EtBERICH 1
Nummer 51
Zondag 19 December 1880.
Aan onze Lozers:
Ie Jaar.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
6 fr. voor de stad.
Abonnementsprijs j 6 (r 60 T00r den i
voorop betaalbaar.
PRIJS PER NUMMER 10 C EN TIMEN,
Men abonneert zich op alle postkantooren voor den buiten voor de stad, ten kantoore van het blad,
40, Korte Zoutstraat, 40, AaJ.it.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone, 15 centimen
Priis der annoncen par drukreyel.
1 uu afifiuiioLii Eeklameil) 75 centimen 1 a
Vonniss'n op de derde bladzijde, 50 centimen.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan Iet blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, 18 DECEMBER.
De personen die een abonnement
op 1 >cn 1 Jondei'galm zou
den nemen voor liet jaar 1887, zullen
van heden af tot nieuwjaar het blad
kosteloos ontvangen,
Het eerste jaar van ons bestaan spoedt
ten einde. Met zekere zelfvoldoening-
durven wij op onze afgelegde loopbaan
terugblikken, omdat wij gelooven, in de
mate onzer krachten, getrouw te zijn
gebleven aan ons programma en onze
beloften. Die terugblik zal ons aanspo
ren om op den ingeslagen weg voort te
gaan en, voor zoo veel mogelijk, naar
verbetering*en volmaaktheid te .-breven.
Wij zullen meer om meer onze krachten
toewijden om onze lezers op de hoogte
te houden van alle in- en buitenlandsche
gebeurtenissen, van handel, nijverheid,
landbouw en kunsten. V at wij reeds dit
jaar, ter gelegenheid der junij kiezingen
en van 'twerkenkwest,deden zullen wij,
met het nieuwe jaar, meer om meer uit
breiden wij zullen, in afwachting dat
ons blad tweemaal ter week, in het zelf
de formaat, kunne verschijnenwan
neer bijzondere gebeurtenissen de al-
gemeene aandacht op zich roepenonze
abonnentendoor een buitengewoon num
mer van ons blad op de hoogte trachten
te houden.
Dit zal van onzentwege eenige opoffe
ringen eissclien, voor de welke de gene
genheid onzer lezers en liberale vrien
den ons zal instaan.
De Redaktie.
Ons bestaan.
Het. Land van Aalst zegt in zijn num
mer van Zondag dat liet in t kort gaat
toouen wie ons blad in 't bestaan en in
't leven houdt.
In 't kort.... waarom niet seffens
of meent het Land misschien dat wij
ons ooit geschaamd hebben te zeggen
wie wij zijn en wat wij met onze uitgave
bedoelen
Wij zullen onzen gewijwaterden te
genstrever voorkomen in zijne verkla
ringen, opdat hij zich niet misgrijpe.
Wie ons doet bestaan Wel de ver
ontwaardigde liberale partij en zelfs een
deel aalstersche catholieke burgers die
het gezeever en het gesnap van onze
twee jezuïetenbladen beginnen beu te
worden, en wat beter willen op de hoog
te gehouden worden hoe onze landhuis
bazen de stadsbelangen behartigen
en met onze penningen omspelen. Man
nen die willen klaarte in de doos hebben,
en vrij en vrank zeggen en denken wat
hun op het hart ligt en wat de stad voor-
deelig of nadeelig is.
Wie ons aan 't. leven houdt -
diezelfde liberale partij die hier
krachteloos niet is als het Land het wel
meent. Zijne booze uitvallen zijn er ird >-
ren zondag in zijne heilige artikels ge
tuige van.
Hoe wij bestaan en leven O wij weten
wel dat het Land geenen oogenblik zou
aarzelen om ons het leven te onttrekken
en ons te vierendeelen indien het in zij
ne macht was. Is het de politiek dier
godsgenadige pers niet, ons in handel
en wandel te beuadeelen, ons en allen
die van hare opinie uiet zijn of niet schij
nen te zijn, want schijnheiligheid is voor
die schr ij velaars genoeg dat is meestal
hun beste stieltje.
