r
HET GEHEIM
4de Jaar.
Nummer 21 (177)
Zondag 26 Mei 1889.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
Abonnementsprijs
j 5 fr. voor de stad
5 fr 50 voor den buiten,
voorop betaalbaar.
PBIJS FEB NUMMEB 10 C EN TIMEN.
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buitenvoor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgang straat 10, Aalst.
-.m.sm
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone, 15 centimen
Prl|S der AenonceeJ Eeklamen> 75 centlmen j per drukregel.
Vonnissen op de derde bladzijde, 1 frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST 25 MEI.
De personen die een abonnement ne
men op DE DENDERGALM, voor het
laatste halfjaar 1889 en hun bedrag
van hun abonnement zenden naar de
Redactie zullen het blad gratis ontvan-
ven, te rekenen van heden tot einde
Juni.
Buitenlaiulsoli politiële
overzicht.
Frankrijk. Er schijnt allengskens
twist te ontstaan tusschen de partijge
noten van Boulanger. Sommige dagbla
den welke tot hiertoe hun metliifen
ziel aangekleefd waren, verklaren thans
dat zij hun zullen verlaten indien hij en
eenige zijner medehelpers niet open
baarlijk afzien van alle betrekkingen
met de orleanistische en bonapartische
partij
Het ware zekerlijk het beste middel
om het gevaar welke de Republiek be
dreigt, te verwijderen.
Duitschland en Italië. Het groot
buitenlandsch politiek nieuws dezer
week is het prachtig onthaal welke de
koning van Italië te Berlijn te beurt
valt. Koning Humbert en de konink
lijke prins van Italië vergezeld door
den eersten minister heer Crispi en ver
scheidene generalen van het italiaansch
leger, werden maandag morgend bij
hun afstappen van den trein, door
den keizer van Duitschland en al de
bijzonderste overheden met de groot
ste plecht ontvangen. Sedert hunne
aankomst sparen de keizer Willem II
en Prins Bismark niets om hunne ko
ninklijke gasten en hun gevolg te ver
heerlijken.
Duitschland wil zich meer en meer
met Italië aansluiten. Door dit nauw
verbond vervliegt de laatste hoop des
Pauzen tot het terugkomen van zijne
wereldlijke macht.
De werkstaking in Duitschland is
verre van geëindigd te zijn men mag
eerder zeggen dat zij nog vermeerderd
van dag tot dag. In verscheidene steden
hebben de ambachtslieden ook het
werk gestaakt.
Er zijn reeds onlusten ontstaan en het
leger is er moeten tusschenkomen.
Vooruitgang van 't Socialismus.
Onder dezen titel geeft Eenderbode in
zijn nummer van 5 dezer maand een
artikel waar hij wil bewijzen
Dat het socialismus vooruitgang-
doet, daar waar het liberalismus, de
vrijdenkerij en het radicalismus hem het
terrein hebben kunnen voorbereiden
Dat het socialismus de godverloo
chening is, en zich uitdrukt door de
woorden noch God noch meester
Dat het socialismus den haat, de
oneenigheid, den oorlog en het ongeluk
30.
VAN DEN BANKIER.
betracht
Men ziet dat Denderbode het socialis
mus op zijne manier begrijpt hij ziet er
den oorlog tegen God, tegen de religie,
;egen de kerk alleen inHij heet het
socialismus (in zijn nummer van 12 Juli
1888) de verleiding der werklieden, de
vernieling der gansche wereld
Niemand zal zulken prietpraat slik
ken, zelfs de lezers van Denderbode niet,
al slikken die dan ook zoo gewillig.
Het zal zeker boter aan de galg strij
den zijn, met Denderbode te willen wijs
maken wat de socialisten verstaan dooi
de woorden God noch meester.
Vooreerst, wat is socialismus
Het is ie betrachting naar eenen staat
van verbeterde beschaving, van verzach
ting en verzuivering der zeden, waarbij
ieder gezond mensch, bij middel van zijn
werk of gedachte recht moet hebben aan
de voordeelen des levens door gemeen
schappelijke en wederkeerige verplich-
ing van velen door elkeen. De leus der
socialisten is dus Allen voor elk, elk
voor allen.
