EDMONDEN BERTHA,
le Jaar.
Nummer
Zondas 7 Februarii 1880.
Buitenlandsch politiek nieuws.
De zegepraal des Harten
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
Abonnementsprijs: g '^Toor defbuiten, *»»™P betaalbaar.
Pit IJS PER NUMMER 10 CENTIMEN.
Men abonneert zich: op alle postkantooren voor den buiten: voor de stad, ten kantoore van het blad,
40, Korte Zont.-itraat, 40, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone, 15 centime»
Prijs der annpncen aokIamlsni 75 oent,mOT
Vonnissen op de (lente lladzijde. HO rerdimen.
per drtil.regel.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschrift e i worden niet terug gezonden.
Nee spe nee nietu.
AALST, 6 Febauari.
Zoo als wij het verleden week schre
ven is M. Gladstone belast geweest een
nieuw engelsch ministerie te vormen.
Niet zonder moeite is de gri jze staatsman
er in gehikt. Wilt hij eenige kans hebben
eenen geruimen tijd aan het roer te blij
ven zoo moet hij toegevingen doen aan
de Iersche partij en zich eenigzins schik
ken naar dén wil van M. Parnell want
het is alleen met de stemmen der Ieren
dat hij de meerderheid in de Gemeente
kamer bekomen kan. De meest in het
zicht zijnde politieke personen der libe
rale partij, zij die Gladstone's medewer
kers waren in het laatste liberaal minis
terie zijn uiterst gematigd en vreezen de
eischen der nationale Iersche partijdaa
rom hebben zij deze maal geweigerd M.
Gladstone ter zijde te staan.
De val van het ministerie Salisbury
heeft bij de Grieken groote vreugde doen
ontstaan.
Het was de H. Salisbury die het initia
tief genomen had van de bedreigingen
der Europeesche mogendhedentegeuover
Griekenland. M. Gladstone is, integen
deel, gekend als een vriend der Grieken
deze stellen dus, met of zonder rede, hun
volle betrouwen in de houding van Enge
land. Tot nu toe, echter, ziet men die
houding, in deze kwestie wel te verstaan
met die van M. Salisbury niet verschil
len. Griekenland» betrouwen ziet men
daaToiii toch niet vallen het kleine land
toont zich maar altijd even Oorlogzuchtig.
Ziet het wel in wat gevaarlijken rol het
speelt
Eerstdaags beginnen de vredesonder
handelingen te Bucharest, tusschen Ser-
bië en Bulgarië het algemeen gevoelen
is dat er de vrede zal uit voortspruiten
Wat aangaat de moeiêlijklieden tus
schen Bulgarië en Turkije, nopens de
Rumelische kwestie, die zijn nu gansch
opgelost Vorst Alexander wordt, voor
een tijdperk van 5 jaren, gouverneur van
Rumelië dit is eene eerste stap tot de
volledige vereeniging der beide landen
De vorst van Monte-Negro doet eene
omreis in Europa, hij vertoeft, voor het
oogenblik, aan het Russischhof. Die om
reis schijnt in verband te staan met de
Balkansche kwestie.
lievige redetwisten zijn in de Pruisis-
sche kanier ontstaan over de verban
ning de Polakken uit het koningrijk het
centrumde vooruitstrevers en de Pool-
sche afgevaardigden hebben zich moedig-
getoond tegenover den Rijkskanselier,
die weerlooze vrouwen, kinderen en
grijzaards, die lange jaren reeds in Prui
sen woonden, over de grenzen heeft doen
zetten. Als antwoord op die houding
heeft hij eene poolsclie vrouw doen ver
bannen die 104 jaren oud was 't Is
schande.
Argus.
In de jeugd ligt de gansclxe toekomst!
zoo zegde, weinige dagen geleden, een
redenaar, bij het lijk van eenen begaaf
den jongeling, die zijne jeugd, zijne
krachten, zijn leven zelfs had opgeofferd
voor de zaak van vrijheid en volksont
voogding.
