Donderdag 2 Maart 1899
5 centiemen per nummer.
54st0 Jaar 5544
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
't Liberalism
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
R. K. Kerk.
GELUKKIG SCHOT.
Christenvervolging in China
CONGO.
Oneerlijk
DE DENDERBODE
Dil blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
veor de Stad D frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-2S voor zes
maanden; fr. 1-15 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitantie» door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men sehrijftin bij C. Van de Putte-Goos*ens, Korte Zoutslraat. N. 31,
en in alle Postkantoren des band.
Gulque Ruum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00Vonnisse ep
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
Heeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen dei
dijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen sieh te wenden ten Bureel#
van dit blad.
Aalst, 1 Maart 1899.
Aan 't liberalism,zoo beweren de libe
rale schrijvelaars, bobben wij do vrijma
king der mcnschelijke persoonlijkheid,
van lichaam en geest of verstand, de af
schaffing van allo slaveruijen, de schande
van het verlcdene, te danken.
Het liberalismzoo beweren zij, heeft
nooit opgehouden een werk van maat-
schappelijke broederlijkheid ua to ja-
gen. Sedert eene eeuw, beeft liet meer
voor de verbetering van den algemecnen
toestand gedaan, dan do almogende
Roomsche Kerk gedurende de 5 eeuwen
der middel eeuwen.
Men moet volkomen onwetend zijn of
wel wetens en willens liegen, om dat to
durven beweren.
All 1 't is aan 't liberalism dat wij dc
vrijmaking der mcnschelijke persoonlijk
heid, van lichaam en verstand, de afschaf
fing van alle slavernijeu te danken heb
ben I...
Wat dwaze pretentio
't Is eigenlijk op 'c eiude dor verledene
eeuw dat het liberalism is ontstaan bet
begon zijne werking door de gevloekte
Franscbè omwenteling, die onze voorou
ders een tijdperk deed beleven van dief
stallen, verwoestiugon, brandstichtingen
en akelige moordcrijen.
Was bet om ben dc godsdienstvrijheid
to schenken, dat men de kerkgoederen
roofde, do kerken sloot, de priesters,
kloosterlingen en voorname katholieken
in't gevang wierp en op't schavot sleurde?
Was bet om de menschen vrij te maken
naar lichaam en geest dat bet liberalism,
fias geboren, God verving door ecu zede-
oos vrouwspersoon, en dat men beu
dwoDg voor dat schepsel, Godin der rede
geheeten, op de knieën te vallen en haar
te aanbidden
Was het om de maatschappelijke broe
derlijkheid te huldigen dat dc sansculot
ten elkander op de guillotine voerden
En wat heeft 't Liberalism gedaan
sedert zijno eersto euveldaden voor de
afschafflog van alle slavernijen
Overal waar bet den scepter heeft ge
voerd, hebben altijd dwang en willekeur
geheersckt I...
Het kapitaal heeft het aanbeden en tot
den werkman gezegd Trek uw plan 1
Help u zelf 1 Eu hieruit zijn verdiukking,
haat en nijd ontstaan die 't socialism heb
ben gebaard.
De liberalen noemen dat de broeder
lijkheid najagen, deu toestand, of liever,
't lot van den mensch verbeteren 1
Nu, boe handelde daarentegen de R.
K. Kerk ,..L
Zij leerde dat alle menschen gelijk zijg
en maar een en denzelfden vader hebben
Zij leerde dat alle menschen broeders
zijn en wij elkander als broeders moeten
beminnen en ter hulp komen
Zij streedt onverpoosd om de slavernij
af te schaffen en zij gelukte in bare po
gingen steeds gebruikten de, Pauzen al
bunnen invloed bij Keizers en Koningen
ten voordeele der mcnschelijke ontsla-
ving raadgevingen en bedreigingen wer
den niet gespaard.
't Is aan de R. K. Kerk te danken dat
de slavernijen van over vele eeuwen in
Europa ziju verdwenen.
En zien wij niet op onzo dagen dat dio
zelfde R. K. Kerk bare zonen als zende
lingen naar de wilde landen zendt, om de
slavernijeu uit te roeien er aan de bevol
kingen de weldaden der beschaving te
brengen
Eu wat doet het liberalism?... Hot
vervolgt met bolscbe razernij de R. K.
