Donderdag 23 Januari 1913.
5 centiemen het nummer
66ste Jaar 4561
Vrij onafhankelijk volksgezind orgaan
GODSDIENST, HUISGEZIN. EIGENDOM,
van de Stad en 't Arrondissement van Aalst.
VADERLAND, TAAL, VRIJHEID.
DE VRIJHEID
volgens de liberalen.
De Orgeldraaister.
Land- en Tuinbouw
'Haamsch in het Leger.
Onze Handel.
der Vlaamsche Mutualiteiten
DE DENDERBODE
Dit blad verschijnt den Woensdag en Zaterdag van iedere week onder dagteekening van
den volgenden dag. De prijs ervan is tweemaal ter week voor de Stad 5 frank met
den Post verzonden 6 frank 's jaars, fr. 3,25 voor zes maanden fr. 1,75 voor 1 rij maanden,
voorop te betalen. - De. inschrijving eindigt met*31 December. De onkosten der kwit-
iantiën door de Post ontvangen zijn ten laste van den schuldenaar.
Men schrijft in bij G. VAN DE PUTTE-GOOSSENS Korte Zoutstraat, nr 31, en in alle
Postkantoren des Lands.
CUIQUK SUUM.
Per drukregel Gewone 15 centiemen Reklamen fr. 1,00 Vonnissen op 3d* bladzijde
50 centiemen. Dikwijls te herhalen bekendmakingen bij accoord. Niet opgenomen
handschriften worden niet teruggestuurd. Heeren Notarissen moeten hunne inzendingen
doen, uiterlijk tegen den Dijnsdag en Vrijdag in den voormiddag.
Voor de advortentiën uit vreemde landen zich tewenden ten bureele van dit blad.
Aalst, den 22 Januari 1913
De liberalen schreeuwen maar altijd
van - Vrijheid Vrijheid 1 Waciit
maar tot wij aan 't bestuur zijn, schreeu
wen zij, dan zal de vrijheidsboom over
het land zijne takken uitspreiden Nu
heerscht er niets dan verdrukking en
dwang
Ah! om ons daarvan te overtuigen
moeten wij slechts zien wat het libera-
lismus beoogt, hoe hot onder zijne regee
ring die vrijheid begreep.
Wat is het liberalismus
Goede liberalen hebben het over lang
gezegd Liberalismus is Vrijdenkerij
ofwel niets en de ondervinding heeft
het ons geleerd dat de liberalerij aan
't roer maar ééne enkele zaak beoogt,
bewerkt en doordrijft de ir.enschen van
de praktijk van het catholiek geloof af te
houden.
Zoo iets bekennen dat ware voor de
liberalen te zeer den aap laten uit de
mouw komen.
Het liberalismus, zeggen zij, werkt en
strijdt om in iederen mensch zooveel
vrijheid mogelijk te verzekeren.
Als hot maar waar is
De mensch heeft geen liberalismus
noodig om vrij te zijn, en zeker zal hij
zich niet lot het liberalismus wonden om
van zijne vrijheid gebruik te maken
want, wat de liberalen ook beweren of
niet, het liberalismus kent niets dan
dwang, en nog wel dwai g om den chris
ten, den catholiek te beletten van zijne
vrijheid gebruik te maken.
Velen van ons hebben den schoolstrijd
beleefd en meegemaakt wij wet' n zeer
goed dat de minste catholieke - mensch -,
die iets of wat gebruik van zijne vrij
heid wilde maken, geplaagd, bedreigd en
vervolgd werd. Was het een mensch
die eene officieele plaats bekleedde, al
was hel maar een dorpsfacteur, die werd
gedwongen zijne kinderen naar de school
van framasson Van Humbeek te sturen
was het een mensch - die onafhankelijk
was van Staat, Provincie of Gemeente,
dan preekte men hem de ooren haast af
met Niets is veranderd Het ging zoo
ver dat arme, doodarme, menschen door
liberale weldadigheidsbureelen vervolgd
werden, omdat zij van hunne vrijheid als
mensch gebruik maakten.
Verzekerde toen het liberalismus iede
ren mensch zooveel vrijheid mogelijk
Raadpleegt uw geheug< n eens, lezers,
onderzoekt de verslagen nog eens van du
28" Vervolg.
Indien mijnheer haast heeft, kan hij
spreken met mynheer Prieur, den kassier.
Ik zeg u nog eens, dat ik mijnheer
Vernière alleen wil spreken.
