Werkmansvrienden.
Donderdag 4 April 1912.
5 centiemen het nummer.
65ste Jaar 4477.
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM,
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
Spinazie en Salade.
Onkruid in de Taal
Ouderdomspensioenen
in België.
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagteekening van
den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal Ier week voor de Stad 5 frank met
den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor drij maanden,
voorop te betalen. De inschrijving eindigt met 31 December. De onkosten der kwit-
tantiën door de Post ontvangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij G. VAN DE PUTTE-GOOSSENS Korte Zoutstraat, nr 31, en in alle
Postkantoren des Lands.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op 3d# bladzijde
50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen
handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Notarissen moeten hunne inzendingen
doen, uiterlijk tegen den Dijnsdag en Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advertentiën uit vreemde landen zich te wenden ten bureele van dit blad.
CUIQl'E SUl'M.
Aalst, 3 April 1912
Om de vriendschap en genegenheid te
kennen die de blauwe en roode hoofd-
leiders den armen werkman toedragen,
heeft men slechts een oogslag te werpen
op 't gene zij in steden en dorpen, waar
zij baas zijn, zooal voor zijn welzijn
hebben gedaan.
Het is ons inzicht niet heden verschil-
lige punten aan te raken, het zou ons te
verre leiden wij zullen slephts een enkel
behandolen, namelijk het verzorgen der
zieken.
't Is in geval van ziekte of ongeluk dat
mon zijne ware vrienden leert kennen.
De werkman immers, zoolang hij de
gezondheid heeft bewaard, vraagt geene
aalmoes maar werk, nu wanneer hij door
ziekte wordt overvallen, dan hoeft hij
hulp, zorgen en troost noodig en die j
moet hij in 't gasthuis gaan zoeken.
Welnu wat zien wij heden in sommige
dorpen' 011 steden gebeuren Valsche j
vrienden van den werkman hebben de j
gasthuisnonnen, welke onbetwistbaar
(Ion zieken werkman met ocno onbaat
zuchtige liefderijkheid verzorgden, aan
ue deur gezet oin ze te vervangen door
wereldlijke baatzuchtige ziekendieners
en diensters, die zich meer met hun eigen
welzijn en met hunne vermaken bekom
meren dan mot de verzorging der zieken.
Onlangs werden onder ander te Brussel
de gasthuisnonnen vervangen door
wereldlijke ziekendiensters die men 111
Zwitserland was gaan opzoeken.
En die Zwitscrsche juffers spreken
alleen Fransch en Duitsch, maar kennen
geen woord Vlaamsch... Hoe gaan de
zieke Vlamingen er behandeld worden
Men ziet het van hier.
Maar wat daarin aardig te vinden is,
't is wel hel feit dat vele liberalen en
socialisten, als ze ziek of zuchtig zijn,
zich wel wachten naar gasthuizen en
klinieken te trekken door wereldlijke
diensters bediend. Neen, die heeren trek
ken daar naar toe waar er geestelijke
zusters zijn... En waarom, omdat zij bij
ondervinding weten dat men er beter
verzorgd wordt.
En men betwiste liet niet want menig
bewijs kunnen wij aanhalen. Wij hebben
onder ander 3 roode kopstukkenBastien,
Leonard, Eibers en nog anderen.
Men kan hieruit gemakkelijk afleiden
wat voor eene soort vrienden van den
werkman de. liberalen en socialisten zijn.
Als het hun eigen persoontje is, danmoe-
98e Vervolg.
ten zij eene zwarte zustor hebben om hen
op te passen, maar den werkman, voor
hem zijn wereldlijke ziekendiensters die
zelfs zijne taal niet kunnen spreken al
goed genoeg
Wat raakt liet hun dat die arme suk
keiaar sterve ten gevolge van slechte
verzorging, 't is immers toch maar een
werkman, waar zij later geen last meer
zullen van hebben.
En dat zijn, werklieden, de mannen
die zich in kiessijd durven als uwe vrien
den voorstellenDe Katholieken in
tegendeel schenken u de gasthuisnonnen
waarvan er reeds velen onder u onbaat -
zuchtige, liefderijke verzorgingen geno
ten hebben, wanneer ziekte overviel.
