HET GEHEIM
5de Jaar. Nummer 10 (222) Zondag 9 Maart 1890.
A
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad.
5 fr 60 voor den buiten,
F BIJS FEB NUMMEB 10 GEN TIMEN.
voorop betaalbaar.
Men abonneert zichop alle postkantoren voor den buitenvoor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangstraat 10, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Prijs der AnnoncenEeMamen.Vslenttoee l»r llrul<re<"!l-
Vonnissen op de derde bladzijde1 frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het bad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, 8 MAART.
VOORUITGANG DOOR 'T WERK.
Groot tooneel- zang- en muziekaal
AVONDFEEST, op Zondag 9 Maart
1890, om 51/2 ure's avonds, in het
lokaal Concordia.
M. RENS, gemeenteraadslid van
St. Joost-ten-Oode, zal er eene voor
dracht geven over het liberaal pro
gramma.
Ingang vrij en kosteloos voor
iedereen.
Buitenlandsch politiële
overzicht.
Frankrijk. M. Constans, minister
van binnenlandsche zaken, heeft ten
gevolge van zeer hevige woordenwisse
lingen met M. Tirard in den minister
raad, zijn ontslag gegeven. Het is M.
Bourgeois, volksvertegenwoordiger die
in zijne plaats genoemd is. Deze behoort
tot de radikale partij.
Eene ondervraging over de verande
ring door het ministerie ondergaan,
greep maandag laatst in de kamers
plaats. Niettegenstaande de stemming
van vertrouwen, vreest men dat er in
't kort eene nieuwe ministerieele krisis
zal uitbersten.
Duitschland. In de balloteering
welke deze week plaats creep, heeft de
oppositie op nieuw groote winsten ge
daan. Deze vernietigt de meerderheid
welke tot nu bestond in de duitsche
Kamer, de Cartel wordt minderheid. De
uiterste partijen,vooruitstrevers en soci
alisten, eindigen met zooveel stemmen te
hebben als het katholiek centrum welk
de partij is die tot hiertoe de meeste
stemmen in den Reichstag telt. Progres
sisten en Demokraten 80, Socialisten 37
samen 117 katholiek centrum 112. Om
te kunnen besturen zal M. von Bismarck
le grootste vijand van den Paus en van
de roomsche kerk een verdrag moeten
aangaan met het katholiek centrum, en
trachten overeentekomen met M. Wind-
horst zijnen tegenkanter sedert dertig
jaar.
Het programma der internationale con
ferentie tet het regelen van den arbeid
in nijverheidsgestichten en mijnen, het
welk de duitsche gezanten in Londen,
Parijs, Rome, Weenen, Berne, Brussel,
's Gravenhage, Kopenhagen en Stock
holm gelast zijn mede te deelen aan de
regeering dier landen, is reeds in het
70.
VAN DEN BANKIER.
Het was met een bezwaard gemoed, dat
Clara Westford hare reis aanving. Zij zette
zich in den hoek van eene tweede klasse rijtuig
neder,inet haar gelaat door een versleten sluier
bedekt, en zij wijdde even weinig aandacht aan
hare medereizigers als aan het herfstlandschap,
dat zich buiten de open portiersglazen van den
waggon uitspreidde. Het vooruitzicht van het
een of ander ongeluk drukte haar zwaar op het
gemoed. Het beeld van haar geliefkoosden
zoon, aangetast door ziekte of wellicht reeds in
het stille graf rustende, pijnigde zonder op
houden haar g! moed. De stemmen van hare
reisgenoten klonken haar ondragelijk in de
ooren. Het was zoo pijnlijk hun zorgeloos
lachen te hooren, hunne vroolijke gesprekken
te moeten vernemen waarin zij zich bezigüiei-
den met de genoegens die hen aan het einde
der reis wachtten, of over de zaken, die zij doen
en het geld, dat zij op deze of gene markt
plaats dachten te verdienen, hunne speculatiën
en meeningen over de te veld staande gewassen
in de landstreek, die zij doorreden, terwijl een
onbekende toekomst voor haar lag, die ver
duisterd werd door de schaduw eener angstige
vrres. Het sche.-u haar als was haar leven en
haar verdriet eene uitzondering in eene wereld,
waarin de menschen zoo bezig en zoo vrij van
zorg konden leven, als met al hare reisgenoten
in geval scheen te zijn.
