KATHOLIEK NIEUWS* EN AANK0NDIGINGSBLAD
Napoleons Veldtocht
'Manier van voederen der Konijnen
Zondag 27 Oogst 1916
5 centiemen het nummer
70sle Jnai !Y 4719
VAN DE PUTTE-GOOSSENS
Week-Kalender.
MOEDER-GEDICHTEN,
Opvoedkunde
en Onderwijs
in Rusland, in 1812.
Hel gevecM in de Noordzee.
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs 3 trank 's jaars.
Men schrijft in te Aalst
31, KORTE ZOUTSTRAAT, 31
DRUKKERUITGEVER
Aalstden 26 Oogst 1916.
AUGUSTI.
Evangelie van den Zondag
Jezus geneest een doofstomme. Marc. VII.
27 Zondag. 11na Sinxen. H. Jozef-Cala-
sanctius, Bel.
28 Maandag, H. Augustinus.
29 Dijnsdag, H. Joannes-Onthoofding.
30 Woensdag, H. Rosa v. Lima, Mg.
31 Donderdag, H. Raymondus Nonnatus, b.
SEPTEMBER.
1 Vrijdag, H. Egidius, abt.
2 Zaterdag, H. Stephanus, koning en b.
IX
O Moeder, nu de heemlen open blauwen,
Nu 't al in blijde zon te baden ligt,
En waarheen ook mijn droevige oogen schouwen
Het koren wuift één gouden vergezicht
Nu tegen 't morgen-blauw blank-blonde vrouwen
Te zingen staan met rood-bestraald gezicht.
Nu schijnt het al te spotten met mijn rouw en
Te duwen diep in 't hart den lijdensschicht
Zoolang de dagen waren eender grauw
;Van regen, en geen zonne schijnen wou,
Kon ik berusten in mijn donker lijden.
Doch waarheen vliedt nu 't moederlooze kind
Dat plots den zomer aan zijn drempel vindt,
fn met dien wreede naar uw graf moet schrijden?
Jef Crick.
j Theoretische en Praktische
Beschouwingen.
XXIV.
De Kunst als opvoedkundige fac
tor in het Onderwijs.
(Vervolg).
Een priester-leeraar, die tevens een
gekende letterkundige was, hoorden wij
eens verklaren dat de Kunst, na den
Godsdienst, het best was geschikt om
den mensch te veredelen en te verhef
fen, om hem te troosten en te sterken
in lijden en aardsche ellenden.
Enditdoot de Kunst omdat zij zich,
evenals den Godsdienst, rechtstreeks richt
tot hot hoogere in den mensch, tot zijn
ziel. Nu, de ziel vraagt ook haar aandeel
in het leven. Het is zij die aan ons bestaan
zijn waarde, zyn schoonheid, zijn vol
heid, en reeds van hier beneden, een
glans van onsterfelijkheid schenken
moet. Onsterfelijkheid inderdaad, want
'laar is zedelijke kracht, daar is zedelijke
schoonheid in den mensch die niet sterft,
omdat zij de essentie van zijn ziel zelf is.
Lijden en liefde zijn een snak naar
oneindigheid schreef een katholieke
denker, en de mensch werd geboren om
33 Mengelwerk. Nadruk verboden.
Groot Historisch Verhaal.
(Getrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
Den 27e Oogst, vertoevende te
blawkowo, op eenige mijlen afstand
van Dorogobouje, zond Napoleon aan
den maarschalk Victor, die toen nog
met zijn leger op de boorden van den
Nijemen lag, een bevel-bericht waar
door hij hem liet weten dat hij zich
naar Smolensk moest begeven. Met
zijnen linkervleugel moet hij Witepsk
bezetten, met zijnen rechtervleugel
Mohilef, en het centrum zal te Smo
lensk zelf post vatten. Hier kan hij
desnoods eene helpende hand reiken
aan Saint-Cyr, hij dient meteen tot
steunpunt van het leger dat naar Mos-
cou oprukt, en verzekert onze verbin
tenis met Littauwen. In hetzelide kei
zerlijk kwartier van Slawkowo stelde
Napoleon zijnen bulletijn over de
revue van Valoutina op, en daarin
deelde hij de namen mede van al de
soldaten die zich door het eene of het
ander feit onderscheiden hadden.
te beminnen en te lijden. Lijden en Liefde
heffen het triomfantelijke kruis hoog
tegen den horizontder eeuwigheid. Lijden
en Liefde openen een oneindig verschiet
voor den Godsdienst en de Kunst.