De waarheid van dit gezegde is duide
lijk voor elkeen die eenigen tijd in het
politiek leven heeft doorgebracht maar
zij wordt, helaas maar al te dikwijls
miskent. De jongheid zelf begrijpt maar
den schoonen en belangrijken rol niet
die zij. in den politieleen strijd, te ver
vullen heeft.
Vooral in ons arrondissement, en wel
bijzonderlijk te Aalst, is de toestand zoo.
De lange jaren strijdeloosheid hebben de
aandaciit der liberale jeugd van haren
plicht langzamerhand afgetrokken en
andere, misschien meer aantrekkelijke
maar min verdienstelijke bezigheden,
zijn nu het voorwerp harer bekommer
nissen. De groote politieke vraagstukken
trekken, in het algemeen, hare aandacht
niet meer op en, zoo zij, in kiestijd, zich
nog eenigzins bij de oudere strijders der
vrijheidschaar voegt, is het om weêr
aanstonds, na de kiezingen, naar spel en
vermaak terug te lceeren en weder
vreemd te worden aan de politieke aan
gelegenheden.
En dan begint zij nog, bijwijlen, de
onwerkzaamheid harer politieke oversten
te kritiekeeren, hun het mislukken hun
ner pogingen te verwijten en doet vaak
de moedeloosheid nederdalen in de ziel
dier vergrijsde strijde rs.
Een wel ingericht leger hoeft zich te
voorzien van een wakker korps verken
ners, scherpschutters die den strijd voor
bereiden, hun leger van 's vijands tegen
woordigheid verwittigen, diens handel en
wandel nagaan, hem op de hielen zitten
en zijne zwakke zijde ontdekken. Dan,
wanneer die taak zal volbracht zijn,
zullen hunne oversten met kans van wei-
gelukken den slag mogen aannemen en
eenige hoop op zegepraal koesteren.
De jongelingen moeten, in het politiek
leger hunner partijden rol van scherp
schutters-verkenners vervullen
Nog eene andere rol moeten de jongheden
op het politiek tooneel spelenzij moeten
nieuw leven in hunne partij brengen, zij
moeten de geloofspredikers zijn van den
vooruitgang; zij moetenzich detolkmaken
van nieuwe gedachten en zienswijzen de
jeugdige geestdrift zal de onverschilligen
opbeuren en de partij eenen stap doen
vooruitgaan op de baan der beschaving.
De oudere, meer gematigd, meer conser-
vateurs uit gemoedsstemming, toornen
den drift der jeugd voor zooveel noodig
in en, uit die samenwerking van jeugd en
ouderdom, komt dan de ware gedrags
regel te voorschijn die de partij volgen
moet.
Die dubbele rol moeten wij, jongelin
gen, begrijpen en hem uitwerken wij
moeten ons inrichten om onze veldheeren
ter zijde te staan en den zegepraal voor
te bereiden. Van ons hangt de toekomst
of
uaar het fransch ran
AUGU8TE VILAIN.
Edmond, nog altijd in den utaat waarin hem
d# menigvuldige glazen gebracht hadden die hij
te Gembloers had geledigd, begon luidkeels te
lachen; zijnen vader beziende, zegde hij, de
schouders optrekkend
Vandaag minder dan ooit, vader gij zult
den vischaan uw lijn niet krijgen
Hoe dat? vroeg de vader, dien Edmonds
antwoord razend had gemaakt.
Omdat mijn besluit ouwederroepelijk ge
nomen is.
De oude Liétard zag zijnen zoon met fonke
lende oogen aan. Met slecht ingetoomden
toorn, zegde hij
Edmo.id, uit loutere vriendschap heb ik ti
eenen raad te geven wekt mijne gramschap
niet op.... Sinds lang reeds hebt gij mijleeren
kennen en....
