Donderdag 9 November 1899 5 centiemen per nummer. 54"® Jaar 3415
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst
HEID VAN DIN SCHOBT,
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
D E
KERK
SAMENLEVING.
DE
"A propos" van geld.
LANDROUW.
Vooruitgang van
het Catholicismus.
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder
dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week
voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwitanties door de Post ont
vangen zijn ten laste van den schuldenaar
Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens. Korte Zoutstraat. N. 31.
en in alle Postkantoren des Lands
Cuique snum.
Per «I ruk regel, Gewone 15 centiemen fteklamen fr. 1,00; Vonnisse cp
3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen b*/
accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd.
HeereD notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen den
'lijnsdag en vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele
van dit blad.
Aalat, 8 November 1899.
en de
Honderd jaren geleden werd de alsdan
bestaande samenleving tot in bare grond-
ïuilen toe geschokt door de Fransche
revolutie.
Nu op 't einde onzer eeuw staau wij
voor een nieuw vraagstuk, namelijk, de
lotsverbetering der werkende standen.
Drie machten treden op om het vraag
stuk op te lossen.
't Socialism wil onze samenleving
ganscb doen verdwijnen en ze vervangen
door de algemeene gelijkheid.
De Staat poogt den toestand door doel
matige wetten en verordeningen te verbe
teren.
De R. K. Kerk betracht eene vreed
zame oplossing door de naleviög harer
leering en uitoefening der broederlijke
kristene liefde.
't Socialism kan door geweld, door
roof der goederen ten profijte van den
Staat, door bloedige revolutie tot geene
oplossing maar wel tot onheilen en pui-
nen geraken.
,De Staat kan het zijne bybrengen doch
alleen/-kan hy het doel niet bereiken.
De R. K. Kerk alleen is bij machte
om,zonder schokken,eene heilzame oplos
sing te verwezenlijken. Zij, die dus de
tusschenkomst der R. K. Kerk tegen
werken, handelen verkeerd.
De R, K. Kerk heeft recht en plicht
er tusschen te komen zij is meer bevoegd
dan anderen om tot de oplossing mede
te werken.
Maar waarom
Zijn de arbeiders hare kinders niet
En als het de belangen harer kinderen
geldt, is het dan de opperste plicht der
moeder niet die belangen ter harte
te nemen
De R. K. Kerk is allerbest geschikt
om tusschen te komen
De oneenigbeid en de twist bestaan
tusschen de werkgevers en werklieden
de R. K. Kerk staat boven de beide par
tyen zij staat dus boven allen invloed en
is 't best geschikt om de algemeene ver
zoening te bewerken.
Daartoe bezit zij middelen die aan
anderen ontbreken.
De tien geboden Gods schrijven aan
werkgever en arbeider hunne plichten
voor, en met die geboden dringt de R. K.
Kerk tot in't geweten der menschen.
Deze geboden leggen de menschen de
gehoorzaamheid op jegens hunne plichten
en tot bestrijding hunner driften.
E MARLITT.
(NA VERTELD).
Een spottende trek speelde om zijne lippen.
Hé ja, dat ontbrak er nog aan hij had zich
ter vrille van de huiselijke gezelligheid moe
ten laten trouwen Onwillekeurig zocht zijn
blik het vrouwenportret aan den maar,
dit aantrekkelijk gelaat had niets met dit ras
gemeen. Zij had zich due slechts als bestuur
ster van het Hertenveld beschouwd
Zy had de erfenis voor den zoon van den
twistenden slotmaker n nit een gevoel van
eerbied voor recht en billijkheid bewaakt en
vergroot, al had men hare verzoenende hand
met trots afgewezen Eene vrouw van karak
ter, eene kraobtige ziel was de teere ranke
lelie geweest, die uit de gouden lijst der
blonde lokken, in jonkvrouwelijke bedeesd
heid, op hem neerzag, hij voelde er zich
onweerstaanbaar door aangetrokken. Wat
Wie die geboden miskent of overtreedt
zal door de goddelijke rechtveordigheid
gestraft worden.