Wie. werklieden, zijn uwe beste
vrienden 'L De Katholieken voorwaar
God is ons genadig geweest, zei
bij.
Ja, God is ons genadig geweest, her
haalde Mevrouw Nothercombe,
Beneden bleef Sims, een oogenblik bui
ten de bibliotheek toeven, waar hij Lord
Crowley had laten binnentreden. Hij be
greep niets van hetgeen Mevrouw Nethor-
combo gezegd had, doch had niet byna
zijn geheele leven lang by hen gewoond,
zonder bly te wezen als zij blij waren, en
de glans op Mevrouw Nethercombes gelaat
stond hem, nu hy de deur der bibliotheek
opende en naar don bloekeri, opgewonden
man daar binnen keek, duidelijk voor den
geest.
Lord Crowley, zei hij op zijn statigste
manier, mylord is to ziek om iemand te
kunnen ontvangen, en bij verlangt, dat ik
u zeggen zal dat, indien bij volkomen wel
was, liet nog geono verandering uit zou
maken. En Lord Netliercombe, is 11 zeer
verplicht...
Hij maakte eene diepe buiging voor hem
en gedurende een oogenblik stond Lord
Crowley verstomd en verstijfd midden in
liet vertrek.
Onder de groenten die mon om zoo l.e
zeggen in alle tuinen aantreft, komen
gewis spinazie en salade. De eerste is zeer
gezond om haar hoog ijzergehalte en dé
tweede is verfrissehend cn prikkelt den
eetlust.
Men onderscheidt winter- en zomcr-
spinazie. De laatsfayjKf'Ute. wjj kier. bij.
zonderlijk hedo Ion, wordt gezaaid in de
maand Maart, ook nog in April. Om het
opschieten tegen te werken, zaaie men
kloek, eenjarig zaad en men bemest den
grond overvloedig met stikslofmesl.
Goede variëteiten zijn de monster
achtige van Viroflac en de Victoria.
Onder do soorten van salade, treft men
veel verscheidenheden aan vroe e,
kropsalade,, enz.
De eerste zaaie men rechtstreeks ter
plaalse, de tweede kan men voordeolig
verplanten, naarmate den grond ledig
komt.
Men zaaie of plante beide groenten op
rijen van 10 cm. afstand. Men dunne
eerst uit in de rijen en daarna neemt men
overandor rij weg, naamate liet verbruik
zulks vergt Op die wijze heeft mon altijd
gerief voor de keuken cn de laatst
blijvende kunnen zich volledig ontwik
kelen.
Deze twee groenten worden uitsluitend
om hunne bladeren geteeld. Dusvolgens
moeten zij fel aangejaagd worden bij
middel van stikstof mesten.
Beir zou hier opperbest passen, doch
om redenen die iedereen begrijpt, kunnen
wij goenen heir meer als overbemesting
aanraden. Scheikundige meststoffen zijn
hier vooral op hunne plaats.
In eerste plaats geve men eene sterke
dosis zwavelzuur ammoniak, b. v. 5 kgr.
per are. Verder superfosfaat, 5 kgr. per
are, en chloorpotasch, 3 kgr. per are.
De potasch zal veel bijdragen om die
groenten malsch en voedzaam temaken.
Al die meststoffën mogen goed onder
een gemengd worden en voor het zaaien
of verplanten goed ingewerkt worden
met de houweel oj brak.
Oordeelt inert later nog eene bovenbe
mesting noodzakelijk, dan kan men
wekelijks begieten met eene oplossing
van 10 gr. zwavelzuur ammoniak; 00
gr. superfosfaat onfóo gr. polaschsulfnat,
in evenredigheid vim 2 gr per liter water.
Bij droog wedciizal men voorzichtig
heidshalve de bladpren daarna eens af
gieten met zuivob water, om het ver-
1 branden der bladeren bij liet opkomen
der zon te voorkomen.
Ofschoon deze «plossing hoegenaamd
aan do groenten géén den minsten smaak,
noch reuk meedee.it. zal men deze be-
gieling nochtans VD'ordoeligst. 11a het uit
dunnen toepassea omdat do vloeistof
dan des le heler iri den grond dringt.