Wie ons ondersteunt O, man
Gods, hot zijn de jezuïeten niet Maar
het zijn een aantal vrienden en vrijge-
zinde burgers uit het arrondissement,
die het fanatismus en de onverdraag
zaamheid hunner pastoors en pilaarbij
ters meesters onzer dorpen willen
bevechten door kenbaar te maken hoe de
godsdienstijver van onze gemeenten
eene ware bel gemaakt heeft, die ons
willen doen zien welken oorlog en welke
moeilijkheden men berokkent aan de
buitenlieden die zich veroorlooven nog
een greintje gezonden wil en vrije ge
dachte te bezitten.
Het zijn mannen van moed die opstaan
tegen den toestand waarin heden het on
derwijs der dorpen vervallen is en dat,
daar het aan alle toezicht onttrokken is,
van onze arme arbeiderskinderen een
slaeh van cretins, van onnoozelaars zal
maken, zooals de catholieke representant
De Decker het eens voorzeid heeft.
Het zijn mannen die met leede oogen
zien, dat wij met een gouvernement
behebt zijn dat een grootste deel van
staatsinkomsten in de bodemlooze kas
ten der geestelijkheid smijt, terwijl
hoogdringende welkenen hervormingen
zouden moeten uitgevoerd worden.
liet zijn mannen die weten dat Belgie
op dezen oogenblik voor twee verschrik
kelijke gebeurlijkheden staat die wel
licht niet lang meer zullen uitblijven
de eerste is de sociale omwontolingsvloed
welke van uit de laagste volksklassen
steeds hooger en hooger opborrelt de
andere is de buitenlandsche oorlog die
staat los te barsten, en waarmede onze
onafhankelijkheid en de toekomst van
het Vaderland heel hachelijk op liet spel
zouden kunnen staan. Eu daarom hou
den onze ondersteuners niet op in ons
blad de burgerij te verwittigen tegen
den schok en alle mogelijke redmiddelen
aan te wijzen om onzen val, door de cle-
ricalen bewerkt, te keer te gaan val
waarmede onze meesters zich weinig be
kreunen, omdat zij alleen voor oogen
hebben hun behoud op de kussens en
het goed en gemakkelijk leven derpries-
ters, paters en nonnen.
Wie ons ondersteunt Het zijn on
ze geërde abonnenten die wekelijks in
grooten getale aangroeien en ons stoffe
lijk en zedelijk aanmoedigen voor de
taak welke onzi mannen op zich geno
men hebben, en die alleen bestaat in het
welzijn der stad en van het arrondisse
ment te behartigen en te verdedigen te-
g de laffe aanvallen onzer klooster
gazetten, kwezelachtige schimpen, welke
voor masker een soort van godsdienst
dragen die niets is dan een schandalige
kerkwinkel, waar men bij gereede be
taling: nog schandaliger bediogen wordt.
ingelicht
wel
zoo
Nu dat het Land eenigzms
is wie ons ondersteunt en wat ons in le
ven houdt, denken wij zijne taak verge
makkelijkt te hebben voor zijne artikels
die het in het kort.... moet voortbren
gen en waarin al onze opstellers, allen
ventjes zonder tel, met naam en toenaam
zooals in liet framagonsboek zullen aan-
geteekend staan. Dat zal 'ne lijst zijn.
Dat gaat 'ne slag geven
zondags, en bij onze jubiU's, op ou/.e predik
stoelen de zuivere en zedelijke waarheden hoo-
ren die Christus over negentien eeiwen bi,na,
gesproken en geleerd heeft
Gaat en onderwijst
Brengt de broedermin onder de volkeren
Bemint uwen naaste alsu zeiven, en weest
rechtvaardig.
Ja, gaat en onderwijst want de grootste
misdaad welke een inenseh aan zijnen even
naaste kan toebrengen, is hem het brood des
geestes, dat is te zeggen bet onderwijs weigeren.