De R. K. Kerk houdt iedereen zijn
plichten voor.
Aan de werklieden zegt Zij
Verricht getrouw het werk dat u is op
gelegd
Onthoudt u van alle geweldadigheden
Wacht u van de socialisten, roodon en
groenen, die u valsche uitslagen, dwaze
beloften voor oogen spiegelen en die u
niets anders dan bittere teleurstellingen
kunnen nalaten.
Aau de werkgevers, de kapitalisten,
zegt Zij
Behandelt uwe werklieden niet als
slaven, maar eerbiedigt in hen de waar
digheid van raensch en vaD kristen
Gunt aan uwe werklieden de zoo nood
zakelijke zondagrust en aldus de gelegen
heid om hunne godsdienstige plichten te
vervullen
Verwijdert van hen al wat gevaarlijk is
voor 't behoud der goede zeden
Verliest uit 't oog niet het Cuique suum,
het Elk 't eijne en betaalt bun stiptelijk
het verdiende loon.
De R. K. Kerk betracht niet enkel
beide partijen te verzoenen, maar ook om
alle hare kinderen te vereenigen door de
banden der kristene liefde en ze als
kristene broeders te doen leven, 't welk
alleen tot de vreedzame oplossing van het
maatschappelijk vraagstuk kan geleiden
M G. Mulhalle heeft nagerekend hoe
veel het algemeen fortuin van de ganscbe
wereld bedraagt.
De Vereenigde Staten van Amerika
zijn 't rijkste.
Het algemeen publiek fortuin beloopt
er 400 millards dat van Engeland be
reikt 225 milliards van Frankrijk 213
milliards; van Duitschland 210 milliards;
van Rusland 160 milliards van Oosten
rijk 112 milliards van Italië 80 mil
liards van Portugal 10 milliards en
Griekenland 5 milliards.
Tusschen de bewoners van ieder land
verdeeld bezit ieder
Amerikaan gemiddeld 1100 fr.
Australiër 1200 fr.
Engelschmau 900 fr.
Franscbman 780 fr.
Belg 710 fr.
Denemarker 680 fr.
Hollander 630 fr.
Werde bet geld van al de landen van
ons werelddeel.Europa tusschen de Euro-
Sentimenteel Hij schudde den bespottelijken
aanval all eene kinderachtigheid van zieh af.
Gij hebt mij zeker niet gehoord, mijn
heer Markus vroeg Juffrouw Griebel, die
binnengetreden was en het koffieblad op de
tafel had neergezet. En mijn porselein heeft
toch genoeg gerammeld, meer dan noodig
was... Maar gij zaagt ook zoo strak naar den
muur, als waart gij op mevrouw zaliger ver
liefd geworden.
Hij lachto en stond op «Tot over de ooren,
juffrouw Griebel. Die zon de myne geweest
zijn, oud of jong, dit doet er niet toe.
Praat toch ioo gek niet, M. Markus
Zij hield bij het afnemen van het tafelblad
op, draaide het hoofd naar hem toe en zag
bijna boos. Zoon oud wijfje In de verte
zag zy er dikwijls nog rood en blank nit als
appelbloesem, maar dichtbij was zij rimpelig
als gebraden appel de kroeskop, die gij
daar ziet, was sneeuwwit geworden, en com-
mandeeren kon het kleine wijfje op het ieste
als een generaal.
IV.
Markus had zijn verblijf in het Hertenveld
op hoogstens drie dagen bepaald. Hij wilde,
na de opneming van zijne nieuwe bezitting
een uitstapte door hst Thuringerwoud tot
peanen verdeeld, dan zou ieder gemiddeld
483 fr. voor zijn part krijgen.
Eu dan willen do socialisten al ver-
deelen I
O die slimmerikken, zij zouden eene
leelijke smoel trekken en hunne volgelin
gen zouden hnn niet hard bedanken voor
zulk koekje.
