Donderdag 9 November 1899 5 centiemen per nummer. 54"® Jaar 3415 Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst HEID VAN DIN SCHOBT, GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM. VADERLAND, TAAL, VRIJHEID. D E KERK SAMENLEVING. DE "A propos" van geld. LANDROUW. Vooruitgang van het Catholicismus. DE DENDERBODE Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week, onder dagteekening van den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frankmet de Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes maanden; fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwitanties door de Post ont vangen zijn ten laste van den schuldenaar Men schrijft in bij O. Van de Putte-Goossens. Korte Zoutstraat. N. 31. en in alle Postkantoren des Lands Cuique snum. Per «I ruk regel, Gewone 15 centiemen fteklamen fr. 1,00; Vonnisse cp 3* bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen b*/ accoord. Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. HeereD notarissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk legen den 'lijnsdag en vrijdag in den voormiddag. Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten Bureele van dit blad. Aalat, 8 November 1899. en de Honderd jaren geleden werd de alsdan bestaande samenleving tot in bare grond- ïuilen toe geschokt door de Fransche revolutie. Nu op 't einde onzer eeuw staau wij voor een nieuw vraagstuk, namelijk, de lotsverbetering der werkende standen. Drie machten treden op om het vraag stuk op te lossen. 't Socialism wil onze samenleving ganscb doen verdwijnen en ze vervangen door de algemeene gelijkheid. De Staat poogt den toestand door doel matige wetten en verordeningen te verbe teren. De R. K. Kerk betracht eene vreed zame oplossing door de naleviög harer leering en uitoefening der broederlijke kristene liefde. 't Socialism kan door geweld, door roof der goederen ten profijte van den Staat, door bloedige revolutie tot geene oplossing maar wel tot onheilen en pui- nen geraken. ,De Staat kan het zijne bybrengen doch alleen/-kan hy het doel niet bereiken. De R. K. Kerk alleen is bij machte om,zonder schokken,eene heilzame oplos sing te verwezenlijken. Zij, die dus de tusschenkomst der R. K. Kerk tegen werken, handelen verkeerd. De R, K. Kerk heeft recht en plicht er tusschen te komen zij is meer bevoegd dan anderen om tot de oplossing mede te werken. Maar waarom Zijn de arbeiders hare kinders niet En als het de belangen harer kinderen geldt, is het dan de opperste plicht der moeder niet die belangen ter harte te nemen De R. K. Kerk is allerbest geschikt om tusschen te komen De oneenigbeid en de twist bestaan tusschen de werkgevers en werklieden de R. K. Kerk staat boven de beide par tyen zij staat dus boven allen invloed en is 't best geschikt om de algemeene ver zoening te bewerken. Daartoe bezit zij middelen die aan anderen ontbreken. De tien geboden Gods schrijven aan werkgever en arbeider hunne plichten voor, en met die geboden dringt de R. K. Kerk tot in't geweten der menschen. Deze geboden leggen de menschen de gehoorzaamheid op jegens hunne plichten en tot bestrijding hunner driften. E MARLITT. (NA VERTELD). Een spottende trek speelde om zijne lippen. Hé ja, dat ontbrak er nog aan hij had zich ter vrille van de huiselijke gezelligheid moe ten laten trouwen Onwillekeurig zocht zijn blik het vrouwenportret aan den maar, dit aantrekkelijk gelaat had niets met dit ras gemeen. Zij had zich due slechts als bestuur ster van het Hertenveld beschouwd Zy had de erfenis voor den zoon van den twistenden slotmaker n nit een gevoel van eerbied voor recht en billijkheid bewaakt en vergroot, al had men hare verzoenende hand met trots afgewezen Eene vrouw van karak ter, eene kraobtige ziel was de teere ranke lelie geweest, die uit de gouden lijst der blonde lokken, in jonkvrouwelijke bedeesd heid, op hem neerzag, hij voelde er zich onweerstaanbaar door aangetrokken. Wat Wie die geboden miskent of overtreedt zal door de goddelijke rechtveordigheid gestraft worden. De R. K. Kerk houdt iedereen zijn plichten voor. Aan de werklieden zegt Zij Verricht getrouw het werk dat u is op gelegd Onthoudt u van alle geweldadigheden Wacht u van de socialisten, roodon en groenen, die u valsche uitslagen, dwaze beloften