Kerk en,ware bet in zijne macht, het zou
ze verdelgen, van de aarde doen verdwij-
neu.
Wat zou er gebeuren moest de R. K.
Kerk verdwijnen, 't geno overigens onmo
gelijk is, het menschdom zou terug in
baibaarscbbeid vervallen, ca de sckan-
dige slavernij der eerste eeuwen weldra
opnieuw beerscben
De winter van dit jaar is zacht, als het
zoo blijft. Deze laatste voorwaarde dient
altijd in aanmerking te blijven, omdat
vele strenge winters zacht begonnen zijn
en omgekeerd. Maar al wordt de winter
nog zóó grimmig, dan zal hij toch steeds
gerekend kunnen worden tot de buiten
gewone winters, wegens zijne zomerach-
tigc intrede.
Het tegenovergestelde zag men in den
winter van 1893/94, toen de winter zeer
streng intrad. Iu Rusland, ten zuide van
Moscou, werd het zóó koud,dat bet kwik
zilver bij een temperatuur van 40 gra
den bevroos.
In de straten der stad werden vuren
aangelegd, opdat de voorbijgangers er
zich konden aan verwarmen. Op het plat-
telaad stierven vele bewoners tengevolge
van de koude cn troepen wolven over
stroomden dc dorpen en verslonden het
vee en de vogels, die onder het vliegen
waren bevrozen.
Werpen wij een blik op de winters uit
vroeger eeuwen, dan verhaalt do geschie
denis ons van nog veel grootere koude.
De ter beschikking staande bronnen gaan
tot meer dan 1400 jaar terug en ver
halen, dat do Zwarte Zee in den winter
van 401 met eene dikke laag ijs bedekt
was.
In 822 waren Rhijn,Elbo,Donau,Weich-
sel, Maas en Older geheel toegevrozen,
zoodat weken lang zware lasten over bet
ijs konden worden vervoerdjin 859 was de
Adriatische Zee toegevrozcu en de schoep
vaart geheel gestremd. Venetië zat ge
heel in het ijs. In 991 bevroos over ge
heel Europa het winterkoren, tengevolge
waarvan de hongeityphus uitbrak. Een
buitengewone koude heerschte in 1067.
Duizenden menschen en dieren moeten
tocu in ons land en in Duitschland dood-
gevrozen zijn. In 1179 lag ia de gema
tigde streken nog in April de sneeuw acht
voet hoog. In 1269 reed men met sleden
over het Kattegat tusscheu Denemarken
en Noorwegen; daarentegen was de win
ter van 1297 zóó zacht, dat tegen Kerst
mis op verscheidene plaatsen de hoornen
iu bloei stonden. In 1441 h.eerschte een
koude als aan do Noordpool, terwijl het
in den winter van 1478 bijna dagelijks
onweerde.
In 1557 was de grond zes maanden lang
meteeno dikke laag sneeuw bedekt In
1609 was liet zóó koud, dat men aan het
Fransche hof bevrozen brood moest eten.
Van het jaar 1663 wordt omtrent Enge
land bericht; dat het ijs in de Theems
meer dan ecu voet dik was en dat het ver
keer op do rivier even druk was als op de
Newa bij St-Petersbnrg, In 1699 moet de
strengste koude geweest zijn.
Dfe strengste winter in de vorige eeuw
was die van 1708/9. Reeds den 2* October
viel de koude met zulk eene strengheid
iu, dat vele fruitboomen doorvrozeu. De
thermometer wees den 8e Januari 1709
in Duitschland 90 graden Fahrenheit
aan.
Op den vcrscbrikkelijkcn vloed van
1717 volgde iu 1718 eèu zeer strenge
winter. In 1729 waren op het einde van
Meert de waters nog bevrozen on eerst in
April geraakte het ijs los. De koude van
1740 kwam die van 1708 nabij. Menschen
en dieren bevrozen den 10* Januari vie
len de vogels dood uit de lucht. Wijn en
olie bevrozen in de vaten. Zeer koud was
ook de winter van 1749.
Daartegenover zijn ook zachte winters
aan te halen. In 1759 moeten de rozen ge
bloeid hebben en in 1783 was bet om
streeks Kerstmis zoo zacht als met
Paschen.