Wat is een milliard
Een milliard franken weegt vijf millioen
kilos.
Een gewone wanen van den ijzerenweg
kan tienduizend kilos vervoeren.
Nu in 5 millioen zijn 500 keeren tien
duizend kilos.
Dus zou men eeneo trein van 500 wa
gons moeten hebben om een milliard fr.
te vervoeren.
Als een man 100 kilos kan dragen, dan
zou er een leger van 50 duizend man
noodig zijn om dezelfde som weg te dra
gen.
Als men veronderstelt dat een frank,
plat liggend, één millimeter dikte heeft,
dan zou mon met één milliard franken
opeen te tassen, eene hoogte bereiken
van 5 millioen meters
En vijf millioen meters is geene kleine
hoogte hoort ge
Veronderstelt dat uw kerktoren 50 me
ters hoog is dat is al een heel baasken
men zou dan 100,000 zulke torentjes op
malkaar moeten plaatsen, om dezelfde
hoogte te bereiken.
En als dat kolommetje franken plat
neêr lag, dan zou een trein, die één uur
per 5 minuten rydt, iets van 83 uren en
33 secouden moeten rollen nu, een dag
en nacht tellen 24 uren, en bijgevolg zou
dat treintje meer dan drie dagen en drie
nachten zonder ophouden moeten rijden I
Een velocipodist die 10 minuten per
uur afmaakt, zou 6 dagen en 6 nachten
noodig hebben, zonder een seconde van
den zadel te stappen.
Een voetganger, die één uur per uur
gaat, zou 100 uren zonder ophouden mo
gen voeteeren.
Veronderstellend dat hij per dag 10
uren weg aflegt,dan zou by 1000 dagen van
den voet van den kolom tot het topeinde
moeten gaan dat is 14 weken
Om één milliard te tellen, zou men,
één frank per second of klokkentik
tellende, meer dan 277 duizend 777 uren;
of 11 duizend 574 dagen en nachten zon
der ophouden, of 31 jaren 259 dagen
noodig hebben.
Dat maakt als men 10 uren per dag
goed op telt, dan zou dat 27,777 dagen
uitmaken of meer dan 76 jaren een gansch
menschenleven.
Wat dunkt u dat er verschilligen in
Amerika zijn, die bij do 15 milliards rijk
geworden en in hunne jeugd blink en
stekskens verkochten I
Franken doen. Maar nn waren drie dagen
verloopen en het kwam niet bij hem op, zijne
reis te aanvaarden, evenmin als hy eraan
dacht, het goed te verkoopen, waartoe hij
thuis vast besloten was. Voor geenen prijs
was de bekoorlijke plek grondB te koop, die
hem zoo welwillend opnam, alsof hij in het
oude en gezellige huis geboren ware.
Hij bewoonde de koepelkamer, sn rechts
een aangrenzend slaapvertrek. De vertrekken
aan de linkerhand, die met de kamer van den
overleden houtvester begon en in het labo
ratorium uitliep, werden na behoorlijk te
zyn gelucht, als een heiligdom weer gesloten,
en zonden niet in gebrnik worden genomen,
zooals de nieuwe eigenaar, tot groote ergernis
van juffrouw Griebel bepaalde.
Hij was een kluizenaar, die zich op een
eenzamen bergtop heelt teruggetrokken en
nauwelijks weet dat aan zyne voeten het
menschelijk verkeer woelt, omdat hy dit niet
meer hoort. Zoo stil was het ook in het huis
van het Hertenveld. Alles wat tot de boer
derij betrekking had, bepaalde zich op de
tweede groots plaats, achter het zuiver ge-
honden plein, met kiezel bestrooid en waarop
de huisdeur uitkwam. Daar mochten BlechtB
de kalkoenen rondstappen het dnivenhok
en de breedgetakte kroon van «enen pere
boom rezen op, en het hondenhok van Saltan
Confituren van fruit. Verleden
jaar werd er gesproken over de uitbrei
ding van onze fruitteelten, veroorzaakt
door het afschaffen der rechten en der
accijnsen op de suiker.
