BelicSilaiflOSBi
Van Beroemde
Bekeerlingen
DE PAUS EN DE VREDE
KATHOLIEK NIEUWS- EN AANK0NOIGINGSBLAD
In Duitschland
7 October 1017
ccnlicincn het numuicr
72- Jaar IV 4770
W eek-Kalender.
Bij 't Wiegje.
Zonda»
DE DENDERBODE
Abonnementsprijs: 3 frank 'sjaars
Men schrijft in te Aalst
31. KORTE ZOUTSTRAAT, 31
Aalst, den 6 October 1917.
OCTOBER.
Evangelie van den Zondag
De Gast zonder bruiloftskleed,
Matth. XXII.
7. Zondag, 19 na Sinksen, O. L V. van
H. Rozenkrans.
8. Maandag, Octaafdag van H. Bavo.
9. Dijnsdag, H. Dionysius en gezellen mar,
10. Woensdag. H. Franciscus Borgia B.
11Donderdag, H. Gummarus bel.
12. Vrijdag, H. Wilfridus, bis.
13. Zaterdag, H Eduardus, b.
De moeder wenkt, een vinger op de lippen,
En wijst naar 't wiegje waar de kleine sluimert.
De vader buigt rich over 't kindje en glimlacht
Die ronde vuisten lijken wel twee rozen
Hoe rustig haalt hij adem en hoe lief zijn
Die volle wangen en die lijne lipjes
Vrouw, heeft hij nog uiet lang g.inoeg getlapen
Ik zie zoo gaaru die heldere oogjes blinken
Schalks dreigt haar vinger:
Kus mijn kind niet wakker
Ons kind...
En langzaam glijdt haar handje in zijn hand,
Eu beiden blikken in elkanders oogen.
Hklkna Swakth
Henri Lacordaire.
15e Vervolg.
Het werk der Agence Générale. Lacordaire
en de balie van Parijs. De strijd om de
vrije school.
Het was niet genoeg metde pen te
worstelen, de mannen van L'Avenir
wilden ook daden stellen. Onder den
titel van Agence Générale richtten zij
een algemeen agentschap op dat lot doel.
had de godsdienstige vrijheid te verdedi
gen en al de katholieke werkers en bond
genootschappen van Frankrijk in een
vasten en krachtige» band samen te
snoeren.
Het centrum en de bakermat van dit
agentschap was te Juilly. Het beroemd
collegie aldaar werd gezamentlijk be
stuurd door Lamennais en zyn vriend
priester de Salinis. In dit rustig oord
bracht de vurige hervormer een jaar
door, gedurig bezig met zijne plannen en
de redactie van L'Avenir. De weemoed
en de bleekheid van zijn gelaat, zegt
een zijner leerlingen, de vinnigheid en
de diepte van zyn blik, en misschien
nog meer de wondere energio zijner
trekken die zoo zeer afstak tegen de
- magerheid en de tengerheid van zijn
lichaam, boezemden aan allen eerbied
en vrees in. Men hadde hem van nader-
bij willen beschouwen, doch iedereen
duchtte zijne tegenwoordigheid. -
Elke week vergaderden daar Lacor
daire. Montalemberben de overige opstel
lers van L'Avenir en kwamen er het
ordewoord van den meester ontvangen.
Het agentschap leverde een hardnek-
kigen veldtocht en geraakte weldra in
vollen bloei. De raad werd door Lamen
nais voorgezeten, doch Lacordaire was
eigenlijk de ziol dier inrichting. Ook in
83 Mengelwerk. Nadruk verboden
in 1812.
Groot Historisch Verhaal.
(tietrokken uit het vermaard boek van
Graaf Philiep de Ségur, Generaal, die
den veldtocht meegemaakt heeft).