voor oogen spiegelen en die u niets anders dan bittere teleurstellingen kunnen nalaten. Aau de werkgevers, de kapitalisten, zegt Zij Behandelt uwe werklieden niet als slaven, maar eerbiedigt in hen de waar digheid van raensch en vaD kristen Gunt aan uwe werklieden de zoo nood zakelijke zondagrust en aldus de gelegen heid om hunne godsdienstige plichten te vervullen Verwijdert van hen al wat gevaarlijk is voor 't behoud der goede zeden Verliest uit 't oog niet het Cuique suum, het Elk 't eijne en betaalt bun stiptelijk het verdiende loon. De R. K. Kerk betracht niet enkel beide partijen te verzoenen, maar ook om alle hare kinderen te vereenigen door de banden der kristene liefde en ze als kristene broeders te doen leven, 't welk alleen tot de vreedzame oplossing van het maatschappelijk vraagstuk kan geleiden M G. Mulhalle heeft nagerekend hoe veel het algemeen fortuin van de ganscbe wereld bedraagt. De Vereenigde Staten van Amerika zijn 't rijkste. Het algemeen publiek fortuin beloopt er 400 millards dat van Engeland be reikt 225 milliards van Frankrijk 213 milliards; van Duitschland 210 milliards; van Rusland 160 milliards van Oosten rijk 112 milliards van Italië 80 mil liards van Portugal 10 milliards en Griekenland 5 milliards. Tusschen de bewoners van ieder land verdeeld bezit ieder Amerikaan gemiddeld 1100 fr. Australiër 1200 fr. Engelschmau 900 fr. Franscbman 780 fr. Belg 710 fr. Denemarker 680 fr. Hollander 630 fr. Werde bet geld van al de landen van ons werelddeel.Europa tusschen de Euro- Sentimenteel Hij schudde den bespottelijken aanval all eene kinderachtigheid van zieh af. Gij hebt mij zeker niet gehoord, mijn heer Markus vroeg Juffrouw Griebel, die binnengetreden was en het koffieblad op de tafel had neergezet. En mijn porselein heeft toch genoeg gerammeld, meer dan noodig was... Maar gij zaagt ook zoo strak naar den muur, als waart gij op mevrouw zaliger ver liefd geworden. Hij lachto en stond op «Tot over de ooren, juffrouw Griebel. Die zon de myne geweest zijn, oud of jong, dit doet er niet toe. Praat toch ioo gek niet, M. Markus Zij hield bij het afnemen van het tafelblad op, draaide het hoofd naar hem toe en zag bijna boos. Zoon oud wijfje In de verte zag zy er dikwijls nog rood en blank nit als appelbloesem, maar dichtbij was zij rimpelig als gebraden appel de kroeskop, die gij daar ziet, was sneeuwwit geworden, en com- mandeeren kon het kleine wijfje op het ieste als een generaal. IV. Markus had zijn verblijf in het Hertenveld op hoogstens drie dagen bepaald. Hij wilde, na de opneming van zijne nieuwe bezitting een uitstapte door hst Thuringerwoud tot peanen verdeeld, dan zou ieder gemiddeld 483 fr. voor zijn part krijgen. Eu dan willen do socialisten al ver- deelen I O die slimmerikken, zij zouden eene leelijke smoel trekken en hunne volgelin gen zouden hnn niet hard bedanken voor zulk koekje. Wat is een milliard Een milliard franken weegt vijf millioen kilos. Een gewone wanen van den ijzerenweg kan tienduizend kilos vervoeren. Nu in 5 millioen zijn 500 keeren tien duizend kilos. Dus zou men eeneo trein van 500 wa gons moeten hebben om een milliard fr. te vervoeren. Als een man 100 kilos kan dragen, dan zou er een leger van 50 duizend man noodig zijn om dezelfde som weg te dra gen. Als men veronderstelt dat een frank, plat liggend, één millimeter dikte heeft, dan zou mon met één milliard franken opeen te tassen, eene hoogte bereiken van 5 millioen meters En vijf millioen meters is geene kleine hoogte hoort ge Veronderstelt dat uw kerktoren 50 me ters hoog is dat is al een heel baasken men zou dan 100,000 zulke torentjes op malkaar moeten plaatsen, om dezelfde hoogte te bereiken. En als dat kolommetje franken plat neêr lag, dan zou een trein, die één uur per 5 minuten rydt, iets van 83 uren en 33 secouden moeten rollen nu, een dag en nacht tellen 24 uren, en bijgevolg zou dat treintje meer dan drie dagen en drie nachten zonder ophouden moeten rijden I Een velocipodist die 10 minuten per uur afmaakt, zou 6 dagen en 6 nachten noodig hebben, zonder een seconde van den zadel te stappen. Een voetganger, die één uur per uur gaat, zou 100 uren zonder ophouden mo gen voeteeren. Veronderstellend dat hij per dag 10 uren weg aflegt,dan zou by 1000 dagen van den