Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
MISMUS VAN POLITIE
Donderdag II Mei 1H05 5 centiemen per nummer
50s"' Jaar
5740
GODSDIENST, HUISGEZIN, EIGENDOM
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
De dwingelandij
der meerderheden.
HET GEHEIM
Alles voor de Pastoors
Eene stem uit Frankrijk.
DE DENDERBODE
rit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagtee-
kening van den volgenden dag. De prys ervan is tweemaal ter week voor
4e Stad B frank met den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3-25 voor zes
maanden fr. 1-75 voor drij maanden, voorop te betalen. De inschrijving
eindigt met 31 December. De onkosten der kwittantiën door de Post ont
vangen zyn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij C. Van de Putte-Goossens, Korte Zoutstraat. Nr 31.
en in alle Postkantoren des Lands.
CLIQUE SLUM.
Per drukregel, öewone 15 centiemenReklamen fr. 1-00Vonnissen op
3fle bladzijde 50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord.
Niet opgenomen handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Nota
rissen moeten hunne inzendingen doen, uiterlijk tegen den dijnsdag en vrijdag
in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van
dit blad.
AALST, io MEI igo5
Dit maal heeft dc armtierige zoolang
niet gewacht ons te antwoorden. Hij
schijnt per force te willen gotd maken
dat de meerderheden, door het volk ge
kozen, alles door de wetten vermogen,
dat door het feit dat de wet gestemd
is daardoor rechtveerdig wordt.
Dat is de dwingelandij der meerder*
heden wettigen. De wil der wetgevers is
daarom niet rechtveerdig, omdat zij
meerderheid zijn. Als de Fransclie om
wenteling de edelen naar 't schavot sleur
de, als zij bij duizenden de priesters in de
Loire verdronk, dan gebeurde dit in
naam van de wet en was dit volkomen
rechtveerdig Zoo oordeelt Dendergalm!
Dat is waarlijk monsterachtig 1
De schrijver van Dendergalm heeft
gevoeld dat zulke leerstelsels niet te recht-
veerdigen zijn, dat er buiten dèn wil der
meerderheid toch nog iets zijn moest
waarnaar de meerderheid zich moest
schikken, dat zij niet alles vermag wat
hare driften haar inblazen.
Gaat voort, man, gij zijt op de goede
baan.
Voorzeker, er is boven de wet of gelijk
gij zegt, boven den wil der meerderheid
nog iels er bestaan palen waar binnen
die wil zich bewegen moet, waartegen de
wet niet mag ingaan
Dendergalm meent die palen te mogen
zoeken in onze Grondwet.
Doen wij niet lijk hij, die onbermhertig
en valsch onze gedachten verdraait, citee-
ren wy hem letterlijk met al het lasterlijke
dat er in ligt opgesloten
i) Voor Dendergalm zegt de groote
rechtsgeleerde wordt onrecht, recht, als
het gepleegd wordt in naam der meerder
heid door de gekozenen van het volk.
i De groote jurist schijnt niet eens te
welen dat we in ccn grondwettelijk land
wonen, dat we vrijheden genieten welke
door de wetgevers zelve niet kunnen,
afgeschaft worden (hetgeen de klerikalen
zeer betreuren) dat de meerderheid in het
vervaardigen van wetten, dus niet buiten
een beperkten kring mag gaan en dat de
buitensporigheden van die meerderheid,
moet doen verdwijnen.
Arme jongen
Gij zoekt de beperking voor de gril
len eener meerderheid in den wil en
de beslissing van eene andere meer
derheid I Onze grondwet is nu toch
57* Vervolg.
Ik begrijp zeer goed, dat gij juf
rouw Duvivicr's onschuld geerne bewezen
zoudt zien, hernam de heer Norfolk met
een fijn glimlachtje, en laat ik u verzeke
ren, dat ik zelf niets liever wensch Voor
dien tijd krijg ik geen rustDe heer Hun-
ter doet niets anders dan brieven schrij
ven, waarin hij zich voortdurend op onze
oude vriendschap beroept en mij bidt en
smeekt om alles tc doen, wat het arme
meisje van die ongehoorde beschuldiging
kan bevrijden. Ik wil zelfs niets liever en
daarom zullen wij de handen in elkaar
slaan I... Had ik maar niet zooveel andere
zaken in het hoofd. Geloof mij, ik ging
anders met u mede om u in het een en
ander op streek te helpen, maar daar is
geen denken aan ik heb u al meer tijd
gegeven, dan strikt genomen met mijne
bezigheden is overeen te brengen I... Wij
hebben nu alles afgesproken, vervolgde
anders niet dan de uitdrukking eener
meerderheid, voorzeker meer respectabel
dan bij de gewone wetten, maar toch
blijft zij meerderheid. Gij verplaatst een
voudig de kwestie.