Dan zal er niets te doen zijn dan
terug te komen, mynheer.
Dat zal ik doen.
De portierster deed de deur weer open.
Na een vluchtigen blik langs den kant
der fabriek geworpen te hebben, zeide de
vreemdeling
Dinner een uur ben ik terug.
Hoe vluchtig die blik ook was, had de
bezoeker e.-n man bemerkt, die door een
half geopende deur icheeu te loeren.
Die man was niemuud anders dan Claude
Grivot.
Dien tegenslag had ik niet verw acht,
mompelde de vreemdeliiu op straat, m
wien onze lezers den broeder van Rich .rd
Vernière reeds herkend hebben, den man
wien de meesterknecht afgehaald had van
den trein uit Berlijn.
Nadat de deur weder was toegevallen,
ging Veroniea haar w. chthuis binnen.
Kort daarna werd er wederom gebeld.
Ditmaal was het juffrouw Aubin, die
Martha by haar grootmoeder bracht, 011
Magloire, die kwam vertellen, wat hij had
verricht.
Daar haar ^kleindochter nog aan lievige
School-Iukwistie en... gij zult u verwon
deren boe zulke mannen den moed nog
hebben zulken flauwen onzin en zulke
onwaarheden !e verkoopen
Zij werken en strijden opdat de politiek
anti catholiek weze opdat de politiek
de Roomsche Kerk bestrijde in hare vrij
heid, in hare ontwikkeling, in hare be
dienaars, in de toepassing van hare leor
en van hare voorschriften omdat die
genen, die niet liberaal zijn, geen deel
zouden mogen hebben aan lands-, pro
vincie- of stadsbestuur Bestaat de heele
liberale poliueke ontwikkeling niet hier
in hel princiep van den grooten
liberaal Laurent toe te passen Die
katholiek is, is onbekwaam om iets in de
politieke wereld te bekomen of te ver-
richten
Dat alles, liberalen, weet gij goed, zeer
goed, en dan hebt gij toupet genoeg om
ons appelen en nog wel rotte appelen
voor citroenen te willen verkoopen
Kwestie van Frederik te foppen niet
waar
Maar dat gij met uwe looze streken
niet zult jukken, dal zal van ons niet
afhangen. Wij ook, wij zullen werken
en strijden opdat de menschen zich niet
laten misleiden door uwe fleemerijen en
uwe slimme, sluwe liberale predication.
Wij zullen het volk, de menschen
aan het oude spreekwoord doen denken
Als de vos de passie preekt. -
DE WEIDE
Hc-t tijdstip der weidebemesling is aan
gebroken. Geen beter oogenblik dan de
wintermaanden om aan de graslanden
phosphoorzuur en potaschmeslen toe te
dienen. Immers, de landbouwer vindt
daartoe alsdan de gestikte tijd, en, zoo
hij in de Lente er aan denkt diezelfde
weide nog eenig stikstofraest te gunnen,
dan is er eene volledige bemesting toege
past, waardoor een rijken hooioogst kan
verkregen worden.
Alle phosphoorzuurmeslen zijn echter
niet even voordeelig 0111 hier als voedsel
te dienen iets wat reeds meermaals door
ondervindin rijke proeven is gebleken.
Zoo bekwamen de heeren Van Eisten
Garlier uitstekende opbrengsten door
liet gebruik van pbospbaat Bernard op
weiden.
Wij ook, wij vergeleken laatst de wer
king der metaalslakken met deze van het
Bernardpliosphaat en ziehier onze uitsla
gen per ha. berekend,
met 1000 k. metaalslakken
800 k. kaïniet
en 150k. ammoniaksulfaatbekwamen
wij 7200 k. hooi.
koorts leed, haastte Veroniea haar te bed
te leggen en keerde toen by den eenarm
terug,
Bii den burgerlijken stand was het over
lijden der arme Germaine aangegeven.
Overmorgen te 4 uur, zooals de pastoor
van Saint Ouon het had bepaald, zou de
droevige plechtigheid der begrafenis plaats
hebben
De rouwbrieven zouden binnen een uur
door een bediende van den begrafonisdienst
gebracht worden.
Den braven Magloire voor zijne diensten
dankende, verzucht zij hem by naar te blij
ven, voor het geval dat zij zijn diensten
nog zou van noodt* hebben.
Moeder Aubin ging weder naar huis.
De eenarm, gelijk allen, die niet links
geboren zyn. schreef met zijn linkerhand,
maar hy schreef toch leesbaar.