Is er nu wel een mensch op aarde die
levestigen kan dat alles voor het welzijn
der menschheid gedaan wordt, of dat de
rechtvaardigheid op aarde heerscht
Het dom geweld heeft het recht ver
vangen
De sterksten zijn de meesters^.der
wereld, en gebieden den zwaksten te
arbeiden Het is door anderen te doen
werken dat men rijk wordt. Men geelt
twee frank aan den arbeider die er
twintig voortbrengt
De leus der burgerij is elk voor zicli-
zelven
Rijk worden om het even hoe, heet
men gelukkig zijn, is het doel vanher
hedendaagsche leven.
Om van zijne ouders of bloedverwan
ten te kunnen erven, wensclit men om
hunnen dood
Om geld te bezitten, verkoopt men
met valsche gewichten, vervalscht men
de dranken en de eetwaren om met zijnen
gebuur te kunnen mededingen
Om te gelukken wijkt men voor niets
achteruit men verdrukt, men verbrij
zelt den zwakke zonder genade 1
Uit armoede of om pracht en praal
verkoopt de kuische vrouw hare eer
De strijd om het leven is wanhopend
Waar gaat zulk een systeem naartoe
Naar de inrichting van eene nieuwe
leenroerigheid eenige familiën, eenige
personen schatrijk en bezitters van den
grond, van handel en nijverheid en de
wet gevend aan de overgroote massa, de
werkers.
Waar leidt dit heen Naar de alge-
meene ellende, naar den burgeroorlog,
naar den strijd der klassen, naar de
Revolutie
De toestand dezer eeuw, welken nie
mand zelfs Denderbode loochenen
kan, hou It de aandacht bezig van diep
denkende menschenvrienden, die deze
quaestie bestudeeren in hare oorzaken
en gevolgen en deze noemt men Socialis
ten.
Dien toestand willen de socialisten
bekampen.
De heer J. Juarès vreest niet te zeg
gen dat de leenroerigheid der middel
eeuwen plaats gemaakt heeft voor de
leenroerigheid van het kapitaal, welke
door den werkman zwaarder om dragen
is dan alle anderen.
Men spreekt en met reden van
de gelijkheid voor allen door het on
derwijs. Goed, maar kan iemand met
de geleerdheid alleen, indien hij arm is,
die gelijkheid verwerven. Men zegt aan
deze ga, alle wegen zijn voor u open»;
en op alle wegen staat tegenover hem
als een onoverschrijdbare dwarsboom,
de brutale macht van het anonyme kapi
taal. Voor de onderwezen jonkheid, die
arm is, zijn er geene plaatsen meer over
en, valt er eene open, honderde candi-
daten bieden zich aan om ze voor eene
karige bezoldiging naar den wille
van het kapitaal te vervullen.
En alle dagen gaat het hoe langs hoe
slechter.
Het volk uit de fabrieken, het volk
op de dorpen verdienen een beier lot
dan hetgene wat hun heden beschoren
is.
Vandaar somtijds deze werkstakingen,
deze woelige opstandende ontwaking
der demagogische volksmeening,
De hongerige buiken, «egt men, heb
ben geene ooren, zij zijn te vreezen,
waut zij roepen reeds Weg met de geld
feodaliteiten.
Zij zijn te vreezen omdat de volkslei
ders hun steeds zeggen dat Ihet volk
meester is, en dat het maar willen moet.
Gisteren was het bij de Walen, heden is
het te Berlijn
Dit vooruitzicht is niet zonder gevaar
voor degenen die de eer, de fortuin en
de macht in handen hebben. Maar ook
moet men bekennen dat er weinig ge
daan wordt om de maatschappelijke
revolutie tegen te houden waarmede
men ons bedreigt.
Men zegt somtijds dat de socialisten
de verdeeling van den eigendomvan
de rijkdommen willen.
Dwaling want eene uur na de ver
deeling zou de ongelijkheid weder aan
vang nemen
De socialisten willen den persoon (het
individu) vervangen door de gemeen
schap (collectiviteit). Waar er thans
Zoo als heden de ijzeren wegen, poste
rijen, telegrafen, enz, in het belang van
allen en op de bestkoopste wijze inge
richt zijn, willen de socialisten dit be
lang uitbreiden op andere diensten zoo
als het onderwijs, de mijnen, de kool-
putten, de staatsgronden, de pensioen
kassen voor werklieden, enz. in een
woord eene algemeene landscooperatieve
samenleving.