De admiraal, geheel en al ver
schalkt, had dus in den avond van den
25e het besluit genomen den stroom al
te zakken op het oogenblik zelf dat
Napoleon hem opklom. Het was alsof
de Iransche keizer aan den vijande
lijken generaal al de bijzonderheden
van zijn plan had medegedeeld, en de
stipte uur waarop hij het zou uit
voeren. Beiden waren terzelvertijd
uit Borizof vertrokken Napoleon
voor Studzianka, Tchitchakof voor
Szabaszawiczy, zich onderling den
rug toekeerend, terwijl de admiraal al
de troepen van Tchóplitz, die het
hoogere gedeelte van den stroom
bezetten, had teruggeroepen, uitge
nomen een zwak korps van verkenners
Hij had zelfs de wegen niet doen ver
sperren. Noc.hthans te Szabaszawiczy
was hij slechts vijf ol zes marschen
verwijderd van de waadbare plaats
langs dewelke ons leger den stroom
overstak. Van al den morgen van den
26 moest hij hierover ingelicht ge
weest zijn. De brug van Borizol was
geen drie marschuren ver van het
DRUKKERUITGEVER
Van de Putte-Goossens
AANKONDIGINGEN
Kleine één maal 0,75 fr twee maal 1,35 Ir.
Gewone annoncen o,i5 de regel.
Vonnissen, sterfgevallen, enz. 0,50 de regel.
Dikwijls te herhalen volgens akkoord.
het gerechtswezen hegeerden zij in te
grijpen en er den katholieken invloed to
laten gevoelen, en daarom schrijft Lacor
daire aan den stokhouder der advokaten
te Parijs dat hij zijn plaats onder zijn
oude confraters terug verlangt in te ne
men. In dezen brief verklaart hij 0. m.
- Ontzettend grootsche gebeurtenissen
hebben de positie der kerk in de wereld
- veranderd zij moet de kluisters welke
haar aan don Staat ketenen verbreken
- en zich verbinden met het volk.Daarom,
meer dan ooit verkleefd aan hare zaak,
- hare wetten en haren eoredienst, acht
ik het nuttig nader in voeling te ko-
men met mijne medeburgers met van
her mijn advokatenloopbaan te ver-
- volgen. (Medegedeeld door L'Avenir
van 27 December 1830).
Toen dien ophef makendon brief in het
paleis toekwam werd de raad der advo
katen daardoor volop in rep en roer ge
bracht. Lang wordt er getwist en beraad
slaagd zonder (ot oen besluit te komen
eindelijk na een nieuw aandringen, ziet
Lacordaire zijne vraag verwerpen met
twaalf stemmen tegen twaalf.
Dit onmoedigt hem echter niet. Ik
huldig slechts een princiep in de poli-
tiek, schrijft hij aan Montalemberl.. en
't is van nooit een stap te wijken. Deze
- onwrikbare vastberadenheid alleen
maakt ons krachtig.
Mannelijke taal in den mond van don
jongen priester die in vlammigheeten
ijver wedijverde met zijn roemrijken
vriend. I)es te schooner zal zijn edele
figuur op het voorplan treden als wij hom
weldra onderdanig huigen zien voor het
onaantastbaar gezag van den Paus.
De vrijheid van het onderwijs, waar
legen de wijsgeer Cousin zoo geweldig
donderde, werd insgelijks hartstochtelijk
verdedigd door de discipelen van Lamen
nais. Dit groeide lot een strijd op leven
en dood om de jeudige zielen der kinde
ren te ontrukken aan den greep dei-
godsdiensthaters. De Agence Générale
stuurde een oproep gauscli Frankrijk
rond aan de familievaders en de jonge
lingen, om hun stem mede te verheffen
voor de vrijheid van onderwijs. In enkele
maanden tijds stroomden er drie honderd
verzoekschriften geteekend door meer
dan vijftien duizend franschen in de ka
mers toe. De kamorleden echter bleven
op hunne zetels dommelen, doof voor de
stein van zoovele huisvaders die hun
heiligste recht tegenover hunne kinderen
eischten. Krachtens een oud gebruik, in
zwang te Lyon, ontvingen de arme kin
deren die als koorknapen voor den dienst
der kerk bestemd waren, daar hun eerste
onderricht in katholieke scholen onder
het bijzonder toezicht van den pastoor
der parochie. Den 29 Maart 1831, bevool
M. Moutalivet, minister van het open
baar onderwijs, aan don rector der
Academie te Lyon die scholen te sluiten.