De mensch dan is vooral mensch door
zijn ziel, door zijn zielsleven, en de Kunst
kan er machtig toe helpen om dit leven
le verruimen en te verdiepen, om de
waarde van den meDscli tot een hooger
peil te tillen.
Dit is ten andere toch ook het doel van
alle onderwijsdm mensch meer
mensch maken Zijne mensche-
lijkheid op hel voorplan brengen en
ze hooger doen slijgm? Het woord zelf:
humaniora, dat men aan de klassieke
studieën heeft gegeven, beteekent eigelijk
niet anders dan meer mensch zijn,
meer mensch worden.
Vermits dus Kunst en Onderwijs het
zelfde doel beoogen, dienden zij beiden
immer hand in hand te gaan.
De Kunst als opvoedkundig element
heeft vooral waarde doordat zij aanstonds
het gevoel van den mensch in beslag
neemt. Zij maakt zich eerst meester van
het hart, en baant zich langsdaar een
weg naar het verstand, en die weg is
ganscli logisch en natuurlijk. Het gevoel
immers is de kortste weg tot het begrip
Tusschen het hart en den geest, tus
schen het gevoel en het begrip bestaat er
in den mensch eene rechlstroeksclie
samenkoppeling, eene wondere verbin
ding, en "t is maar wanneer die beide
vermogens harmonisch werken, dat de
innerlijke mensch de volle maal van zijn
waarde en zijn schoonheid geven kan.
Dit is eene waarheid zoo oud als de
wereld zelf.
Aristotoles, de Grieksche wijsgeer
zegde het reeds over duizenden jaren
Nihil est in intelleclu quod prius
non fuerit in sensu
Letterlijk zou men dit kunnen verta
len Daar dringt niets binnen in den
geest wal niet eerst in het gevoel be
rustte. Dus wat men eerst heeft ge
voeld, begrijpt men daarna het best.
Hij wil eenvoudig hiermede beduiden
dat gevoel en begrip één zi.in, dat zij
elkander steunen en voeden, gelijk hoo
ger werd uiteengedaan. Het leven van
het hart, dat is als hot sap dat aan het
leven van den geest bloeien kracht geeft.
Snijdt den weg tusschen heiden af, en gij
zult die schoone kracht verminkt, die
schoone en noodzakelijke harmonie ver
broken hebben.
Jezus zelf was onder dit oogpunt een
ideale leeraar. Hij stond vóór* eene
onwetende menigte, en Hij moest haar
het licht brengen van eene leer welke
nog nooit op aarde werd gehoord. Doch
Hij was een wonderbare kunstenaar, een
onovertrefbare monschenkenner, en wan
neer men het evangelisch verbaal zijner
predikingen in handen neemt, moet men
Dienzelfden dag nog verdreei Murat
den vijand over de Osma eene smalle
rivier, die zich eene diepe en steile
bedding heeft gegraven, gelijk meest
al de rivieren dezer streek. De rus-
sische achterhoede welke door die
rivier bedekt werd, keerde zich om
en ging de hoogten van den tegenover
liggenden oever bezetten. Murat deed
de ravijn onderzoeken men vond
eene waadbare plaats. Hij waagde
zich langsdaar, ingesloten door de
rivier en de positie der russen, en liep
roekeloos tegen den vijand storm.
Deze daalde in menigte van de hoog
ten neer, wierp hem terug en dreigde
zijne mannen in de rivier te stooten.
Maar Murat volhardde in zijne ver
metelheid en maakte er eene zegepraal
van. Het 4e lansiers bemcesterde de
positie, en de russen sloegen een wei
nig verder hun kamp op, tevreden
omdat zij ons dien duimgronds, welke
zij ons in den nacht uit eigen bewe
ging zouden afgestaan hebben, zoo
duur hadden doen betalen.
Den 28c Oogst trokken onze legers
door de groote pleinen van het gou
vernement van Viazma. Zij marcheer
den haastig en gelijktijdig op door de
velden, en verschillende regimenten
marcheerden fronts gewijze, vormen
de elk eene korte en opeengepakte
kolom De groote baan werd vrij ge-
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr.twee maal 1,25 lr.