I)it brood is wel zoo noodzakelijk als dal.
des lichaams. De berooving van dergelijk voed
sel heeft voor den geest zulke erge! ijke gevol
gen als ma' gel aan kost voor het lichaam.
Zonder onderwijs is het onmogelijk het ver
stand te ontwikkelen liet kwijnt, het verteert
en eindelijk het sterft dan geheel uit.
In het pasgeboren kind van den anre zooals.
in dit van den rijke ligt eene klein voor ont
wikkeling, een erfdé'el en een recht dit de
maatschappij aan het eene en aati het andere
moet vo'maken,
Wij hadden verwacht dat de paters uit den
jubile om daarover eemge sermoen u zouden
gegeven hebben.
Gaat en onderwijst Deze waarheid had de
liberale pertij van 1879 begrepen, en z:j heeft
de grootste op ofte.ingen gedaan om het onder
wijs onder de volksklas -eu te verspreiden.
Volgen onze clericaleu hierin het woord van
Christus
Noen, zij doen geheel het tegenovergestelde.
Onze volksklas wordt uiet alleen wei tig oüder-
wezen. maar daarenboven slecht o ui r.vexe.i.
Lezen, schrijven kunnen, en de cathocisums van
buiten opzeggen, is genoeg voor hot werkvolk?,'
zeggen de elerikaleti. liet is om deze red n dat
zij ons vrijzinnig onderwijs bevechten en dat
zij hunne scholen toevertrouwen aan oude vrou
wen, kosters, vuile broer ens, koewachters en
zelfs aan oud- veroordeelden, gelijk het scliool-
eukwest het maar al te wel bewezen h eft.
De clerikalen maken ons voor slechterik'ken
uit hd Land heeft nog vele lievere lama-
miugen als wij beweren dat de catechis nus
het verstand onzer kinderen niet kan ontwik
kelen en dat de moraal, de ingevi g van het
gezond geweten, gesteund op de wetten en de
noodwendigheid des vooruitgangs der eeaw,
alleen licht en welstand m let leven moeten
brengen, en dat ee* natuurlijk ön ier ieht al
leen den werkman van bale kan zijn.
Wij dachten dat du paters, naar aanleiding
van bat congres te Luik daarvan wat min of
mee zouden gehandeld hebben. Maar onze
kJrkninnuen zijn vijanden van alles wat natuur
lijk. wat redelijk, wat demoemtiek is, en zij
gehoorzamen aan den Paus die zegtde ca-
thecismus is genoeg om als goed arbeider of
als goede burger door de wereld te komen.
Laat ons eens onderzoeken welke waarde de
ze bewering hebben kan, en wat de catechismu
zoo eigenli, k vervat. Velen praten gemakkelijk
over hetgeen men ons als papegaaien doen
van buiten leereu opzeggen heeft, zonder naar
eigenlijke bewijzen te vragen. Velen, om rust-
«Tnl>iló
Thans dat het Land ran Aalst tot in den
derden hemel boft en stoeft over den grooten
Jtibilé welken de stad genoten he ft, en dat dit
blad wil bewijzen hoe de Geestdrift van Geloof
die hier heersclit onbeschrijflijk was en dat die
troostrijke schouwspelen de tranen uit de
oogen perstten thans dat de offerblokken
giled'gd, en de boetpenningen aaiigelmekt staan
in da arina'e van onze St. Martenskerk
tiians dut allo aalstersche burgers eu b urge rui
nen van hun zonden pak door de paters ont'aSt
zijn gowordvn, moeten wij bekennen da! wij
cenig/ins door die welbespraakte zendelingen
zijn teleurgesteld, omdat wij ons verwachtten
dat ze het programma zouden nagekomen zijn
hetgeen over eenige weken bij het klerikaal
congres te 1 u k is uitgevaardigd geworden toen
de bis ichwp dezer stede de sociale qusestie in
handen genomen heeft 0111 ze christelijker wijze
op te lossen.
