HET GEHEIM
PP?
Nummer 14 (226)
Zondag 6 April 1890,
5de Jaar.
I
LIBERAAL WEEKBLAD YOOR
6 fr. voor de stad.
Abonnementsprijs fr 5Q voor den j
PRIJS PER NUMMER 10 C EN TIMEN
voorop betaalbaar.
Men abonneert zicliop alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangsiraat 10, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
D Gewone, 15 centimen
Prijs der Annoncen
Reklamen, 75 centimen
per drukregel.
Nee spe nee metu.
Vonnissen op de derde bladzijde, i frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het bad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
AALST, 5 APRIL.
Heeft Mr Gheeraerdts ja of neen in zijn
verslag gezegd Zonder het hulpfonds
van 23000 franken moesten wij nieuwe
belastingen leggen
Beteekent zulks niet dat onze stadskas
leeg is
Denderbode wij vragen antwoord.
BuitenlaiidscJi politiële
overzicht.
Duitschland. De Europeesche con
ferentie, te Berlijn bijeengeroepen tot
bet nazien der werkerquaestiën, heeft
hare zittingen geëindigd. De werkelijke
uitslagen zullen zich niet oogenblikke-
lijk voordoen, maar op zedelijk gebied
zullen zij zich terstond veropenbaren.
Zeker is het dat de conferencie het
nemen van vele beschermingsmaatrege
len zal voor gevolg hebben, welkeer
voor de hedendaagsche handwerken,
gansch door de wetenschap en hare tal
rijke toepassingen veranderd, zoo drin
gend noodig zijn.
De prins von Bismarck heeft Berlijn
verlaten. De straatmanifestaties welke
reeds plaats hadden gegrepen ter gele
genheid van zijn vaarwelzeggen aan den
keizer, hebben zich nogmaals vernieuwd,
vuriger en hardstochtelijker dan vroe
ger. De massa volks was ontzettend en
de geestdrift onbeschrijfelijk.
M. von Bismarck scheen er veel ge
noegen in te vinden Het is weinig waar
schijnlijk dat al het geschreeuw, ten
gevolge van von Bismarck's vertrek ge
maakt, het keizerlijke hof aangenaam
weze.
Engeland. Het Engelsch parlement
heeft met eene ontzaglijke meerderheid
een wetsontwerp gestemd, dat de beta
ling der tienden van de*vruchten der
aarde tot het ondei houden van den
Staatsgodsdienst, d. i. de Anglicaansche
kerk, regelt. Het kabinet Salisbury en
het Parlement, dat al zijne wetsontwer
pen stemt, hebben daardoor in het
prinsdom van Wallis oorsprong tot op
roer gegeven, die waarschijnlijk meer
verwoestingen zullen te weeg brengen
dan de lange Iersche krisis.
Engeland schijnt bedreigd te wezen
met nieuwe moeilijkheden in Hoog-
Birmanië, dat het, vier jaar geleden met
zooveel gemak veroverd had. Het schijnt
74.
VAN DEN BANKIER.
Ik keek door het scheurtje van het blind in de
kamer maar alles was donker. Daarop herin
nerde ik mij dat men mij bij een vorige gele
genheid, terwijl ik mij op Willmingdon Hall
bevond, van een onderaardschen gang gespro
ken had, die naar de kt lders van den noorde
lijken vleugel geleidde en door middel van
eeuen trap met den beganen grond in verband
was. Ik besloot dien gang op te zoeken, en mij
daar eenen weg te banen naar de kamer waar
ik mij overtuigd hield dat die gruweldaad be
gaan moest zijn. Ik keerde naar huis terug en
wachtte in de eetzaal, totdat gii u ter rust be
geven hadt, Vervolgens ging ik naar het dienst-
bodenvertrek en verschalte mij eenen lantaarn,
onder voorwendsel dat ik eene beurs wilde gaan
zoeken, die ik zeide in den tuin verloren te heb
ben. Met die lantaarn bereikte ik onbemerkt
de grot, trad den onderaardschen gang binnen
volgde al deszelfs kronkelingen tot aan de kel
ders, en bereikte eindelijk den trap, dien ik
wilde opklimmen om in de kamer daarboven
door te dringen. Maar ik behoefde zoo ver niet
te gaan want aan den voet van den trap, strui
kelde ik over het lichaam van den kapitein die
nu hier voor u staat.
