3^
EENE VLUCHT
uit Siberia
Ie Jaar.
Nummer 40
Zondag o Oclober 1880.
Abonnementsprijs
lil ERA AL WEEKBLAD Y UOR
5 fr. voor de stad.
5 fr 50 voor den buiten,
voorop betaalbaar.
VRIJS PEE NUMMER 10 CENTIMEN.
Men abonneert sickop alle postkantooren voor den kuiten: voor de stad, ten kantoore van het klad,
40, Korte Zout straat, 40, Aalst.
Gewone, 15 een Liman Hrnkreael
rijs der anncneeii Reklamen, 75 eentimen
Eo.nn.lssn op de derde bladzijae, oO centimen.
Men maakt melding van elk v\erk waarvan een exemplaar aan het klad gezonden wordt.
Handschriften worden niet. terug gezonden.
Nee spo nee metu.
AALST, 2 OCTOBER.
De samenwerkende beweging.
Men weet dat het Cabinet Gladstone
zich vurig had bekommerd met de be
trekkingen tusschen het kapitaal en den
arbeid, Het had, onder andere een bureel
van het werk ingerichtgelast met het
inzamelen van al de nuttige inlichtingen
over het geen omgaat zoowel m Enge
land als in het buitenland,
Met het zelfde gedacht had het depar
tement. van Buitenlandsclie zaken in den
loop der maand April laastleden, zich
gewend tot de Engelsche gezanten te
Parijs, Berlijn, Weenen,Horna, Brussel,
I)eu Haag, Stokholm en Washington,
hun vragende het duidelijkst mogelijk
antwoord te geven op de volgende
vragen
r in welke mate en op welken voet
zijnde samenwerkende magazijnen on
der de werkende klas ingericht
„Zijn zij ingericht door de werklieden
alleen, of dank zij eene overeenkomst
tusschen meesters en werklieden
Hebben zij, onder een Commercieel
oogpunt, gehikt en in welke mate zijn
zij de werstakingeiï en ander oneenig-
lieden te keer gekomen
n Zijn er voorbeelden aan te halen
van samenwerkende genootschappen
die, met hunne eigene hulpmiddelen
voordeelen hebben opgeleverd voor het
maatschappelijk verkeer voor opvoe
ding voor vermaak
Zijn er samenwerkende stelsels die
aan de w erkende klassen betere wonin
gen verzekeren t
v Wordt de landbouw bij middel (lei
samenwerking uitgeoefend en geschiet
zulks met goeden uitslag V
Zijn er gevallen dat de visschers- en
de schippersnijverheid uitgeoefend zijn
geweest bij middel van liet samenwer
kend stelsel.
De antwoorden op die zeven vragen
zijn allen op het Foreign Office toegeko
men en men heeft ze vereenigd in een
d jcument dat men aan de beöordeelin_
van het Parlement heeft onderworpen
Wij laten er een beknopt overzicht van
volgen.
In Frankrijk heeft liet samenwerkend
stelsel met het doel den prijs der levens-
benoodigheden te verminderen, weinig
stand genomen. Te Parijs bestaat het
bijna niet en te Lyon heeft het zich wei
nig ontwikkeld. Te Grenoble bestaan er
verbruikingsgenootschappen door men-
schenvrienden gesticht en wier winsten
tot een liefdadig doel besteed worden,
zoo als zijn kostelooze geldleaningen,
enz. De samenwerkende vleeschouwerij,
te Parijs door Al. Cernuschi gesticht,
heeft fiasco geleden de werklieden heb
ben er zich niet bij aan gesloten.
Te Lyon integendeelzijn het de
werklieden die verscheidene samenwer
kende magazijnen hebben gesticht en
9
NAAR HET P00LSCH
van
lYuiiu Piolrowsld.