Eindelijk bereikte zij hare bestemming en
•en doodelijke angst maakte zich van haar
Duitsch staatsblad De Beichsanzeiger ver
schenen.
Dit programma beyat 1° de regeling
van den arbeid in de mijnen 2° de re
geling van den zondag arbeid 3° van
den kinderarbeid 4° van den arbeid der
jongelingen 5° van den vrouwenarbeid.
Engeland. Het gerucht is in Lon
den verspreid dat Frankrijk op bet punt
is het rijk van Dahomey aan zijne afri-
kaansche btzittingen van Porto-novo te
hechten. Mocht het zich verwezentlij-
ken, het ware eene groote weldaad voor
de beschaving. Zoo het schijnt zou de
nieuwe koning van Dahomey, getrouw
aan de overleveringen van zijn land, ge
reed staan om 5000 krijgsgevangenen te
doen vermoorden,*om zijne troonbe
klimming te vieren.
De vasten.
(2e Vekvolg).
Thans eenige woorden over Je natuur
der voorgeschreven onthouding. De
oude voorschriften waren zeer streng.
Het Concilie van Chalcedonië, in 451,
decreteerde dat de geloovigen den ge-
heelen dag door, tot aan het avondge
bed, moesten blijven zonder eten of
drinken en hun eenig en laat maal
mocht slechts bestaan in mageren kost,
met uitzondering van eieren, melk, bo
ter, kaas en alles wat zoogezegd dierlijk
voedsel is. Het achtste Concilie van To
ledo, in 653, ging zoover van 't geheele
jaar het gebruik van vleesch te ontzeg
gen aan hen die in den paaschtijd daar
van gegeten hadden.
Natuurlijk wekte deze gestrengheid
hevigen tegenstand en daar er al
tijd ongeloovigen gevonden werden,
die de bliksems der Kerk niet vrees
den, zag deze zich verplicht hare toe
vlucht te nemen tot den wereldschen
arm, om hare bev len te doen eerbiedi
gen. Karei de Groote vaardigde in 789
de doodstraf uit tegen allen die zonder
dispensatie de paaschwet overtraden.
Zeiden heeft men eene meer draco
nische beteugeling gezien, maar tot aan
de revolutie,in Frankrijk en waarschijn
lijk in alle katholieke landen, werd het
eten of verkoopen van vleesch geduren
de den paaschtijd betracht als eene
overtreding en als zoodanig gestraft,niet
alleen door de geestelijke overheid, maar
ook door de burgerlijke.
De latijnsche Kerk echter, om de
gehoorzaamheid daaraan te behouden
die haar, in weerwil van de hulp van
de wereldlijke macht, elk oogenblik
dreigde te ontvallen achtte het noo-
dig met de menschelijke zwakheid te
rade te gaan en aan die voorschriften
meester, toen zij zich voorstelde dat zij nu
weldra het ergste vernemen zou. Zij wendde
zich terstond bij hare aankomst tot een com
missaris en vroeg den weg naar het postkan
toor.
Hier dacht zij dat ook hare onzekerheid zou
eindigen.De lieden aan het postkantoor zouden
wel in staat zijn haar het adres van haren zoon
te geven en zij niet anders te doen hebben dan
rechtstreeks naar zijne woning te gaan.
Maar eene onbeschrijfelijke wanhoop maakte
zich van haar meester toen de beambte tot wien
zij zich wendde haar ten antwoord gaf dat hij
niets wist van den heer, wiens brieven ouder
het adres van Liouel Westford aangekomen
waren.
Er zijn zooveel lieden, die hier hunne
brieven komen afhalen, sprak hij, dat het on
mogelijk is hen allen te kennen.