De jongeling liet den volzin niet voltrekken
af. Zoo wij onverschillig blijven toezien
op den ellendigen toestand waarin de
klerikale heerschappij ons ongelukkig
Vaderland doet verkeeren, indien wij
onze handen niet uit den mouw steken,
miskennen wij onzen plicht en de rede
van ons bestaan. Mogen wij gedoogen dat
zij, wier ganseho leven aan den strijd is
toegeweid geweest, die, met recht, reeds
op rust zouden mogen aanspraak maken,
alleen op de bres blijven staan Mogen
wij hun het verdriet aandoen zich in de
oogenblikken van gevaar afgezonderd te
zien
Heer men de klerikale slang het hoofd
zal ingestampt hebben zullen er nog vele
jaren verloopen en zal het veel moeite
kosten meer dan eens nog zal onze
aanval afgeslagen worden. Daarom, om
den moed niette laten zinken, vereenigen
wij ons, wakkeren wij ons onderling aan
om onzen plicht te vervuiltn, nemen wij
een deel van het werk ten onzen laste en
de vreugde des zegepraals, de eer der
overwinning zal onze belooning, eene
prachtige belooning zijn.
Neanias.
Op Lichtmis heeft er, in de afspanning
De Meiboom eene vergadering plaats
gehad van landbouwers onzos arrondis-
sements. Die vergadering was ingericht
door de landbouwmaafschappii in boven
gemeld lokaal gevestigd al de parson en
zonder onderscheid ran denkwijze, waren
er op uitgenoodigd. Die oproep is ge
daan ueweest in de klerikale bladen de-
zer stad de liberale, Ec Bendergalmten
minste, hadden daaromtrent geene-me
dedeel ing ontvangen wij zijn dan ook
naar de vergadering niét gegaan ons, te
recht, wantrouwende over dit - zonder
onderscheid van denkwijze.
Wij weten dan niet wat er zoo al in die
vergadering is beslist geweest. Maar die
vergadering alleen is reeds een bewijs dat
het ministerie in de landbouw kwestie
zoo als in andere zijne beloften van voor
Juni 1884 vergeten heeft en er, van zijn
schitterend programma slechts bluf en
grootmakerij overblijft. Het ministerie
had de landbouwers hemel en aarde be
loofden wat zien wij gebeuren a't Staats
bestier heeft zoodanig wel de belangen
van den kwijnenden landbouw behartigd
dat onze landbouwers zich verplicht zien
in de vereeniging een hulpmiddel te
zoeken om hunnen zoo neteligen toe
stand eenigszins te verbeteren.
Eenige volksvertegenwoordigers den-
ken een redmiddel gevonden te hebben
in het heffen van inkomrechten op graan
en vee. Vele staathuishoudkundige, en
niet de minst aanzienlijkeachtenmetrede,
die inkomrechten als van geener nut voor
den landbouwer uitstekende landbouw
kundige beweeren dat zij enkel aan een
klein getal landbouwers voordeelig kun
nen zijn en dat het redmiddel elders te
zoeken is. De landbouwkwestie is belang
rijk genoeg opdat wij er nog meer malen
bi j zouden stil blijven en de middelen een.s
onderzoeken die men voorstelt.
Een landeigenaar van de omstreken
En gij, gij kent mij nog niet!.... ant
woordde hij
Zoo wat beteekent zulke eene taal Van
waar komt u die onbeschaamdheid Hebt gij
misschien wat te diep in 't glas gekeken? In dat
geval zal ik u wel weten nuch'er te krijgen.
Toehaast u't is tijd er van door te trekken
Onmogelijk was Edmonds doodbedaard
antwoord.
Deoude Liétardwas tot bet uiterstegedrev n.
Weihoe, ellendige snul, gij wilt in opstand
komen tegen uwen vadergijdie tot niets goed
zijt, «en....
Edmond was eenige stappen achteruit gewe
ken en bleek geworden als een doode. De ver-
rachtende verwijtingen die hem ter oor kwamen
deden de mannelijke krachten in zijn gemoed
Opwellen. Van gramschap bevend zag bij, zon
der oogenpinken, zijnen vader strak in bet aan
gezicht, en riep hem toe
bespot mij niet me.'r, boor 't Is zoo niet
dat een vader zijnen zoon moet aansprekenIk
heb besloten
De oude wilde niet verder meer booren, bij
wierp zich op zijnen zoon, vuurstralen ontscho
ten zi, nen blik, de hevigste gramschap stond op
zijn aangezicht te lezen.
