Wij zouden uog meer zoogezegde wel
daden kunnen aauwijzen die de vruchten
zijn van de school zonder God.... maar
genoeg voor heden.
Eene weldaad ja, eene weldaad
durven de liberalen dat duivelsche, onva-
derlandsche werk noemen.... Auseele,
zegde bet luidop: - De ontijdige of beter
b gttcgd, ongodsdienstige scholen xijn
'kweekscholen van roode socialisten.
Wij noemen bet eene misdaad, een
schelmstuk dat kweeken van roode socia
listen die Diets anders bewerken dan den
ondergang van onze samenleving en des
vaderlands met al zijne instellingen
la
I. Boterhandel.
In mijnen jougen tijd gebruikten wij
eeu Handboek vau aardrijkskunde waar
de kenmerkende eigenschappen der Euro-
leescbe volkeren in vermeld stonden Zoo
iazen wij o. a. de Hollanders zijn ma-
tig, bedaard en toch ondernemeud.slim
iu den handel, enz.
Slim in den handel I Ja, zeer slim, dat
hebben de Belgen in hunne betrekkingen
met ouze Noorderburen meermaals, cn
tot huu eigen nadeel,ondervonden. Thans
schijnt bet «lat die slimheid ontaardtin
sluwheid.Oordeelt
Verscheidene Hollaudsche huizeu van
boterverkoop hebben in Franscbe bladen,
in België gedrukt, volgende advententie
laten plaatsen
H.... et Clt d N.... Hollande
envoie franco d domicile dans toute
la Belgique
lr» qualité Beurre de crème
Surrogat,
dat heteekentH.... en Cle te N.... (Hol
land) verzendt vrachtvrij ten huize,gausc'
België door, puike Roomboter Surrogaat.
De prijs van die puike boter is zoo laag.
dat velen zich gehaast hebben een tou-
neke te bestellen. Vrachtvry werd huu do
bestelling aan huis bezorgil eu wat ont
vingen zij Boter on margarine ouder
etngemengd 1
Maar dan ziju die Hollandsche kooplui
bedriegers Neen, althans niet volgeus
de wet. Het laatste woord van de adver
tentie, het gekke, vrcem«le, onverstaan
bare woord Surrogat beteekent in t
Hollandsch dat die puike roomboter met
margarine gemengd is. Voor hot Belgisc.i
publiek is de beteekenis van dat nieuwe
woord onbekend de meeste lezers gavcu
op dat woordekc geen acht, andere aau-
zagen bet voor den naam van de boerde
rij of van de melkerij, welke die puike
waar in den handel bracht.
Bij de verzending zijn <lo noodige voor
zorgen genomen om de bevoegde overheid
te verschalken. Do verklaringen aan de
douanen wordeu door tusschengestelde
personen gedaan, en enkel bot toeval kati
die oneerlijke handelwijze aan den dag
brengen.
Dus, opgepast voor Hollandsche boter,
't is eender onder welken vreemden naam
zij u aaugeboden worile I Biunen kort zal
dé Kamer maatregelen stemmen, waar
door de echte boter gemakkelijk vat) alle
margarine of kunstboter zal kunnen
onderscheiden worden. Laten wij intus-
schcu meer dan ooit tegen de slimheid»
tier Hollandsche handelaars op ouze hoe-
do wezen I Overigens, de eerlijke boeren
en de sameuwerkeude melkeryen in Bel
gië zijn talrijk genoeg om elk huishouden
vau zuivere boter te voorzien iiever
eenige centen meer voor goede onver-
valscbte waar, dan een vreemd verdacht
piodukt van vreemde kooplui.
II. Wilde konijnen.
Binnen kort zal in de Kamers een nieuw
wetsoQtwcrp over de jacht ter behande
ling komen. In dat ontwerp is bijzonder
spraak van de verwoestingen, door wilde
konijnen aangericht, en van de middelen
om «lie verwoestingen te vergoeden of te
beletten
De wet van 22 Februari 1882 geeft aan
de laudbouwers hot recht van voldoening
wel onmiddelijke voldocniug te beko-
n voor de schade, buil door de wilde
konijuen verooizaakt.
Dat recht bestaat op het papier, maar
heel dikwijls kau de boer er geen gebruik
vau maken. Immers, ten le moet de boer
wachten dat «le schade dantienlijk weze,
om met eenige kaus vau welgelukken eeu
proces te kunnen inspanueu 2*, de
kleine boeren zien dikwijls aan tegen «le
proceskosten, waar zij «loor de wet toe
verplicht worden 3*, de eigenaar van
het land of de jager, die het jachtrecht
heeft gepacht, kan na het eerste vonnis
iu beroep gaan en zoo de vergoeding van
dc schade langen tijd uitstellen 4",
indien de boer een stukske land iu pacht
heeft vau den jager, durft hij geeu proces
maken uit vrees van ziju laud te ver-
liezou.