voet van den kolom tot het topeinde moeten gaan dat is 14 weken Om één milliard te tellen, zou men, één frank per second of klokkentik tellende, meer dan 277 duizend 777 uren; of 11 duizend 574 dagen en nachten zon der ophouden, of 31 jaren 259 dagen noodig hebben. Dat maakt als men 10 uren per dag goed op telt, dan zou dat 27,777 dagen uitmaken of meer dan 76 jaren een gansch menschenleven. Wat dunkt u dat er verschilligen in Amerika zijn, die bij do 15 milliards rijk geworden en in hunne jeugd blink en stekskens verkochten I Franken doen. Maar nn waren drie dagen verloopen en het kwam niet bij hem op, zijne reis te aanvaarden, evenmin als hy eraan dacht, het goed te verkoopen, waartoe hij thuis vast besloten was. Voor geenen prijs was de bekoorlijke plek grondB te koop, die hem zoo welwillend opnam, alsof hij in het oude en gezellige huis geboren ware. Hij bewoonde de koepelkamer, sn rechts een aangrenzend slaapvertrek. De vertrekken aan de linkerhand, die met de kamer van den overleden houtvester begon en in het labo ratorium uitliep, werden na behoorlijk te zyn gelucht, als een heiligdom weer gesloten, en zonden niet in gebrnik worden genomen, zooals de nieuwe eigenaar, tot groote ergernis van juffrouw Griebel bepaalde. Hij was een kluizenaar, die zich op een eenzamen bergtop heelt teruggetrokken en nauwelijks weet dat aan zyne voeten het menschelijk verkeer woelt, omdat hy dit niet meer hoort. Zoo stil was het ook in het huis van het Hertenveld. Alles wat tot de boer derij betrekking had, bepaalde zich op de tweede groots plaats, achter het zuiver ge- honden plein, met kiezel bestrooid en waarop de huisdeur uitkwam. Daar mochten BlechtB de kalkoenen rondstappen het dnivenhok en de breedgetakte kroon van «enen pere boom rezen op, en het hondenhok van Saltan Confituren van fruit. Verleden jaar werd er gesproken over de uitbrei ding van onze fruitteelten, veroorzaakt door het afschaffen der rechten en der accijnsen op de suiker. Volgens het Tijdschrift over boomteel- kunde heeft deze wetgeving de beste uit- slageu gehad: zii heeft het verwerken der vruchten ter plaats aangemoedigd door ze te beuuttigen voor allerhande spijzen, confituren, gelei en siroop. Het getal fabrieken is overgroot op sommige punten onzes lauds en wij weten uit stellige bron dat de handel van con serven, confituren en siropen door vele kooplieden van eetwaren als winstgevend aanzien wordt. Dezo handel heeft eene groote plaats ingenomen in den verkoop van voedings artikelen. Te meer, de prijs van deze eet waren is nogmaals gedaald. De marme lade of fruitmoes, in blikken dozen van vijf tot tien bïlogr.wordt in den handel verkocht aan 50 centiemen den kilo. Wij moedigen dan ook nogmaals onze fruithoomkweekers aan hunne teelten uit te breiden, voornamelijk van kersen, beziën (trosbeziën, cassis, stekelbeziën, enz.) evenals van frambozen, en van de verscheidenheden pruimo-, appel., pere-, kweenereboomen, enz. Zoet worden der aardappels. In slechte kelders komt het zoetworden der aardappels dikwyls voor. Ofschoon niet bedorven, zijn ze voor de menschen oneetbaar. Een eenvoudig middel omdenonaan- genamen smaak weg te nemen J,is het vol gende: Men brengt zulke aardappels 3 a 4 dagen voor het gebruik in een lokaal waar de warmte 15 a 20° C. bereikt, bij voorbeeld de keuken. De aardappels krijgen dan baren gewonen smaak terug, 't Zoet worden is niet te verwarren met 't bevriezen. Is dat het geval, dan ver rotten, zooals men weet, de aardappels zeer spoedig na het dooien. Landbode. Wij ontleenen aan een merkweerdig schrift van den E. P. Dom Baltus, kanun nik der Abdij van Maredsous, de volgende troostelijke en op onwederlegbaro cijfers gestaafde statistiek, die ons klaar en dui delijk toout, togen de valsche beweringen der anti-klerikale schrijvers in, dat de katholieke Religie, gedurende de XIX* eeuw, in vollen vooruitgang is Ziehier dezelve In Engeland en in Schotland waren er in het begin dezor eeuw: 120,000 katho lieken. Thans zyn er twee millioen, onder 't beheer van drii Aartsbisscboppeu, 18 Bisschoppen en 2795 priesters. In 1800 behoorde slechts het vijfde deel der Nederlandsche bevolking tot den Roomscbeu Godsdienst thans de twee vijfden. In den loop der eeuw is het getal katho lieken in Duitschland