Wij denken niet dat eene dergelijke
wetgeving in staat zou zijn om de orde
van zaken sterk te schaden. Zeker kan
de Staat niet alles zijn en niet alles
doen.De socialisten die door zijne macht
alles willen doen gelden, en het persoon
lijk initiatief willen dooden, vergeten
dat wij tot de schrikkelijkste dwinge
landij zouden kunntn terugkeeren. De
Staat mag niet alles zijn, maar hij kan
terwijl hij de persoonlijke vrijheid
eerbiedigt veel tot de verbetering
van het lot der werkende klassen.
Stellig zijn het de godsdienst, noch
de geestelijkheid, noch de rijke bezit
ters der aardsehe goederen niet die de
socialisten in hunnen machtigen droom
zullen ter hulp komen, en wat meer
is, wij aanzien voor als nu nog die droom
als eene colossale utopie, als eene her
senschim.
Het vraagpunt kan slechts op twee
wijzen worden opgelost door de vrij
heid of door de tusschenkomst van den
Staat. De katholieken beweren hierne-
Er bestaat in 't Walenland eene zeke
re sectie welke zich insgelijks socialist
n emt, en bij iedere volksbetooging
vive la republique roept. Die bewe
ging is verre van ernstig te kunnen aan
genomen worden, en vooral in Vlaande
ren kent men geen dergelijk socialis
mus de stemmen die de werkerskan-
didaten in Antwerpen, in Gent en in
Brussel bekwamen, zijn te gering om in
aanmerking te kunnen genomen worden.
Men ziet dus wel dat het de maat
schap jij niet is welke de socialisten
willen revolutionneeren of de quaestie
van den godsdienst op het spel brengen.
Het is den mensch dien zij willen verbe
teren het is de ikzucht die het maat
schappelijk lichaam als een kanker
opvi'eet welke zij willen doen verdwij
nen. Het is een nieuwe kruistocht welke
moet ingericht worden tegen de genie-
tingszucht, tegen de verslapping der
zeden.
De socialisten, zegt de heer Gillon
(Verviers), leggen het bezwaar op het
hedendaagsch regiem dat enkelen te rijk
maakt en velen te arm.Zij hebben gelijk.
Maar zou dit verwijt wel verdiend zijn
indien de rijken wat menschelijker han
delden, indien zij hunnen overvloed
binnen hun leven wat meer aan de goede
maatschappelijke werken besteedden,
indien zij door het onderwijs het lot van
den arbeider verbeterden en zeiven wat
min schraapzucht aan den dag legden.
Zou dit verwijt daarneven wel verdiend
vens dat de qsestie door den godsdienst zijn indien onze werklieden wat spaar-
Dit loochenen zamer, wat meer vooruitziende waren.j»
Zij zijn arm, ja, maar de statistie
ken stellen vast dat de werklieden
miljoenen verteren en verkwisten aan
moordende dranken die daarbij hun
zedelijke en verstandelijke krachten te
genwerken
Indien Denderbode nu wil inzien ho9
de socialisten uit het heden naar de toe
komst itiwillen, zal hij bemerken dat zij
toch wel een God en een meester heb
ben, maar eenen anderen naam dragen,
en dat God bij hen de Bede is, en da
meester de Wetenschap. Wij hopen dat
onze clerikale confrater er vrede zal
mede hebben, en de socialisten in hun
nen machtigen droom laten. J. B. G.
kan doorgehakt worden,
wij
Zekere Staatsmannen denken dat de
sociale vraagstukken door de vrijheid
zullen worden opgelostmaar, wij be
zitten reeds zoovele jaren al die vrijhe
den, en wat heeft men gedaan Veel
geschreven en gesproken en bitter wei
nig gehandeld.
De zoogezegde Werkcommissie, be
noemd na de onlusten van 1886, heeft
niets voortgebracht dan eene onbedui
dende wet over de beteugeling der dron
kenschap en eene andere wet over de
betaling der loonen.
