Donderdag 5 Augusti 1899. 5 centiemen per nummer. 318te Jaar 5387
Sparen.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De geneverplaag.
GELUKKIG SCHOT.
Alcohol als geneesmiddel
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den,volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kw'tantiën door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. N. 31,
en in alle Postkantoren des Land.
Guique «mum.
Per drukregel, Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnisse cp
bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen i>ij
aecoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
lleeren notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den
■üjnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Buretle
van dit blad.
Aalst, 2 Augusti 1899.
Op onze dagen woedt er in België eene
kwaal veel aanstekelijker dan typhus en
cholora en welker gevolgen noodlotliger
en gevaarlijker zijn dan welke hoege-
naamde smetziekte.
Die kwaal is de geneverplaag.
En inderdaad, als wij de oogen rond
ons werpen, als wij de statistieken raad
plegen, de verslagen der geneeskundige
commissiën lezen, de hospitalen en zot
huizen bezoeken, dan moeten wij beken
nen dat die kwaal veel, oneindig veel
slachtoffers maakt, dat hare gevolgen
verderfelijk zijn zoowel onder maatschap
pelijk als onder zedelijk en lichaamelijk
opzicht.
Men bekyke den geneverdrinker 't is
dit zelfde frisch, blozend gelaat niet meer
van vroeger dagen, het zijn die zelfde
levendige en vurige oogen Diet meer hij
ziet er verdierlijkt uit.
En geen wonder, de maag is door 't
brandend vocht doortrokken, de lever is
aangedaan door 't langdurig vergift, de
eetlust allengskens verdwijnt, de slechte
spijsverteeriDg volgt, de slaap wordt
moeilijk en gestoord door soms schrik
wekkende droomen, het verstand wordt
beneveld en gewoonlijk is 't laatste ver
blijf van den geneverdrinker in een zot
buis of in een hospitaal alwaar eene
lever- of miltziekte hem eindelijk ten
grave voert... En zijne afstammelingen
zyn meest altijd behebt met allerhande
ongeneesbare kwalen.
«5?
Niet zonder rede zegt men dikwerf dat
de geest van familieleven verdwijnt. Maar
zoekt eens naar de oorzaak en wat zult ge
vinden Ge zult vinden dat de genever
plaag er de voornaamste schuld van is.
De vader verveelt zich bij zijne vrouw
enkinders... Hij verveelt zich bij dezen
aan wie hij eeuwige liefde en trouw,
oneindige genegenheid heeft gezworen
bij verveelt zich bij dezen die al 't geluk
en 't genoegen van eenen braven huis
vader uitmaken...
Hij verveelt zich thuis, hij moet een
ander gezelschap hebben en dat gezel
schap treft hij aan in de kroeg waar
andere gene verdrinkers hem verwachten.
Er daar gezeten bekommert de gene
verdrinker er zich weinig meè wat al
ellende er uit zijne handelwijze voort
spruit, wat honger er zal geleden worden,
hoeveel heete tranen zulllen gestort wor-
EEN
24* VERVOLG.
De arme moeder verborg met hare bevende
handen haar aangezicht, doch de beelden
welke zij met hare lichamelijke oogen niet
zag, vertoonden zich voor haren geest. Le
vendig bewogen zij zich voor haar op den
duisteren grond.
Erhart, achter eenen rozenstrnik verbor
gen, had de arme moeder gadeslagen en hare
woorden, in diepe smart uitgesproken, ge
hoord. De brave man had haar in deze stem
ming niet willen ontmoeten, vreecende meer
vragen te moeten beantwoorden, welke de
smart der goede vrouw nog zouden vermeer
deren, en sloop daarom zachtjes nit den tuin.
Om haar in het volgende oogenblik in huis
niet aan te treffen, klom hij het klein torentje
op, dat zich, in gothischen stijl, boven het
dak van het landhuis verhief.
Dier werden in eene kas tulpenbollen en
verschillende zaden bewaard, en om in zijne
afzondering niet ledig te zyn, haalde Erhart
eenige zaden nit de kas en schikte die in
kleine pakjes. Toch ondervond hij al spoedig
dat hij heden voor deze bezigheid te veel
verstrooid was. Hy opende eene der kleine
den in zijn huisgezin I.... Neen, neen,
daar bekreuut hij zich niet meê.