11. DEEL
Do Vervoering naar Sibs ië en het
b irmslingsleven aldaar.
het zijn zi] ook die, zich aan hnnwerk
vorklee vendo. het een duurzaam bestaan
hebben verzekerdDe eerste poging had
over een dertigtal jaren plaats men is
ze verschuldigd aan vier-en-t wint ig werk
lieden die in gemeenzaamheid een vat
olie kochten. De goede uitslag dien zij
verkregen moedigde andere onderne
mingen aan en in 't vervolg had men sa
menwerkende kruidenierswinkels, brood
en banketbakkerijen, wijnwinkels, ko-
lenmagazijnen die allen wonderwel
vooruitgingen, zoodanig dat de er-
ïigde werklieden van Lyon ee
lansioirfikas en twee scholen had kunnen
stichten, toen liet keizerlijk goeverne-
menthun vorplichtte hunne werkzaam
ïeden te staken. Op andere plaatsen zijn
de vereeningen dooi' de deelgenoten zelf
in liquidatie gebracht ten einde des te
eerder onder hen de kastedeelen. Overi
gens zijn er de vrouwen in het algemeen
vijandelijk tegen gestemd omdat zij
en crediet verleenen en dat men er
niet afdingen noch praten kan. Dit is
vooral waarheid tc Parijs. De bankbreuk
van de Bank van het Werk, in 1868,
bracht weeral oenen hevigen slag
de samenwerkende verecnigingen toe,
zooals ook de Fransch-Duische Oorlog
en de Commune. Op onze dagen nog,
ondanks de aanmoedigingen van wege
de meesters, vindt de samenwerking tal
van tegenstrevers onder de fransche
werklieden. Zij brengen tegen haar in
dat zij ikzuchtigis en niets anders beoogt.
dan kapitalisten in liet klein te maken.
Weinige voorbeelden van toepassing dei
samenwerking aan werkmanswoningen
zijn voorhanden toegepast aan den
landbouw is zij onbekend. Nochthans
zij bijna al de viSsclierijën volgens de
samenwerkende beginselen ingericht
In Duitschland is de toestand gansch
verschillend. Pe samenwerkendegenoot-
schappen van verbruik bestaan er in
groot getal en hot meerendeel leveren
eenen winstgevenden uitslag op. inte
gendeel zijn er om zooMe zeggen, geene
voortbrengings maatschapijënondanks
de pogingen door verlichte philantropen
gedaan met behulpzaamheid fan genoeg
zame kapitalen. De toepassing der sa
menwerking op het ouderwijs is ook
in zekeren zin onbekend en dat zal men
ligt begrijpen in een land waar het on
derwijs verplichtend is. Wat aangaat de
maatschappelijke betrekkingen en hét
vermaak vind men zeel-menigvuldige
gevallen van toepassing. Men past ze
ook langs om meer toe om velden waar
de te doen verkrijgen.
In Oostenvijk-Ilongnrië is de vooruit
gang der samenwerking merkwaardig,
bijzonderlijk wat aangaat de volksban
ken. De eerste samenwerkende maat
schappij telde, bij hare stichtingin 1865
26 léden heden 3,796.
In Italië ook verbetert de toestand
van dag tot dag. Alen telde, er in decem
ber laatst 423 volksbanken en over een
zestiental jaren bestond er, in het Zuiden
van dit schiereiland, slechts een enkele
dier nuttige instellingen
In Holland is de vooruitgang minder
tastbaar en de samenwerkende beweging
is er nog ié de eerste beginselen. Uitge
zonderd eenige spaarniaatschappijènzijn
er de genootschappen, t zij van ver
bruik, 't zij van voortbrengst, in onbe
duidend getal
In Zweden is de beweging gevoeliger.
Het meerendeel der groote steden bezit
ten hare samenwerkende maatschapijën
nagebootst op de gelijkolijke instellin
gen van Engeland.