Gewone annoncen 0,15 fr. de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 fr. de negel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
bij elke bladzijde den goddelijken Onder
wijzer bewonderen. Wat al roerende
parabelen. Wat al treffende, raak-schil-
derende beeldspraak. Hoe weet Hij met
een eenvoudig beeld, eene eenvoudige
vergelijkenis soms, een wonderbaar licht
te werpen over waarheden die diep zijn
als afgronden en duizelen dooD. Uit de
ruwe harteo zijner toehoorders kan Hij,
als uit de fijnste speeltuigen, teedere en
zachte akkoorden doen opjklinken. Hij
was al gevoel, al goedheid, ül liefde.
Een goddelijke Kunstenadr.
Een ideale Leeraar...
(Slot volgt).
Aldus schreef de fransche wijsgeer Ernest
Hello
L' Art est line ascension. Su loi est de monter.
Poussé par la nature vers le type éternel des
cJioscs, il tend du cuté de I'id'eal. Son ail penitrt
dans les chases pour scruter ec qu'ily a d'esscntid
en dies. Il cherchepar oil clle tiennent ii la vérité
et c'est par qu it les regarth. En elders yecft
hij van de Kunst deze verrassende, diepzinnige
bepaling
IJ A rt est le souvenir de Ia presence nn ivcrscllc
de Dien.
Een andere fransche dichter zegde dat de
Kunst is Aimer le vrai, lebeau, chercher leur
harmmie. Deze harmonie vinden wij in God.
en dc ICuDst tracht ze ook te ontdekken in de
ziel van den mensch die eene afstraling is van
God. Begrijpt men thans beterhet prachtig
woord van Hello
Kardinaal Mercier schrijft over Aristoteles
in de inleiding van zijn standaardwerk La
Psychologie Quant au fond, notre psycho
logie est celle d'Anstotc et de .Saint Thomas
d'Aquin.
Iedere konijnenkweeker weet dat er
geen gebrek aan afwisseling van voeder
beslaat om de konijnen volop alles te
geven wai zij nooflig nebben en verlan
gen.
Men dient nu te weten hoe het voeder
moet toegediend worden. Vooreerst
moet men op bepaalde uren regelmatig
voederen niets is zoo verkeerd dan on
regelmatigheid in het toedienen van voe
der. Het wild konijn eet 's morgens en
's avonds, bij het opkomen en het afgaan
van den dag. Buiten den kweektijd zijn
ook twee maaltijden voldoende voor de
tamme konijnen die maaltijden moeten
dagelijks op hetzelfde uur kunnen ge
houden worden, zooniet is er geen eet
lust, of het konijn word wegens den
honger ongedurig, de eetlust houd op,
de spijsvertering is onvolkomen en der
halve gaat veel voeder als mest verloren.
Hoeveel voeder men gevon moet,
trachten sommige schrijvers in cijfers
uit te drukken .300 gram zeggen dezen,
1/3 van liet lijfgewicht zeggen anderen.
De kweeker moet door de ondervinding
leeren hoeveel hij voederen moet aan
volwassenen en aan kweekolingen, hoe
veel aan leêge, en hoeveel aan teeltkonij
nen. Hij moet hierbij letten dat er na
een kwartuurs niets overschiet van hel
toegediende voeder. Het konijn eet in
laten voor de artillerie, voor de rijtui
gen en de ambulancen. De keizer die
te paard reed liet zich overal zien de
brieven van Murat en de nabijheid
van Viazma vervulden hem weerom
met hoop op eenen veldslag men
hoorde hem onderweg het getal dei-
kanonschoten berekenen waarmede
hij het vijandelijk leger zou kunnen
bestoken.
Hij had ook de plaats voor de ba
gage aangewezen hij deed een bevel
afkondigen dat voorschreei al de rij
tuigen te verbranden welke men te
midden der troepen zou ontmoeten,
en deze maatregel trof insgelijks de
wagens die eetvoorraad vervoerden,
want zij hadden onze kolommen in
hunne bewegingen kunnen belemme
ren, en in geval van eenen overval,
waren zij een gevaar voor hunne veilig
heid. Toen de koets van generaal
Narbonne. zijnen adjudant, hem voor
bijreed, deed de keizer haar stil hou
den en er op staanden voet het vuur
aan steken, vóór den generaal zelf.
Dit bevel, alhoewel gerechtvaardigd,
kwam wreed en pijnlijk voor in de
omstandigheden waarin het hier uit
gevoerd werd.