De geneverplaag kweekt socialisten.
In overgroote meerderheid behooren dc
geneverdrinkers tot de roode partij. Zij
geven immers gemakkelijk gehoor aan de
beloften en oproerige redevoeringen der
roode chefs. Al wat ze vragen is geld om
te zuipen wat kan hen de samenleving,
het vaderland raken, zij zyn zoo zeer ver
dierlijkt dat alle edele gevoelens, alle
godsdienstzin in hen zijn uitgedoofd en
hierdoor laten zij zich gemakkelijk mede
slepen door heerschzuchtige lieden, slech
te vaderlanders die hunne geleerdheid
en fortuin gebruiken om onze huidige
samenleving te vernietigen, om de vader
landsliefde uit de herten to rukken, om
den godsdienst uit te roeien, om de zede
loosheid te verspreiden.
Bestrijden wij dus de geneverplaag,dien
vijand van huisgezin,godsdienst en vader
land, den vriend van 't socialism
Ouders geeft het voorbeeld aan uwe
kinders, boezemt hun afkeer in voor de
geneverplaag
Meesters en Oversten geeft het goed
voorbeeld aan uwe onderdanen
Werken wij, allen hand in hand om do
kwaal onzer dagen uit te roeien en wij
zullen ons jegens 't vaderland, jegens de
samenleving hebben verdienstelijk ge
maakt en de zegening van den Aller
hoogste verwerven.
Wanneer het Staatsbestuur, over
eenige jaren, trachtte, door gansch het
land, schoolspaarkassen in het leven te
roepen, haalden velen ongeloovig de
schouders op Wat kon het baten In
den beginne, ja, zou men misschien
eenige kinderen kunnen bewegen huDne
snoepcenten of de centen hunuer ouders
geheel of gedeeltelijk aan de spaarkas
toe te vertrouwen maar spoedig zou - het
nieuw er van af zijn. Het sparen in de
school kan onmogelijk meldenswaardige
vruchten afwerpen.
Goddank I de kortzichligen hebben zich
bedrogen. Het sparen in de school dringt
langzamerhand door in de zeden van ons
volk en reeds mogen we met fierheid op
den bekomen uitslag terugwijzen: Den 31
December 1896 hadden 291,076 leerlin
gen onzer scholen hun spaarboekje en
schreef dorzelver gezamenlijk bedrag het
eer bied weerdige getal van 6,491,210,62
franks.
vensters om in de frissche natuur verkwik
kende meilucht in te ademen en, nu zijn oog
over weiden en wouden zweefde, ontvloog een
zucht zijne geprangde borst.
Hoe hoog, zeide hij eindelijk bij zich
zei ven, zouden niet allen mijnen heer achten,
die een zoo schoon landhuis, zoo vruchtbare
velden, zoo dichtbegroeide bosschen en zoo
een aanzienlijk vermogen bezit, en toch, o
God vloeien hier overvloedigor tranen dan
in menige hedelaarsliut. Hoe goed is baron
Waldberg welk eene voortreffelijke gade
bezit hij en hoe gelukkig gevoelen zich de
onderdanen, die in zijne eigendommen leven
En toch treft zoo veel bitter lijden deze edele
voortreffelijke familie, en die goede engelach
tige Angusta Heer, gij moet hen waarlijk
liefhebben, dewijl Gij hen zoo diep beproeft
Zoo sprekende, verhief de godvruchtige
Erhart zyn oog ten hemel en door de een
zaamheid der plaats en het vroom gevoelen
dat zich in zijne borst had aangedreven,
vonwde hij de handen en bad den almachtigen
God voor hen die hem nit de ellende gered
hebben.
Eene zonderlinge gejaagdheid had zich van
hem meester gemaakt, en om zich met geweld
te verstrooien, bracht hij eenen grooten ver
rekijker voor het venster, en trok het verwij
derde, door het knnstig geslepen glas, dicht
bij.
Hij zag en droomde en wist eigenlijk niet
meer waar hij zag, toen eensklaps het pano-
Schoon is die uitslag, voorwaar, schoo
ner dan de meesten het zich hadden dur
ven verbeelden; en toch is hij niet ten
volle bevredigend.