Zonderling genoeg In de\ ereenigde-
Staten heeft de samenwerking niet erns-
tigkunnen stand nemen. De proefnemin
gen zijn er zelden en bijna alle ongeluk
kig geweest ten minste wat aangaat de
maatschappijen van verbruikbijzon
derlijk te New-York. Eventwel zijn op
andere plaatsen van bet land de samen
werkende maatschappijenvoor wer
kerswoningen, talrijk alsook de Volks
banken. De maatschappij ën van voort
brengst, of liever van winstverdeeling,
hebben zicb ook tamelijk sterk uitge
breid.
Het verslag spreekt gunstig over het
geen in België is gedaan. Het doet de
ontwikkeling uitschijnen der verbrui-
..ings genootschappen en der volksban
ken onder andere van die van Luik, de
oudste van alle maar het betreurt dat
de samenwerking zich niet meer tot den
landbouw heeft uitgebreid
In één woord in dit document dat wij
met ter haast komen te ontleden vindt men
jijzonderhëden van het grootste belang.
Het ware te wenschen dat liet belgisch
staatsbestuur het voorbeeld volgde van
liet engelsch en op hare beurt deed in
lichtingen nemen die van het grootste
belang zouden zijn voor deweïkers-com-
missie. Ons diplomatisch korps zou daar
eene gelegenheid vinden om blijken te
geven van zijne bekwaamheid en zijne
schranderheid; zijn werk vergeleken bij
het engelsch doe ment zou eene vaste
basis opleveren om te kunnen oordeeleü.
over de waarde van hetgeen in den
vreemde wordt gedaan. (Etoile Beige).
Omdat die onderwijsgestichten profes
sors tellen die vrijzinnige gedachten
koesteren doemt het Land die scholen
en klaagt ze aan als bezield met eenen
geest van vrijdenkerij, van ongeloof.
Dat in onze middelbare scholen de
leeraars tie wetenschappen onderwijzen
en hunnen tijd niet verspillen met aan
hunne leerlingen heilige legenden of de
levens der heiligen te vertellen, dat zij
niet gestadig met den catechismus en de
gewijde geschiedenis in het hoofd loo-
pen, dat doen ze wel, en daarom zijn de
wereldlijke scholen verre boven de pa
ters- en nonnenscholen te verheffen. De ou
ders en de geestelijkheid zijn beter op de
hoogte om, in vertrouwelijke onderhan
delingen, aan de jeugd van Godsdienst te
spreken men zendt de kinderen ter
school opdat zij aldaar eenen zekeren
schat van wetenschappen zouden opdoen
en eené de gelijke opvoeding genieten.
Nu zal men ons op werpen dat zonder
godsdienst eene goede opvoeding onmo
gelijk is. Die denkwijze deelen wij in
zekeren zin, maar tusschen godsdienst,
zooals het de eene, en godsdienst, zooals
het de andere meenen, is er een hemels
breed verschil.
De godsdienst zooals hij door liet
T.and wordt begrepen bestaat in blind
vooroordeel en schandelijk bijgeloof en
heeft niets bewaard van het verhevene
van het schoone van Christus leer. En
cycliek en Syllabus zijn er het symbolum
en het evangelie van, en de gevolgen
onverdraagzaamheid en onderdrukking
der massa door adel en geestelijkheid.
Die godsdienst is niet ineer een god
delijk werk, maar het werk van men
schen die er een middel in zoeken om
hunne eerzuchtige plannen uit te voe
ren. Die godsdienst dient maar al te
dikwijls als dekmantel waarmede zekere
schijnheilige persoounaadjeshunneschan.
daden bedekken te Aalst zien wij zulke
mannetjes des morgends in de kerk den
pilaarbijter spelen en den avond te
Brussel, met hunne maitresse ronddwij-
len 't was ook onder den dekmantel
van godsdienst dat Langrand zoovele
onzer buitenlieden ruineerde, dat zoo
vele kristelijke notarissen met het geld
Het staat nu vrij, aan het Land van
Aalst, aan dien Godsdienst den naam te
geven dien het wil vrijdenkerij of on
geloof wij zijn innig overtuigd dat dit
de ware Cods dienst is en die alleen,
niet de kwezelarij en pilaarbijterij tot
grondvest moet dienen eener degelijke
opvoeding.