Dit, zoo men beweerde in de verschillende
K. K., zou andere peper zijn dan de te beko
men vruchten vau het burgerlijk enkwest over
arbeiderszaak en landbouw, dat en zulks
zou w«l kunnen waar zijn niets zal voort
brengen.
Indien men eenige catholieke dagbladen ge
looven moest, had men op dat congres te Luik
qnaistien besproken en beraamd, waarmede,
wij liberalen, gansch in ons schik zijn. Zóó
heeft, onder andere punten, de E. P. Verbeke
aan onze priesters en zendelingen daar aanbe
llen k-t wa e Evangelie aan hunne parochia
nen af te I oiuligen en alle zede'eer en gedrags
lijn uit dit Evangelie te puiten.
Indien aan deze aanbeveling gevolg cegevon
elorelt, dan zal die pater eene menschlievende
daad begaan hebben, eu zoo moesten wij des
pel ijk book, al was het nog met zijne uitleggin
gen erbij,
Zooals pater Verbeke liet te Luik zegde,
zouden eeziige oonferentiën uit het ware Evan
gelie ons heter bevalleu hebben, en het i> ook
daarom dat Je jubilé welke Aalst, genoten heelt
ons even gelaten heett wat wij waren
Liberalen
J. B. G.
>l>r-ïsl>:iïtï* oiireclil
Een ontvanger van belastingen trekt
deze op en stort ze in de kas van den
Staat.
De postbedienden verkoopen zegels,
verzennen telegrammen en al wat dit
opbrengt is ten voordeele van liet Gou
vernement.
In de statiën kan men kaartjes aan
kleine en groote prijzen bekomen, doch
wat er iti de koffer komt gaat naar de
beurs van 't ministerie der ijzeren wegen.
De kinders betalen in de scholen, de
veroordeelden voor de gerechtshoven,
de schippers op de vaarten en alles wat
de opeiibare ambtenaars ontvangen
wordt in de Staatskist. gestort.
Er is slochts:eene klas van bedienden,
welke van liet land betaald worden, veel
geld aan het volk afp rsen en toch geen
centiem in de groote koffer brengen.
Die beambten zijn de geestelijken.
Zij worden voor hunne bediening van
't gouvernement bezoldigd, ja vet be
taald, daar de bisschoppen tot. 1G000 frs.
per jaar trokken.
Zoo als ge ziet. 't is geen kleinigheid
En wat brengen zij in ten voordeele
van den Staat, zij, die zooveel ontvangen
voor missen lezen, doopen, vormen, be
graven en andere dergelijke profijtelijke
dionstjes
Geen duit, geen rooden knop Alles
is voor hunnen zal:.
Doch, wat nog wonderlijker mag ge
noemd worden is, dat de ontvangers,
postbediendenijzcrenweg-beambten
onderwijzers, enz. zich met geen poli
tiek mogen bemoeien zondei benadee-
ligd, verplaatst of afgezet te worden,
terwijl de anderen op hun gemak en
strafte loos tegen Koning, Ministers en
's Lands instellingen mogen donderen.
Met het geld, dat de geestelijken aan
de burgers aftroggelen en dat volgens
recht aan den Staat toekomt, met dit geld
bekampen zij al wat Staat heet en dat
met hunnen bovtiek niet mede spant.
We zouden eens gaarne weten wat de
wille, zoeken de waarheid of de onwaarheid er
niet ovor te betwisten. Anderen la'en hunne
kinderen die lessen aauleeren, zooals zij de klei
nen laten spelen met knikker en top. Men zal
hun dat later wel afwennen, d uiken ze.
Dat hoekje kan in vier hoofdstukken verdoek!
worden. In het eerste kapittel, het eenig nut
tige, eu dat onze aanbeveling waardig is, han
delt over de algemeene mens dienplichten en
zedeleer het stemt overeen met de grondbe
ginselen van alle godsdiensten. Dit eerste ge
deelte dat het voornaamste is, zou dan bfgevolg
wel het meest uitgebreid moeten wezen, doch
het is het kortste om over de plichten der kin-
deren jegens h mne ouders, over misdrijven,
djef ten, loge us óff andere oneerlijke daden te
handelen.