Wij bedoelen hier hot overgroot getal
schoolkinderen niet (460,086 op 752,062,
dus schier de twee derden) - die, op ge
zegden dag, nog geen spaarboekje had
den; immers, dit getal vermindert gedu
rig; maar hebben daarbij hot oog op het
onbestendige in het sparen.
Een groot deel onzer spaarders houden
op na de eerste communie. Voor hen
schijnt het er maar om te doen de on
kosten van dien heugelijken dag to kun
nen dekken. Te meer nog, op dit tijdstip,
verlaten velen de school en vergeten voor
altijd don weg naar de spaarkas. Sparen
enkelen later nog eens, dan is het meestal
slechts met het oog op een kortstondig
genoegen, eene kermis, een plezierreisje
of iets dergelijks, want zij, die na het
verlaten der school regelmatig blijven
voortsparen, vindt men grootondeels al
leen tusschen die leerlingen welke de
school slechts verlaten na een vollediger
lager onderwijs te hebben genoten. En
onder deze nog zijn er vele afvalligen.
Immers de jaarlijksche staten de Alge-
meene Spaar- en Lijfrentkas bewijzen,
dat slechts omtrent de helft harer spaar
boekjes in handen zijn van meerder
jarigen.
Dien afval trachten te verhelpen, zie
daar de rol der school.
Leeron sparen is goed, maar leeren
voortsparen en daarbij gewoon maken
het gespaarde nuttig te besteden, is beter;
want potten, zooals ons volk gewoon
lijk zegt, om het vergaarde daarna licht
zinnig te vergooieD, dieDt tot niets. Hoe
dikwijls hooren wij 't«De School voor
het leven 1 Ehwel I dat de school dan
ook waarlijk eene voorbereiding tot het
werkelijke leven zij. Dat zij er aan denke
het kind te verwittigen over de valstrik
ken, welke hem in het latere leven wach
ten, over de struikelsteenen ziekten,
oogevallen, werkeloosheid, ouderdom, die
het op zijn arbeidersloopbaan ontmoeten
zal. Dat ze hem de middelen leere ken
nen, om die te ontwijken; dat ze hem doe
begrijpen, hoe later, als echtgenoot en
vader, zorgGD moet vrouw en kinderen
gelukkig te maken en hen niet aan ellende
blootgesteld laten; kortom, dat ze hem
door goedo voorbeelden toone, op welke
wijze hij zijn dag, of maangeld te nutte
maken kan. Ja, praktijk, ziedaar wat er
in de school noodig is. Niet alleen theore
tisch weze het onderricht in de spaar
zaamheid en hare toepassingen, prak
tisch kome het vooruitzicht de lessen
van den meester staven.
rama, dat zich in den verrekijker voor zijne
oogen uitbreidde, door een paar gestalten
veranderd werd. Zij schenen zich Bnel te be
wegen. Eerst beschouwde hen Erhart zondor
veel opmerkzaamheid, doch welhaast Bcheen
hij meer belang in de reizigers te stellen die
een uniform droegen en zoo hem de oogen
niet bedrogen Beierschen waren. Dóch
plotseling schitterden in hevige gemoedsaan
doening zijne zenuwtrekken. Het rood dor
verrassing en aandoening kleurde zijne wan
gen, hij wreef zich de oogen, poetste de gla
zen en keek opnieuw door den verrekijker.
Steeds duidelijker overtuigde hij zich
zweetdruppelen parelden zich op Erhart's
voorhoofd, hij herkende den eerste der reizi
gers, en met den schielijken uitroep Zij zijn
het zy zijn hetsprong hij van den zetel
op, verliet het torentje en ijlde, trots het ge
mis der teenen, gelijk een jongeling de trap
pen af. Hier ontmoette hem de baron van
Waldberg, Erhart had den tijd niet zijne ver
wondering over zijne halsbrekende haast
lncht te geven, maar riep dol van vreugde
Zij komen zij komen
Wie, Erhart, wie vroeg de baron ver
wonderd.
