HET GEHEIM
4de Jaar.
Nummer 29 (193)
Zondag 21 Juli 1889.
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad.
5 fr 50 voor den buiten,
PRIJS PER NUMMER 10 CENTIMEN.
voorop betaalbaar.
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangsiraat 10, Aalst.
HET
Prijs der Annoncen
ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone, 15 centimen
Rek-lamen, 75 centimen
Vonnissen op de derde bladzijde, frank.
per drukregel.
Nee spe nee metu.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het bad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
AALST SO JULI
BuitenlÉndsch politiële
overzicht.
Frankrijk. Men heeft deze week
op de luisterlijkate wijze den honderd
sten verjaardag der politieke vrijheid
en der burgerlijke gelijkheid in Frank
rijk gevierd. To dier gelegenheid heeft
men in het paleis der nijverheid te Pa
rijs eene monsterdanspartij gegeven,
voor dewelke 40.000 uitnoodigingen
gezonden waren eene prachtige wa
penschouwing heeft ook den dag van 14
juli opgeluisterd.
Die groote dag werd in de bijzonder
ste steden insgelijks met groote plecht
gevierd.
De zittijd der fransche Kamers is se
dert 15 1.1. gesloten. Ieder partij bereidt
zich krachtig tot den haidnekkigen
kiesstrijd welke over het bestaan dei-
republiek moet beslissen. Indien de par
tijen welke aan de republiek vijandig
zijn, alle pogingen zullen inspannen om
den zegepraal te behalen, moet men
niet denken dat de regering werkeloos
blijft. Men weet dat de generaal Boulan-
ger het inzicht had van zich persoonlijk
als kandidaat in de bijzonderste kieskol-
legiën aan te bieden, ten einde op zijnen
naam een soort van volksbesluit te doen
uitbrengen. Om dit te beletten komen
de Kamers, op verzoek van het ministe
rie, een wetsontwerp te Btemmen waar
door het verboden is zich in meer dan in
een kieskollegie voor te dragen.
Op die manier wordt het plan van ge
neraal Boulanger ten-gronde geworpen.
Het is dus niet verwonderlijk dat deze
maatregel de bitterste gramschap der
boulangistische en ander vijandige dag
bladen verwekt.
Van eenen anderen kant komt de on
derzoek kommissie Boulanger naai' het
hoog gerechtshof te verzenden onder de
drij volgende beschuldigingen aanslag
tegen de veiligheid van den staatsa
menzwering en achterhouden eener som
van 243.000 franken.Het wrare te hopen,
voor het welzijn van Frankrijk, datdeze
maatregelen tot eenen goeden uitslag
leiden mochten.
Doch er valt erg aan te twijfelen
de ontdekking, dat de drij vierden der
politie van Parijs boulangisten zijn is
zeker geene aanmoediging voor de re
publiek.
Rusland. De politievan Pesth heeft
in deze stad eene geheime maatschappij
ontdekt bestaande uit russische nihis-
listgezinde studenten. Deze zouden in
38.
VAN DEN BANKIER.
Al weet ik, dathij gevoelloos en baatzuch
tig is, dacht zij, dan kan ik ten minste zorg
dragen, dat anderen het niet weten. Als ik hem
zelve niet meer kan achten, staat het ten minste
in mijne macht hem voor de minachting van
anderen te bewaren.
Helaas, die arme Violette Al dat lijden
zwaarder oia te dragen dan de grootste armoe
de, had haar bespaard kunnen worden. Al die
smart onstond door eene natuurlijke vergissing.
Zij zelve had George Stanmore herkend en zij
verbeeldde zich dat het onmogelijk was, dat
ook hij haar niet erkend zou hebben.
Zij had zijn gebaar van verwondering gezien,
den Btrakken doordringende blik opgemerkt
waarmeê hij haar, tot dat de gordijn gevallen
was aangezien jbad, en zij dacht dat die ver
wondering en die blik alleen hun oorsprong
konden vinden in de omstandigheid dar, hij
haar herkend had.
Maar zij bedroog zich. Do schilder had in hot
blonde gelaat van de koningin der schoonheid
de onschuldige ged tante niet herkend vua 't
meisje dat bij in het bosch bemind had.