Onze ten einde loopende negentiende
eeuw is ook rijk geweest aau koude win
ters. De winters van 1809 en 1810 waren
bijzonder koud cn daarop volgde de voor
Napoleon zoo noodlottige koude van
1812. In 1814 was dc Theems voor het
verkeer geschikt. Het Kanaal was door
groote ijsscbollen gedurende eenigen tijd
niet bevaarbaar en het eiland Helgoland
bleef door bet ijs weken lang van dp bui
tenwereld afgesneden. Daarentegen was
de winter van 1829 buitengewoon zacht.
De wijnstok bloeide en de koapeu zwom
men in de rivier, zegt een Duitsche ge
schiedschrijver.
Buitengewoon strenge winters met tem
peraturen van soms 20 graden koude, die
vele lezers zich nog herinneren zullen
waren die van 1830, '40, '55, '59, '71 en
'79, maar wat sneeuwval en koude be
treft, staan zij achter by het lieve win
tertje van 1890/91. Handelsblad
EEN
3» VERVOLG.
JohaD, die oude trouwe ziel, hierdoor ver
ontwaardigd, nam den roofgierigen Rus den
mantel weêr af, zonder weikon den jongeling
wellicht in het naaste oogenblik zou bevrozen
zijn. Doch nu moest deze trouwe dienaar een
slecht loon verwachten. Knobbelige stokken
en scherpe wapens verhieven zich dreigend
tegen hem. Maar Julius, die nooit zijne tegen
woordigheid van geeBt verloor, sliugerdo den
mautel ouder do gevangenen terug en stond
in edele houding, onbevreesd op de plaats
waar Johan zou gevallen zijn. Dadelijk nam
hij zijnen eigenen mautel vau zijne schouders
on overreikte hem den Rus.
llior hebt gij mijnen mantel, vriend, en
op Theodoor wijzende laat den zieke zijn
slecht kleedingstuk, zonder hetwelk hem de
felle koude doodt
Deze woorden in slecht Russisch gesproken,
werden door de meesten verstaan. De opgelie-
vene wapens vielen neder, eu de Rus scheen
met deze verwisseling te vredentoch naderde
hij met eeneu argliatigen lach den dapperen
offiaier en nam hem de pelsmuts van hst
hoofd. Julius verbleekte, evenwel liet hij het
zonder tegenspraak toe. Maar Johan, die een
stomme getuige van dit tooneel geweest was,
kon zich niet langer bedwingen. Verbitterd
wierp hij zich op den stouten roover en ont
rukte hom de muts. Zeker was het nu met
den trouwen dienaar gedaan geweest, doch
op hetzolfde oogenblik dat een dor Kozakken
hem met een pistoolschot wilden dooden,
sprong een jonge, prachtig gekleede Rus, die
op kleinen afstand alles afgezien had, in den
kring en beval met eene stem, gewoon te ge
bieden rust. Het edel ros, dat den slanken
ruiter, die hoogstens twintig jaar scheon te
tellen, bereed, evenals zijne rijke kleeding
en prachtigen wapentooi, deden in hem ee
edelman erkennen.
Wie is deze vroeg hij Julins, in het
Duit8ch, op Johan wijzende.
Ken oude, dappere soldaat, antwoordde
de aangesprokene, zeer verheugd, onder deze
wilde bende «en mensch aan te treffen, die
zijne moodertaal sprak.
Wel mogelijk, antwoordde de net ge
kleede Uns. Doch hij schijnt heden niet goed
hij zijn verstand te zijn, want een zinnelooze
alleen kan zich inbeelden, hier waar wij ge
bieden, zelfstandig te kuunen optreden Hier
bij wierp hij een lioogmoedigen blik op do
rond het vuur gelegerde troepen.
Johan, aangemoedigd deor den klank der
De Missions Catholiques bevatten
inlichtingen over de christenvervolging
dio sedert maanden duurt in China.
Een brief van 14 december uit Y Tchanh
(Zuid Hoepó) vertelt ons als volgt den
marteldood van P. Victoriuus
Op 12 november staken de rebellen
drie residenties in brand. P. Victoriuus
nam de vlucht met eenige christenen en
ging zich in ecno grot verbergen, maar de
bandieten hadden spoedig zijno schuil
plaats ontdekt, maakten zich van hem
meester en wierpen hem, met de handen
achter den rug gebonden, in eencn put,
na hem bijna naakt te hebben uitgekleed.