A.Z.
Vl'slelling' van Ai. Ronvaux.
Het is zeer waarschijnlijk dat M. Ron
vaux, bij de gedeeltelijke kamerkiezing
die eerlang te Brussel zal plaats hebben,
de kandidaat zal zijn der vereenigde
brusselsche liberalen, ten minste indien
de Liberale associatie, met EeronenJan-
son zich wijs wil gedragen en een
weinig' wil zwijgen over haar radikaal
programma immers het geldt alleenlijk
te protesteeren tegen de onwettige en
hatelijke handelwijze van het ministerie,
een terrein waarop alle liberalen zich
kunnen vereenigen.
De Vakantie is ten einde, de ouders
moeten nu den keus doen der scholen
waar zij hunne kinderen zullen zenden.
Die omstandigheid geeft in het Land
van Aalst aanleiding tot een artikel over
de scholen.-
Dit artikel heeft voor bijzonder doel
den kruistocht te preken tegen de offi
ciële onderwijsgestichtenbijzonderlijk
tegen onze staatsmiddelbare scholen.
Wij weten welken diepen haat het fa
natiek blad in het hart draagt tegen al
les wat niet bedekt is met den stempel
der zuiverste kwezelarij, tegen alles wat
niet slaafsch onder de voeten ligt der
overdrevendste dweepzucht
hunner klanten weg liepen.
Dat men zul leen godsdienst, als leiden
de tot schijnheiligheid en misvorming-
van hart $n ziel, uit het Onderwijs ver
banne, geen enkel goed redeneerend
mensch zal dit euvel op nemen en de
II. II. professoren hebben gelijk hem te
verfoeien.
Maar vast blijven zij gehecht aan den
waren godsdienst, ontdaan van bijgeloof
en dweeperij zoo als Christus hem heeft
onderwezen, zooals het evangelie hem
aanleert, dien godsdienst van liefde en
vrede, zoozeer helaas door eene mis-
denkende geestelijkheid verbasterd, die
geene vervolgingen kent en den men-
schelijken geest in geene boeiën zoekt
te slaan.
Hopen wij dat de kliek .Janson het
spel niet zal helpen verbrodden.
Dagelijks en van alle kanten komen er
talrijke bewijzen van sympathie bij M.
Ronvaux toe. De Liberale Associatie en
de Liberale Jonge Wacht van Aalst heb
ben ook eene protestatie gezonden.
Morgen heeft de betooging te Namen
plaats men verzekert ons dat de
Aalstefsche liberale partij er nog al wel
zal vertegenwoordigd zijn.
Afilitaii'e
Lr wordt verzekerd dat in het ont
werp aangaande de ï'ecruteerir.g van het
leger dat dooi' M. (VOultremont in de
Kamer zal voorgesteld wordende in
voering voorkomt van een militairen
taks, te 1 etalen door al degenen die, het
zij gelijk voor welke reden, van den
militairen dienst ontslagen zijn.
Volgens de Etoilezou het ministerie,
in eene zitting verledene week gehou
den, besloten hebben zich te verzetten
tegen het wetsvoorstel om den persoon
lijken dienstplicht in te Voeren.
I.
Hot is ooli (Iöp bij /onderste voorrecht 011 van
den Adel, in Ru-slaud, vrij te zijn van lichame
lijke kastijdingen en, m geval van vervoering
naar Siberië, de re s niet ie voet e;i in tocht te
moeten doen. Dank zij dus aan den t w a die
mij edobuau deed geboren worden, kende ik de
gewone verzwaringen niet, aan eene veroordee-
fiü'/ nis de mijne eigen, verzwarrairi' die zijn;
de knoet de pletha en do reis in tocht daar
eventwel een groot getal mijn w landgenoten
die lichaamsstraffen heuheu ondergaanzoo
a's op mij ook die straffen kond u opgei egt wor
den eens dat ik tot mijne bestemmingsplaats
zou gekomen zijn (alsdan namen, volgens het
vonnis, mijne voorrechten van edelman een
einde) zal ik omstandiglijk eenige bijzonder
heden, rakende dit treurig onderwerp, doen
kennen.