Gecrge Stanmore was alleen getroffen ge
weest door de gelijkenis die hij meende op te
merken tusschen do figurante van het Circen-
oe-theatre en de dochter van den kapitein
Westford. Het was hem geen enkel oogenblik
in het gedacht gekomen, dat Yio'ette en de
koningin der schoonheid een en dezeltde persoon
waren.
dagelijksche betrekkingen zijn met Zu
rich, alwaar er ook veel nihilisten thans
verblijven. De maatschappij zou insge
lijks talrijke aanklevers tellen in de
bijzonderste steden van Rusland en heeft
voor doel aanslagen te bereiden tegen
het leven van den czar en den keizer
van Duitschland.
Turkije. Men meldt dat Turkije
zich thans ook komt te voegen bij den
krijgsbond tusschen Duitschland, Oosten
rijk en Italië zijne bijdrage, in geval
van oorlog, is op 600,000 man bepaald.
De Vlamingen voor de verzoening.
Nu dat de eendracht tusschen de ge
matigde en de radicale fractiën der libe
ralen gesloten is, vragen wij ons of in
die verzoening ook de vlaamschgezinde
fractie en hare eischen begrepen zijn,
want nimmer kunnen wij vergeten dat
vele onzer Waalscha liberale volksver
tegenwoordigersons grootelijks in onzen
rechtvaardigen eu natuurlijken strijd
vijandig zijn geweest.
Noch bij de kiezing voor Janson, noch
bij de grootsche betooging te Brussel
werd er een woordje over gesproken, en
in geen enkel dagblad hebben wij daar
over iets bepaald vernomen.
Bij die betooging van 30 Juni waren
de Vlamingen buiten Antwerpen wel
te verstaan in verre minderheid
tegenover de Walen, Men heeft ons
gezegd dat zekere Vlamingen zich ont
houden hebben, omdat zij de mannen
niet wilden verheerlijken die zich altijd
en over 1 onderscheiden hebben door de
hevigheid hunner aanvallen tegen onze
beweging.
De heer Janson nochtans is geen anti
flamingant de Frankfurter Zeitung en
de Réforme deelen een gesprek mede,
gehouden door Janson met den brief
wisselaar van dat duitsche blad. Wij
lezen daarin het volgende; het is Jan
son die spreekt
Wij mogen niet uit het oog verlie
zen de groote moeilijkheden, welke
ontstaan voor elke poging van hervor
ming, de tegenkanting tusschen de
vlaamsche en de waalsche gouwen.
Het liberalism wordt inderdaad door
de Walen vertegenwoordigd het heeft
nog het doeltreffende middel niet ge
vonden om bij de Vlamingen ingang te
vind n en voornamelijk bij de platte-
landsche bevolking.
Dat spruit voort omdat die bevol
king nog gansch onder de heerschappij
der geestelijkheid bukt; deze spreekt
het volk aan in zijne moedertaal, terwijl
zooals wij het hoorden te Gent en elders,
Hij had door Vlaanderen overal rondge
zworven, van dorp tot stad en van stad tot
dorp de oude vlaamsche meesters bestudee-
rende en alle boeken doorzoekende om oude
schilderijen te vinden. Hij was slechts weinige
dagen naar Londen gekomen. Hij kou volstrekt
voor zijn bezoek in circence-theatre niet ver
moeden, welk eene verandering er met de fa
milie Westford had plaats gevonden. Hoe was
het dan mogelijk, dat hij hem de gedachte kon
opkomen dat Violette Westford, de eenige
dochter van een man die fortuin bexat, op de
plauken van een Londensch tooneel weer voor
hem verschijnen zou.
Bijna onwillekeurig had hij zijn program
geraadpleegd. Denaam van Westford stond er
niet op. De koningin der schoonheid werd daar
op aangeduid onder den zeer algemeenen naam
van Watson.
Maar al had hij zelfs Violette's wezenlijken
naam op het billet gelezen, dan zou George
Stanmore toch nog eerder geneigd geweest zijn,
zijne eigene oogen te wantrouwen, dan te ge-
looven da'het zijne eeuvoudige Violette was,
die hij daar in den glans der schitterende lich
ten op het tooneel zag.
IIij had geen tooneelkijker bij zich, en het
was hem derhalve onmogelijk dat gelaat meer
van nabij te beschouwen. Als Violette meer
ondervinding van tooneelzaken gehad had, dan
zou zij geweten hebben dat onder een talrijk
publiek er slecht weinigen zijn, die het buiten
een tooneelkijker kunnen stellen, en zij zou
ook geweten hebben hoeveel verandering het
kostuum en de verlichting in het uiterlijk voor
komen van een acteur of actrice kunnen bren
gen.