Al het reisgoed moest dus achter
aan het leger bijeengebracht worden
het was, van af Dorogobouje, eene
lange sleep van pakpaarden en kibik-
eens tot het zijne bekomste heeftwat
blijft liggen is het slechtste deel van het
voeder en dat zal grootendeels blijven
liggen. Na het eetmaal geve men hun als
versnappering een paar twijgen of een
takje reukkruid, om hunne tanden te
scherpen of de spijsvertering te bevor
deren.
Het konijn wordt bij overvloed lekker
en kieskeurig.
In het achterjaar verlate men het mor-
gendraaal, geleidelijk volgens het klaar
wordt. In den vollen winter voedere
men om 9 uur, den eenen morgend een
greepje haver, den anderen morgend een
stukje brood den 3en morgend een
handsvol erwtenranken of klaverhooi
den 4,n morgend gekookte knollen met
zemelen of lijnmeel den 5*n morgend
rauwe zwoedsche koolrapen, pastenaken
of suikerij den 6en morgend gebroken
graan, 's Avonds geeft inen het voeder
met valavond, en men voedere op dezelf
de afwisselende wijze als 's morgends
den l#a avond rauwe beeton, rapen of
wortels den 2en avond, gekookte aar
dappelschillen met zemelenden 3en
avond, gespleten savooi- of koolstam-
men don 4en avond, hooi of gedroogd
raap- of wortelloofden 5en avond,
versche knolbladoren den 6en avond,
groentenafval uit de keuken.
Deze opgave wordt alleen als voor
beeld gegeven men lette er op dat men
geenc twee droge, noch geene twoe deeg
of groen-malen op denzelfden dag geve,
tenzij zij er des zomers geleidelijk aan
gewend zijn geworden.
Voor den nacht geve men een greepje
hooi of boombladeren, een paar twijgen
of eenig reukkruid, of den schoonmaak
van hot graan, of den afval van het
IcoOi'A n!r hnt finpoolnn, of onl.nl ninnni
OllZ.
Men plettere de gekookte knollen goed
droog, waarna men ze mot tarwekernen,
lijnmeel, aardnotenmeol, gebrokou maïs,
zemelen, gekookteboonen, enz., in bal
len samen drukt en ze lauw toedient.
Heeft men de gelegenheid niet gebro
ken graan (maïs haver of gerst) te koo-
pen, dan kan men vooral bij vinnige
koude dat graan broeien dat wil zeggen
men doe de noodige hoeveelheid graan in
een potje, giet er een weinig water in,
opdat het graan niet aanbrande dekke
het met eene schijf, waar rond een nat
ten handdoek, zoo goed toe, dat het
water niet verdampen kan, men zette
dat potje op het vuur, en lale het graan
broeien tot dat het gezwollen en inalsch
is, zonder als pap uileen gekookt te zijn.
Dat graan derwijze gebroeid, is voor de
kweekmocren, voor de pas gespeende
jongen, en voor zieke konijnen een
uitstekend voeder.
In den zomer voedere men drie maal,
dus ook des middags; men vervroege
's morgens, en verlate 's avonds geleide
lijk het uur van den maaltijd, en hoewel
men dan over allerlei groen beschikt,
sen aangespannen met koorden
J deze vervoertuigen waren beladen
- met buit, met eetwaren, met militaire
benoodigdheden, met de mannen die
j ze moesten bewaken, eindelijk met
gewonde soldaten en met vuurwapens
welke er lagen te roesten. Men be
merkte in deze kolom een aantal van
lange kurassiers die ontzadeld waren,
en gedragen werden door paardjes
zoo klein als ezels, want zij konden te
voet niet volgen, omdat zij geen
schoeisels hadden en die manier van
reizen hen ontwend was. Op die ver
warde en dooreenwemelende menigte
hadden de kozakken gemakkelijk een
gunstigen overval kunnen doen zij
konden hierdoor onze lezers veront
rusten en hen in hunnen opmarch doen
talmen, maar het scheen dat Barclay
vreesde ons te ontmoedigen hij
schermutselde alleen tegen onze voor
hoede, en dan nog op eene manier
welk voor doel had ons oprukken te
vertragen zonder het ons moe te
maken.
Dit plan van Barclay, de verzwak
king onzer legers, de twisten der
hoofdmans, en de nadering van het
beslissend oogenblik hielden Napo
leon lel bezig.