Ach, genadige heer, antwoordde Erhart
onder het storten van vreugdetranen, zegt
het nw vaderhart niet? Voelt gy niet aan
den snelleren loop van uw bloed, dat Rnsland
de gewaande dooden teruggeeft
Wat zegt gij riep de baron, van kleur
Uit de verschillende ontledingen van
Rhum, Jenever, Whisky, Brandewijn, enz.
blijkt dat voedende bestanddeelen geheel
afwezig ziju en dat, wat deze geestrijke
vochten ook vermogen tc doen, ze toch in
geen geval voedsel of herstellende be
standdeelen voor het lichaam of de her
senen kunnen leveren.
Er volgt dus uit, dat de alcohol, en
deze alleen, het begeerde bestanddeel is
onder welken vorm spiritus worde gege
ven. Brandewijn, Jenever, Cognac, is het
meest gekende geestrijke vocht en hiertoe
neemt men algemeeu zijne toevlucht in
geval van oumacht of hartklopping,
koliek en dergelijke, alhoewel liet vol
strekt niet noodig is en zooals blijken
zal, het vaak meer kwaad dan goed doet.
Wat niet algemeen gekend is, is dat heel
eenvoudige middeltjes vaak meer uitwer
ken dan brandewijn en als zoodanig, geeft
dokter J. J. Kidge, geneesheer aau het
London Temperance hospitaal het vol
gende op
1. Water zoo heet als het gedronken
kan worden zuiver of met suiker Het
moet met kleine teugen gedrongen wor
den en prikkelt het hart.
2. Kruidenthee: een theelepel vol salie,
pepermuntkruid op een theekop kokend
water, met wat suiker. Warm bij kleine
teugen te drinken. Warme kamillethee
is bijzonder heilzaam bij koliek van kin
deren.
3. Vleeschextract een theelepel Lie-
big's vleeschextract op een wijnglas heet
water, des gewenscht met een of ander
geurtje. Dit is een bijzonder prikkel voor
het hart.
4. Nat maken van het gelaat en de
horst met een kouden, natten doek; hand-
baden in heet water aan ammonia of
reukzout (carbouas ommoni») snuiven,
kittelen van den neus met een veer, enz.
Het is een feit, dat alcohol in het
menschelijk lichaam geenen rol te ver
vullen heeft. Het is volkomen onnoodig
en het staat onwederlegbaar vast, dat
wanneer hij zeer veelvuldig wordt ge
bruikt, hij eene machtige oorzaak van
ziekten is en dat de toediening van alco
hol in het algemeeu niet goed maar
slécht is.
Ongetwijfeld bezit hij het vermogen,
pijn te vordooven, maar dit komt alleen
door zijn invloed op de organen voor
waarneming cn indruk: het is een gevolg
van een vermindering van zenuwwerking.
Hy verzwakt de prikkelbaarheid der ze
nuwen, maar neemt niet de oorzaak der
fijn weg; hierom heeft hy geen gonees-
iracht.
veranderende. Is het mogelijk Myne zo
nen
-t- Zullen, eer een kwartier verloopen is,
hier zijn het Noorden heeft hen niet gehou
den, den Hemel zij lof en dank
De baronnes, even uit den hof teragge-
keerd, had Erhart's woorden gehoord, en had
beur echtgenoot haar niet met zijnen arm
omvat, dan ware zij, door verrassing over*
eldigd, neergezonken.
Hebt gij de smart heldhaftig verdragen,
laat u daarom niet door da vreugd overmees
teren Amalia, dierbare gade, kom tot n
zelve en hond n kloek
Deze woorden gaven haar de noodige hou
ding en kracht weder. Hem met een edelen,
hartelijkon blik dankende, riep zij
Julius 1 Theodoor waar zijt gy
Kom, miju vriend, kom, kom, hen te gemoet.
Zij trok den baron, die zelf van aandoening
beefde, met haar voort, buiten in de opene
lncht.
Hier stond Erhart, de muts in de bevende
hand houdende.
Immer nader waren de beide reizigers ge
komen, die hij aerst door den kijker bemerkt
had. Zij draaiden juist een boschje om en een
oogenblik later lag een slanke, bleeke jonge-
ling in de armen van den baron.
Theodoor mijn Theodoor zoo bezitten
wij u eindelijk weder riepen de ouders als
uit een mond.