Edmond deinsde haastig achteruit, en, een
overgroo broodmes nemende dat op de tafel lag
riep hij, met eene schorre stem
Sla niet, of er gebeurt een ongeluk.
V rscbrikt bij bet zicht van 't wapen dat
van Namen heeft, uit eigen beweging,
zonder aanvraag zijner pachters, dezen
eeneri afslag van lOper honderd op hun
nen pachtprijs toegestaan.
Die man begreep waar de moeiëlijk-
lieid zat en als oprechte volksvriend re
gelde hij zijn gedrag volgens de omstan
digheden.
Ja, een der middelen die tot redding
van den landbouw dienen aangelegd te
worden is, klaarblijkelijk genoeg, het
verminderen der. pachten, bijzonderlijk
in onze omstreken. In het begin der jaren
1870 beleefde de landbouw nog een
bloeiend tijdstip het waren alsdan nog,
gelijk men zegt, oprechte loeren jaren.
Het was dan ook een tijd van hevige
kiesworstelingen op den buiten (de ge
heime stemming was dan n< g niet in
voege) en, voor een plekje land, waren
alsdan de stemmen te koop de landen
wierden aan zeer hoogen prijs gekocht
omdat de landbouwer alsdan bekwaam was
ook eenen hoogen pachtprijs op te bren
gen. Dan is de landbouw crisis uitgebro
ken de prijzen van graan, aardappelen
en vee zijn afgeslagende pachtprijzen zijn
de zelfde geblevennu zijn nochthaus de
prijzen,die de landbouwer heden nog van
zijne voortbrengselen, buiten weinige
uitzonderingen,ontvangt.merkelijk lioo-
gcr dan over 20, 30 jaren alsdan sprak
men eventwel nog van geenen landbouw
crisis, om de eenvoudige rede dat de
landen ten dien tijde aan eenen gematig
den prijs verhuurd wierden
"Wij herhalen het dus een der midde
len waardoor de landbouw moet gered
worden is de afslag der pachtprijzen.
Maar van dien kant willende groote eige
naars maar niet hooreu de klerikale
barons en graven zouden gaarne op den
ouden voet blijven voortleven en moesten
de pachten verminderen, zij zouden
hunne uitgaven wat moeten inkrimpen en
dat verkrijgt men moeielijk van die gas
ten. En nochthans moet men den land
bouw ter hulp komen Ja, zeggen die
ikzuchtige landheeren, maar het beste
middel daartoe zijn de inkomrechten op
graan en vee het volk zal betalen wat
wij zouden moeten verliezen. En daar de
buitenlieden nog' den moed niet gehad
hebben, zich te ontrekken aan het juk
dat hunne eigenaars hun hebben opge
legd knikken zij ja wanneer deze die
rechten voorstellen en, zonder vooruit
zicht, zonder de zaak nader toe te zien
roepen zij eenstemmig uitdaar is de
redding.
Edmond in handen had, deinsde vader Liétard,
op zijne beurt, achteruit.
Oh Lafaard, schreeuwde hij, gij wilt uw
vader doodon
Ikwil mij verdedigen,antwoorde Edmond.
Het is afschuwelijk uwen zoon te behandelen
zoo als g'j 't doet. Van mijne tederste jeugd af
ben ik geslagen en beschimpt geweest, ik heb,
als een martelaar, geleden (Jij hebt mij steeds
behandeld als eenen hond en, God zij mij
getuige, gij hebt alle gelegenheden gezoélit om
mij met slagen te overladen, juist alsof ik tot dit
einde geschapen was geweestNu, dut ik reed»
meerderjarig geworden benwilt gij mij dwingen
een meisjen te trouwen dat ik niet bemin, en dat
alleenlijk omdat het meisjen geld heeftDe
eerlijkheid is zeer weinig, in uwe oogen, de
deugd niets, maar 't goud, 't goud dat is alles
omdat het uwen hoogmoed kan voldoen, 't Kan
u heel weinig schelen of uw kind gelukkig zij
maar dat zal niet zijn, want deze dien gij straks
voor eenen snul uitmaaktet, de ellendige, de
nietdeugen, zal u heden toon en wie hij is. En
dat de duivel mij hale zoo ik nog langer hier
blij ve.