Moest de grondwet de moderne vrij
heden niet erkennen, den zou Dender
galm meenen dat het heel rechtveerdig
zou zijn dat de bijzondere wetten ze
onderdrukten Veronderstelt i;u dat de
vrijheid van geweten niet bestond, dat
men of gedwongen vrijdenker of gedwon
gen geloovige zijn moest, ehwel de tyran
van Dendergalm zou zeggen dat is
perfi kt 't is wet wij moeten gehoor
zamen 'T is wet, is het rechtveerdig
en dat in het een lijk in het ander geval
Welnu, armtierige, alhoewel gij voort
gaat ons te beschuldigen te denken op
folteringen in vroeger eeuwen gebruikt
wanneer de vrijheid van geweten niet be
stond (volgens uw stelsels was dal recht
veerdig wij zouden het eene en het
andere afkeuren. Wij willen geenzins
het gedwongen geloof en verafschu
wen de opgelegde vrijdenkerij
Is dat klaar Zult gij nu zoo goed wil
len zijn daar nota van te nemen en met
uwe lasterlijke en valsche beschuldigin
gen te zwijgen 1
Gij meent voor de vrijheid te zijn, voor
de vrijheid van geweten Neen, jongen,
niet voor de vrijheid, welke DE GE
LIJKHEID IS IN HET RECHT,
maar voor de onbeperkte macht van den
ongeloovigen Staat, zijt gij. Daar ligt
uwe vrijheid.
Waart gij het niet die alle recht aan de
priesters ontkennend, wenschtet de macht
te hebben ze buiten het land te mogen
zetten, ze te verbannen (Dendergalm
September 1891.)
Waart gij het niet die zoo dapper
Pergameni hebt toegejuicht als hij
schreef
Boet, gevang, verbanning zijn wet-
telijke middelen, waarom ze niet toe-
1» passen op de kloosters, op de geloovigen
enz.
Waart gij het niet die daarop geschre
ven hebt in 1898 Lacht u geen bult,
domperkes, dat staat te leelijk, Perga-
meni is er zoo zeer niet neven
Pergameni is er zoo zeer niet neven
als hij vraagt dat de geloovigen in het
gevang worden geworpen en verbannen
Gij bewondert Combes, gij juicht hem
toe, gij keurt hem goed en vraagt niets
beter dar. hier ook den hoorn der vervol
ging te kunnen blazen... en gij zegt u
voor de vrijheid
Neen, als gij de priesters zult verban
nen, als gij de catholieke kinderen naar
de goddt-looze, onzijdige school zult sleu
ren, dan zal het zijn in naam eener wet
gestemd door de meerderheid.
Bijgevolg is die wet rechtveerdig, bij
gevolg mag men niet morren, niet klagen;
't gebeurt in volle recht 11!
Is dat geen combel van dwaasheid en
is het niet om zich af te vragen of de
schrijvers van Dendergalm een kaartje
naar Gheel hebben genomen en in den
expres zijn gestapt
Dendergalm beschuldigt ons in de
anarchie te vallen Om dat wij vragen
dat de wetten rechtveerdig wezen I
Wie beslist er of eene wet recht
veerdig is of niet, vraagt hij verder en
voegt er bij Dat zegt de jurist van
Denderbode ons niet.
Dwaling, heer, gij hebt ons niet gele
zen. Keer eens terug tot ons artikel van 6
April Wet en rechtveerdigheid en
gij zult alle voldoening vinden. Wij heb
ben u daar gezegd dat de toetsteen voor
de rechtveerdigheid eener wet het natuur
lijk recht is. Of hebt gij wellicht niet
gezien dat dit juist het antwoordt was op
uwe vraag
Doch gij, Dendergalm erkent het na
tuurlijk ïci-ht niet. Voor u heeft, buiten
de positieve wet, de mensch, omdat hij
mensch is, dat is een verstandelijk wezen,
geen recht. Alles wordt hem gegeven
door de burgerlijke wet volgens de grillen
der heerschende meerderheid die heden
wit, morgen de zaken zwart kan heeten.