Hij vroeg aan vrouw Sollier of zij geen
lijst zouden opstellen der personen, die zij
tot de begrafenis zouden uitnoodig»n.
Na een bevestigend antwoord van Ve
roniea, schreef hy de namen op die zij
0|lg»f
Hij had juist met dit werk gedaan, toen
een der dienstboden van het hotel kwam
zeggen, dat de dokter van het stadhuis
daar was.
Magloire ging daarop naar het hotel.
In haai* droefheid verdiept, bleef Vero
niea alleen achter
Zonder dat er gebeld was, ging de deur
der Rue Hardoin plotseling open en Ri-
met lcOO k. pliosphaat Bernard
800 k. kaïniot
en 150 k ammoniaksulfaat verkregen
wij 8950 k. hooi.
't ls dus niet zonder belang dat de
landbouwer met zulke proeven in kennis
komt, opdat hij er voorlaan ook zelf zijne
zaken kunne naar regelen.
Veritas.
De Fransche pers in België, zoozeer
gewend aan het afkeuren van elke vor-
vlaamsching, begint nu in te zien hoe
erg de toestand is van den Vlaamschen
soldaat.
Het catholiek dagblad, Le Bien Pu
bliczegt in een artikel dat het billijk
en noodzakelijk is, dat officieren en
krijgsgeneesheeren Vlaamsch kennen.
Beter laat dan nooit. Het is reeds 80 ja
ren dat de Vlamingen onrecht geleden
hebben, het wordt nu eens tijd dat men
dit onrecht bekent en herstelt.
Het liberaal dagblad, La Flandre
libéraleschrijft in den zelfden zin, on
zegt onder meer
We zijn van dezen die denken, dat
het noodig is zoowel in het belang van
het leger, van zijn onderricht en van
zijn gebruik ais Ju het belang van den
Vlaamschen soldaat, dal zijne onmiddel
lijke oversten zich door hem kunnen
doen verstaan en hem kunnen verstaan.
Van daar, voor de onder-officieren
en voor de officieren geroepen om de
corapagniën, schadrons en batterijen te
onderrichten en aan te voeren, de ver
plichting Vlaamsch te kennen van daar
voor de krijgsgeneesheeren, die Vlaam-
sclie soldaten moeten verzorgen, dezelfde
verplichting.
Deze verplichting is noch onmogelijk,
noch ongrondwettelijk.
Wie een ambt in het leger verlangt,
moet zonder dat de verkregene rechten,
uit dien hoofde kunnen in gevaar ge
bracht worden, de plichten kunnen aan
nemen welke het ambt medebrengt.
Zijne vrijheid, die beperkt wordt uit
hoofde zijner bediening, wordt in niets
gekwetst, en dat hij Waal of Duitscher
weze, het is hem mogelijk de kennis van
het Vlaamsch te verwerven.
De wensch, ja, we zeggen meer, de
eisch van het Vlaamsche volk is, dat
zijne zonen in het leger zonden behan
deld worden door eene overheid die hun
ne taal kent en spreekt niemand kan
tot een graad komen zonder degelijk
Fransch te kennen, het is even noodig
dat elke overheid van de minste af, ook
degelijk Viaamsch kunne spreken met
onze Vlaamsche jongens.
cliard Verii'ère. de eig'-naar der fabriek
kw.ira binnen. Hij had zelf natuurlyk een
sleutel derp.iort.
Zoodra Veroniea hem bemerkte, ging zij
hem in haar rouwkleederen en met roodge
weende oogen tegemoet.
Diep in gedachten over zyn zaken, be
merkte de fabr kant in het eerst de veran
dering niet in kleeding en gelaat der por
tierster.
Hy bleef voor het wachthuis staan, in
de uieening, dat zij hem iets te zeggen had
over zaken, die in zijn afwezigheid waren
voorgevalbn.
Op vriendeliiken toon vroeg hij
Hebt gij mij iets te zeggen, Veroniea?
Mijnheer, stamelde de arme vrouw,
ik m-jpt u vergiffenis vragen, omdat ik hier
mijn plicht verzuimd heb.
Richard Vernière keek verwondern op.
Uw plicht verzuimd.,, herhaalde hij.
Ja, mijnheer.
Hoe dat
Op liet oogenblik, dat de werklieden
moesten binnenkomen, was ik niet hier.
Zij vonden de d« ur gesloten en hebben wel
twintig minuten motten wachten. Dit is
tijd, die. ik hun heb doen verliezen.