Bij onderzoek in het kastje, waar de brieven
onder ietter W. bewaard worden, vond de
beambte drie brieven met den naam van West
ford.
Clara verzocht verlof die brieven te mogen
zien en bevond dat het hare eigene brieven
waren, een voor een gedurende 't onrustba
rende tijciperk, dat Liouel niets meer van zich
had laten hooren, geschreven.
De beambte legde de brieven weer Jn het
kastje, daar hij die aan niemand ander3 dan
aan de bestemmeling mocht overhandigen.
Mrs. Westford vroeg vervolgens den post
meester of hij zich den heer nog herinnerde,
die gewoon was de brieven onder het adres te
komen afhalen.
Ja welhij herinnerde zich den persoon zeer
goed. Hij had steeds opgemerkt hoe vriendelijk
zijne manieren en hoe goeIhartig zijn gelaat
was. Hi] herinnerde zich nog de laatste maal,
dat hij brieven had afgehaald. Het was op een
zeer schoenen namiddag, maar hij wist niet
juist meer te zeggen hoe lang het geleden was.
van onthouding opvolgentlijk eenige
verzachtingen te brengen.
In de XIIIe eeuw voerde zij de ver
gunning in, om in het midden van den
dag sommige conserven te mogen ge
bruiken en in de XV® het middageten
met eene collatie 's avonds. Vervolgens
veroorloofde zij aan particulieren of
aan geheele gemeenschappen het ge
bruik van zekere, vroegere verbodene
levensmiddelen maar die vergunning
of dispensatie moest natuurlijk worden
betaald.
Die offers dienden öf voor liefdadige
werken öf voor het oprichten van gods
dienstige monnumenten en de namen
van botertorens, gegeven aan de torens
van zekere cathedralen, zoo als die van
Rouan en Bourges, herinneren er aan,
dat die zijn gebouwd met gelden, voort
komende van geloovigen die de vergun
ning gekregen hadden om tijdens den
paschen boter en eieren te mogen eten.
Eindelijk, daar sedert de hervorming
het getal dei genen grooter is geworden,
die Je ziel katholiek maar de maag libe
raal hebben, heeft de onthouding van
zekere levensmiddelen of magere kost,
grootendeels het vasten vervangen
eene generale dispensatie is verleend
voor vier dagen in de paaschweken, en
in zeer vele gevallen volle dispensatie
De Grieksche Kerk houdt nog streng
aan den vasten in den vastentijd laat
zij slechts toe bet gebruik van brood
en water, droge vruchten en ^groenten
en de patriarch zelf kan van die ver
plichting niemand ontslaan. De Chris-
tene Abyssiniërs, Copten en Arme
niërs zijn daarin nog strenger, even als
de Muzelmannen, die, gedurende de
maand van Ramadan vasten van het
aanbreken van den dag tot dat de ster
ren zich doen zien. Wel is waar, zegt
men, dat zij zich dan schadeloos stellen,
maar in die manier van doen staan ze
niet alleen Mon Lion.
Wordt voortgezet).
Waarom zij werken
Het is voor niemand meer onbekend dat de
groote meerderheid onzer pastoors en kape-
laantjes onvermoeibare kiesdravers geworden
zijn. In den kiestijd vooral ziet men ze dag en
nacht op de baan om stemmen voor hunne
kandidaten te gaan afvragen of afdwingen.
Wij zeggen hunne kandidaten en met reden,
want de personen, welke zij aanbevelen, wor
den niet door de burgers ot door eenen politie-
ken bond, maar wel door de geestelijkheid
verkozen. Daarom zegt men de kandidaten,
de lijst, de gekozenen van M. Pastoor, het mi
nisterie der pastoors.
De pastoor is de groote kiesbewerker, dat is
buiten allen kijf, en noch Denderbode noch
Pier zullen dit durven wederleggen.
Zij weten overigens nog dat de Bokken zon-
Had hij ooit laten blijken in welk gedeelte
van de stad hij woonde
Neen, hij was altijd heel terughoudend
geweest, hoewel hij steeds vriendelijk sprak.