Volgens het Tijdschrift over boomteel-
kunde heeft deze wetgeving de beste uit-
slageu gehad: zii heeft het verwerken der
vruchten ter plaats aangemoedigd door
ze te beuuttigen voor allerhande spijzen,
confituren, gelei en siroop.
Het getal fabrieken is overgroot op
sommige punten onzes lauds en wij weten
uit stellige bron dat de handel van con
serven, confituren en siropen door vele
kooplieden van eetwaren als winstgevend
aanzien wordt.
Dezo handel heeft eene groote plaats
ingenomen in den verkoop van voedings
artikelen. Te meer, de prijs van deze eet
waren is nogmaals gedaald. De marme
lade of fruitmoes, in blikken dozen van
vijf tot tien bïlogr.wordt in den handel
verkocht aan 50 centiemen den kilo.
Wij moedigen dan ook nogmaals onze
fruithoomkweekers aan hunne teelten uit
te breiden, voornamelijk van kersen,
beziën (trosbeziën, cassis, stekelbeziën,
enz.) evenals van frambozen, en van de
verscheidenheden pruimo-, appel., pere-,
kweenereboomen, enz.
Zoet worden der aardappels.
In slechte kelders komt het zoetworden
der aardappels dikwyls voor. Ofschoon
niet bedorven, zijn ze voor de menschen
oneetbaar.
Een eenvoudig middel omdenonaan-
genamen smaak weg te nemen J,is het vol
gende: Men brengt zulke aardappels 3 a 4
dagen voor het gebruik in een lokaal
waar de warmte 15 a 20° C. bereikt, bij
voorbeeld de keuken. De aardappels
krijgen dan baren gewonen smaak terug,
't Zoet worden is niet te verwarren met
't bevriezen. Is dat het geval, dan ver
rotten, zooals men weet, de aardappels
zeer spoedig na het dooien. Landbode.
Wij ontleenen aan een merkweerdig
schrift van den E. P. Dom Baltus, kanun
nik der Abdij van Maredsous, de volgende
troostelijke en op onwederlegbaro cijfers
gestaafde statistiek, die ons klaar en dui
delijk toout, togen de valsche beweringen
der anti-klerikale schrijvers in, dat de
katholieke Religie, gedurende de XIX*
eeuw, in vollen vooruitgang is
Ziehier dezelve
In Engeland en in Schotland waren er
in het begin dezor eeuw: 120,000 katho
lieken. Thans zyn er twee millioen,
onder 't beheer van drii Aartsbisscboppeu,
18 Bisschoppen en 2795 priesters.
In 1800 behoorde slechts het vijfde
deel der Nederlandsche bevolking tot
den Roomscbeu Godsdienst thans de
twee vijfden.
In den loop der eeuw is het getal katho
lieken in Duitschland van 6 millioen
tot 13 millioen gestegen; in Zwitserland
van 542,000 tot 1 millioen 170,000;
in Scandinavië van 200 tot 8000 in
het Balcaansch Schiereiland van 27^
duizend tot 640 duizend in Turksch
Aeië van 400 duizend tot 658 dui
zend in Pereië van 300 tot 10 dui
zend; iu Noord-Afrika vaD 15 duizend
tot 500 duizend.
In Rusland heeft de RutheenscheKerk,
die in het begin der eeuw bestond, plaats
gemaakt voor 10 millioen Latijnsche
katholieken.
In 1800 waren er geene katholieken in
Midden-, Zuid-, Oost- en West-Afrika-,
thans zijn er ongeveer twee millioen,
die verspreid zijn in 30 Missiën, door 250
zendelingen bestuurd.
In het uiterst Oostgedeelte van Aeië is
bet getal katholieken van 1 millioen tot
6 millioen geklommen.