Met deze woorden liet bij zijnen verwilderden
blik rond zich waren en stak met zulk eenen
forschen stoot bet punt van bet mes in de tafel,
dat deze m tweeën scheurde; dan wierp hij zieli
op het vastwerk, dat op eene andere tafel stond.
-r- Duizend duivels, alles moet door mijne
handen 1 riep hij.
M1' Gitlekens, bestuurder der hofbouw-
scliool te Vilvoorden, in eene voordracht
gegeven in de Liberale Associatie te
Brussel, wees ook op de inrichting van
een degelijk beroeps-onderwijs voorde
landbouwers, als middel om den land
bouwcrisis te bestrijden. Zoo is ook altijd
onze zienswijze geweest nu ontbreekt
ons de plaats om daarvoor meer uit te
wijden Dat is voor de naaste week.
De zaak Bernard-Durousseaux
trekt nog immer de aandacht van het publiek
op zich zij duurt en blijft duren en wordt
er niet te kiaar.lér om. In deze zaak, betwisten
de oude bisschop van Doornijk Mr Durnont en
de huidige bisschop M1 Duronsseaux de schat
van het. bisdom van Doornijk. De kaneunik
Bernard was er mede naar Amerika gevlucht.
Die schat is belangrijk daar hij op ongeveer
5,000,000 franks beloopt, zonder er bij te reke
nen de 000,000 franken der lieeren kaneuniken
en de sommen die in Amer.ka gebleven zijn.
De vraagstukken die door de rechtbanken
moeten opgelost worden zijn de volgende: Heeft
Bernard op een gegeven oogenblik de gedachte
gehad zij nen eigendom temaken van desommen
waarmede hij wegge'oopon was V
Heeft hij dit inzicht ten uitvoer gebracht
Deze zaak vvierd reeds Zes maal voor de
rechtbank van Charleroi geroepen en isopverre
na niet afgedaan.
Mr Bernard heef, vijftien maanden voorloopig
gevang ondergaan en drij jaren rechtsgedingen
voor alle rechtsgebieden.
Eene vraag welke men zich natuurlijk stelt
van waar komt al dat geld in de kassen der
bisdommen en waartoe wordt bet besteed W at
den oorsprong betreft die is gekend. Wat het
gebruik ervan aangaat dit geld wordt aange
wend als leeningen aan behoeftige priesters,
aan toelagen aan klerikale bladen, en bij voor
keur aan het voortvoeren van den scliool-oor-
log.
Naar de stukken in de kamer neergelegd door
den minister van bet inwendig, den goeden
zachteu H' Thonissen, kan men zoo niet volko-
mentlijk, dan toch in de groote lijnen afmeten
de rampspoedige gevolgen der afschuwelijke
wet van 1*81 cU* den dienst van het openbaar
onderwijs gansch in wanorde bracht. Twee
duizend scho'eu zijn er minder, onder dewelke
duizend scholen van volwassenen, misschien
wel de nuttigste onder de scholen, E L honderd
schoolmeesters zijn op de straat ge/ét, elt hon
derd schoolmeesters waarvan het eenige misdrijf
was van op hunnen post te blijven en als goede
burgers hunne medewerking te leenen tot het
uitvoeren der wet van 1*79.
De statistieken van den Hl Thonissen geven
alleen de onderwijzers op waaraan een wacht
geld werd toegestaan. Maar hoeve!eu zijn er
niet die op de straat gezet zijn zonder eenen
centiem schad loosstelling.
Heden betalen de gemeenten twee millioenon
meer dan voorheen. De hervorming die cle
ffchoolonkosteu moest vermindeian kost jaar
lijks twee miljoenen meer aan de gemeenten. En
dit is zelfs het juiste cijfer niet dit lvatsle moet.
een millioen honderd duizend franks meer be
dragen, want de gemeenten bezigen voor hare
schoolonkosten die som die niet is besteed ge-
wee-'t en voor dewelke de gelden gestort en i i
kas gebleven zijn.