Later hiugen zij bom op aan eonen
boom en sneden zijn lijk in stukken.
's Anderendaags moesten de christen
Cbineezen vermoord wordeu. Een hunner
kon in den nacht, met hulp eener oude
vrouw ontsnappen, eu hij is het die de
dood van P. Victorinus kon berichten.
Deu 13 december zijn PP. Qratianus en
Cassianus meer dood dan lovend te
Y Tchang aangekomen.
Mgr Chatognon, apostolisch vicaris van
zuidelijk Su Tchuen, schrijft dat heel de
streek tusscheD den Blauwen Stroom, de
Koui Tkéou en de Yun-nau in de banden
der rebellen is gevallen.
't Ergste is dat twee missionnarissen
een iulandsch priester zich in die streek
bevinden.
De rebellen, ziende dat het bezit van
P. Fleury als gijzelaar hen veel dienst
deed, trachten nu andere missionnarissen
te overmeesteren en zullen daarin ge
lukken.
P. Renault is slechts bij mirakel kun-
ueD ontsnappen.
Zijne christenheid is verwoest cn drij
jonge meisjes meêgevoerd.
Indien de rebellen meester worden in
steden, vallen 12 missionnarissen eu dui
zenden christenen in hunne handen.
P. Antouius Oü, een inlandsch priester,
is vermoord.
geliefde moedertaal, uit den mond van eenen
Rus, deed een stap voorwaarts, stelde zich iu
eerbiedige houding voor den slanken ruiter,
en zeide
Edele heer, gij beoordeelt mij slecht,
want ik ben waarlijk niet krankzinnig.
Zooveel te erger, lachte de Rus, dan zijt
gij strafbaar.
Voor u misschien, ja, doch voor God i
niet. Terwijl hij dit zeide verhief hij do door
de sneeuw verblinde en ontstokene oogen tot
deu bewolkten hemel, en zeide daarop tot den
rijkgekleeden Rus Als men iu dit land bij
eene zoo vinuige koude eenen mensch mantel
en hoofddeksel ontneemt, dit is zooveel alsof
men hem doodde. Neen, het is meer, het is
iemand langzaam dood martelen Wanneer
ik, de dienaar dezer heide heeren, mij togen
eene dergelijke onineusckelijko handelwijze
verzet, wanneer ik een oogenblik vergat, dat
men hier het gevoel van menschelijkheid
hoont en verachtend onder de voeten treedt,
wanneer ik hen redden wilde, hen die, nog
kinderen zyude, ik op de armen droeg en als
•en vader beminde, beu ik dan daarom straf
baar? Oordeel mij nu zooals het u behaagt,
edelo heer, doch ik bid u, zie mij hierbij in
de oogen.
Zoo sprekende wierp de oude soldaat een
vasten blik op deu grootschen Rus, wiens
trekken verhelderden.
Menscheneterij.
Luitenant Costerman*, die nu tot Staats-
inspecteur is bevorderd, zegt het volgende
over de menscheneterij
Do menscheneterij wordt uitgeoefend
als eene zeer natuurlijke zaak, zonder
valscbe schaamte.
De opperhoofden vermenigvuldigen
de gelegenheden om op goedkoope manier
menschenvleescb te eten.
Uit zijn schotel drinken, op zya mat
of tegen zijn lijf loopeu, zijn feiten die
de doodstraf na zich slepen en de misda
diger wordt vervolgens opgeëten door het
opperhoofd en zijne vrije mannen.
In allo groote dorpen is er een kne
kelhuis waar men do talrijke kaaksbeen
deren aantreft, van personen die opgeë
ten zijn en het dorp is des to roemrijker,
naarmate er meer van die overblijfselen
zijn te vinden.
n De gevangenen, of do daartoe aange
kochte slaven, worden insgelijks tot den
dood verwezen. Nooit nemen de vrouwen
deel aan dien maaltijd. De mcnscheD, be
stemd om te worden opgeëten, snijdt men
de keel af.
Cbipka, duit de vuile liekes en de vuile
gesprekken op straat
En de Uil antwoordtDa catholieken.