I)e knoet is eene lange smalle lederen rmm,
in eene zekere olie herkookt en met n etallisrh
vijlsel overvreven.
Alzoo bereid, wordt de riem uitnemend hard
en zwaar doch, alvorens de riem hard gewor
den zijplooit men de twee met inzicht scherp
gemaakte boorden op zich zeiven derwijze- dat
zij eene groef vormen op gansch de lengte van
den riem, bij uitzondering nochthans van het
uiteinde dat men slap laat om rond de vuist
van den strafuitvoerder te kunnen gerold wor
den aan het ander uiteinde is een klein ijzeren
haak vast gemaakt. Vv anneer de knoet op den
naakten rug van den patiiu te rechte komt
valt hij met den ho len kant op het vel datdoor
de boorden van het marteltuig a's niet een mes
wordt doorsnedenWanneer de riem aldus in
het vleesch is vastgeliakt or ,t het door den
strafuitvoerder niet h-s gemaakt maar horizon
taal tot hem getrokken, zoodat hij bij middel
van het haakje lange bandjes vleesch mede-
trekt.
Wanneer de beul niet uitgekocht is en gewe
tensvol zijne taak volbrengt, verliest de ter. ch'-
gestelde na d m derden slag alle bewustzijn, eu
hij wijlen bezwijkt hij na den vijfd m slag. Eev
oekasè van Peter, de Groote heeft het maximum
der slagen op honderd en eon gest -ld maar
zelden gaat men zoo ver ten ware men de dood
wilde te weeg brengen. Merken wij ook nog
AL I >oiif ïih aan 't work.
Ontelbaar zijn de nieuwigheden die
de reserve-minister Pontus heelt inge
bracht. Ter gelegenheid der afrekening
van de milicianen dei' klas van 1876,
heeft hij nogmaals iets nieuws uitge
dacht, dat maar in het geheel niet in
den smaak valt der belanghebbenden.
Minister Pontus heeft namelijk be
slist, dat die milicianen niet meer zooals
die der vorige klassen, hunne kleederen
zouden terug bekomen. Deze moeten nu
in bet depot geschat worden en de waarde
er van aan de belanghebbenden uitbe
taald worden
Nu, het schijnt dat die schatting op
eene bijzonderheid aan in de russische wet,
het getal der knoetslagen moet altijd oneven
zijn. Het schavot waarop de patiënt wordt ge
plaatst noemt men ju het russiseli eene merrie
Kohyla'tis eene schuins liggende plank
waarop men den man, den rug bloot, vast
maakt daar het hoofd stevig op den boven- ten
en de voeten op den oudersten kant zijn gedrukt
en de armen gebonden zijn derwijze dat zij
de plank omvatten, wordt alle- beweging onmo
gelijk. Nadat men het voorschreven getal sla
gen heel't toegediend, maakt men den ongeluk-
kigen los en doet men hem, op de knieën de
straf van het merk ondergaan.
Het zijn de letteren ror (dief, misdadiger,) in
den vorm van ijzeren punten op eenen stempel
gesneden dis de beul hem i i het voorhoofd
en in de beide wangen d-ukt. Terwijl het bloed
vloeit, bestrijkt meu de wonden met eene zwarte
stof in wier samenstelling ook het jachtpoeder
komt. Wanneer die wonden genezen zijn neemt
het merk renp'blauwachtige tint. aan en blijft
gedurende het gansche leven bestaan. In Sibe
rië heb ik een onberekenbaar getal personen
aangetroffen die het driedubbele merk ror op
hun"wezen droegen. Ik geloof nochthans dat de
vrouwen uiot onderworpen zijn aan die s ral.
in allen e vaüe heb ik r geene enkele gezien
di' het driedulib.de tcckon droeg.