Dit overschot der begrooting kwam hiervan
dat op een gedeelte der klerikale gemeenten
de wet van 1879 onuitgevoerd bleef. De begroe
tingen werden gemaakt volgens de hevelen, en
de toelagen werden diensvolgens toegekend
maar de uitgaven werden niet gedaan.
In de hevigheid zijner woede kwam hem
't schuim op de lippen en zijne dogen s- oten
vol bloed hij wierp zich op de tassen, kopen,
teilen, schotels en sloeg er de stukken van op
den vloer.
YJI.
I)e toestemming.
Gedurende dit toonee' was vader Liétard
onbewegelijk gebleven, als aan den grond vast-
gekluisterd. Hij dacht dat zijnen zoon zot was
geworden; hem als een bezetenen te werk ziende
gaan, vreesde hij dat een beweenelijk geval kon
plaats hebben.
In Gods naam, Edmond, houd op 1 huilde
hij houd op Ik smeek liet u.
Bij die bede zijns vaders naderde Edmond
dezen laatslen.nog altijd, in zijn bloedend hand,
het mes houdende
Nu, ja, 'k zal ophouden, zegde hijdaar gij
er mij toe smeekt, nianr Bertha zal ik huwen!...
Mijn erfdeel moet ik hebben 1 Mijnen wil zal ik
doen, om den duivel, of het gansclie dorp moet
door mijne handen 1... Ik hen reeds oud genoeg
om mij man te toonen en, kost wat kost, zal ik
mijn lot aan dat van Bertha verbinden 1
Doet al wat gij wilttrouwt roet wie gij
't begeertneemt hier alles wat u toekomt, maar
om de liefde Gods stelt tocli een einde aan dit
tooneel 1
Zweert gij mij toe te steiumeu in al wat ik
u vin ag riep Edmond.
VROUWENPORTRETTEN.
VI.
Ja, ik zweer liet u.
Goed 7.00, besloot de jongeling, het mes
verre van zich werpende.
Dan ging li j 111 ar de keuken zijne wonde
uitwasrehen en vermaken, daarna ging 11 ij. op
een 11 t iel, induime en.
Zijn vader zag hom, zonder spreken aan. II j
be; reep dat. zoo de handelwijze des jougeliims
wat diMtig wa gev.eest, zijne eigene manier rui
ban Ie cd hein daartoe had ge bra lit en lnj toch,
alles wel ingezien, gelijk had.
Wijl vader en zooa aan 't wisten waren en
gansch het huis over hoop zetteden, waren do
geburen voor de venster van Li t mi's woning
die uitgaf op de traat. toegestroomd en waren
getuigen geweest van het lievig tooueel dat daar
plaats greep.
Eensklaps kwam de oude grootmoeder, met
een, door den schrik ontsteld gelaat, de kamer
binnengestormd.
Een gehuur was haar,wijl zij, hij hare zus'er,
in liet dorp, een bezoek was gaan brengen, den
toegang der zaken gaan hekend maken, zeggende
dat de brutale Liétard bezig was zijnen zoon te
vermoorden.
Ach! mijn God, mijn God! riep zij, al die
gebaren voor de venster ziende staan wat is er
dan toch aan onzen Edmond overgekomen
Oh 't is gedaan, goede buurvrouw, zegde
iemand uit de menigte maar 't is er toch een
oogenblik nog al erg gegaan.Ga spoedig binnen,
anders konden zij 't spel hernemen. T'<rv<lg.
c i»
S_'
O O O
c>a i» trtaftfct rnx ,-W «üf-
WatscheellhetF, lief meisje, of men F liavtoflief heeft,
Wat scheelt de wereld U, begaafde dichterziel
Haarzwaddcrapog zal nimmer uw rein gemoed hezoedlou
Of F den moed doen zinken, die nimmer F ontviel.
Gij zijt de waarin id,meisje,een2 eedlebruiildeg ger-etr-s.
En bitter is het leven, dat F de wereld maakt
Omdat uw krachtig woord het onrecht wil bestri jden,
Omdat gij row geweld en Waan en domheid laakt.