Voor 1800 bovonden er zich geene
katholieken in de Spaanschc, Holland-
schc en Engelssht colonieën van Oceanië;
nu zijn deze daar ten getalie van 1 mil
lioen 500 duizend.
In Canada is het getal katholieken van
137 duizend tot meer dan 2 millioen
en in de Vereenige Staten van 36 dui
zend tot 10 millioen gestegen.
Al dezo cijfers betreffen de landen,
waar het getal katholieken oneindig meer
aangegroeid is dan de inwoners. In de
andere Europeesche landen is het getal
katholieken, in evenredigheid van de ont
wikkeling der bevolking, insgelyks aan
gegroeid.
Zoo men ziet is da Katholieke Kerk
nog niet dood, ondanks de onverpoosde
werking harer vijanden.
De poorten der hel zullen tegen
haar niet» vermogen
Schoolwerk. Wij hebben reeds
den minister van onderwijs geluk ge-
wenscht over zijnen omzendbrief, die een
einde stelt aan '.het afmattend overtollig
schoolwerk, door sekere professors van
middelbare scholen opgelegd.
Uit het toegelichte reglement blykt dat
voor de vior eerste studiejaren der voor
bereidende afdeoling, geen werk aan huis
den leerlingen mag gegeven worden.
stond als een schilderhuis aan hst voetpad,
dat naar de poort liep.
Zoo levendig juffrouw Griebel onder hare
dagelijksche werkzaamheden was, in het
voorste deel van het huis duldde zij geen
drukte geen toeslaan van deuren door de
dienstboden, en bniten, voor de vensters was
het nog stiller. Zelden gebenrde het, dat
vrouwen met een bussel hout op den rug, of
een troep kinderen, die beziën gezooht had
den, over het pad kwamen, dat door de gras
vlakte voor het heerenhnis liep.
Toch was de reden van het langer verblijf
alhier niet uitsluitend gelegen in het gevoel
van welbehagen, dat Markus ondervond, hy
had ook hier zaken af te doen. Een ontworpen
spoorweg, die ook het Hertenveld aandeed,
zon weldra worden afgebakend. Dit vraag
punt veroorzaakte veel geschrijf. De spoorweg
bedreigde het beste stuk bouwland, terwijl
hy, naar het oordeel van Peter Griebel, even
goed door de wei kon loopen, die van minder
weerde was.
M. Markus had zijn nieuw gebied in alle
richtingen doorkruist. Waar hy kwam, over
al zag hij, dat de grond op de zorgvuldigste
manier behandeld was alleen de landerijen,
tot de kleine hoeve behoorende, maakten
daarop eene treurige uitzondering.
Zoolang de houtvsstcrin leefde, zagen
ze er nog al tamelijk uit, zegde Peter Griebel
de schout had een heilzamen schrik voor onze
oude dame en liep daarop dikwyls zelf achter
den ploeg. Toen had hij nog eenen knecht,
maar die is na de meid ook weggegaan en bij
den Bchout komt de oude dag hy gaat met
eenen stok. Van veldwerk kan geen spraak
meer zyn, indien zich niet de boschwachter
van den graaf over kern erbarmde. Die komt
van de plaats, waar de schout vroeger de
domeinen iu pacht gehad heeft daar is hy
daglooner geweest en schijnt san sijn onden
meester gehecht te sijn want den weinigen
vrijen tyd, die hem van zijn dienst overblyft.
brengt hy op de akkers van den schontdoor
en myne vrouw mag zeggen, wat zy wil
de vreemde meid helpt goed meê.
M. Markus was nog niet in de nabyheid
van de gehouwen der kleine hoeve geweest.
Hij wilde aan den laatsten wil der houtvec-
terin voldoen, .1 lm het doknment (in den
breizak in plaats van by de wettige overheid
en al was het door geen getuigen ondertee-
keud. Maar hy zou dit eerst bij zijnen terug
keer schriftelijk in orde brengen hij had
gij trek met den schont en het gouvernante-
jufferke - in aanraking te komen.
(Wordt voortgezet.)