Dit is inderdaad een zwaar verzuim,
Vercnica, antwoordde Riïhard Vernière
met strengheid. De werklieden zijn het
niet die dat zullen te boeten hebben, maar
wel mijn kas, want die tyd is verloren
geld. Welke reden hadt gij dan om uw
dienst niet te doen Want ik begrijp in
Alle maanden worden statist oken uit
gegeven over den toestand van den han
del tusschen de verscheidene landen.
Zoo leert de laatst verschenen statis
tiek dat de handelsbetrekkingen tusschen
België en Holland, in het jaar 1912, mer
kelijk grooter zijn geweest dan in 1911.
In 1911 kochten wij aan Holland voor
295,051,548fr.; in 1912 voor 34r,653,811
fr. dus voor ongeveer 52 millioen meer
dan in het jaar te voren.
In 1911 verkochten wij aan onze
Noorderburen voor 351,593,986 fr. en in
1912 voor 362,180,578 fr. dus 10 1/2 mil
lioen meer dan in 1911.
Het liberale Vaderland van Gent ge
baart dat het tot den dood toe bedroefd is
over deze cijfers.
Immers in 1912, is de toeneming van
onzen inkoop in Holland veel grooter
dan de toeneming van onzen verkoop.
Toch blijft het nog altijd waar dat wij
aan onze Noorderburen merkelijk meer
verkoopen dan zij aan ons.
In- en Uitvoer.
Gedurende het jaar 1912 heeft ons land
31,216.855 ton koopwaren ingevoerd
voor eene waarde van 4,681,642,000 fr.,
T zij 2,048,419 ton en voor 297,152,000
fr. meer dan in 1911. De invoer is dus
met 7 t. h. geklommen, en de weerde
der ingevoerde artikels met 6,8 t. h.
De uitvoer in 1912 bedroeg 20,795,430
ton koopwaren, voor eene weerde van
3,787,889,000 fr. 't zij 980,832 ton meer
dan in 1911, en eene meerdere weerde
van 319,884,('00 fr. De uitvoer is ver
meerderd met 5 t. h. en de weerde der
uitgevoerde artikels met 9,2 t. h.
Do uitvoer van Congo naar België be
loop 11,932,982 kilos voor eene weerde
van 5-1.077,823 fr. tegen 8,134,328 kilos
en eene weerde van 52,653,96S fr. in
1911. De uitvoer van België naar Congo
in ^912 beliep 64,468,300 kilos voor eene
weerde van 1.619,593 fr. tegen 43,561,
571 kilos en 1,419,031 fr. in 1911. Men
ziet dus dat onze invoer uit Congo klei
ner in hoeveelheid doch grooter in weer
de is dan onze uitvoer naar de colonie.
De ontvangen tolrechten in 1912 belie
pen 74,460,572 fr., 't zij 9,035,452 fr.
meer dan in 1911, of eene vermeerdering
van 13,8 t. h.
In de Belgische havens zijn verleden
jaar 11,230 schepen binnengevaren en
11.213 vertrokken, tegen 11,106 en
11,122 in 1911.
De Staatsspoorwegen.
De ontvangst op onze Staatsspoorwe
gen voor 1912 is als volgt reizigers,
103,708,900 fr., koopwaren, 224,512,000
het gsheel niet, boe liet mogelijk is, dat
gjj afwezig waart op het uur, dat gy op
het binnenkomen der werklieden moest
let ten
Het aangezicht in haar handen verber
gende, barstie de weduwe in tranen los.
Toen eerst bemerkte Richard Vernière
db rouw kleederen die zy droeg.
Hij kwam naderby.
Wat is er gebeurd? vroeg hij op
zachteren toon... Is er u een nieuw onge
luk overkomen, Veroniea, dat gy rouw
kleederen draagt Heden morgend waart
gij geheel anders gekleed... en ge weent
Hebt gy iemand van uwe familie verloren?
Mijn kind... mijn dochter... stamcldo
de arme moeder al snikkende.
Is dit uw dochter, die vertrokken
was, zooals gij mij gezegd hebt, met dien
zeeofficier, die haar zeker verleid en veria
ten beeft
Ja, mijn Germaine, mynheer...
Hebt gij haar gevonden
Hier te Saint Ouen, in tiet logement
van juffrouw Aubin, waar zy met haar
dochter woonde, heb ik haar gevonden,
maar zij was dood
Gij hebt haar gevonden met haar
dochter, zegt ge
Ja, mijnheer Vernière, myn klein
dochter, een kind van ruim zeven jaar...