Ik scheurde zijne kleederen open, die ge
heel met bloed doortrokken waren, en toen ik
hem betastte om te voelen of zijn hart nog klop
te, leverde een zwakke zucht mij het bewijs dat
de moordenaar zijn werk slechts ten halve ge
daan had. Ik vond de wonde en stelpte het
dat de Tschawbwa of prins van Tbebau,
een van de opperhoofden der machtigste
stammen van de Shanslanden, ten Noor
den der provincie gelegen, zijn grond
gebied komt te verlaten, met bet besluit
eenen opstand tegen de Engelsche ver
overaars aantestoken, of wel zich bij
koningin Victoria te Londen te begeven,
om de herstelling te vereischen van som
mige onrechtvaardigheden, waarvan hij
zich het slachtoffer noiint.
Portugaaal. De algemeene kiezin
gen in Portugaal vereischt door den val
van het kabinet Coste-Real-Baaos-Go-
mez, en het benoemen van het ministe
rie Serpa-rimentel, ten gevolge van het
Engelsch ultimatum omtrent den Chiré,
hebben zondag 11. plaats gegrepen. De
uitslagen geven eene groote-meerderheid
aan het gouvernement.
Afrika. Een belangrijk nieuws
wordt verspreid. Eminpacha geeft bes-
slissend op in Europa terug te keeren.
Hij is in den dienst van Duitschland ge
treden, met emi traktement van 20000
marken 's jaars. Den 20 Aprd vertrekt
hij naar het meer Victoria Nyanza, aan
het hoofd eener karavane die menige
Duitsche officieren en 200 Soudaneesche
soldaten zal bevatten. Men heeft den
karavaan bevolen met de grootste moge
lijke snelheid te vertrekken.
Hef gevolg eener leening.
Iedereen weet, of ten minste heeft al
hooien zeggen, dat als men solvabel is,
gelijk men in den handel zegt, en dat er
voor geen verlies te vreezen is, men nog
al gemakkelijk geldverschieters vindt
doch dit geschiedt niet gratis voor niet
want geld verschieten is ook een handel
en handel wordt niet om godswil gedre
ven. Welnu, die geldbazen moeten eenen
interest voor het verschoten geld heb
ben en het kapitaal na eenen bepaalden
termijn afgelegd worden. Om dezen in
terest te betalen moet hij, die ontleent,
er de middelen toe vinden hetzij door
zuinigheid of anderszins en zoo vele
winsten zien te doen dat hij op den be
paalden tijd, genoeg bijeen gescharreld
heeft om het kapitaal te kunnen afleg
gen.
Het land, zoo min als een burger, kan
zich hieraan onttrekken, de interesten
moeten betaald en het kapitaal op den
bepaalden tijd afgelegd worden. Het is
geen koopman en kan dus op geene
winsten rekenen die hem zouden toela
ten zijne verbintenissen te volbrengen.
Er blijft dus geen ander middel over dan
zijnen toevlucht te nemen tot de lasten-
vermeerdering. Maar van dien kant boo-
bloed met den wollen doek, dien ik om mijn
hals geslagen had vervolgens maakte ik van
een hoop stroo en spaanders die ik in een hoek
vond, een soort van bed waarop ik het bewns-
telooze slachtoffer van den voorgenomen moord
neêrlegde.
Toen ik dit gedaan had, haastte ik mij terug
naar het huis, liet mij door een bedienden naar
mijne kamer brengen, en hield mij alsof ik mij
te bed begaf. Maar het huisgezin was nog nau
welijks ingesluimerd of alles was ten minste
geheel stil geworden, want eén lid van dat
huishouden kon dien nacht toch zeker wel niet
slapen, of ik sloop uit mijne kamer, verliet het
huis en begaf mij naar eene kleine herberg in
de nabijheid, waar ik bekend was. Daar huurde
ik een rijtuig en paard, voorgevende dat ik den
laatsten trein gemist had en liever in het mid
den van den nacht naar Londen wilde rijden
dan den volgenden morgen, eene belangrijke
zaak, waarvoor ik eene bijeenkomst bepaald
had, te verzuimen.