Gij zult met de wet zeggen wat heden
wit is, is rechtveerdig, en na de veran
dering, met de meerdeiheid, diezelfde
zaak, zwart geworden, is even rechtveer
dig I Is dat niet ongerijmd.
De rechtveerdigheid van Dendergalm
verandert met den wil der meerderheid
Wij zouden rog moeten bewijzen met
welken valschen pennetwister wij te doen
hebben, hoe onbeschaamd hij de gedach
ten verdraait, doch heden zou ons dat te
verre leidenhet zal zijn voor een volgend
artikel.
hij in het Fransch zich tot den oud-bur
gemeester van Rouaan wendende, wij
weten wat wij te doen hebben. Ik kan
niets meer doen, mijnheer Duvivier, dan
u nogmaals herhalen, dat het aan ons niet
liegen zal De onschuld van uw nichtje
zal bewezen worden, al moest de onderste
steen boven
Ik dank u, mijnheer Ik dank 11 uit
den grond van mijn hart antwoordde de
Franschman. Ik ben innig overtuigd, dat
de zaak van mijne ainie Charlotte bij u in
uitstekende handen berust en ik kan niet
anders doen dan u nogmaals te verzoeken
vooral geen geld te ontzien, mijn gansch
vermogen staat ter uwer beschikking
Mejuffrouw uw nichtje heeft reeds
een zeer vermogenden vriend in den heer
Jhon Hunter. De goede man doet al het
mogelijke voor haar en is half wanhopig
over het geval. Maar nu moet ik u allen
waarlijk de deur wijzen. Vaarwel mijn
heer Duvivier 1 Gegroet, doktor, vergeet
vooral niet even bij mijnen broeder te
gaan aankloppen vóór gij Londen verlaat
anders krijg ik de schuld dat ik er niet
genoeg op aangedrongen heb. Zoodra de
zaak van Dartmoor in orde is, zend ik u
door Brusel bericht gij komt nog even
bij mij, niet waar
Het afscheid was zoo hartelijk mogelijk.
Brusel liep met een triomfantelijk gezicht
achter de beide anderen den trap af.
Hoe dikwijls hebben de liberale bladen
ons verveeld, en de ooren afgezaagd met
hunne stoute en franke bekentenis Het
clerikaal gcuvernement heeft maar geld
dan voor de pastoors
Een brusselsch blad bewijst door eenige
cijfers wat afschuwelijke leugen dit is. De
waarheid ervan is, dat het catholiek gou
vernement jaarlijks groote sommen aan
het officieel onderwijs opoffert.
Het blijkt uit deze cijfers, dat al de Bel
gische athenea door 6,040 leerlingen
gevolgd worden, waaraan de Staat jaar
lijks, in uitgaven van personeel, en mate-
Wat zegt gij er van was zijn eerste
woord tot Robert Power, toen zij gezame-
lijk Scotland-Yard verlieten. Heb ik geen
goeden inval gehad, dadelijk den chef in
den arm te nemen Hij helpt ons en ge
loof mij, ik weet wat dat zegt, Sint-Alba
mag oppassen hij is aan den haak, dat
is zeker Ik weet precies hoe het gaan zal
Ik zie het al in de gazet staan en er
onder Bevorderd tot inspekteur, de de
tective Thomas Brusel, van Scotland-
Yard. Dat gebeurt... gij zult het zien. En
dan eene schoone duit tot belooning van
mijnheer Hunter en van onzen Franschen
heer 1... dat mag ik er toch wel voor heb
ben, is het niet
Maar Power luisterde niet naar zijnen
opgetoge vriend, hij dacht aan r.iets
dan aan de moeilijke taak, die hem te
wachten stond en spande al zijne denk
kracht in om den band te gissen, die den
veroordeelden Stanley aan Sint-Alba ver
bond.
Een vreeselijk vermoeden was bij hem
opgerezen.
XXIV.