Een nieuwe aanslag gepleegd op de Vrij
heid Dit deed de bom losspringen en
weldra verschenen er op al dc muren van
Parijs de volgende zonderlinge plak
kalen
Het Algemeen Agentschap voor
de verdediging der godsdienstvrijheid
sticht eene school zonder de toelating
der Universiteit, rue des Beaux-Arts,
nr 5, te Parijs.
Het zal er de elementen onderwij
zen van den godsdienst, van fransch,
latijn, grieksch, geschrift en reken
kunde, enz.
aanvalspunt gelegen. Vóór die brug
had de admiraal vijftien duizend man
doen opstellen hij kon dus in eigen
persoon tot het aanvalspunt terug-
keeren, Tchóplitz te Stachowa ver
voegen, en dienzelfden dag aanvallen
of ten minste den aanval gereed
maken des anderdaags, den 27, kon
hij dan met achttien duizend man de
zeven duizend soldaten van Oudinot
en Dombrowski in de pan hakken, en
eindelijk, vóór den keizer te Stud
zianka, de positie terug innemen
welke Tchóplitz den vorigen dag had
verlaten.
Doch de admiraal verichtte niets
van dit alles, en hij verspilde een
kostelijken tijd met te beraadslagen,
rond te tasten en toebereidsels te
maken. De tegenwoordigheid van
Napoleon en het Groote Leger, wiens
gebrekkige toestand hij zich moeilijk
kon inbeelden, verblufte hem. Hij
rtieende den keizer overal te zien
vóór zijnen linkerllank, ter oorzake
der schijntoebereidsels voor den over
tocht welke daar uitgevoerd werden
vlak vóór zijn centrum, te Borizol.
omdat deze stad inderdaad vol gewoel
en beweging was door de troepen van
ons leger die er beurtelings te toe
kwamen eindelijk, te Studzianka.
vóór zijnen linkerflank, waar de keizer
zich inderdaad bevond.
Den 27 verkeerde hij nog immer
zoodanig in vergissing dat hij Borizol
deed verkennen en aanvallen door een
Het onderricht zal aan de kinderen
gegeven worden door eenige leden van
het AGENTSCHAP zelf, M. de Coux,
priester Lacordaire en graaf Monta-
lembert die de wettelijke verantwoor
delijkheid dier 6chool op zich laden.
De school zal geopend worden
Maandag toekomende, 9 Mei...
Inderdaad op den bepaalden dag werd
zij geopend. Boven de ingangspoort
prijkte dif opschrift
Vrijheid van Onderwijs.
Algemeen Agentschap voor de
verdediging dér Godsdienstvrijheid.
Kostelooze School.
('t Vervólgt)
De H. Vaderen de Duitsche
antwoordnota.
Volgens een Havasbericht uit Milaan,
meldt de korrespondent der Corriore
del la Sera aan zijn blad Men verzekert
dat de Paus niet in gebreke zal blijven,
bij zijn ontvangstbericht der Duitsche
antwoordnota, naar eene verklaring te
vragen van hel stilzwijgen over België.
Zulks zou geschieden in eene soort van
verbaal nota, die voor doel zou bobben
van de Duitsche regeering verklaringen
te verlangen nopens een punt dat door
de Pauzelijke diplomatie als gewichtig
wordt aanzien, voor oenen gerechten en
duurzame» vrede.
In de omgeving van den Paus wordt
gezegd dal de nota der contraal-mogend
heden vergezeld was van vollodi-
gende berichien der Pauzelijke nuntia
turen leMunchen en te Weenon, do welke
nopens verscheidene punten ophelderin
gen he valleden.
Hot schijnt evenwel niet dat die ophol-
deringen veel veranderden aan den
indruk der notas. De geruchten, als zou
de Paus voornemens zijn den Koning van
Spanje met een 'nieuw bemiddelingsvoor
stel te gelasten, ontberen allen grond en
waarschijnlijkheid.
Geneve, 29 September. De Agentur
Radio wordt door den Matin en
andere Parijzer bladen verantwoordelijk
gesteld voor liet in dwaling brengen dor
Ententepers in de zaak der zoogezegde
Duitsche antwoordnota aan den Paus.