William.
schrijft onze confrater - De Gazel van
Kor/rijk
De meeste Vlamingen die een Fransch
ouderwijs genoten hebben ineenen dat
wanneer zij zuiver Vlaamsch spreken of
schrijven zij letterlijk moeten overzeilen
wal hun in '1 Fransch voor den geest
staat. Zij weten dus, niet dat elke taal
hare eigenaardigheden heeft, dat men
niet woord voor woord moet vertalen,
maar rekening houden met het taal
gebruik.
Zoo b. v. wordt aller en appel cn
cassation in Vlaamsch-België regelmatig
vertaald door in beroep, in verbreking
gaan. Welnu, dat is mis. Die woorden op
zich zelf genomen 'zijn in 't geheel niet
slecht, doch de heele uitdrukking is ver-
ke rd omdat men zegt in Zuiver Ncder-
landsch: in hooger beroep komen, hooger
beroep, - verbreking aanteekenen, zich
in beroep in verbreking voorzien.
In onze dagbladen treft men bijna
eiken dag de uitdrukking zijn ontslag
geven aan, ter vertaling van 'l fr. domnr
sa démission. Dit is in strijd met ons
Nederlandsch taalgebruik. Iemand die
zijn taal behoorlijk kent zal nooit anders
zeggen dan zijn ontslag nemen, indie
nen, vragen. Do uitdrukking iemand zijn
ontslag geven bestaat ook, doch betee-
Ge zult Lord Netliercombe gaan zeg
gen, begon bij, dat hij niet verwachten
kan, dat ik met eene dergelijke boodschap
vred° zal nemen, en dat, ziek of ni-t ziek,
hij mij ontvangen moet. Ik heb liet recht,
zulks te verlangen het recht. Ilij
zweeg plotseling en luisterdo. Voor liet
buis bad een rijtuig stilgehouden en er was
iemand de stoep opgekomen. Terstond
daarop trilde de olectriscbe bel door het
huis en keerde Sims zich halfom. Hij wist,
wie het was, en bijna alsof ook Lord
Crowley het gebiedende bellen erkende,
hield op met spreken op.
Ga open doen, zei hy en kom dan
terug.
Sims verwijderde zich vol waardigheid
en opende de voordeur. Voor hem stond
Alieo en toen hij haar aankeek, had hij
grootere moeite om zijne zelfbeheersching
te behouden dan ooit van zijn leven Zij
was doodsbleek, terwijl hare oogen woest
en wild rondkeken en haar gelaat als-
verstcend was. Zy trad werktuigelijk bin
nen, viel hulpeloos op een stoel in den
gang neer en wuifde afwerend met de
hand.
Sims, zei ze. Ga weg. My mankeert
niets. Ga weg.
Sims keerde naar de bibliotheek terug
en duwde de deur epen. Hij deed haar niet
weer achter zich dicht, doch liet haar aan
staan. op Lord (Irowb-y toetredend en
wachtend.
Ga don lord zeggen, weerklonk Lord
I Crow Icy,i stem, dat ik hem sproken moet.
Dat ongesteldheid geen verontschuldiging
kan zijn. Ga hem zoggen, dat ik geen
uitvluchten hooren wil.
Sims boog.
Het spijt rao, lord, zei hij, doch mijn
meester is veel te ziek 0111 iemand te ont
vangen.
Lord Crowley's donker gelaat werd nog
donkerder en afstootendc**. Hij was door
list overwonnen en zag er uit als een krank
zinnige. Hij wierp Sims een loerenden blik
toe.
Breng mijne boodschap over, riep hij
uit. Zo kunnen my zoo niet ontsnappen Ga
hun mijn verlangen mededeelen. Ik moet
Lord Netliercombe sproken en dtl ter
stond.
Sims verzette geon voet. In zijn kalmen
blik vertoonde zich een opgowone gloed.
Het spijt me, maar gij kunt den lord
niet zonder toestemming van den dokter
spreken.
Gedurende een oogenblik leek Lord
Crowley, alsof hij hem naar de keel wilde
vliegen. Toen onderdrukte hij met eene
krachtige poging zijn toorn en zonk in een
stoel achter zich neer.
Als ik Lord Nothercombe <lan niet
spreken kan, zei hij met bevende stem,
moet ik zijne vrouw spreken. Ga haar zeg
gen, dat ik haar spreken moet.