Als een kwajougen mijneu hof inkruipt
om appelen te stelen, mag ik er deftig
optroeven om er de goestiDg tot stelen uit
te slaan eu als een bende konijnen miju
haver en klaver tot het laatste spierko af
knabbelt, mag ik noch schieten, noch
slaan 1 Ik mag ze wel met groot ge
schreeuw verjagen, maar wat doet dat?
Als ik ze 's avonds te tien uren langs alle
kanten vei jaag, zitten ze te half elf op
hun huiken over heel myn klaverlaud te
bijten en te trekken, lachend eu spottend
oudereon over het nutteloos getier van
ien boer.
Tijd is het, hoog tijd «lat daar veran
dering aan kome. Ook bepaalt bet nieuwe
wetsontw.'rp, dat het konijn als een
schadelijk dier beschouwd worde en te
allen tijde door den eigenaar of den pach
ter op hunnen grond kunne gevangen
worden en gedood.
Niet alleen moet de landbouwer op
zijneu eigen grond de konijueu kunnen
dooden, maar ook bet. recht hebben «le
vernieling er van te eischen, indien zij in
andermaus uabijgelegeu eigeu.lom hunne
pijpen of holen hebben en vandaar zijoe
vruchten komen vernioleu. Daarom,
zoo Zegt het wetsontwerp verder zullen
•le hoeren den Minister vau lamlbouw
mogen vragen, «lat de eigenaars «Ier aan
grenzende landerijen geuoodzaakt wordeu
onniiddelyk de konijueu te «loodeti.
Indien, na aanmaning van den Minister,
gezegde eigenaars aau huuuen plicht te
kort blyven, zullen de landbouwers zei-
ven op die gronden mogen jagen met
geweren en het schadelijk wild vernielen.
In Engeland heeft elke boer of pachter
het recht,het onvervreemdbare recht door
alle middelen, door stroppen en vuur
wapens, kouijuon eu ook bazeu te vaugeu.
Iu Duitschlaud kan het vangen endoodan
van konijnen op bevel van den magistraat
geschieden.
Onze boeren zullen blij zijn, als het
wetsontwerp door de Kamers gestemd
wordtmenig konijntje zal gestoofd en
gesmuld wordeu, en menig stuk haver eu
klaver tegeu die vraatzuchtige knaag-
lijntjes behoed.
Hoenders die hunne eiers pik
ken. Het eierpikkeu is eene der
leelijksto ondeugden, der hoenders, «les te
meer daar eene hen «lie eiers pikt het
weldra hare gezellinnen beeft voortge-
leerd. Eens geleerd gaat de snoeplust
haren gang, eu meest alle eiers worden
met drift geledigd.
Dit gebrek, dat zich op «Ie boerenhof
steden slechts zelden voordoet, vertoont
zich meest iu de leute in de hoenderhok
ken vau burgers die geuoodzaakt zijn
hunne hoenders op te sluiten.
Soms hoort men «leu gauschen dag «loor
kakelen eu gaat meu naar het nest «lau in
er geen enkol ei te vinden. In plaats vau
eiers vin«lt men roud de leggende hen 4-5
barer gezellinnen «lie «laar wacht houden
<«m het verscb geleg'le ei le kunnen ver
slinden.
Welk is nu de oorzaak van 't oier-
schipbreuk. Niet alleen geeft die entstof
de immuuiteit niet te beginnen met drie
weken na de inspuiting, maar de zieke
lieren,die proefondervindelijk metseraph-
tine ingespoten werden,leden bijzonderlijk
sterk aan de kwaal. Zekere veeartsen
zouden zelf de meeniug uitgedrukt heb
ben dat de seraplitiue bekwaam zou ziju
het mond- en klauwzeer te «loon ontstaan
bij do dieren die met die stof ingespoten
waren. Het middel tegen die geduchte
veekwaal is dus nog te vinden.
aan M.M.
Men weet met welke onrechtvoerdig-
hei-1 do liberalen odzc catholieke Minis
ters bestrijdeu al buune werken worden
beknibbeld, afgekeurd veroordeebi't zijn
onbekwamen onweerdig van 't bewind in
ban'leu te houden ze voeren het land
naar den afgrond, onz. enz.... te veel om
te melden.
Wat al beschuldigingen hebben de
liberalen tegen MM. De Smet de Nayer
en Nyssens uitgebazuind
Maar als zo 't bewind verlaten hebben,
dan wordt de kaart gekeerd.