Ongelukkig wist zij van dit alles niets. Zij
dacht dat haar minnaar haar even gemakkelijk
herkend moest hebben als zij hem.
do invloedrijke liberalen der vlaamsche
gewesten overigens niet zeer talrijk
meer en meer de fransche taal uitslui-
telijk beoefenen, en hoegenaamd geene
liberale propaganda maken bij middel
der volkstaal. Hetgene in dien zin te
Antwerpen gedaan wordt, beteekent
niet veel. Deze strijd tegen de moeder
taal is eene der grootste hinderpalen
voor eiken vooruitgang.
Goed gesproken, heer Janson daar
slaagt gij den nagel op den kop, en nu
wilt gij eenmaal inzien waarom wij in
Vlaanderen achteruit zijn. Maar zullen
uwe woorden weerklank vinden bij onze
vlaamsche verfrauschers die niet weten
willen dat bij ons liberalismus en
vlaamschgezindheid êén zijn en dat
franskilonismus en clerikalismus ook
één zijn.
Indien onze liberale kopstukken in
laanderen nog niet teenemaal bewust
zijn dat de taalstrijd de levendigste en de
belangrijkste quaestie van ons vrijzinnig
bestaan is, en indien zij goedsmoeds ten
voordeele der walen en clerikalen de
verfransching, de verstomping van ons
volk laten voortzetten, dan zal de libe
rale verzoening, te Brussel gesloten,
voor Vlaanderen geene smakelijke
vruchten afwerpen. Wij herhalen het,
voor de honderdste maal misschien, wij
kunnen de lieden op het platteland enkel
liberale gevoelens inprenten in, door en
met de taal door de school, door de
drukpers en door het gesproken woord.
Hoe dikwijls hebben wij niet gezegd
de opbeuring tot vrijgezindheid van een
volk is eene sociale deugd, en zij ligt in
Vlaanderen in de aanvulling der klove
tusschen de hoogere en de lagere stan
den, en welk kan het machtigste middel
wezen om daar toe te geraken dan de
kennis en vooral het onderling gebruik
onzer taal
En hoe dikwijls hebben wij niet her
haald dat verpaapsching en verfran
sching de twee ergste vijanden van
Vlaanderen zijn, die met hetzelfde doel
de onwetendheid die klove tus
schen die standen blijven behouden.
Sinds 1830 zijn al de scholen der
geestelijkheid de ergste broeinesten van
verfransching op de jezuiefencollegiën,
op de paapsche kostscholen waar een
deel onzer begoede burgerj en menig
kind van liberalen hunne opvoeding ont
vangen, is en blijft alles fransch wat de
klok slaat. Hoe kan het dan missen dat
onze gemeente-en provinciale hoofden,
dat onze volksvertegenwoordigers in
Ongeveer eene week ging voorbij. Violette
had reeds een deel uit het tooneolleven geleerd
namelijk dat men altijd tegen het publiek
moet glimlachen, onverschillig welke geheime
kanker er ook aan het hart mogo knagen. Het
publiek dat betaald om zich te vermaken, wil
natuurlijk van de betaalde guasteliugen van
het oogenblik geene droevige aangezichten
zien, evenmin als smartelijke of peinzende
blikken.
Violette Westford had al hare geestkracht
noodig om zich op het londensch tooneel
staande te houden. De regisseur was zeer vrien
delijk jegens haar, op zijne gewone korte, half
vaderlijke manier. De eerste actricen zagen dat
zij niet iemand uit de lagere volksklasse of
van slecht gedrag was, eD schonken haar dik-
wij!« een vriendelijk woord of een glimlach;
maar niet te min werd Violette toch gedwars
boomd in haren plicht.
Zij verdroeg echter alles zouder morren. Het
scheen haar van zoo weinig belang toe en zoo
gemakkelijk.te verdragen, in tegenoverstelling
van de gedachte dat George Stanmore vaisch
en onverschillig voor haar was. Het eenmaal
gebroken hart der minnenden is zoo sterk tegen
alles wat op hunne liefde geene betrekking
heeft.
Zij was iets meer dan eene week aan het
tooneo! geweest, toen op zekeren avond een der
eerste logie door drie in Londen .welbekende
heeren werd ingenomen.