Suns aarzelde, terwijl zijn blik weifelend
op Lord Crowley's opgewonden gelaat go
richt was. Toen trad hy op de deur toe. Hy
trok haar wijd open, deed haar weer achter
rich dicht en bloef toen plotseling- staan.
kent uitsluitend iemand uit zijn dienst
ontslaan.
Eene voordracht geven is ook ver
keerd. Men heeft hier letterlijk het Bel
gisch Fransch dpnner une conference
vertaald. Donner beteekent natuurlijk
geven en conférence voordracht cn zoo
kwam men tot de gelaakte uitdrukking.
In goed Nederlandsch zegt men eene
v ordrackteene lezing houden.
Tijdens de laaL te werkstaking las men
in zekere bladen het woord geesten,
naar het voorbeeld van 't fr. les esprits.
Hier bedoelde men een persoon ten op
zichte van zijn gemoed en in dien zin
zegt men de gemoederenzoo b. v. de
gemoederen, waren verdeeld.
Hel werkwoord gelasten wordt in
België dikwijls verkeerd gebruikt. Ge
lasten beteekent bevelen, men mag dus
niet zeggen iemand met iets gelasten.
Het. Fr. charger beteekentgelasten en
belasten (letterlijk iemand een last te
dragen geven). Gelasten kan slechts ge
construeerd worden met een infinitief
met te, ZOO b. v. iemand gelasten iels te
doen belasten in de andere beteekenissen
zoo b. v. iemand met iets belasten. Zoo
zal men dan ook zeggen zich met iels
belasten.
Het Fransch porteur in een zin als billet
payable a porteur moet vertaald worden
door toonder, zoo zegt men aan toonder
betaalbaar briefje. Het woord drager is
een ergerlijk gallicisme. Dergelijke'fouten
ontsieren en verarmen onze moedertaal
ze moeien dus zooveel mogelijk geweerd
worden. Zoolang echter ons onderwijs
verfranscht blijft, moeten de Vlamingen
maar zelf hunne moedertaal besludeeren
en in plaats van al die Fransclie prullen
te lezen eens een degelijk Nederlandsch
boek ter hand nemen daar zullen ze
wat meer van wegdragen X^.
Het gouvernement komt een wets
voorstel neer te leggen tot wijziging der
wetten van 10 Mei 1000 en 20 Augusti
1903 op de ouderdomspensioenen. Het
eenig artikel zou luiden als volgt
A) Eene jaarlijksche toelage van 05
frank wordt verleend aan eiken Belg die,
eene verblijfplaats in België hebbende,
is geboren vóór 1 Januari 1843 en in
nood verkeert.
B) Al do Belgen, geboren te rekenen
van 1 Januari 1843 en vóór I Januari
Alice stond verstijfd, doodsbleek, met
heigenden adem voor hom. Zij wees met
bovenden vinger i:i zijne richting.
Sims, zei ze, do stem De stem die
ik hoorde Wie is er in do bibliotgcek?
Sims staarde haar aan.De geheele wereld
behalve hij zelf, scheen dien dag zot ge
worden te zijn.
Het is Lord Crowley, 'juffrouw, zei
liij langzaam.
Alice bracht do hand met een haastige
beweging naar haar voorhoofd en wan
kelde.
Lord Crowley, herhaalde zo zacht.
Toen keerde zy zich tot Sims verbazing
om, rukte de deuropon 011 verdween blik
semsnel.
Hij keek haar een oogenblik onbeweeg
lijk 11a. Toen djed by de deur dicht en
maakte zicli gereed, den krankzinnige in
de bibliotheek af te schepen.Dit was echter
gemakkelijker gezegd, dan gedaan. De
toorn scheen Crowley krankzinnig te ma
ken. Hij was er zich van bewust, dat hij
niets doen kon en dat zijn spelletje uit was,
maar toch drong hij er hardnekkig op aan,
Lord of Mevrouw Netliercombe oen van
heiden te spreken te krijgen. Hy zou hen
ten minste beloedigen. Hij knarsetandde
hij zou or veel voor over gehad hebben,
hen voor een enkele maal eens te kunnen
zeggen, wat hy dacht.
Doch Sims stond als een blok graniet
voor hem, Lord Crowley begon te bemer
ken, dat de huisknecht sterker dan hij was.