Wij willen bier dus eenige regelen laten
volgen van bet waardeercml artikel die de
liberale Indêpcndance wijdt aan de
afgetreden'1 miuisters M.M. De Smet de
Nayer ea Nyssens
pikken
Eerst en vooral m»et de schuld bier- - Wij zullen die heereu uiet laten ver
van gelegd worden op de enge koten trekken, zegt beiloeld blad, zonder die
waarin de hoenders soms moeten verblij- j gevallenen te groeten. Des to gemakkölij-
eu 2° op liet, gebrek van kalk in het ){er Vilit het ons hun hulde te bewijzen,
voedsel. 5 daar wij hunnen val niet hebben afge-
Om 't eierpikken af te leereu beofc meu s wacht om hun recht te laten wedervaren,
legbakkeu vervaardigd, waarin het verscb j Inderdaad, zoo wy soms de zenuwach
gelegde ei onmnhlolijk builen het horeik
dor bi-Duen wegrolt, men legt Ook hier
en daar houten geverfde of steeueu eiers,
of nog beter uitgeblazen eiers die men
met peper, mostaar.l, zeep, enz. opvult
De ouileugende eierpiksters ziju bier
door uiet weinig teleurgesteld eu zullen
hun leclyk gebrek weldra daarlaten.
Nog beter dan 't eierpikken te moeten
afleeren is bet, vau hetzelve te voor
komen door conedoelmatige voeding.
Goed gezond graan,gebakt vleesch, oen
weinig gekloute kalk en eeuig groen voe
der zullen de opgesloten boeu Iers ver
kloeken eu de lust tot bet eierpikkeu zal
zich niet voordoen.
Bedorven Amerikaansche zeme
len. Wij lezen het volgende iu het
tige spreekwijze van M. Do Smet de
Nayer afkeurden, werden ook an«lerzijds
zijne zol'lzame gaven van toeëigeniug,
zyuou iever tot het werk, zijne recht-
schapenbei 1 als parlementair redenaar
menigmaal door ons geloofd zooals die
hoedanigheden in Kanier en Senaat overi
gens door politieke tegenstanders evenals
door vrienden erkend wordeu.
Wat M. Nyssens betreft, Men toonde
zich sums verwonderd in ouze omgeving
over eeno genegenheid, welke wij niet
verhorgeu voor eenen afgeveerdigde, die
eeu «Ier voornaamste bewerkers was van
de minnelijke schikking tijdens do her-
zieuing van 1893 voor den minister, «lie
het departement van Arbeid en Nijver
heid als nieuwjaarsgift ontving on di®
geucgenhei'l, voortspruitende uit achting
voor ziju karakter en ziju talent, zal het
v- v „Qn j ons toegelaten zijn nogmaals openlijk te
officieel orgaan der landbouwers van |)e|teuIluD| wanneer hij afstand doet van
Geschiedenis van het
eennamig stelsel.
Vele menschen vragen zich af: wat is
dit uninomioaal of eennamig stelsel
Ziehier waarin dit kiesstelsel bestaat,
wat «lit woord beteekent Uninominal
wil zeggen un nom, één naam; dus het
eennamig kiesstelsel.
Er zetelen in do Kamer 152 volksver
tegenwoordigers. Het land zou verdeeld
wordeu iu 152 kleine kiesomschrijvingen
en iu elk «lezer zou men kiezen vooreen
kandidaat, voor één naam.
Tot hiertoe koos men per arrondisse
ment voor eeno gansche lijst: voortaan
zou men kiezen per kanton voor eene
lijst waarop slechts één - naam zou
voorkomen.
De eennamige stemming werd sedert
1830 nooit in België toegepast. Het natio
naal congres werd per lijst gekuzen, per
districten, overeenkomende met onze te
genwoordige arrondissementen Sedert
bleef de stemming per lyst toegepast,
zonder veel tegenkanting te ontmoeten.
In 1806 echter deed M. Kervyn de Let-
tenhoven in de Kamer een voorstel ten
voor.leole van bet eeunamig stelsel, en in
1871 M. Omalius d'Halloy, in den Senaat.
Het eerste werd verworpen by opstaan
en neerzitten; bet tweede word zelfs niet
in aanmerking genomen.
In Frankrijk werden beido stelsels
beurtelings toegepast, volgens dc omstan
digheden van bet óogenblik.
Men oordeele
In 1793 'eennamig stelsel;
1795 stemming per lijst;
1814 eennamig stelsel;
1817 stemming per lijst;
1820 eennamig stelsel;
1848 stemming per lijst;
1852 eennamig stelsel;
1871 stemming per lijst;
1875 eennamig stelsel;
1885 stemmiDgper lijst;
1889 eennamig stolsel, dat thans
Dog bij onze zuiderburen in voege is.
Het eennamig stelsel bestaat thans ook
in Hollaud.'Nn hetDuitsche keizerrijk, in
Pruisen, Amerika en, behoudens eenige
boperkingen, in Engeland.