Het ziju August Comte, Herbert
Spencer, Agathon De Potter, Louis Ber-
trand, docter De Paepe en meer anderen
die de apostelen van het collectivisme
zijn. Stellig is het dat het probleem dat
zij voorstellen niet in eens kan opgelost
worden. Men verandert in eenige maan
den het Staatshuishoudkundig leven van
volk niet; doch, de samenleving
een
heeft meer
dan dezen
willen
andere schokken ondergaan
die de socialisten beproeven
Heeft men het leenroerig
slavernij, de voorrechten van
stelsel, de
den adel
strijd is voor het persoonlijk belang, wil niet insgelijks afgeschaft Wie zegt ons
allen dat ouze staatshuishoudkunde aan geene
grondige wijzigingen onderhevig is.
het socialismus
(solidariteit).
de belangen
voor
En dat kunt gij ook, als gij eerst zul
geleerd hebben boe gij spelen ruoet; maartoo-
neelspelen is eene kunst, en die moet, evenals
elke andere kunst, door ondervinding geleerc.
worden. Als gij aan een klein tooneel in de
provincie verbonden wilt zijn, en dan een paar
maanden lang voor niets kleine rolletjes spelen
ten einde u een weinig met dit vak bekend te
maken, dan zal ik mijn boek eens nazien en
trachten voor u iets te vinden.
Een tooneel in de provincie, en geen geld
riep Violette uit. Dit is geheel ongeschikt voor
mij. Ik moet in Londen bij mijne moeder blij
ven en geld verdienen.
De agent liet zich weer op den stoel neder-
vallen en haalde half medelijdend de schouders
op.
Gij verlangt iets onmogelijk,sprak hij. Mijne
goede lieve dame, ik kan u in dit geval niet van
nut zijn. Goeden dag.
Hij doopte zijne pen in den inktkoker en
begon weêr te schrijven. Violette stond op om
de kamer to verlaten Zij begon te denken, dat
de stand van tooneelspeelster met evenveel
moeilijkheden vergezeld ging alsdie van gou
vernante.
Maar terwijl zij op den drempel stond,gereed
om heen te gaan, sprak de man aan het venster,
die zich omgekeerd en haar aandachtig be
schouwd had haar plotseling aan.
Wacht een oogenblik, zegde hij. Zet u
voor vijf minuten nog eens neêr, wilt gij De
Lancy, mijn jongen, wat zijt gij toch een
dwaas voegde hij er bij zich tot den agent
wendende.
De Lancy zag van zijn schrijfwerk op.
Wat meent gij daarmee vroeg liij.
WTel wat moet gij toch een grooten dwaas
zijn, dat gij niet zien kunt dat die jongedame
juist de persoon is, die wij in het Ctr noodig
hebben.
Het Cir wa3 eene verkorting van Circence,
en de heer die zoo sprak, was niet dan de heer
Maltravers, de regisseur van het Circense-
Theatre.
Waarvoor vroeg de agent.
Wel voor de koningin der schoonheid, wat
anders?iu het nieuwe kluchtspel. Heb ik
niet heel Londen doorzocht naar een schoon
meisje, en hebt gij mij niet alle mogelijke
vogelstrikken en hellevegen voor die rol gezon
den, en is nu eindelijk deze dame niet eene
Venus met een stroohoed op.
Violette bloosde tot over de ooren. De regis
seur lachte toen hij hare verlegenheid be
merkte.
Daar zult gij langzamerhand wel aan
gewennen, beste meid, sprak hij. Laat ons nu
trachten elkander goed te verstaan. Gij wilt
bij een Londensch tooneel aangenomen worden.
Ja, mijnheer.
En gij zijt nog nooit van uw leven op een
tooneel geweest.
Nooit.
Welnu alles wat ik u zeggen kan is dit:
de eerste maal dat gij trachten zoudt uwe
lippen voor een londensch publiek te openen,
zoudt gij even moeilijk vinden drie woorden uit
te spreken, alsof gij doofstom geboren waart.
Gij denkt dat gij alleen de gelegenheid behoeft
te hebben om opgang te maken, omdat gij
Shakospearen gelezen en te huis voor liefheb
berij gespeeld hebt maar zulke dingen gaan
zoo gemakkelijk niet als gij wel denkt. Neen,
neen, beste jonge dame, tooneelspelen is eene
gave, die de mensch van den natuur ontvangt,
evenals pianospelen, schilderen of vreemde
talen spreken, tooneelspelen moet aangeleerd
worden en dat gaat niet op één dag.