Met dat rijtuig en paard keerde ik naar het
park terug, en reed naar eene beschaduwde
plek diqht bij den ingang van de grot. Nu
moest het moeilijkste gedeelte van mijne taak
nog gdaan worden. Alleen zonder eenige hulp
bracht ik, half slepende, het lichaam van den
kapitein uit den kelder naar de plaats, waar
ik het rijtuig gelaten had. Het gelukte mij
hem stevig in hetzelve te bevestigen en ik reed
toen stapvoets naar een huis, waar ik vroeger
geweest was, en waar ik wist, dat ik gemakke
lijk eene schuilplaats voor mijn halfdoodeD
reisgezel zou vinden.
Dat huis was het Toevluchtsoord, een
partikulier krankzinnigengesticht, toebehoo-
rende aan een man, wiens leven ik wist eene
lange aaneenschakeling van misdaad en kwak
zalverij te zijn Ik wist dat men mij daar slechts
oen ding zou vragen, namelijk hoeveel ik
ren de clericalen niet het land tot over
de ooren in do schuld steken, dat wel
maar de lasten te vermeerderen om de
aangegane schuld te betalen, dat niet
Eu toch moet er op het bepaald tijdstip
afgedopt worden
Denkt ge, boeren en burgers, dat
zulks de ratten in verlegenheid brengt
Bijlauge niet Vossenstreken hebben zij
met de vleet Zij zetten zoo algauw het
eene of het andere uit om het overgroot
getal kiezers uit hun vel te doen sprin
gen en de poets is gespeeld. De kiezers
werpen hunne meerderheid den bak uit,
gelijk in 1878, en de liberalen komen
aan het bewind. De minister van finan
ciën staat voor eene kas die tot op den
bodem ledig is. Maar neen, zij is niet
ledig daar liggen nog papieren in die
de minister moeten herrinneron dat er
zooveel miljoenen dees j ar, zooveel am
dere het volgende jaar enz. moeten af
gelegd worden.
Wat moesten de liberalen nu doeu
Nog aanzienlijkere leeningen aangaan
om die der klerikalen uit te dooven of
het land laten bankroet verklaren en
den schandnaam van bankbreukige op
het voorhoofd van eiken Belg laten
drukken Neen, dat mocht of kon niet
zijn dat de faam van eerlijkheid der
Belgen door het slijk gesleurd werde
En zij liberalen beraamden de middelen
om de eerlijkheid van het Land te red
den, daarom besloten zij tot de verhoo
ging der lasten.Zulks gaat aan niemand,
zoomin aan degenen die dezelve voor
stellen en er hun aandeel in geven, als
aan de andere die, i m 's lands wetten
na te leven, ook dienen te betalen.
Aan wie dus de schuld dat de lasten
vermeerderd werden Aan niemand
anders dan aan de clericalen, welke
voor 's landsrelcening aan eenen hoogen
prijs ijzeren wegen overgenomen heb
ben, die hun maar weinig opbrachten.
Eu als de lastendau door liunne schuld
vermeerderd worden, dan gaan zij te
werk gelijk een duivel in een wijwater
vat, zoo als wij in 1883 en 84 gezien
hebben,de liberalen betichtende van het
geld der belastingsplichtigen aan het
bouwen van scholen verbrast te heb
ben. Neen het waren de- scholen niet,
die wat meer dan een miljoen gekost
hebben, maar wel de aankoop der ijze
renwegen die honderden miljoenen op
geslorpt heeft.
Ze beginnen nu weer met leeningen
van miljoenen aan te gaan en, als men
hun den tijd laat, zal de eene reeks mil
joenen de andere volgen en als het land
er weer tot over de ooren insteekt, dan
doen ze zich weer om het een of ander
betalen wilde voor de verpleging van mijnen
patiënt. Als mijn antwoord op die vraag slecht
voldoende klonk, dan was van dien kant alles
in orde. Langzaam reed ik over den eenzamen
weg, die naar het Toevluchtsoord geleidde.