Le Matin," stelt de zaak zóó voor,
als ware de Agentur Radio het slacht
offer geweest van Duitsche loensche
trukken.
Het Duitsche ministerie van liinnen-
landsche zaken heeft het voorstel betrek
kelijk België, 1111 als onjuist verklaard,
genoegzaam laten ruchtbaar maken, om
de openbare meening in de Enteutolanden
te loeren kennen.
Italiaansche persstemmen over
de antwoord-notas der Centralen.
De Osservatore Romano - vail 24
September schrijft Na rijp onderzoek
der dokumenten waarhij alle hoffelijk-
heidsvormen jegens den Heiligen Stoel,
alsook de betuiging van vrodesgezindheid
en de afwijzing der verantwoordelijkheid
voor het uitbreken van den oorlog, als
natuurlijke bestanddeelen van het.
Duitsche en Oostenrijksche antwoord
bij eene diplomatische wisseling van
notas, werden terzijde gesteld, blijkt
dat de centraal-mogendheden zich bereid
verklaren tot vredesonderhandelingen op
regiment jagers die over de balken
der verbrande brug kwamen en door
de soldaten der divisie Partouneaux
teruggedrongen werden.
Dienzelfden dag, terwijl de vijand
aldus overal rondtastte, ging N apoleon
de Berezina over met ongeveer zes
duizend garden en het korps van Ney
dat nog slechts zes honderd man
telde, rond twee uren van den namid
dag hij zette zich in positie achter
maarschalk Oudinot, en bewaakte
den uitgang der bruggen tegen de
mogelijke aanvalspogingen van Tchit
chakof.
liene menigte van reisgoederen en
achterblijvers waren hem vóóropge-
gaan. Zoolang de dag duurde staken
nog velen na hem den stroom over.
Terzelvertijd kwam Victor met zijne
mannen de garde vervangen op de
hoogten van Studzianka.
Tot hiertoe marcheerde alles goed.
Doch, toen Victor door Borizol trok
had hij daar Partouneaux met zijne
divisie achtergelaten. Deze generaal
kreeg opdracht den vijand buiten de
stad te houden, de talrijke achter
blijvers vóór hem uit te drijven, en
Victor te vervoegen vóór het einde
van den dag. Partouneaux was voor
de eerste maal getuige van de wanorde
en de ontredaering van ons leger.
Evenals Davoust bij het begin van
onzen aftocht, wilde hij de sporen dier
wanorde verborgen houden aan de
don grondslag door dan Paus aangeduid.
Indien zulks misschien ook in kortere
bewoordingen hadden kunnen geschie
den, liet blijkt niettemin klaar uit do slot
zinnen v«n boide nota's.
De drie eerste punten door den Paus
bepaaldontwapening en scheidsgerechl
vrijheid dei- zeeën verzaking aan scha
deloosstellingen, neemt de Duitsche nota
geheel uitdrukkelijk aan.
De liberale Italiaansche pers welke de
edelhartige werking van den Paus even
wel niet met sympathie noch met wen-
sclien tot goeden uitslag beschouwd heeft,
drukt er op dat de antwoorden over de
grondgebiedskwestiëndiein de Pauselijke
nota aangeraakt waren, volkomen over
eenstemmen.
Do nota spreekt nu van tweeërlei
grondgebiedskwesties ten eerste van de
teruggave der bezette streken, ten tweede
van teruggaven nopens wolke eene min
nelijke schikking vorhoopt wordt.
Over de eersten schijnen de antwoor
den klaarblijkend in bevestigenden zin to
luiden zooals ook dc Popnlo Romano
meent de vcrwyzing naar het Rijksdag-
besluit ge.tuigt daarvoor.
GrooLere duidelijkheid kan raeD niet
verlangen van diplomatieke schriftelijke
stukken iu welke nooit gezegd wordt in
hoever men tol toegevingen geneigd is.
Belrekkelyk de andere grondgebied
kwesties kan men niet zeggen dat de
antwoorden elke onderhandeling daar
over verwerpen do Oostenrijksche nota
spreekt ook van het vertrouwen tot eene
bevrodigende oplossing te komen de
Duitsche hoopt, dat de vijanden in de ge
dachten en wenschcn van don Paus, bij
welke zij zich verklaart aan te sluilen,
eenen grondslag zullen vinden tot onder
handelingen in den geest der billijkheid.