Violette zag den spreker met een wanhopigen
blik aan, terwijl dit alles op den luchtigsten
toon gezegd werd.
Wat moet ik dan doen, mijnheer vroeg
zij verdrietig ik heb geen tijd om eene kunst
aan te leeren. Ik moet geld verdienen en dat
wel terstond.
En gij zult een weinig geld verdienen en
dat wel heel gemakkelijk, gaf de regisseur ten
antwoord.
O mijnheer, zeg mij wat gij daarmede
bedoelt, riep Violette, die door levendigheid
van den regisseur geheel verbluft werd.
Wat zoudt gij er van zeggen als ik u eens
achttien schellings per week betaalde om eiken
avond 10 minuten lang in eenen gouden tempel
te zitten, in eene der prachtigste kleedingen,
die men ooit op een tooneel gezien heeft Wat
zoudt gij er van zeggen als gij de koningin dei-
schoonheid moest voorstellen iu het laatste
tooneel onzer pantomine Gij zult niets behoe
ven te zeggen gij zult niets te doen hebben
dan te zitten en u door het publiek te laten
bewonderen en daar zal men u achttien schel
lings per week voor betalen, Wat zegt gij jonge
juffer V Neemt gij mijn aanbod aan?
O, ja, zeer gaarne, antwoordde Violette.
Achttien schellings per week bijna het
dubbel van het ellendige loon dat mrs. Trevor
haar betaalde. Violette was maar al te begeerig
om zich van zooveel geluk te verzoeken.
Ik neem uw aanbod met de grootste dank
baarheid aan, sprak zij
Daarop verdween plotseling de blos van
vreugde van haar gelaat, om plaats te maken
voor eene doodelijke bleekheid.
Zeep aan een negerkop.
De klerikale bladen hadden eerst geschreven
om het ministerie wit te wasschen dat de
bezoldigde Pourbaix's geen opstokers geweest
waren. Zoo legden zij de zaak uit, toen er in
den loop van het proces Waarblijkend aan den
dag kwam dat Pourbaix kennis had gemaakt
met den klerikalen Senateur Cornet, dat deze
hem aan M. De Volder had aanbevolen, de
minister aan de openbare veiligheid, tot hij
eindelijk rond middernacht in het kabinet van
M. Beernaert zelf werd ontvangen.
Was Pourbaix geen opruier dat kon het de
HII. Cornel, De Volder en Beernaert weinig
maken dat zij hem aanbevolen, aanhoord had
den 't was immers voor de openbare orde,
en men had wel gedaan van dien Judas voor
zijn verraders werk te beloonen.
Doch, toen de zaak eene andere wending
nam, toen de getuigenissen zoo klaar als d«
zon bewezen, dat Pourbaix niet een overdra
ger maar tevens een opstoker was, toen moes
ten de kaarten gekeerd worden
De onderhandelingen met Pourbaix niet
kunnende loochenen, moeten zij zich toch
trachten tc zuiveren van de vermoeding3vlek
welke er op hen kleeft, of zij er niet toe bijge
dragen hebben om dit komplot en die wanor
delijkheden te doen ontstaan.
Wilt ge weten wat ze nu voor verrechtvaar
diging inbrengen
M. Cornet wist niet wie Pourbaix was
MDe Volder heeft het niet gevraagd
M. Beernaert kende zelfden naam niet van
den persoon, welke hij te middernackt ont
ving
Neen, bij God in den hemel, die Heeren wii-
ten niet wie of wat Pourbaix was, zij konden
dit niet weten
Pourbaix had naar M. Beernaert wel getele-
grapheerd Kom, middernacht doch zijn
poortier had de telegram vergeten af te geven.
Ouf la
Niettemin wordt den vreemdeling Pourbail
om 12 ure binnengeleid en aanhoord.
En met zulke kinderachtigheden hoopt men
alles te verrechtvaardigen, den negerkop wit
te wasschen 't Zal niet waar zijn de openbar*
meening vraagt meer licht, meer klaarte.
DE DENDERGALM
mg
(WoBDT VOORTGEZET.)
M
xff*