Hij keerde zicii eindelijk om, terwijl zijn
1849, die in de Algemeene Lijf ren tkas
stortingen hebben gedaan tot eon geza
menlijk beloop van ten minste 18 frank,
kunnen op den ouderdom van 65 jaar
en onder dozelfde voorwaarden de toelage
genieten.
C) I11 afwijking van de wetten van 10
Maart 1865 en 31 December 1908, wordt
de Algemeene Lijfrcntkas gemachtigd
te aanvaarden, tot 1914 inbegrepen, de
stortingen gedaan voor uitgestelde renten
door hoogergenoemde personen, ten
einde de toelage te genieten.
Het ingenottreden van de renten, door
die stortingen verworven, mag, op aan
vraag der verzekerden, worden uitge
steld tot dat zij den ouderdom van 68
jaar hebben bereikt.
Tot hiertoe moest men ten laatste in
1845 geboren zijn om, mits gezamenlijke
stortingen tot 18 frank, het hulpgeld van
65 frank te kunnen trekken.
Met het nieuw voorstel van de rogee-
ring, wordt de verleende tijd met drie
jaren verlengd.
Men moest ten laatste in 1842 geboren
zijn om het hulpgeld volkomen gratis te
krijgen. Die geboren waren in 1843,
1844 of 1845, hadden drie jaren tijd om
18 frank Le storten voor het verkrijgeu
dor jaarlijksche 65 frank. Wordt het
wetsvoorstel der regeoring aangenomen,
wat zoo goed als zeker is, dan wordt het
hulpgeld, tegen dezelfde gezamenlijke
stortingen van 13 fr., ook verleend aan
dezen die geboren zijn in 1846, 1817 of
1848. Ook de belanghebbenden, welko
tot hiertoe de noodige stortingen ver
waarloosd hadden, zullen ze nu nog
mogen doen.
Wie later geboren- is, moet van de
algemeene pensioenwet van 10 Mei 1900
genieten met regelmatige stortingen,
waar de regeering groote toelagen
bijvoegt.
I11 alle geval moeten we verklaren dat
hot nieuwe wetsvoorstel eene merkelijke
verbetering is, welke beantwoordt aan
de wenschen, die menigmaal door de
ieveraars der pensioengilden uitgedrukt
werden
Hopen we dat, na de kiezingen, eene
gansch nieuwe pensioenwet ingevoerd
worde, die aan alle belanghebbenden
een waardig pensioen verzekere ver
scheidene ontwerpen zijn daartoe reeds
aangeboden.
Intusschen verwachten we on verlan
gen alle werkers der pensioengilden,
dat hoogerstaande wetsvoorstel ten
spoedigste gestemd worde.
lioogrooilo kleur in een leelijko geele tint
over ging.
Ik zal hen nog wel krijgen,mompelde
hij.
Go kunt Lord Nethercombe zeggen,
dit hy mij in mijn eigen huis maar niet
ongestraft kan komen bedwelmen en be-
rooven. Ik zal hem laten booten voor
hetgeen hij gedaun heeft. Zeg dat aan Me
vrouw.
Hij liep den gang door en bleef toen
plotseling staan. Margaretha daalde de
trap af. Het licht, dat door het gekleurde
trapvenster scheen, viel juist op haar.Haar
gelaat en lippen waren bleek, doch nooit
had zij er lieftalliger of gelukkiger uitge
zien Ze bleef staan, toen ze Lord Crowley
z;.g, on trad toen langzaam, doch met
vasten tred vooruit want nog altijd klonken
haar do haastige, fluisterend gesproken
woorden barer moeder in de ooron
Margaretha lieve Margaretha, ge
hooft Lord Crowley niet langer te trouwen
als ge geen zin in hem hebt
Ze bereikte do ondorste trede. Toen
bemerkte zij, dat er iets vreemds in Lord
Cromley's houding lag en deinsde weer
terug.
Op hetzelfde oogenblik plaatste Sims zich
tussclien hen.
Er gaat juist een rijtuig voorbij, Me
vrouw zei hij.
Lord Crowley schrok op, alsof hy uit
oen droom ontwaakte.Hy keerde zich wan-
kelond om on daalde de stoep af.
Wordt Voortgezet.