.j Tijdens dezen dag van den 28*
Oogst wierj) onze voorhoede den vij-
Eene soort van russische vervoerwagens.
moet men toch trachten, eiken dag een
droog rantsoen toe tc dienen.
Het mag ten slotte niet onopgemerkt
blijven, dat konijnen, in een nauw hok
opgesloten zjjnde, meer voeder verslin
den en een uitgezetter ingewand hebben,
dan konijnen, welke vrije beweging ge-
nipten, en dat de opgeslotenen evenwel
magerder en zwakker zijn.
Uit het verdienstelijk werk van
Mt A. E. Lammonl-Van Heche rijks-
voordrachtgever over Neerhof dier en-
kweek.
Tweede Boek. 3d6 herziene 3-dui-
zendtal.
Alleen verkrijgbaar bij inschrij
ving ten bureele van De Denderbo-
de, 31 Korte Zoutstraat, Aalst.
Prijs i.5o frank.
Uit Engelsche bron.
LONDEN, 2i Augustus. Op 19
Augustus ontwikkelde de vijand in de
Noordzee eene betrekkelijke bedrijvig
heid. De Duitsche hoogo zeevloot kwam
huiten, keerde echter, wanneer zij wist
dat de sterkte der Engelsche strijdkrach
ten aanzienlijk was, een gevecht ver
mijdend, in de haven terug. Op zoek naar
den vijand verloren wij twee lichte
kruisers door eenen onderzeeboot-aanval
en wel de Nottingham en de Falmouth.
Al de officieren' van de Nottingham
werden gered, 38 man der bemanning
worden vermist. Van de Falmouth zijn
al de officieren en manschappen gered,
met uitzondering van eenen stokor, die
aan kwetsuren stierf. Eene vijandelijke
onderzeeboot werd vernield, eene andere
frppnmd en wellicht verzonken.
De Duitsche bewering dat een Engelsen-
torpedojager en een Erigelsch slagschip
beschadigd zijn, is onwaar.
De kleine Engelsche kruiser Notting
ham heeft 5530 ton waterverplaatsing
en had 380 man aan boord. De Falmouth
mot 5300 ton, had eveneens 380Jman.
Duitsch antwoord.
BERLIJN, 21 Augustus. De bewe
ring van de Engelsche admiraliteit in
hare officieele molding van 21 Augustus,
dat eene ouzer onderzeebooten geramd
is, is treffend. De boot is, nadat zij eenen
gesleepten Engelschen kleinen kruiser
der Chatamklas vernietigd had, by do
poging van oen Engelschen torpedojager
om ze te rammen, licht beschadigd ge
worden en welbehoudon in de haven
teruggekeerd. Wat de Engelsche bewo-
ring geldt dat eene tweede Duitsche
onderzeeboot vernietigd is geworden, kan
enkel verzekerd worden, wanneer alle
onderzeeboot-meldingen zijn binnenge
komen. Tegenover de Engelsche poging
tot afloochening dat een Engelsche torpe
dojager vernietigd en een Engelsch slag
schip beschadigd is geworden, wordt
and tot in Viazma achteruithet leger,
uitgeput van de marschen, geteisterd
door hitte en stof leed gebrek aan
water men vocht om het eerst uit de
poelen te kunnen drinken eenige
bronnen welke men tegenkwam waren
weldra bevuild en besmeurd, en de
keizer zelf moest zijnen dorst met dit
vuil nat lesschen.
Gedurende de nacht vernielde de
vijand de bruggen der Viazma, plun
derde de stad en leverde ze daarna
aan de vlammen over Murat en
Davoust ijlden daarheen om ze te
blusschen. De brandstichters boden
weerstand, doch de Viazma-rivier was
doorwaadbaar nabij hare opgeblazen
bruggen, en men zag een gedeelte
onze voorhoede tegen de brandstich
ters worstelen, terwijl de overige
mannen met den brand kampten en
hem doofden.
Te dezer gelegenheid werden uitge
lezen soldaten naar de voorhoede ge
stuurd, zij kregen bevel den vijand
zoo dicht mogelijk op de hielen te
zitten in Viazma, en na te gaan wie
schuld droegen aan den brand de
russen ol wij. Hunne rapporten ver
dreven den laatsten twijfel van den
keizer nopens het akelig besluit dat
de vijand genomen had, namelijk alles
te vernielen en te verbranden wat hij
ons moest achterlaten.('t Vervolgt).