Was de algemeene belangstelling in den
Sandbankschen moord, uit gebrek aan
nieuwe verrassende tijdingen min of meer
verzwakt, zij was toch volstrekt niet uit
gedoofd. In het stille seizoen was het voor
rieel, zonder de kosten te rekenen van
nazicht, concours, wachtgeld, de som van
twee millioen toekent, zij 331 franken
per leerling.
Buiten dit, moeten er de uitgaven ten
laste der gemeenten nog bijgevoegd wor
den. Zoo is het gelegen te Doornijk. Ieder
leerling die het atheneum bijwoont, kost
van 600 tot 700 franken aan de belas
tingschuldigen.
Er is berekend, dat, indien de Staat,
op denzelfdeu basis aan de St-Alois- en
St-Michiels gestichten van Brussel, de
toelage toekende als aan de athenea,
deze gestichten jaarlijks 662,000 franken
zouden trekken, zij ontvangen niets
Onthoudt wel, dat wij niet kritikeeren,
maar bestatigen. En wij denken dat onze
bestatigingen toch eenigen intrest hebben
op het gedurig geschreeuw onzer tegen
strevers.
Het is bevestigd dat de liberale ouders
welke hunne kinders aan de athenea
toevertrouwen, jaarlijks en voor ieder
kind, eene subsidie van den staat van 331
franken genieten.
Het is ook zeker, dat de catholieke
ouders welke hunne kinderen aan de col
legitën toevertrouwen, welke zooveel
waard zijn als de athenea, en die de
groote meerderheid uitmaken, niets van
den Staat ontvangen.
En zulks gebeurt onder een catholiek
ministerie, aan het bewind sedert meer
dan twintig jaren, en dit ten voordeel
eener partij die indien zij eens meerder
heid wierd, zooals zij het zelf bekent, niet
na zou laten openlijk de catholieke colle-
gies te bevechten, en de jongelingen on
waardig vinden tot het bekleeder. van
openbare ambten welke deze zouden ge
volgd hebben.
Niet waar dat de liberalen zich te be
klagen hebben.
Le Journal des Débats, het gekend
Parijzer blad, over de aanstaande jubel
feesten onzer onafhankelijkheid cn de
opening der Tentoonstelling van Luik
sprekende, kondigt een artikel af, waarin
het eene warme hulde brengt aan het
vaderlandlievend karakter van het Bel
gisch volk. De Belgen, schrijft het Jour
nal des Débats, hebben de openbare
vrijheden beurtelings uitgebreid, door
ontwikkelingen en niet door omwentelin
gen. Het algemeen stemrecht is trapsge
wijze uitgebreid geworden, naarmate de
noodwendigheid er zich deed van gevoe
len en de massa zich bekwamer en weer-
diger toonde bet te bezitten.
u België is het eenigste land, waar twee
grondig verschillende rassen er in gelukt
zijn elkander te verstuan onder een eenig
bewind, zonder zijne toevlucht te moeten
nemen, noch tot het federalism, om hun
toe te laten nevens elkander in vrede te
leven, noch tot den dwang, om een van
beiden aan het andere te onderwerpen.
Dank aan dien inwendigen vrede en
ook aan zijne onzijdigheid, die het van
de verplichting ontslaat zich zware krijgs
lasten te moeten opleggen, heeft België
een merkweerdigen trap van stoffelijken
voorspoed bereikt. Dank aan den onder
nemingsgeest en de kraktdadigheid zijner
inwoners, is het er zelfs toe gekomen,
alhoewel slechts eene kleine onzijdige mo
gendheid, een belangrijke rol te spelen in
de verovering van den aardbodem. Overal
treft men Belgen aan en het aandeel,
dat zij aan de groote economische zaken
nemen, is, men mag het ter hunner eer
zeggen, volstrekt niet in verhouding met
het politiek belang van hun land. De be
langwekkendste betooging van dien uit
breid ingsgcest is de Congoleeschc onder
neming geweest, die tot zekere beknib
belingen heeft kunnen aanleiding geven,
maar die, ondanks hare scnaduwen, niet
temin een zeer eervolle uitslag der Bel
gische bedrijvigheid blijft. Het is dus niet
alleen onder binnenlandsch opzicht, maar
ook onder buitenlandsch opzicht, dat de
Belgen het recht hebben, op die jubelda
gen, met voldoening den staat van hun
land te beschouwen.