van 6 millioen tot 13 millioen gestegen; in Zwitserland van 542,000 tot 1 millioen 170,000; in Scandinavië van 200 tot 8000 in het Balcaansch Schiereiland van 27^ duizend tot 640 duizend in Turksch Aeië van 400 duizend tot 658 dui zend in Pereië van 300 tot 10 dui zend; iu Noord-Afrika vaD 15 duizend tot 500 duizend. In Rusland heeft de RutheenscheKerk, die in het begin der eeuw bestond, plaats gemaakt voor 10 millioen Latijnsche katholieken. In 1800 waren er geene katholieken in Midden-, Zuid-, Oost- en West-Afrika-, thans zijn er ongeveer twee millioen, die verspreid zijn in 30 Missiën, door 250 zendelingen bestuurd. In het uiterst Oostgedeelte van Aeië is bet getal katholieken van 1 millioen tot 6 millioen geklommen. Voor 1800 bovonden er zich geene katholieken in de Spaanschc, Holland- schc en Engelssht colonieën van Oceanië; nu zijn deze daar ten getalie van 1 mil lioen 500 duizend. In Canada is het getal katholieken van 137 duizend tot meer dan 2 millioen en in de Vereenige Staten van 36 dui zend tot 10 millioen gestegen. Al dezo cijfers betreffen de landen, waar het getal katholieken oneindig meer aangegroeid is dan de inwoners. In de andere Europeesche landen is het getal katholieken, in evenredigheid van de ont wikkeling der bevolking, insgelyks aan gegroeid. Zoo men ziet is da Katholieke Kerk nog niet dood, ondanks de onverpoosde werking harer vijanden. De poorten der hel zullen tegen haar niet» vermogen Schoolwerk. Wij hebben reeds den minister van onderwijs geluk ge- wenscht over zijnen omzendbrief, die een einde stelt aan '.het afmattend overtollig schoolwerk, door sekere professors van middelbare scholen opgelegd. Uit het toegelichte reglement blykt dat voor de vior eerste studiejaren der voor bereidende afdeoling, geen werk aan huis den leerlingen mag gegeven worden. stond als een schilderhuis aan hst voetpad, dat naar de poort liep. Zoo levendig juffrouw Griebel onder hare dagelijksche werkzaamheden was, in het voorste deel van het huis duldde zij geen drukte geen toeslaan van deuren door de dienstboden, en bniten, voor de vensters was het nog stiller. Zelden gebenrde het, dat vrouwen met een bussel hout op den rug, of een troep kinderen, die beziën gezooht had den, over het pad kwamen, dat door de gras vlakte voor het heerenhnis liep. Toch was de reden van het langer verblijf alhier niet uitsluitend gelegen in het gevoel van welbehagen, dat Markus ondervond, hy had ook hier zaken af te doen. Een ontworpen spoorweg, die ook het Hertenveld aandeed, zon weldra worden afgebakend. Dit vraag punt veroorzaakte veel geschrijf. De spoorweg bedreigde het beste stuk bouwland, terwijl hy, naar het oordeel van Peter Griebel, even goed door de wei kon loopen, die van minder weerde was. M. Markus had zijn nieuw gebied in alle richtingen doorkruist. Waar hy kwam, over al zag hij, dat de grond op de zorgvuldigste manier behandeld was alleen de landerijen, tot de kleine hoeve behoorende, maakten daarop eene treurige uitzondering. Zoolang de houtvsstcrin leefde, zagen ze er nog al tamelijk uit, zegde Peter Griebel de schout had een heilzamen schrik voor onze oude dame en liep daarop dikwyls zelf achter den ploeg. Toen had hij nog eenen knecht, maar die is na de meid ook weggegaan en bij den Bchout komt de oude dag hy gaat met eenen stok. Van veldwerk kan geen spraak meer zyn, indien zich niet de boschwachter van den graaf over kern erbarmde. Die komt van de plaats, waar de schout vroeger de domeinen iu pacht gehad heeft daar is hy daglooner geweest en schijnt san sijn onden meester gehecht te sijn want den weinigen vrijen tyd, die hem van zijn dienst overblyft. brengt hy op de akkers van den schontdoor en myne vrouw mag zeggen, wat zy wil de vreemde meid helpt goed meê. M. Markus was nog niet in de nabyheid van de gehouwen der kleine hoeve geweest. Hij wilde aan den laatsten wil der houtvec- terin voldoen, .1 lm het doknment (in den breizak in plaats van by de wettige overheid en al was het door geen getuigen ondertee- keud. Maar hy zou dit eerst bij zijnen terug keer schriftelijk in orde brengen hij had gij trek met den schont en het gouvernante- jufferke - in aanraking te komen. (Wordt voortgezet.)

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1899 | | pagina 1