Ik ontmoette slechts een man te paard, en
dien man vroeg mij of mijn vriend, die in elkan
der gedoken in het rijtuig, ziek of dronken
was. Dronken, gaf ik ten antwoord, en reed
voort, zonder dat hij mij met verdere vragen
lastig viel
Toen ik aan het Toevluchtsoord gekomen
waa belde ik al de bewoners wakker, en werd
ik door doctor Wilderson Snaffley ontvangen,
die zijn gemakkelijk bed verlaten had om te
vragen wat ik verlangde. Ik verhaalde hem dat
de persoon, dien ik bij mij had, eener mijner
bloedverwanten was, die in een aanval van
dronkemans waauziu zichzelven met een dolk
steek doorstoken had en dat ik, om de zaak
geheim te houden, hem regelrecht naar het
Toevluchtsoord gebracht had, waar ik verze
kerd was dat alles aangewend zou worden om
zijn leven te behouden, ik voegde er bij, dat ik
bereid was ruim te betaleu voor de zorgen, die
men aan hem besteden zou.
Dat was volkomen voldoende. Dr. Wilderson
Snaffley onderzocht nog altijd zijn bewusteloo-
zen patiënt en deed mij geene lastige vragen
hij maakte zelfs niet eens de opmerking dat de
menschen zich gewoonlijk niet ia den rug
steken, als zij zich van het leven berooven
willen.
Gij zult mij vragen, mrs. Clara Westford,
waarom ik aldus handelde, waarom ik den
moordenaar met bekend maakte en Harley
Westford aan zijne vrouw en kinderen, die hem
beminden, niet wedergaf. Mijn antwoord is
dat een noodlottige hartstocht mijn karakter
geheel bedorven en mij verlaagd had tot
eau middending tusschen een krankzinnige en
feit aan de deur werpen om zelf de ver
meerdering van belasting niet to moeten
voorstellen.
En zoo komt het, boerkens en bur
gers, dat als de liberalen aan liet roer
komen zij gedwongen zijn de schulden
der clericalen uit te dooven met uwe
belastingen te rerhoogen en de liberalen
halen voor hen de kastanjen uit het
vuur.
Kiezers, weest dit indachtig bij den
aanstaanden keus en vereert degenen
met uwe stem die voor den vooruitgang
en den bloei van landbouw, handel en
nijverheid zorgen, maar niet voor die
genen welke slechts bezorgd zijn om de
ontwikkeling en den bloei der kloos
ters, die als woekerplanten ten nadeele
van God en alleman leven.
De BerHjnsche conferencie.
Terwijl de aandacht algemeen op het ontslag
van Bismarck getrokken is heeft er in Duitsch
land een andei feit plaats gehad, dat insgelijks
een aanzienlijken invloed op de toekomst zou
kunnen hebben, namelijk ile conferencie van
het werk.
In afdeelingen gesplitst hebben deze verschil-
lige punten behandeld en aangenomen. Het
verbod aan vrouwen en kindereu beneden de
15 jaar in mijnen te werken, evenals het werk
van kinderen in gevaarlijke of ongezonde ge
stichten verbod van het nacht en zondag werk
van 14 tot 16jarigen ouderdom beperking van
den werkdag voor jongelingen van 16 tot 18
jaar zijn al bepalingsn, die wij vau harte toe
juichen. Het zijn nuttige wenken aan de ver
schil lige staten gegeven, doch vermits ze nie
mand rechtstreeks verbinden, wordt er door
velen gevreesd dat die wenschelijke hervormin
gen niet tot wezenlijkheid komen zullen. Dat
de jeugd moet beschermd worden vraagt geen
betoog doch er zouden moeten doelmatiger
middelen in 't werk gesteld worden. Wat komt
het er op aan dat men geene kleinen beneden
de 12 jaar in de fabrieken toelaten zal vermits
hun getal toch nooit zeer aanzienlijk was. In
den schijn dus geeft men veel, in werkelijktieid
weinig.
Vooreerst den graad van onderwijs dien men
op 12 jarigen ouderdom bekomt is niet zeer
hoog en welke winsten kau zulk kind wel te
huis brengen Weinigintegendeel het kind
vervangt een volwassen persoon, die daardoor
soms zonder bezigheid is. Dit brengt dus enkel
voordeel bij aan den fabrikant, die in stede
van een man een kind te betalen _heeft dat hij
met eenige centon wegzendt.