Het is boven op myne kamer, want het
schaapje is vermoeid en ziek. O, het arme
weesje beeft zooveel verdriet over het ver
lies barer moeder.
fr., T zij een totaal van 328.220,000 fr.,
tegen 3"7,289,000 fr. in 1911 (reizigers
99,113,000 fr. en koopwaren 208,176.
000 fr.) In 1912 was er dus 20.931,000
meer ontvangst dan in 1911, terwijl er
slechts 15,500,000 fr. meer voorzien was.
Doch de uitgaven zijn ook grooter ge
weest dan men voorzien had. De opslag
der steenkolen alleen heeft het beheer
der spoorwegen tien millioen ineer on
kosten berekend.
Voor een milliard papieren geld.
Voor de eerste maal sedert haar be
staan boekt de Nationale Bank in haar
weekstaat een totaal aan van meer dan
een millard frank, onder vorm van bank
noten in omloop, juist 1,013,738,190 fr.
hetzij 50 millioen meer dan de vorige
week Op eene week is er dus voor 50
millioen papieren geld onder het gemeen
gebracht.
De fondsen en waarden, in het bezit
der bank als tegenwaarde van haar pa
pier, bedragen 451,830.400 frank.
De overvloed van papieren geld heeft
het agio op Parijs doen stijgen tot 7 1/2
t. h., wat een gevaar mag genoemd wor
den voor Handel en Nijverheid hier te
lande.
ALGEMEKNE VERGADERING
Te BRUSSEL.
Zondag vierde de Federatie der Vlaam
sche Mutualiteiten teBrussel haar lOjarig
bestaan.
M. Tibbaut, volksvertegenwoordiger
van Dendermonde, zat de jubelvergade
ring voor. Aan zijne zijde waren gezeten
MM. Van Stappen, voorzitter van het
komiteit Gasteel, voorzitter der Fede
ratie Van do Putte, algemeene sekre-
taris de Gellinck d'Elseghem, senator
van Audenaarde; MoyersoeD, do'Pierpont,
enz.
Bij het openen der zitting brengt de
heer Tibbaut de verontschuldigingen
voor van M. den minister Poullet, door
eene gelukkige familiegebeurtenis weer
houden. (Toejuichingen).
M. Tibbaut heet de afgevaardigden
welkom, en werpt eenen blik in het ver
leden der Federatie er is reuzen werk
gedaan. De redenaar wenscht de bewer
kers van dezen verbazenden vooruitgang
geluk MM. Casteel van Sint-Nikolaas
Vliebergh en de Bock van Brussel Van
de Putte van Haren Stroobant van
Leuven wijlen Ch. de Quecker, enz.
Hij wakkert de leden aan voort te wer
ken, samen met de twee andere groote
mutualiteitorganismen van het land, de
Nationale Vereeniging en het Christen
Verbond.
Was de fabrikant soms hard, hy bezat
toch een goed hart en hy werd diep getrof
fen door de smart van Veroniea, die hy
hoogschatte.
Op het oogenblik, dat hij haar als por
tierster der fabriek in zijn dienst nam, op
de dringende aanbeveling van een zyner
vrienden, had hij haar over haar verleden
ondervraagd, en Veroniea had gedacht hem
nii-ts te mogen verzwijgen.
Hij wist dus ook, dat Germaine met een
man vertrokken was. De weduwe Sollier
had zich van dien tijd af altijd waardig
getoond het vertrouwen dat hy haar be
tuigde.
Was zij vandaag voor de eerste maal aan
haar plicht te korf geschoten, iets, waar
zij zichzelven ootmoedig van beschuldigde,
mynheer Vernière begreep, dat de reden
van dit verzuim volkomen gegrond en
rechtvaardig was.
Zijn toon was bedaard.
Arme Veronica, zeide hy goedaardig,
sctiep moed, en zeg mij hoe gy dat kind,
dat gij nooit meer hooptet terug te zien,
teruggevonden hebt.
Nu verhaalde de weduwe Sollier aan
Richard Vernière hetgeen voorgevallen
was. Onze lezers kennen reeds al die bij
zonderheden.
De handelwijze der werklieden werd door
den fabrikant goedgekeurd, en hy sprak
troostende woorden tot de arme moeder,
die zoo bedroefd was.
Wordt vervolgd.