Het tweede hoofdstuk H heel eu al onver
staanbaar voor kinderen eu zelfs onbegrijpelijk
voor gr oto lieden. liet h inden over het Gelooi
over de mysterie i der Openbaring,- óver d
Drievuldigheid, o-er de Onbevlekte omtvange-
nls, over de verschijning des heiligen Geestes
onder eb gedaante eenerduive of vurige tongen,
over de veran lering van zelfstandigheid des
broods en des wijns gedurende de mis.
In het derde kapittel spreekt men over de
geboorte van Eva uit eene ribbe Adams, oyer
den verboden appelboom met het slimme ser
pent in het aardsch Paradijs, over de trompet
ten van het laatste oordeel, over duivel, hel,
vagevuur en mirakelen welke de pastoors ons
tegen klinkende speciën verkoopen, doch welke
zij nooit moeten leveren.
Eindelijk het vierde deel bevat de grondbe
ginsels van onverdraagzaamheid met antiso
ciale beweegredens, over wat men deuken moet
van ketters, schismatiekcn, joden, lutheranen.
Calvinisten, anglicanen, enz. Daarin leert men
lieden verachten die somtijds veel beter leven
dan wij.
Dat alles hebben de paters op hunne manier
aan onze burgerij heel welsprekend willen diets
maken.
Kortom, de catkecismuslessen waren geene
aanbevelenswaardige onderwijsmethode tot de
volle opleiding van een gezond oordeel en ze
ker hebben wij het recht te besluiten dat de
eenvoudigste handleiding over plicht en zode-
leer meer voordeel aan onze kinderen zou bren
gen dan het vanbuiten leeren van dit onbegrij-
geestelijken zouden
gouvernement zegde
uwe bediening
Staatskas storten.
Zouden zij dan nog
om te doopen,
ontvangt
doen, indien liet
Al wat ge met
zult ge in de
zij nog jongelingen naar 't seminarie.
Voorde geestelijkheid, zegt de Pré-
curseur, moet het kind des volks dus
kanonvleesch blijven, omdat zij des te
gemakkelijkerkasuifelvleesch zou kun
nen aanwerven.
Clericale menschlievendheid.
Te Middelkerke is er een briefdager en
een hulp-briefdrager. Sinds eene maand
rijdt er een tram door die plaats en daar
door is het werk van den hulp-briefdra
ger veel verminderd. Hij moet maar eens.
per dag meer de depecben dragen naar
het bureel van den tram
De ontvanger van den post van
Oostende stelde voor dien bediende voor
dat werk 50 centiemen daags te beta
len, baast zooveel als men te Oostende
aan den eersten den besten oommis-
sionnaris geelt.
Nu, die kleine som was nog te groot
voor den minister, en er werd in bet óp
per-bureel beslist, dat men aan dien be
diende, di-e zes jaren dienst telt en vu uw
en kineleren beeft, veertig centiemen zou
betalen.
Wat spaarzaamheid,, tien centiemen
daags op de jaarwedde van een kiemen
bediende.
Er ontbreekt iets. Demierbode
spreekt metgroot misbaarovev de schur
kenstreken van den notaris Buyssen, van
Gullegem, en niet van Brugge, zoo als
bij beweert.
Onder andere meldt bij. dat. een werk
man. welke eeue rente van G000 fr. op
zijn buis bad afgelegd, en koopers wel
ke bun aangekocht goed hadden betaaald
per deurwaarder beteekend werden van
de rente, te komen voldoen en de aange
kochte eigendommen af te staan.