Hij had nooit iets omtrent zichzelven gezegd.
Daarop dwaalde Clara hopeloos door de slad
rond, tot dat het reeds lang donker was, overal
onderzoek doende waar zij slechts dacht de
geringste kans te hebben, inlichting omtrent
Lionel's verblijf te zullen bekomen.
Zij ging naar een prentenkoopman, naar
verscheidene boekverkoopers, naar al de koffie
huizen, zelfs naar geringe herbergen in don
kere zijstraatjes en gangskes, waar de armoede
alleen eene schuilplaats kon zoeken. Maar op
al hare navragen kreeg zij slechts één ant
woord Niemand kende den naam van West
ford niemand had ooit |een vreemde heer uit
Londen ontmoet, die aan de beschrijving be
antwoordde, die Mrs. Westford aan haren zoon
gaf.
Het was iien ure, toen Clara naar de statie
van den spoorweg terugkeerde, ongetroost en
met een gebroken hart. Gelukkig voor haar
was de laatste trein nog niet vertrokken en
na eenigen tijd wachtens nam zij hare plaats
in een der tweede klasse-wagens weêr in, en
keerde naar Londen terug, even onwetend
omtrent het verblijf van haren zoon, als zij
dien morgen vertrokken was.
Violette zag reeds aan het gelaat harer moe
der, zoodra deze teruggekeerd was, dat zij
geene goede tijding van Hertford meebracht.
Zij knielde aan de zijde harer moeder neêr,
nam den zwaren zwarten shal van hare schou
ders, liefkoosde baar en trichtte door alle
mogelijke middelen de ongelukkige vrouw te
troosten.
Gij hebt hem niet gevonden, moeder,
sprak zij, dat kan ik aan uw gelaat zien. Maar
is het niet beter, nog onzeker omtrent zijn lot
der de hulp der zwarten hier fraaitjes van
't landhuis zouden gevaag i worden en dat
geen enkel hunner, hoe aanzienlijk hij ook
vreze, door zijnen persoonlijken invloed jalleen
en zonder de patronagie der geestelijkheid ge
kozen kan worden.
Waarom werpen de pastoors zich dan zoo
hardnekkig in onze politieke worstelingen
Om den godsdienst te redden, antwoorden de
klerikale dagbladen, juist alsof de godsdienst
gevaar kan loopen door de opkomst van
't een of 't ander bestuur
Wij hebben reeds zooveel liberale ministe-
riën gehad, was er toen zooveel godsdienst
niet als nu Mocht men toen geen doopsel,
vormsel en eerste kommunie toedienen gelijk
op onze dagen Mocht men niet trouwen, be
rechten en begraven gelijk thans? Waren zij
niet heer en meester in de kerk
Wil dus van het gevaar Tan den godsdienst
zwijgen, vermits er niets van is. Maar er be
staat voor de pastoors een ander gevaar en
daar is 't dat de schoen nijpter bestaat
gevaar voor hunne geldkoffers, en dat zegt
genoeg I
Luistert maar eens Van de jaren 1883 tot
1886 deed men aan de kerken de volgende
giften
1883 417,807 franken
1884 477,356
1885 966,498
1886 1,001,519
Ziedaar officieele cijfers, welke Land en
Denderbode zelfs nog v in geen frank kunnen
verminderen ongelukkiglijk hebben wij die
der volgende jaren niet. Onder de liberalen
nog geen half millioen, onder de klerikalen
meer dan het dubbel, meer dan een millioen
Wat daaruit besluiten? Die giften, deels
door 't gouvernement, deels door de Bestendige
Deputaties goedgekeurd, worden meestal ge
daan ten nadeele van arme familiën. Een
liberaal ministerie, voor de intresten van 'tvolk
zorg dragende, geeft moeielijk zijne goedkeu
ring aan dergelijke onrechtvaardige beschik
kingen pasloors-miuisters integendeel mogen
aan de vriendjes niets weigeren en keuren alles
goed.