Het is gekend en geweten dat de vuile
liedjes en vuile gesprekken hier te Aalst
gezongen en uitgebraakt worden door de
blauwen en rooden.door de bondeenooten
der groenen. Eu zekere groenen die op
den kant van 't nest zitten en alle oogen-
blikkcn in 't rood» kamp kunnen tuime-
Icd, maken er zich ook pliehtig aan.
Nu, de Uil van Chipka is oneerlijk ge
noeg om ons catboliek bestuur te beschul
digen dit zingen van vuile liedjes en de
rest niet te beteugelen, wanneer hij zoo
wel als iemand weten moet dat de Politie
machteloos is in dezo zaak.
Immers, alle procesverbalen door haar
opgesteld moeten zonder gevolg blijven
daar tot heden geene wettelijke bepaling
het zingen van onzedige liederen en onze
dige kreten in 't openbaar,straft.
Het wetsontwerp door minister Bege-
rem aangeboden strekkende om degenen
dio in 't openbaar vuile liedjes zingen te
straffen, is door de afdeelingen der Volks
kamer goed ontvangen geworden...
Weldra dus zal de Politie gewapend
worden tot beteugeling der kwaal en dan
zal men ouderviuden dat de huilers van
vuile liedjes zich verre uit 't meest langs
blauwe, roode en grosne zijde bevinden 1
Gij zijt een dapper man, zeide de Rus
na een kort zwijge», en alleen aan goede
heeren hecht de onderhoorige zoo'n zeldzame
verkleefdheid. Daarom zult gij ook al uwe
vorige kleedingstukken behouden. Op eenen
gebiedenden wenk van den Russischen edel
man kreeg Julius mantel en muts terug. De
prachtige, grootsche ruiter wierp een blik
van oprechte deelneming op deu half bewus-
teloozen Theodoor hij werd innig aangedaan
door dit lijdende beeld.
Vaarwelriep hij vriendelijk tot Julius
hij nam uit zijn overjas eene kaart zeggende
;ij kan u in dreigende gevaren nuttig zijn en
uwe gevangenis verzachten.
Voor dat Julius een woord van dankbetui
ging kon uitbrengen, drukt» hem de schoone
ruiter vriendelijk de hand, riep nogmaals
vaarwel en verdween.
Daarop wierp Julius den blik op het per-
kamont en las Iwan Dolgorowitsch Hoven
dezen naam prijkte eene gravenkroon. Zorg
vuldig verborg Julias deze kaart. Aan het
veranderd gelaat der kozakken was het dui
delijk te zien, dat Iwan Dolgorowitsch eon
groot aanzien onder deze lieden genoot. Zon
der er naar te vragen, reikte hem oen der
kozakkeu de met etroo bevluchto brandewijn
llesch, en nauwelijks had hij met het sterk
vocht de slapen eu voorhoofd van zijn broeder
gewassehen en hem eenige druppels in don
mond gegoten, of doze opende de oogen en
bekwam dadelijk. Terwijl dit gebeurde, wen
de zich een aanvoerder der kozakken tot de
Beieren, deed de officieren voortreden en be
val hun hunne lieden iu twee gelederen te
stollen. In gebroken Duitsch, zeide hij hun
dat de gevangenen huuue ransels moesten
afleggen en het geld dat zy bij zich hadden,
iu eenige op den grond geworpen kazakken-
mutsen moesten werpen. Hierbij bedreigde hy
ioder, dio iets zou verbergen, met den dood,
hen verzekerende dat er strenge nazoekinger
zouden gedaan worden. Jnlius, Theodoor ei>
de oude soldaat deed hij op zijde treden, want
hun zoo, velgens bevel van Iwan Dolgoro»
wïtsch, niets afgenomen worden.
Nu werden de ransels te samen op eenen
hoop geworpen de eene Beiersche soldaat na
den anderen, giug naar de kozakkenmutsen
eu wierp er zijn geld met sidderende hand in.
Om alles te bevatten warende mutsen bijna
niet toereikend omdat bij den terugtocht
verscheidene Fransche schatwagens, bij ge
brek aan paarden, in de sneeuw hadden moe
ten blijven steken, had ieder soldaat zooveel
goud en zilver mogen nemen, als hem moge-
lijk was te dragen.
(WORDT VOORTGEZET).