Een van hen was een schoon man van mid
delbaren leeftijd, met een zuidelijk uitzichtde
tweede was een onbeduidend wezen, met rond
bol gelaat, kleine grijze oogen, aschgrauwe
haren en zorgvuldig gekamden baard waarop
hij blijkbaar zeer trotsth was; de derde was
een zeer jong man met een lichtbruinen knevel,
onberispelijk gekleed en met kwijnende hou- i
hunne officieele zittingen, dat onze
advocaten, doktors, notarissen, in hun
nen openbaren omgang altijd en vooral
zich van eene vreemde taal trachten te
bedienen, en immer de taal van het volk
weigeren te spreken, ten ware zij er toe
gedwongen werden de moedertaal te
gebruiken
De clerikalen, wier stelregel is het
volk aan te lokken en te bedriegen, zijn
daarin slimmer dan wij telkens zij mee-
nen dat er politieke baat bij te vinden
is, gebruiken zij in hunne krochten, op
hunne vereenigingen, in tamboer en pa-
tronagie de taal van het volk onder de
kreten van In Vlaanderen Vlaamsch
en onder het huilen van Do Vlaamsche
Leeuw
Doch zij verstaan het ook anders
wanneer het er op aankomt hunne
vlaamschgezindheid voor de paapschge-
zindheid te slachtofferen. Dat zien wij
telkens bij allerhande verkiezingen als
er bij voorbeeld eenen waalschen Woes
te tegenover eenen vlaming te benoe
men valt. Dan zijn zij niet vlaamschge-
zind meer. Op hunne liefde voor de taal
mogen wij niet rekenen.
Hoe menig keer hebben wij reeds
onze vrienden niet geraden nooit de
hand te reiken of samen te gaan en te
handelen met de clerikale Vlamingen,
die zij noch mogen, nog kunnen betrou
wen, omdat zij de liberalen maar altoos
willen gebruiken als werktuigen en er
zich van bedienen gelijk de aap van de
pooten der kat, om er de brokjes meê
uit het vuur te halen.
V ij zagen dit dikwijls in menige be-
toogingbij de begrafenis van Conscien
ce deden liberalen en catholieken saam
bij de uitvaart van Van Beers was geen
enkel clerikaal tegenwoordig. Tijdens
de betooging Coremans heeft een zeker
aantal liberalen zich geschaard bij de
catholieken om den antwerpschen afge-
vaardige cle hulde te brengen die even
aan den heer Devigne toekwam.
Deze en andere voorbeelden welke
wij zouden kunnen aanhalen bewijzen
genoeg dat de clerikalen enkel vlaanisc-h-
gezind zijn wanneer het hunnen winkel
aangaat, en dat de taalstrijd voor hen
noch de ontwikkeling der gedachte,
noch de ontslaving des volks voor doel
heeft.
"W anneer wij door de straten onzer
vlaamsche steden en zelfs der dorpen
gaan,zou men waarlijk beginnen te twij
felen of men in liet hartje van Vlaande
ren of wel in een klein gewest omtrent
ding en manieren als ware hij een lijder, die
door den last des levens terneder gedrukt
werd.
De eerste van de drie mannen was Itupert
Godwin, do bankier; de tweede Sempronius
Sykemore, een bekende tafelschuimer, die
altijd op de hieleu van dezen of genei rijken
en niet al te snuggeren edelman gevonden
werd, voor welken edelman de tegenwoordig
heid van dien persoon altijd een zeker teeken
van aanstaande ruïne was; de derde noemde
zich markies van Roxleydale, een jonge edel
man, die een van di oudste namen van Enge
land geërfd had en door de natuur evenmin
met een groot verstand, als met een bijzonder
edel hart begiftigd was.
In den laatsten tijd had het Itupert Godwin
behaagd bijzonder vriendelijk te zijn jegens
den zwakhoofdigen jongen edelman. Maar men
begrijpt dat hij zich die moeite slechts gaf met
het oog op zijn eigen belang. Hij hoopte in
lord Roxleydale een echtgenoot voor zijne
dochter Julia gevonden te hebben.
Dit doel steeds voor oogen houdende, noo-
digde hij den markies op Wilmingdon Hall,
zoo dikwijls dit jonge mensch er slechts toege
bracht kon worden zich aan de genietingen van
het leven in Londen - een leven van de ge
meens e en laagste soort te ontbreken. Dat
Londensch leven werd door den markies be
steed niet het bezoeken der gemeenste plaatsen,
waar de ondeugd zetelde, waarheen hij getrouw
vergezeld werd door zijnen vriend Sempronius
Sykemore.
Lord Roxleydale bewonderde zeer de beval
ligheid van Julia Godwin; maar hij gevoelle
geen lust om zich door de ketenen des huwelijks
te laten boeien, en hij vond Wilmingdon Hall
eene zeer vervelende pl iats, in vergelijking
met de gezelschappen, te midden waarvan hij
gewoon was zijne avonden door te brengen.