Heeft de tikkenhaan geen gelijk van kies-
draver te zijn
Een slachtoffer van 1884.
De pastoorsbladen zijn op de moord
en zelfmoord van Tisselt gevallen als
hongerige gieren op een lijk.
De dader was immers een op wacht
geld gestelde officieele onderwijzer en
dat was genoeg om daarop al hunnen
haat en gal eens op zijn kristelijkst uit
te spuwen.
Thans eventwel weet men, dat men
hier niet voor de misdaad van eenen el
lendeling maar wel voor het werk van
eenen zinnelooze staat.
En die geestesverbijstering is het ge
volg van al de moeielijkheden en ver
volgingen welke men den ongelukkige
van na 1884 heeft doen onderstaan.
In hetzelfde dorp, waar hij vroeger
van elkeen geacht was, werd hij weldra
van allen geschuwd in de school, waar
te zijn, dan misschien de zekerheid te ontvan
gen, dat hij voor ons verloren is Waar on
zekerheid bestaat, blijft altijd eene hoop
bestaan. Slechte tijding komt altijd spoedig,
dat weet gij, lieve moeder. Ik ben zeker dat
wij het vernomen zouden hebben als mijn
broeder iets overkomen was. Als hij door ziekte
was aaugetast geworden, zou men het ons wel
hebben laten weten. Hij moet toch brieven bij
zich gehad hebben, waarop ons adres stond,
en in zulke gevallen vindt men altijd wel eeu
gedienstige geest om de familie van een zieke
te waarschuwen. Weet gij, lieve moeder -
De verrassing, waarvan Mrs. Daniëlson spreekt
moet iets zijn, dat op Lionel betrekking heeft.
Doe uw best dat te hopen, lieve moeder, en
geef u niet toe aan een verdriet, dat geheel en
al ongegrond is.
Met zulk eene liefdevolle troosteres aan hare
zijde was het niet mogelijk dat Clara Westford
geheel en al tot wanhoop verviel. In alle geval
len was het reeds een troost, dat zij niets
kwaads van Lionel vernomen had. Waarschijn
lijk zou hij Herdford verlaten hebben, zijne
brieven waren misschien aan vreemde handen
toevertrouwd om naar den post te brengen en
nooit bezorgd geworden, en wederom kon
Clara onwillekeurig niet nalaten eenig vertrou
wen te stellen in de geheimzinnige wenken van
den ouden klerk.
Eene verrassing, eene blijde verrassing,
had hij geschreven. O ja, zeker, eene groote
vreugde moest voor haar weggelegd zijn. Zij
had reeds zooveel geleden, dat het toch niet
onredelijk was te veronderstellen, dat zij nu
den eenen of anderen zegen uit de handen der
Voorzinnigheid zou ontvangen.
Maar den doode kunnen zij mij toch niet
weergeven, dacht zij. Ik kan alleen hopen in
vrede in 't graf te dalen aan de zijde mijner
kinderen. Geene macht ter wereld kan mij den
hij eertijds als meester onderwees, moest
hij thans als hulp-onderwijzer dienen.
Dit bracht zijne hersens in de war. Vier
certificaten, waarvan 3 door klerikale
geneesneeren geteekend, heeft de fami
lie door het Handelsblad doen opnemen.
Zij bewijzen dat de ongelukkige aan
zinneloosheid leed en van vervolgings
geest en zelfmoord aangedaan was.
W ij zullen zien of Denderbode en Land
welke ook hun woordje over die zaak
willen zeggen hebben, thans genoeg
eergevoel bezitten zullen om insgelijks
ten minste een dezer certificaten in te
lasschen
Allerlei politiek.
In de provintie Brabant hebben de officieele
lagere dagscholen in den laatsten kampstrijd
1721 certifikaten van bekwaamheid behaald, de
aangenomen pastoorsscholen 124 ea de vrije
scholen 148.
De officieele avondscholen verkregen 401
bekwaamheidsbewijzen, de andere slechts 12.