Elkeen zal er met ons bij voegen, dat
wij dit vooral te danken hebben aan de
mannen, die sedert 21 jaar aan het be
wind zijn, en ons land aldus gebracht
hebben tot dien staat van voorspoed, wel
ken de vreemde landen ons benijden.
de inwoners en vooral voor hen, die er in
betrokken waren geweest, een waar ge
schenk des hemels het bleef de gemoe
deren gaande houden, en al was het ook
niet meer het uitsluitend onderwerp van
gesprek, het had althans deze goede zijde
dat het de lasterlijke koffiepraatjes dien
kanker van alle kleine plaatsen maan
den lang deed verstommen.
De dagelijksche, kleinsteedsche kwaad
sprekerijen waren verwaarloosd de groo
te zaak verdrong ze ten eenenmale. Men
had slechts ooren voor de groote zaak,
waarover teder zijne meening, zijne ver
moedens, zijne intieme overtuiging had.
Sint-Alba had zich volkomen van den
hem opgelegden blaam gezuiverd, het
algemeen oordeel hield hem voor onschul
dig. M. Ford had niet stil gezeten om
waar hij kon, de grootmoedigheid van
zijn cliënt hemelhoog geprezen. Hij ver
telde aan ieder, die het hooren wilde, dat
Sint-Alba er geheel had van afgezien, de
Sandbanksche overheid in rechte te ver
volgen, boewei hij daartoe volkomen de
macht bezat. De gezworenen zouden een
eisch tot schadeloosstelling ongetwij
feld hebben ingewilligd. Toch had Alba
geen oogenblik daaraan willen denken
was dat niet grootsch niet verheven
De meerderheid vond dit inderdaad
wel ontzettend schoon, maar met die
edelmoedigheid kon men zich toch niet
Kunstzijde. Men kent de schoon®
uitvinding der kunstzijde, die fijne, buig
zame stof, waarop de dames zoo verzot
zijn. Weet men echter dat het maken van
die sieraden, een doodend werk is voor
de arbeiders Een Belgisch ingenieur
heeft het feit aan een Hollandsch dagblad
schrijver meêgtdeeld. De fabrieken waar
die zijde gemaakt wordt er is er eene
in België en eene in Frankrijk zijn
ware folteikamers. De werklieden komen
die fabrieken binnen als lammeren en
verlaten ze als beesten. Zij werken in eene
atmosfeer van alcool en ether, stoffen die
bij deze fabricitie gebruikt worden, welke
ze eiken dag dooddronken maakt en tot
hysterie leidt.
Denken onze schoone dames er wel
welke miseries die prachtige zijde
veroorzaakt, of weten zij zulks niet Hier
omtrent Aalst is men aan 't opbouwen
van een dergelijk fabriek in den meersch
nabij den Keizer te Hofstade.
geheel vereenigcr. Het gold hier geene
persoonlijke zaak de vrijheid van den
Britschen onderdaan was aangerand en
een man als Sint-Alba een toekomsti
ge volksvertegenwoordiger I had de
gelegenheid moeten aangrijpen de schul
digen aan de kaak te stellen en over te
leveten aan de straf, die zij maar al te
zeer verdiend hadden
Maar zeer weinigen, verreweg de min-
d< rheid waagden de opmerkingen of
het soms mogelijk kon zijn, dat M. Sint-
Alba bevreesd was de zaak nog meer te
roeren, waardoor wel eens dingen aan het
licht konden komen, die hij liever in het
duister wilde houden
De aanhouding van Charlotte Duvivier
bracht de minderheid echter niet weinig
in het nauw er was nu in elk geval een
andere beschuldigde, die de plaats van
Sint-Alba innam, de plaats van een man,
die door onbevooroordeelde rechters van
alle schuld was vrijgesproken. Wij be
hoeven niet tc zeggen, dat de kleine schaar
der tegenstrevers door dit feit nog meer
verzwakt wer i. Het is trouwens een ver
drietig en gevaarlijk werk zich tegen eene
meening aan te kanten, die door eene
meerderheid wordt ondersteund. E11 er
waren er onder, die dat begrepen
Wordt voortgezet.