De nota's laten alzoo de deur open tot
verdere wisseling van gedachten, hetgene
alleen hel doel was van den oproep van
Benediktus XV.
De Vrede en Paus Benedictus.
Parijs, 30 September. De - Echo de
Paris verneemt uit Romo dat do Paus
de invloodrijkste kardinalen ter bespre
king van lir.l Duitse,h antwoord, tot zich
heeft geroepen. Men zogt dat de Paus zijn
vredeswerk zal voortzotten, doch dit
werk zou afhangen van de komende
gebeurtenissen.
De H. Vader en de Fransche
Bisschoppen.
Geneve, 1 Oktober. De Fransche
Bisschoppen hadden aan Zijne H. den
Paus een schrijven gericht in hetwelk zy
tegenover de vredesvoorstellen van den
Paus, do politieke eischen van Frankrijk
verdedigden.
De kardinaal-staatssokrotaris Gaspari
heeft daarop den Bisschop van Valence
een schrijven toegezonden in hetwelk hij
punt voor punt aanwijst, dat de Paus zich
in zijne vredesnota bemoeid heofl om
oenen bijzonderen gunstige» vrede voor
Frankrijk en België tot stand te brengen.
Het schrijven dal de bladen van Lyon
nu woordelijk mededeelen sluit als volgt
Het is dus klaar dat de vredesoproep
▼an den Paus niet alleen in verscheidene
punlen Frankrijk begunstigt, maar dat
liet hein bovendien in geen enkel opzicht
te kort doet.
Dat laat verhopen dal Frankrijk als de
eerste onoverwogene indruk zal voorhij
zijn, den voetstap van den Paus billijker
en gunstiger zal bcoordcelen.
kozakken van Kutusof die hem volg
den. Dit ijdel alsook de aanvallen van
Platof langs de groote baan van Orcha,
en deze van Tchitchakoflangs de ver
nielde brug van Borizot, weerhielden
hem in deze stad tot het vallen van
den avond.
Hij meende haar te verlaten toen hij
bevel ontving er den nacht door te
brengen. Het was de keizer die het
hem stuurde. Napoleon dacht voor
zeker hiermede al de aandacht der
drie russisehe generalen op Borizof
samen te trekken en alzoo tijd te
winnen voor den overtocht zijner
troepen.
Doch Wittgenstein had zich, terwijl
l'latof het Iransche leger op <le groote
baan volgde, meer naar réchts gericht.
Dienzelfden avond verscheen hij op
de hoogten der Berezina, tusschen
Borizof en Studzianka. sneed den weg
af die deze beide punten verbindt, en
maakte zich meester van alles wat
zich daar bevond. De bende der
achterblijvers die terug naar Borizof
vluchtten, deelden «laar aan Partou
neaux mede dat hij van het overige
van het leger afgescheiden was.
Partouneaux aai zeltlc niet. Alhoe
wel slechts beschikkende ovqr drie
kanonnen en drie duizend vijfhonderd
soldaten, nam hij aanstonds het be
sluit een bres te maken in het vijande
lijk korps, en na zijne toebereidselen
gemaakt te hebben vertrok hij op
staanden voet. Hij had eerst te wor-
Nog de antwoordnota
der Centralen.
Karlsruhe, 2 Oktober. Havas meldt
uit Rome, dat het Vatikaan Zaterdag
middag de antwoordnota der Centraal-
Mogendheden aan den Engelschen gezant
overhandigd heeft. Er zal eene nieuwe
nota van den Paus aan de Bondgenooten
bijgevoegd word«n.
Berlijn, 2 Oktober. Ook de Osser
vatore Romano verklaart in staat te
zijn, te kunnen mededeelen dat hut
nieuws van eene zoogezegde verbaal-nota
welke de Duilsche rogeering, wegens
vredesvoorwaarden, die België betreffen
aan den H Stoel zou hebben laten over
handigen door den Pauzelijken Nuntius
van Munchen, van allen grond ontbloot
is.