Eerst toen de ontroering van dit onver-
Als we pijn gevoelen, waarschuwt ons
de natuur dat er iets niet in orde is en
wij moeten beproeven de oorzaak weg te
ucmeD. Alcohol verstikt doze stem en
doet niets om het kwaad te keeren; om
deze reden worden de menschen in slaap
gesust en kan er eene ziekte ontstaan
door de voortduring van iets onredematigs,
dat door afdoende middelen wellicht spoe
dig genezen ware Voor het gezonde
lichaam is alcohol geheel overbodig en
vaak zeer nadoelig, terwijl hij voor het
zieke lichaam nooit een goed geneesmid
del is, en dikwerf omdat hij tot op zekere
hoogte pijn verdooft, de oorzaak is van
de verergering van ziekten.
(Med. Temperance Revietc).
Drinken, drinken, altijd drinken I
In deze heete zomerdagen zou dit onzo
jeus kuuneo zijn. Of dit gezond is, weet
ik niet. Wat men inzwalgt moet men ook
weêr uitzweeten. Maar toch, hier drinkt
men omdat men dorst heeft.
Een spitsvindigo waarnemer schrijft
dit over ons, Belgen. Een Belg drinkt by
ieder gelegenheid des zomers om zich te
verfrisschen, des winters om zich to ver
warmen vóór het eten om deu eetlust te
verwekken, ha het eten om de verduwing
tc bevorderen alleen zijnde om zich niot
te vervelen, in gezelschap om de vrienden
aan te halen is hij droef om zich te
trooston is hij blij om zijne vreugde des
te beter te smaken voor het werk om
zich moed te geven, na het werk om zijne
krachten te herstellen des morgends
drinkt hij om den slaap te verjagen, des
avonds om zich eenen goeden nacht te
bezorgen komt er een nieuwgeboren
kind, hij drinkt doen de kinderen hun
eerste Cummunic, hij drinktmoeten hij
loten, hij drinkt gaan ze trouwen, hij
drinktkomt er eene begrafenis hy drinkt
nogmaals, hij drinkt altijd.
Dat is wel niet vleiend voor ons, maar
dat is veelal waar, al te waar.
Ziet eens onzen toestand aangaande
het drinkwezen. In 1851. telde men in
België 53,000 herbergen thans zijn er
195,000. Dat is zoo iets als een herberg
voor 36 inwoners. Tolt daar van af de
vrouwen en kinderen, dau krijgt gij een
herberg voor 11 inwoners, de herbergier
erin begrepen.
In 1898 heeft men 920 millioen drup
peltjes verorberd, dat maakt 46 millioen
liters en een verteer van 73 millioen
franken.
Gij moet toch bekennen dit gaat wat
buiten de schreef.
hoopt wederzien wat gestild was, viel de
vraag Waar is Julius langzaam en tal
mend van hunne lippen. Nu eerst richtte men
de blikken op den vergrijsden krijger, wiens
aangezicht bij deze vraag droef en treurig
was. De b iron drukte hem eveneens in zijne
armen, noemde hem een trouwen, en zeldza-
men, edelen vriend, en herhaalde toen de
vraag naar Jnlius.
Heer baron, antwoordde Johan, dank
God, dat het mij met zijnen bijstand gelukt is
een uwer zonen uit het land des verderfs
terug te brengen ook zult gij weldoen dezen
onverwijld te verzorgen want, wat hy ver
duurd en geledeD heeft is voldoende om een
krachtig lichaam ten gronde te brengen.
Nu ijlde Augusta, die van al het gebeurde
nog niets wist, naar hen toe. Haar eerste blik
viel op Theodoor, die door den arm zijns va
ders omvat, tevens de hand zijner moeder
aan zijne borst drnkte en haar de tranen van
de wangen knste.
De armen openen en zich aan de edele borst
van den speelgenoot, den teerbeminden ver
loofden brnidegom sluitod, was Augusta's
eerste opwelling. Doch toen zij een stap van
hem was, liet zij de geopende armen zinken,
sloeg beschaamd de vrome oogen neder en
lispelde eenige onverstaanbare, byna onhoor
bare woorden.
(Wordt voortgezet).