Pomerauiëu (Pruisen)
De kamer der Laudbouwers vau Po
merauiëu acht zich vorplicbt het publiek
te waarschuwen tegen het uaukoopen van
Amerikaansche tarwezemelen.
Tengevolge van zeer gegronde inlich
tingen hebben wij de overtuiging dat som
mige ontleilingen.on.ler andoren, bewezen
hebben «lat die zemelen eene soort van
ei giftige kampernoelie (champignon) be
zatten de scheikundigen van het labora
torium «leden aldus de na«l«;eligo eigeu-
schappen «lier zemelen uitscbijueu, welke
soms gausch aaueengekluuterd en sterk
riekend geleverd worden.
Het is «lus onvoorzichtig zulk voeder
te koopen alvorens er de kwaliteit nauw
keurig van ondeitocht te hebbco.
Daar er van die zemelen ook iu België
iugovoerd wor«len,roepen wij «Ie aandacht
onzer lezers op die waarschuwing van het
üuitsch orgaan. Tot heden hebben wy
echter geene klachten in ons lau«l over
lat voeder vernomeu, maar 't is toch
altoos goed vau verwittigd te wezeu. Ove
rigens moet men natuurlijk bij aankoop
van zemelen evengoed uit zijne oogeu zien,
als4»ij aankoop vau alle auder voeder.
het gezag,
De twee mannen geleken malkander
niet. De eene, gansch openhartig, had
moeit© om zijne booze luimen te bemces-
tereu, was eer. verstandig en begaafd
spreker vau eigeu vorming, hard zwoe-
geml om zijne opvoeding ais Staatsman te
vol ledigen eu menig onvermoed hulpmid
del bezittende om zich uit de moeilijkste
toestanden te redden. De andere, ïnte-
geude« I, ecu woordvoerder, door het lee-
raursaiubt gevormd, meer afgemeten, zelfs
iu zij ue opgewoudeubei l, eu belast met
eeu nieuw «lepai temeut, waarin bij bij
clkcD stap d«« quadratuur van den cirkel
op te lossen h.i'l, wou de achtiug zelfs vau
heu, «lie zijne zienswijze niet hijtraden,
eu wij wareu dikwijls van dit getal.
La Flandre libéraleeeu der dweep-
zucbtigslo liberalp organen,ging zoo verre
te orkeunou dat M. De Smet do Nayer
eeu werkzame en ieverige bestuurder is
«eweest, verre verheveu boveu 't geue
i,.ii Pu tegenstrevers van hem had-
Het zal niet zonder belaug ziju, na te
gaan welke veranderingen in bet ministe
rie voorvielen sedert 1884.
Van al dc miuisters vau 1884 blijft
alleen M. Jules Vandenpeereboom, sedert
Dyns.lag, kabiuetsoverste.
Iu het Geldwezen bobben wij gezien
MM. Maleu, Beernaert en De Smet de
Nayer.
Iu Binuenlandsche zaken MM. Victor
Jacobs, Thouissen, Devolder, de Burlet
eu Schollaert.
Iu Buiteulansche zaken MM. de Mo-
reau, prins de Chimay, de Mérode, do
Burlet eu de Favereau.
Iu bet Rechtswezen MM. Woeste,
Devolder, Lt-jeuue en Begerem.
[u den Landbouw MM. Beernaert, «le
Moreau, De B«uyn.
Iu bet oorlogswezen Generalen Pon-
tus eu Brassiue, M. Vandenpeereboom.
Iu bet ministerie van Arbeid, korte
lings iugericht M. Nyssens.
Iu bet «lepaitement van IJzerenwegca:
M. Vandenpeereboom.
25 miuisters hebben zich iu de ver-
schillige ministeries sedert 1884 opge
volgd.
vrienden en tegenstrevers van hem had
den verwacht.
Wy besluiten eu zeggeu Geachte le
zers, hebt geeu vertrouwen iu do libera-
len wanneer zij over «lienstdoeude miuis
ters spiekeu: ze bekuibbeleu buune da-
- den ze keuren zo uf, ze schelden ze uit
Soraphtine. De proeven in Duitsch- j Tool'uUo k«umeu euz. enz., tegen hunne
laud eu Italië uitgevoerd om de waarde 1 oveiluiyil)g eu alleenlijk uit partydrift I..
der serapbtiue (seium te— 6
klauwzeer) te beproeven
n tegen het mouu- eu v
?eu lijden erbarmlijk I
Weldadigheidsbureelen. Op
bevel vau M. deu miuister van justicie is
eeu onderzoek begouuea om le weten, of
al «Ie weldadigheidsbureelen, die iu «Ike
«lor gemeenten moeten bestaan, regelma
tig s .meugesteld ziju en of do werkzaam-
nedeu geschieden volgens de eischen der
wet.