Parijs is. Overal ziet men fransche op
schriften op de huizen, winkels en ma
gazijnen, of uitsteekborden in die taal
prijken.Een vreemdeling,welke in deze
winkels iets wil aankoopen en Fransch
spreekt, is niet zeker er begrepen te wor
den. Is t niet belachelijk een opschrift
op zijn huis te hebben in eene taal die
men zelve niet machtig is En zeg niet,
gebuur, dat wij overdrijven, want de
talrijke fransche opschriften, somtijds
met spelfouten, zijn er een doorslaande
bewhjs van. Laat ons aannemen dat ve
len onzer ingezetenen fransch verstaan,
dan toch maken zij zich bespottelijk
met die taal te radbraken, zoo als men
het hier hoort. Beweren dat wij de fran
sche taal volkomen kennen, is onge
grond. Nooit zal de vlaming er toe gera
ken te spreken gelijk en Franschman
hij mag er zich op oefenen zoo veel hij
wil, altijd zal zijn spreken onkunstige
naaperij zijn. Is het geene schande voor
eene stad als het aloude Aalst waar Dirk
Martens, De Clercq en Wellekens gebo
ren zijn of geleefd hebben, dat men
onder den valschen mantel van het
fransch onze eigendommelijkheid ver
doken houdt. Elk fransch opschrift is
voor den Aalstenaardie alleen zijne
taal kent, eene grove belediging, voor
den vreemdeling een uitwendig teeken
van verval. Het is een brandmerk van
bastaardij waarmede wij ons ten toon
stellen en doen zien dat wij rijp zijn,
zooals Janson zegt, om allen vooruit
gang door eigen kunst en leven tegen te
houden.
Wij juichen de verzoening der libera
len van verschillende ^gezindheden van
harte toe, maar moest die verzoening
weeral op zijn fransch en op den rug
der Vlamingen gebeuren, zij zou in de
laanderen eene verkoeling der partij
kunnen teweegbrengen welke zou te
betreuren zijn, en welk kost wat kost te
verhoeden is.
V ij hopen dat bij het aanstaande libe
raal Congres de leiders onzer partij ons
volle voldoening zullen geven, en wij
rekenen op de rechtzinnigheid der
waalsche liberalen om onze vrienden
daarin te helpen.
oor ons en wel voornamelijk op het
platte land is geen liberalism mogelijk
zonder de verdwijning der franschlarij
en zonder de erkenning onzer grieven en
onzer natuurlijke rechten.
Aan het programma der verzoening
en aan onze liberale grondbeginselen
getrouw, zullen wij blijven ieveren en
strijden voor de vlaamsche beweging tot
dat wij volle voldoening bekomen heb-
Rupert Godwia had dit bemerkt eu had
derhalve goed gevonden de ievenge voortzet
ting zijner plannen voor eene korte poos op te
geven. Maar hij wachtte slechts zijn tijd af. Hij
loerde op den jongen markies als de kat op de
muis. Hij hield zich als bewonderde hij zijn
verstand, hij nam zelfs nu en dan deel aan
zijne zedelooze vermaken maar bij al wat hij
deed hield hij een bepaald doel voor oogen,
een doel dat niet weinig gevaar v a-borg voor
den zwakhoofdigen afstammeling der Rox-
leydales.
Dien middag had de bankier lord Roxleydale
en zijnen onafscheidbaren gezel den heer
Sykemore, een prachtig diner in de West-End
club aangeboden. Hij was veel te veel diplo
maat om niet te weten dat hijzoo hij met den
markies wilde slagen, beginnen moest met den
leidsman en vriend van dien heer te winnen en
hij had de guust van den heer Sykemore dan
ook al tamelijk duur gekocht. Toen het diner
afgeloopen was en nadat de markies en zijn
vriend heel veel wijn gedronken hadden, had
hij voorgesteld naar het Circense-Theatre te
gaan, om de nieuwe en veel bijval vindende
pantomine te zien.
Hot was reeds meer dan tien ure toen de drie
heeren de schouwburgzaal innentraden. Zij
hadden nog niet lang op hunne plaatsen geze
ten toen het achterdoek opging en het slot-
tooneel, waarin de koningin der schoonheid in
haren tempel zat, aanving.
De markies bracht zijnen tooneelkijker aan
zijne oogen en overzag het tooneel. Hij werd
terstond aangetrokken door het lieftallige
gelaat van Violette Westford, die onder het
groot aantal personen, welke zich op dit oogen
blik op het tooneel bevonden, de eenige was
die hij niet kende.
{Wordt voortgezet.)
ËKÜSZfl