Nieuwe voetstappen van den Paus?
Lugano, 2 Okt. Volgens berichten
der Stampa uit Romo hechten do
Roomseho polilieke kringen groot belang
aan het huidige tijdperk der wereldge
beurtenissen. Kuhlraanns verklaringen
hebben grooten indruk gemaakt. Van
den anderen kant houdt men eenen
nieuwen voetstap van don Paus voor
mogelijk.
De Vrede.
Reuter meldt uit Rome, 2 October De
- Giornale d'Italia schrijft In de nota
aan de Entente, waarin de tekst van het
antwoord der Middelmachten opgenomen
werd, deelt de Paus mede dat Hij redenen
heeft om te gcloovcn dat het antwoord
als eene mededceling kan aanzien wor
den van de bereidwilligheid van Duitsch-
land om België en Noord-Frankrijk te
ontruimen. Verder vraagt Hij of Hij aan
DuiLscliland zou verzoeken bepaalde
voorstellen te onderwerpen. De Paus biedt
zich bepaald aan als bemiddelaar.
De Vredeswerking.
Het Entente-antwoord.
Lugano, 3 Oetober. Volgens de
Agenzia Volta zullen de Ententeregeerin-
gen de vredesnota van den Paus niet
langs diplomatische» weg boantwoordeu,
maar eene plechtige verklaring afgeven
over de oorlogdoeleinden.
Geen afzonderlijk vredesaanbod.
Berlijn, 3 Oetober. De staatssekro-
taris van het Buitcnlansch ministerie
heeft de volgende verklaring gedaan,
tegenover eenen vertegenwoordiger van
het Wolffbureel De Russische oorlogs
minister Werchowski had op de St-Peter-
burgsche demokratischc konferencie, in
zijne rede gezegd, dat de Duitsche Rijks
kanselier le Stuttgart verklaard heeft dat
DuitschlaDd bereid is Elzas-Lolharingen
terug te geven aan Frankrijk. Dc gezeg
den van den Rijkskanselier van vóór
eenigon tijd to Stuttgart, zijn algemeen
gekend. De bewering van oorlogsminister
is uitgevonden. Verder had Werchowski
gezegd dat Duitschland zinnens was met
Engeland en Fraukryk eenen afzonder
lijken vrede te sluiten op de kosten van
Rusland, en dozen stemmen hierin niet
toe. Hiermede bepaal ik duidelyk dat
Duitschland geen afzonderlijke vredes
voorwaarden heeft gedaan aan Engeland
of Frankrijk.
De kwestie van Elzas-Lotharingen.
Graaf Hertling bij den kanselier.
De Beiersche minister-voorzitter graaf
Hertling die Maandag voormiddag uit
stelen tegen het glibberige der baan
die vol bagage en vluchtelingen was,
tegen een hevigen wind die vlak in het
gelaat blies en de dikke duisternis
van den ijskouden nacht. Weldra
kwam hij onder het vuur van duizen
den vijanden die de hoogten aan zijn
rechterkant bezetten. Zoolang hij
alleenlijk aan deze zijde aangevallen
werd zette hij den weg voort, maar
weldra geschiedde de aanval ook
langs voren door talrijke en gunstig
geplaatste troepen wier granaten door
al zijne rangen sloegen.
De ongelukkige divisie was op dit
oogenblik verdwaald geraakt in een
diep terrein een lange rij van vijf tot
zes duizend rijtuigen belemmerde al
hare bewegingen zeven duizend ach
terblijvers. huilend van schrik en
wanhoop, wierpen zich als uitzinnigen
in hare lijnen die hierdoor verbroken
werden en van links naar rechts goll-
den. De soldaten, spijts hen in de
wanorde meegesleurdlieten derrmoed
zinken. Zij moesten terugkccren om
zich weerom tc ordenen en een betere
stelling te bezetten, doch bij dit ach
terwaarts manocuver botsten zij op de
ruiterij van Platof.
Reeds was de helft onzer strijders
gesneuveld, en de vijftien honderd
overblijvende soldaten zagen zich in
gesloten door drie legers en eenen
stroom.
('t Vervolgt)