Buyssens bad alles ontvangen, doch
niets uitgedaan. De notaris Dugsscns ging
te werk lijk notaris De 1 riendt hier ter
stede. (Ziej Denderbode.) Ons wij water-
blad zou daar wel mogen bijvoegen heb
ben dat die 1 boven gemelde notarissen
archi-fanatieke klerikaleivwaren, vooral
Buyssens, welke een zonder biecht over
leden gemeentenaar in den prosput deed
steken.
Waarom voegt 1 e iderbode er niet bij
dat die lekkere Buysgfhs de uitgelezen
.vriend van al de zwartjes was
Dit ontbreekt er event wel waarom
dat gezwegen
Volgens de "Gazette de Lifge,
zou de Koning, in bet geval dat slechts
eene kleine meerderheid den persoonlij
ken dienstplicht, in grondbeginselzou
verwerpen, een overgang ministerie' sa-
zoo ïeverig zijn
te vormen, te trouwen,
te berechten, te begraven en te jubilee-
ren
Wij gelooven dat bet een geheel ander
liedje zou wezen
Aan den minsten bareelwachter, wel
ke met zijn gering dagloon van 1,75 of
2 ^fr. nauwelijks toekomt om in bet
schraal bestaan van zijn talrijk gezin te
voorzien, wordt er maandelijks van zij
nen trok eene zekere som afgehouden om
iu de pensioenkas gestort te worden.
l'ij zwoegt en hij betaalt gedurende
30, 40, 50 jaar
Wat bekomt bij Te weinig om te le
ven, te1 veel om te sterven.
Is bet zoo met M. Pastoor Wij moe
ten antwoorden neen
Hij ook trekt van den staat, hij ook
verkrijgt pensioen, maar lrij beeft nooit
inde pensioenkas moeten storten.
En merk wel aan dat hij gewoonlijk
na 40, 50 jaren dienst zooveel pensioen
bekomt als zijne jaarwedde beloopt.
menstellen,
ontbinding der
overgaan
tot de'
dat zou
Kamers.
Zijn de inlichtingen der Gazette r
juist, ©f stellen zij slechts eenen list daar
om de klërikale meerderheid, in massa.
tegen het wetsontwerp te doen stemmen?
Wij gelooven dit laatste
liet zou ons echter niet vreemd voor
komen dat de koning meenende, dat
de behandelde zaak van bet opperste
gewicht is voor 's Lands Unaf haukelijk-
heid, 's Lands oordeel zou inroepen om
tfbe slissen tusscnen hem en eene klerikale
meerderheid die, tot nu, meer rekening
schijnt te houden van het belang dor
geestelijkheid dan van dat onze s Va
derlands;
Is dat rechtvaardig
R. S.
Kanonvleesch en Kasuifel
vleesch. Minister Beernaert beeft
bet in de Kamer openlijk gezegd, en in
de clericale kieskringen en dagbladen
werd bet moerwerf herhaald Mén beeft
moeite om seminaristen aan te werven
en de geestelijkheid voltallig te krij'gèn.
Om die reden houdt de geestelijkheid
aan de milicie n.et het vooruitzicht op
vrijstelling van den soldatendienst, lokt
De Brnsselscho Correspondent van
liet Organe de Alons beweert ten stellig
ste dat. eer eenige weken zullen verloo-
pen zijn liet ministerie eenige verande
ringen zal onde rgaan die er eene meer
ultramontaanse be kleur zouden aan
geven
M. Beernaert, zal misschien aan liet
hoofd van 't minesterie kunnen blijven,
maar de II. II. Thonissen en De Volder,
zelfs M. Vandenpeereboom. zouden
plaats maken voor min gematigde kle-
rikalen M.M. Woeste en Jacobs. Op die
wijze zou M. Beernaert bet schijnbaar
hoofd van bet kabinet blijven, maar dit
laatste zou inderdaad slechts gehoorza
men aan don invloed der twree, in 1884,
weg gezontlene ministers.
Eene gemeentekiezing beeft zon
dag laatst te Brussel plaats gehad. De
omkeering der stadsschuld 3 °j0 in 2 12
ïji -fi
O