Verleden zondag hebben de HH Leden der
Bestendige Deputatie te Brussel, Leuven en
Nijvel certifikaten en prijzen met groote plecht
aan de officieele overwinnaars overhandigd.
Bravo I zoo moet het zijn
De Liberale Associatie van Antwerpen heeft
op twee jaren tijd niet minder dan 2397 ki es-
zaken te betwisten gehad, waarvan het gevolg
reeds eene zuivere aanwinst van 666 stemmen
is.
Daaglijks doet zij in het arrondissement 3000
nummers van H Laatste nieuws verspreiden.
Ge ziet, dat daar niet geslapen wor Itook is
de eindelijke zegepraal voor de Kamer er
binnen zeer korten tijd verzekeid
De gemeentescholen behalen er 411 diplo
ma's tegen 207 voor de scholen der jappers.
De kwestie Van der Smissen-Bockstael ein
digt in de Kamer zoo als onze ministers het
gezocht he ben De Kommissaris, weLe zijn
verslag heeft moeten intrekken, wordt in zijne
bediening voor eene maand opgeschorstde
generaal Van der Smissen kriigt eenen hele f-
den blaam en de burgemeester Bockstael eeue
berisping. Deze laatste wordt berispt omdat hij
niet doen onderzoeken heeft of de feiten van
t verslag echt waren.
En de gouverneur, en de minister dan,
waarom worden die voor dezelfde reden niet
geblameerd Zoo Pontus oogenblikkelijk een
enk west had gedaan, kwam de protestatie Van
der Smissen er niet. De generaal is in de plaats
van den minister opgesprongen, omdat deze
zweeg, en hij had gelijk. Ongelukkiglijk was in
zijne protestatie een paar zinnen le veel, vooral
de opsomming om den Kommis-aris en Burge
meester af te zeiten. Die vorm had Pontus
seffens mouten afkeuren, hij heeft het nu wel
moeten doen.
Verder zou een ernstig onderzoek wel recht
gegeven hebben aan wien recht toe kwam.
Maar neen, onze meesters laten liever alles ver
wikkelen, dat is gemakkelijker.
verlorene terug schenken, evenals de gelukkige
dagen, waarin mijn echtgenoot en ik aan
elkanders zijde in den lieven ouden tuin wan
delden.
Terwijl zij alzoo zet te peinzen, dwaalden
hare gedachten af naar dien gelukkigen tijd.
Zij verbeeldde zich nogmaals te wandelen,
leunende op den arm van haren echtgenoot,
irotsch op hem en op zijne liefde, als de ge
lukkigste vrouw, wier hart nooit sneller ge
klopt had, dan als zij den voetstap van haren
echtgenoot hoorde.
Op den dag, in den brief van den klerk ver
meld, kleedden Clara en hare dochter zich
netjes aau en begaven zich naar de City.
Clara's geast had zich zeer afgetobd om de
bedoeling van debrief des ouden mans te raden.
Dat hij haar verz icht had om hem in het
spreekvertrek van het kantoor te komen bezoe
ken, was op zichzelven reeds vreemd. Die
kamer was het heiligdom van Rupert Godwin
en de klerk moest met buitengewoon veel gezag
bekleed zijn, als hij het durfde wagen eene
bijeenkomst voor zijne eigene zaken in die
kamer te beleggen.
Maar afgescheiden hiervan, was de geheele
inhoud van den brief van Clara een raadsel
en zij besloot den ouden klerk blindelings te
gehoorzamendaar zij geheel buiten staat was
zijne bedoelingen te raden.
Zijne handelwijze jegens haar had baar
geheel en al overtuigd dat het hem oprecht
ernst was, haar van dienst te zijn.
In die gemoedstemming meldde zij zich op
het bestemde uur in het kantoor in de Lom-
bardstreet, met hare dochter aan.
De twee dames werden terstond in de spreek
kamer gelaten, waar zij Bupert Godwin aan
eene tafel gezeten vonden, met Jacob Daniël
son, die achter zijnen stoel stond.
{Wordt voortgezet.)
y'***