Wordt daarbij .vermindering van werkuren
toegestaan, dan zal de arbeider ook eenige uren
van zoet genot te midden van zijnen huisehj-
ken kring kunnen smaken, 's Morgens vroeg
vertrekkende en 's avonds laat van zijnen arbeid
terugkeerende hec-ft de werker slechts eenmaal
per week het geluk zijne kindereu te kunnen
omhelseu. Dat vertelde ons laatst nog eene huis
moederen i nlereeu zal met ons bekennen dat
zulks pijnlijk moet zijn voorden vader. Daarbij
moet hij ook den tijd hebben om zich verstan
delijk te ontwikkelen, door het bijwonen van
scholen voor volwassenen of het lezen van nut-
een dronkaard. Het verheugde mij te kunnen
denken dat ik door het geheim van den heer
Godwin te bewaren mij op u jwreekte, Clara,
want iX hadu eenmaal bemind,en is verbeeldde
mij, dat mijne vermetele liefde door u gestraft
was met de trotschheid eenar adelijke vrouw,
die er een zeker genoegen in vindt, op het hart
te trappen van een man uit het volk, die het
wagen durft zijne oogen tot haar op te heffen.
Ik trachtte macht te verkrijgen over Itupert
Godwin, want sedert mijne te vioag verwelkte
jeugd plaats gemaakt had voor te vroegtijdigen
ouderdom, t^is geldzucht een hoofdhartstocht
van mijn leven geworden, en in het bezit van
het geheim van den veronderstelden moord op
Harley Westford gepleegd, wist ik dat de on-
beperkste beschikking zou hebben over de
beurs van mijn patroon. Een dubbele reden
zette mij derhalve aan om het geheim te bewa
ren. Meer dan een jaar lang had ik mijn
geheim reeds bewaard, zonder de minste wroe
ging te gevoelen, tot het noodlot mij nogmaals
tegenover de vrouw plaatste, die eenmaal op
zulk eeno rampzalige wijze had bemind.
Toen smolt op eenmaal het ijs, dat mijn hart
hield inge-loten, en ik kon de gedachte aan
hetgeen ik gedaan had, niet langer verdragen.
Ik zocht en vond u, mrs. Westford, en van uwe
eigene lippen hoorde ik hoezeer ik uw edel
gemoed onrecht had aangedaan. Van dat oogen
blik af was het mij duidelijk hoe ik handelen
moestde eenige manier om boete te doen en
berouw te toonen was voor mij zooveel mogelijk
het gedane kwaad weder ongedaan te maken
Met dat oogmerk begaf ik mij naar het krank
zinnigengesticht, waar uw echtgenoot verbor
gen was. Een paar woorden tegen doctor
Wilderson Snaffley om hem te zeggen, dat de
omstandigheden veranderd waren, en ik niet
meer in staat was voor den patiënt te betalen
waren volkomen volkoende.
Die geleerde on nauwgezette geneesheer
tige boe' en.
Men zal zeggen dat door de vermindering
van den werkdag, dus ook de volledige afschaf
fing van het nachtwerk, de prijzen der voortge
brachte stoffen vermeerderen zullen vermits
het voortgebrachte in hoeveelheid afnemen
zal. Voorzeker, doch dit zal ook den uijveraar
toelaten de daghuren te verhoogen waardoor er
meer welstand onder de verbruikers komen zal.
Om daartoe te geraken is evenwel eene alge
meene regeling noodig iedere regeering zou
dergelijke verplichting in hare wetgeving moe
ten opnemen, doch den huidigen zakentoestand
wijkt er verder en verder van af.
Inderdaad de nijverheid komt meer en meer
in handen van naamlooze maatschappijen die
millioenen en millioenen bijeenbrengen, door
hunne buitengewone groote kapitalen de mede
dinging langer kunnen volhouden dan de n ij -
veraar of fabrikant die op eigen kracht steunt
en wieiiS kapitaal jaarlijks vermindert.
Die naamlooze genootschappen, sijndicaten,
enz., doen de prijzen dalen of stijgen, maken
zich van alles meester, altijd ten koste van den
afzonderlijken fabrikant en der werklieden op
wiens rug eerst de krisis drukt door verminde
ring van dagloon,dat de verliezen of de geringe
winst van dien nijverheidsbaas moet herstellen.