De plclc. die men zoo dikwijls, en ten vnor-
re'hte, met den knoet verward, is een minder
I weed foltertuig. Hot zijn drie ledereu riemen
aan wier uiteinde looden halletjes zijn vastge-
i maakt, het andere uiteinde draait de beul rond
zijnen arm. Volgens de wet moet dit werktuig
vijf tot zes ponden wegen. Als hei op d n naak
ten rug van den lijder terecht komt is het alsof
ei drie stokken op neder vielen. Het rukt het
vleesch niet af zooals de knoetmaar het vel
barst onder de slagen, die den ruggraat en de
ribben bezeeren eu ook al hij wi, len, volgens
men mij gezegt heeft, de ingewanden van hunne
plaats rukken. Deze die een zeer groot getal
p'eteslageh hebbe onderstaan worden doorgaans
door de tering aangetast. Om zich meerdere
ki'icht t.e geven doet de beul eeuou sprong,
loopt en slaat slechts wanneer hij bij de merrie
komt. ik geb gezegd dat men den beul kon
omkoopen in dit geval tracht hij met den klei
nen vinger niet op dit werktuig te drukken en
dit is genoeg om de kracht van den slag te bre
ken, zonder de aandacht van den officier op te
wokken. Eventwel, indien het getal der slagen
aanzienlijk moet zijn, wordt de beul omge
kocht om uit alle zijne krachten de eerste slagen
toe te dienen, bij voorkeur op de rib en, ten
einde een spoediger einde te stel en aan het
leven en het lijden van den veroordeelde.
Een derde tuchtigingsstelsel is ne défilé
{fikror SW'èï.JGewoonlijk wordt die strai op de
soldaten t egepastnochthans hebben ze vele
m iner land-, genoten oudergaan na staatkun
dige veroordeelingen, Om ze toe te passen
neemt men lange versch afgesneden stokken die
men eenige dagen in het water legt om ze slap
per te maken.
Soldaten stellen zich op twéé rijen, eenen
tamelijk grooten afstand tusschen zich latende,
ten einde uit alle hunne krachten te kunnen
slaan zonder zich onderling te hinderen. Naakt
tot aan de middel, gaat de veroordeelde tus
schen de rf ëu di,er de kolf wordt vastgehou
den door eenen soldaat die hem leid. H ij stapt
langzaam voort terwijl de roeden hem op rug
en ha's vallen. Wanneer hij in bezwijming valt
wordt hij opgeraapt. Een oekase van Peter den
Grooten stelt het. maximum der slagen vast op
twaalf d lizend maar zelden geeft mm er meer
dan twee duizend in eens ten zij men een ioor
beeld wilde geven.
Gewoonlijk draagt men den patiënt, na twee
duizend slagen, naar het ziekenhuis eu, wan
neer hij van zijne wonden genezen is, ondergaat
hij het overige zijner strai.
Ilet, is slechts na dat hij een weinig zijne
krachtenen zijne gezondheid in het krijgshos
pitaal heeft hersteld, dat de patiënt naar eene
der verschillige hoofdplaatsen van het keizerrijk
wordt gestmud. Wanneer aldaar een zeker ge
tal veroordeelden vereenigd zijn, rangschikt
men ze volgens de tegen lnin uitgesprokene
straf, 't is te zeggen tot de enkele verbanning
(poesétémié.) 't zij tot den dwangarbeid tutor
qa aldus gerangschikt, verdeeld men ze in
'tochten {party6) van twee honderd vijftig ten
hoogste en honderd ten minste.
Zoodra zij gevormd zijn zetten de toch
ten zich op reis naar Siberië en de tijd die
zij aan die i cis bes eden i eene der grootste
folteringen van dit droë.ig bestaan.
(Wordt voortgezet.)
1®