Do werkman van zijnen kant door den nood
gedwongen en het voorbeeld der rijken aange
stookt vereenigt zich insgelijks om zich aan
goedkoop, n prijs voedsel en kleeding aan te
schaffen. Aldus verliest de neeringdoeDde bur
ger en ontstaat als van zelf de ha delscrisis.
Dat is wel van maatschappelijk belang maar
daarvan zal men niet gewagen evenmin als van
inkomrechten op de verschil lige stoffen die toch
maar dienen om alweer eenigen te bevoordee-
ligen. tVordt voortgezet.)
In hunne scholen.
Over een veertiental dagen stierf M.
Ceuleinan8, bestuurder der normaal
school van de stad Antwerpen, en werd
burg rlijk begraven. Juist gelijk voor
de begrafenis van den heer Clarot ta
Geerardsbergen, spuwt de grrroote Den
derbode daarover vuur en vlam. Daar-
aan ziet menzegt Denderbodewelken
geest heerscht in de schoien, waar
men de meesters opleidt, die later
zullen goroepen zijn om burgers en
werkmanskinderen op te voeden en te
onderwijzen.
De geest, Denderbode, welke*in derge
lijke gestichten heerscht is een geest
van verdraagzaamheid en broederliefde.
Men leert daar aan de toekomende op
voeders der jeugd, dat zij in de harten
der kinderen eerbied moeten inplanten
voor de godsdienstige en wijsgeerige
denkbeelden van eiken burger, bij weze
dan klerikaal, liberaal, protestant, jood,
Mahomedaan, vrijdenker of fanatieke
kwezelaar, enz. Men leert er de vrijheid
van geweten en al de andere vrijheden
door de Grondwet gowaarborgd eerbie
digen en nakomen en onder dat op
zicht is er vrij wat verschil tusschen die
klerikale normaalscholen en die van den
ontdekte terstond dat zijn patiënt volkomen
gezond was, en geheel en al in staat om de
wereld wederom in te treden. Daardoor bevond
ik mij in de gelegenheid om met kapitein
Westford het To vluciitsoord te verlaten. Maar
>vij waren genoodzaakt een ander patiënt achter
te laten, dien wij geernehadien medegenomen.
Die pitiëat, mrs. Westford, was niemand
anders dan uw zoon, aan wien de Voorzienig
heid het geheim van den moordaanslag op zijn
vader gepleegd, had aangewezen, en die door
M. Godwin in eene gevangenis was opgesloten
geworden, bestemd om zijn levend graf te zijn,
totdat hij eenmaal naar eene gemakkelijker en
geschikter rustplaats op het een of ander afge
legen kerkhof zou overgebracht worden.Indien
Lionel Westford in een ander krankzinnigen
gesticht geplaatst geworden ware, onverschillig
welk, zo.uit gij misschien moeite gehad hebben
de plaats uit te vinden, waar Hij verborgen
gehouden werd. Gelukkig evrnwel werd hij
aan de goede zorgen van doctor Wilderson
Snaffley toevertrouwd, en vader en zoon ont
moetten elkander ouder het gastvrije dak van
dien heer. Eene zonderlinge ontmoeting was
het, niet waar, mijnheer Godwin? tusschen den
zoon, die meende dat zijn vader vermoord ge
worden was, en de vader, die alle hoop had
opgegeven om ooit zijne familie weder te zien.
M aar de Voorzienigheid brengt dikwijls
vreemde ontmoetingen tot stand. De bevrijding
van Lionel zal nu denk ik, ui -,t veel bezwaren
ontmoeten. De doctor zal niet zeer verlangend
zijn depatiënt te behouden,wanneer hij ontdekt
dat zijn rijke lastgever eoa bankroetier, een
schurk is. Ziedaar alles wat ik u te zengen heb,
mrs. Westford het.staat nu aan u om herstel
te zoeken voor het le d, dat a aangedaan is, u
en de uwen. E tie posing tot moord met ver
zwarende omstandi heden is eeue misdaad, dia
nog al streng gestraft wordt, zelfs onder onze
milde wetten. Wordt voortgezet.)
h
DE
arnotxiBaniMi
iwüi» <iiii i" ssa
H •>p:
