DE OUDE FRITS.
Nummer 37 (249)
Zondag 14 September 1890.
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
6 fr. voor de stad.
5 fr 50 voor den buiten,
PRIJS PER NUMMER: 10 CENTIEMEN.
voorop betaalbaar.
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangstraat 10, Aalst.
Nee spe nee metu.
HET
Prijs der Annoncen
ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone, 15 centiemen
Reklamen, 75 centiemen
Vonnissen op de dei de bladzijde, frank
per drukregel.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wGrat.
Handschriften worden niet terug gezonden.
AALST, 13 SEPTEMBER.
Biiitenlandscli politiële
overziclit.
Duitschland. De democratische
partij heeft besloten dat den 1 October
d. i. de dag op welken de anti-socialis
tische wet niet meer zal toegepast wor
den, honderd nieuwe dagbladen zullen
verschijnen om het socialism te versprei
den bij de inwoners van den buiten en
van de kleine steden, tot welke zij nog
niet had kunnen dringen. De socialisten
zouden insgelijks beslist hebben aan de
kiezingen voor alle Landtagen deel te
nemen, overal waar zij zouden kunnen
slagen. Dezelfde taktiek zou gevolgd
worden voor de gemeentekiezingen.
Engeland. Het congres der Trades-
Unions te Liverpool is geëindigd. De
laatste debatten, hebben bewezen dat het
werkerskamp in twee partijen verdeeld
is. De vergadering heeft 'als parlemen
taire secretaris, d. i. als afgevaardigde
gelast hare belangen bij de Kamer te
verdedigen, den volksvertegenwoordi
ger Fenwick benoemd, een gematig
de, die bij de oude school der wer
kersopruiers behoort. Op dit oogpunt,
heelt zij een overblijfsel van genegen
heid voor het oude doel der Trades-
Unions bevestigd. Integendeel, heeft zij
nieuwe voorstellen aangenomen, die het
gebruik van hevige middelen aanprijzen
om eene verbetering in het lot der werk
lieden te verkrijgen, als b. v. de boy
cottage, de tijdelijke opsluiting van alle
handelaars die door het een of ander
middel hunne waren met afslag verkoo-
pen. M. John Burns, opperhoofd der
nieuwe werkerspartij heeft eenen in
vloed verkregen, die zijn overmacht
binnen kort laat voorzien, indien de
hedendaagse he neigingen voortduren.
De vooruitsrevenden zijn er ingeslaagd
een voorstel te doen stemmen volgens
hetwelk er geene vreemde werklieden
mogen gebruikt worden in devereenigde
werkhuizen van Groot-Brittanje. De ver
gadering heeft het voorstel aangenomen
van M. John Burns, dat den werkdag
van 8 uren eischt. De besluiten door de
Trades-Unions gestemd zijn van groot
belang door de neigingen die zij aandui
den. De werkersbeweging volgt in En
geland ee.j nieuw programma, dat veel
meer gelijkt aan zekere gedachten van
het vasteland en waarvan tot nu toe
de Engelsche werklieden het voorbeeld
aan deze van het vasteland gaven.
Bulgarië. Zondag hebben in Bulga-
rië de wetge ende kiezingen voor de
Sobranie plaats gegrepen. De ernstige
voorvallen die in dit prinsdom dezen
4.
naar het Hoogduitsch.
Dat komt er van, wanneer men zijn geld
nutteloos laat liggen, in plaats van het ten
algemeenen nutte aan te wenden, wanneer men
niets uitvoert, in plaats van een nuttig burger-
van den Staat te zijn. En wat wilt gij nu Moet
ik u misschieD uw verloren kapitaal vergoeden?
Uwe majesteit, ik ben in de gelegenheid
door een rijk huwelijk, mijn verlies weder goed
te maken. De tegenwoordige bekleeder van het
scherprechtersambt is een zeer rijk man en
heeft maar eene eenige dochter. Het is een
jong, aardig meisje, dat ik hartelijk liefheb.
Natuurlijk, want zij heeft genoeg, om
uw verlies te dekken, viel de koning hem in de
rede, en wil haar vader haar aan u geven
Hij wil haar aan mij geven, uwe majes
teit, maar onder eene voorwaarde.
Gij moet hem in zijn ambt opvolgen, niet
waar? Gij moet u nuttig maken, door den mis
dadiger het hoofd af te slaan
Neen, uwe majesteit. De vader is door
zijnen rijkdom hoogmoedig en eergierig ge
worden. Hij verlangt bepaaldelijk, dat zijn
schoonzoon een karakter hebbe, opdat zijne
dochter niet maar enkel madame genoemd
worde.
Zoo, en wanneer de schoonzoon een titel
heeft, dan bezit hij karakter, niet waar.? Gij
zijt dus hier gekomen, om van mij een karakter
te ontvangen
zomer gebeurden, zoo als het proces
Panitza en de veroordeeling van dien
officier, de pogingen van M. Stambou-
loff tot het verkrijgen der herkenning
van het bestuur van prins Ferdinand.
Zijne diplomatische brieven aan den
Sultan van Turkije gezonden, de ver
gunning der aanstellingsbrieven aan de
Bulgaarsche bisschoppen, dit alles bracht
veel bij om aan die kieziugen eene
groote belangrijkheid te geven. De uit
slag is ten hoogste gunstig voor prins
Ferdinand en zijnen eersten minister.
De kandidaten van het gouvernement
zijn bijna overal met eene groote meer
derheid benoemd geworden en de oppo
sitie zal slechts over eenige zetels in de
nieuwe kamer beschikken.
Afrika, blijft altijd op het voorplein
der hedendaagsche questiën. De voort
durende klachten der ontdekkers die het
voor de beschaving geopend hebben, de
twisten tusschen Stanley en Emin pacha,
dr. Peters, majoor Wissmann en M.
Jackson, alles werkt mede om er de
aandacht op te vestigen. Thans loopt
het gerucht dat de British East Afrika
Company zich van de Duitsche vlag zou
meester gemaakt hebben te Ivimbo, op
de kust van het Sultanaat van V itu.
De Kerk en 't Soeialismus.
In zijn nummer van 4 September 1.1.
roept Denderbode uit
Nog nooit heeft de katholieke par-
n tij eenen socialist op haren kandida-
tenlijst gewild. Tusschen beide par-
tijen is er geen bondgenootschap mo-
gelijk.
De kortzichtige lezers van Denderbode
moeten daaruit opmaken dat de kleri-
kalen de socialisten als de pest schuwen
en dezer gevaarlijke omgang slechts
goed is voor liberalen en vrijmetselaars.
Jammer is 't dat onomstootbare be
wijzen de klinkendste logenstraffing aan
die klerikale bevestiging komen geven.
En, men merke het wel op, die lo
genstraffing komt niet van eenen hard-
nekkigen geus of eenen gezworen vijand
der Kerk, maar wel uit den mond van
eenen der doorluchtigste steunpilaren
dier Kerk zelve, namentlijk van kardi
naal Manning.
Op het katholiek kongres, deze week
te Luik gehouden, en waar de sociale
kwestie door tal van bisschoppen, se-
nateurs en afgevaardigden besproken
wordt, zoekt men naar middelen uit om
aan de Kerk den overgewichtigen rol
trachten te behouden welken zij tot
hiertoe vervuld heeft.
Het soeialismus wordt van dag tot dag
machtiger het verkon ligt een evange
lie, dat gansch met den geest van Kris-
O, wanneer uwe majesteit zoo genadig
wilde zijn, dan was mijn levensgeluk voor altijd
verzekerd.
Zoo en welk karakter zou ik u dan moe
ten geven, opdat gij met de dochter van den
rijken scherprechter kunt trouwen
Uwe majesteit, de man verlangt bepaal
delijk, dat zijn schoonzoon den titel van ge
heimraad voere
Geheimraad vroeg de koning, en toornig
zag hij den smeekeling aan. Zijt gij dus kier
gekomen, om mij te verzoeken, dat ik u den
titel van geheimraad schenken zal
Ja, uwe majesteit, en ik zal uwe majes
teit voor eeuwig dankbaar zijn, wanneer
Geheimraad dus, viel de koning hem in
de rede. Maar weet gij wel welke de plichten
van een geheimraad zijn Ik zal u daarmede
bekend maken Die plichten bestaan in een
onverbrekelijke stilzwijgenheid. Een geheim
raad moet alles kunnen geheim houden en
zwijgen. Denkt gij, dat gij dien moeilijken
plicht getrouwelijk zult kunnen vervullen
Ja, uwe majesteit, ik zal dien plicht kun
nen vervullen
Goed, riep de koning uit, dan verleen ik
u bij dezen een karakter en benoem u tot ge
heimraad. Maar, wanneer gij het waagt, aan
eenig mensch in de wereld het te verraden, dan
hebt gij uw plicht niet gedaan, en laat ik u in
de vesting Spandau opsluiten. Vertrek thans
Ellendige dwazen, bromde de koning,
terwijl de smeekeling al buigende naar de deur
sloop ellendige dwazen zijn het toch, die
hooger prijs stellen op zulke kinderachtige
vormen, en meenen dat zij een karakter bezit
ten, wanneer zij maar een titel hebben. Zoo
de heden er maar voor zorgden, dat zij zich
persoonlijk verdienstelijk maakten dan hadden
zij al die laffe titels niets noodig 1
tus ffier overeenkomt. Het predikt voor
hoofdpunten de gelijkheid, de broeder
lijkheiden de wederzijdsche ondersteu
ning. Het verzekert daarenboven eerst
en vooral zooveel welstand op de aarde
mogelijk met de belofte dat het andere
later wel zal toegeworpen worden.
Kan het missen dat de massa's in dien
blozenden appel bijten en het zekere
boven het twijfelachtige verkiezen,
vooral wanneer ze dagelijks zien dat de
Kerk, welke op eenen godsdienst van
vrede, gelijkheid en belangloosheid
steunt, in den grond niet anders dan
met haat, geweld en macht zich staande
houdt.
tlare klanten beginnen van dit kome
diespel genoeg te hebben zij ontmaken
zich van haar juk, van hare voogdij.
Daarom ziet men de lieden, welke hun
ne kapitalen in dien winkel steken heb
ben, zich vereenigen en beraadslagen,
want de boutiek loopt gevaar.
Ziedaar de reden van het katholiek
kongres van Luik. Twee partijen staan
er tegenover elkander Mgr. Doutre-
loux en meester Woeste willen met ge
weld den opkomenden stroom van het
soeialismus tegenhouden. Zij vinden dat
hun kraam nog tamelijk recht staat en
dat met wat moeite en reklaam men de
klanten zal Jsunuen behouden.
Kardinaal Manning is van een geheel
ander gevoelen. Hij is voor de toege
vendheid en wil met de socialisten des
noods samenkoppelen eens in 't net, zal
er wel een middel gevonden worden om
alleen de profijten van de associatie op
te strijken. Of Denderbode het wil ge-
looven of niet, maar kardinaal Manning
is voorstaander der voornaamste punten
van het socialistisch programma. Deze
prins der Kerk wijst voor redmiddelen
aan en verdedigt het acht-uren werk,
het verbod van vrouwen- en kinder
werk, de regeling tusschen arbeid en
kapitaal.
Zeg eens, Slimmekenwat zegt ge
daarvan
Een roomsche kardinaal die met de
socialisten heult en hunne eischen voor
staat
Gij roept moord en brand omdat de
liberalen socialisten werklieden op hun
ne kandidatenlijst brengen, wat weet ge
nu over de politiek van kardinaal Man
ning Zwijgen, mond toe
Die toestand is niet nieuw.
Gedurende de middeleeuwen hebben
de bisschoppen dezelfde toegevendheid
moeten toonen om de hand boven de
ambachten en neeringen te kunnen hou
den.
Nu nog zal de Kerk denzelfden afstand
moeten doen zij zal wel schreeuwen,
Thans werd de deur weder geopend, en op
den drempel vertoonde zich Louise met een
hoogrood gezicht, met neêrgeslagen oogen; in
hare maagdelijke schuchterheid zag zij er
lieflijk uit.
De koning liep haar terstond eenige schreden
tegemoet, en zag het sidderende, sprakelooze,
jeugdige meisje vol deelneming aan.
Wilt gij mij een smeekschrift overhandi
gen, mijn kind vroeg hij.
Neen, uwe majesteit, stamelde zij verle
gen. Ik wil zelve trachten, mijn verzoek aan
uwe majesteit voortedragen
Welnu, doe.het, mijn kind en vat moed,
zegde de koning goedgunstig. Wees niet bang
voor mij, en denk dat de koning ook maar een
mensch is, even als andere menschen. Zeg mij
daarom allereerst hoe heet gij
Louisevon Holendorf,fluisterde zij bevend.
Von Holendorf, herhaalde de koning. Wat
is uw vader
Sire, mijne beide ouders zijn dood ik
ben eene wees, die het genadebrood eet van
eene tante, welke het haar met tegenzin geeft.
Zoo, wat was uw vader?
Sire, hij was officier.
In-mijnen dienst?
Ja uwe majesteit, officier in het leger van
uwe majesteit. O, hij had zijnen koning lief,
zelfs nog toen....
Nu, vroeg de koning, waarom blijft gij
steken Spreek toch verder
Sire ik weet niet of ik het wagen durf, of
de naam mijns vaders uwe majesteit niej in
gramschap zal doen uitbersten.
De naam uws vaders Laat mij dien nog
eens hooren, ik heb u niet goed verstaan.
Sire, mijn vader was de luitenant von
maar toch. toegeven zij moet met het
soeialismus meegaan, en het de hand
leenen, zoo niet ten onder gaan.
De vermindering der geboortens.
Een der geleerdste staathuishoudkundigen,
de heer Paul Leroy-Beaulieu, kondigt in de
Débats eene reeks artikelen af om te be
wijzen dat het aantal geboortens niet alleen in
Frankrijk vermindert, maar dat ook dezelfde
verschijnselen in ander landen waargenomen
worden.
Volgens bo7engenoemden schrijver is die
vermindering der geboortens toe te schrijven
aan de uitbreiding der algemeene welvaart,
maar vooral aan de gedachtenveraudering der
bevolkingen, welke zich min of meer aan de
godsdienstige -invloeden onttrekken, aan de
leer der onderwerping verzaken, en zoo veel
welstand mogelijk voor het leven zoeken.
Hetzeltde verschijnsel teekent zich zooveel
te scherper af naarmate een volk zich meer en
meer verburgerlijkt.
Sinds 10 jaren vermindert in België het aan
tal geboortens; de nijverheids-en landbouw-
krisis, die sedert eenige jaren ons land teis
tert brengt zeker tot die vermindering bij, doch
zij alleen is onvoldoende om zulk belangrijk en
aanhoudend verschijnsel uit te leggen.
Dit verschijnsel is nog wonderlijker zoomen
afzonderlijk eenige provinciën van België be
schouwt.
In de vier waalsche provinciën, welke zeker
lijk het meest onderricht en welvarend zijn,
is die geboorte vermindering veel grooter dan
in de vlaamsche provinciën.
Alhoewel het aantal geboortens van jaar tot
jaar vermindert groeit de bevolking nogthans
onophoudelijk aan. Het is omdat we beter dan
onze voorouders eerbiedigen en bewaren het
kostelijkste wat wij bezitten, namentlijk het
leven. Vroeger werden er meer kinders gebo
ren, maar men zorgde minder om ze in 't leven
te houden.
Wij weten het wel niet of die geboortenver-
mindering als een kwaad mag aanzien worden.
De strijd om het leven is ter oorzake der
dichte bevolking reeds moeielijk genoeg men
verdringt zich in 't oude Europa en elders, en
maar al te veel sterven er reeds van honger.
Kinders ter wereld brengen is heel gemak
kelijk, tr.aar van het kleine wezen een burger
of eene burgeres maken, die later in al zijne of
hare be i oeften zal kunnen voorzien, dat is vrij
moeielijker.
Zoo de kinders bij hunne geboorten verwe
zen zijn om een gebrekkelijk of ellendig leven
te slijten, om, ziekelijk van lichaam, vroegtij
dig naar den dood te loopen, is dan de onthou
ding niet ten hoogste aan te prijzen
Dat kloeken mannen en vrouwen die met
betrouwen de toekomst mogen afwachten, zich
8, 10, 12 maal over eene geboorte verheugen,
zooveel te beter.
Merkenswaardig is het evenwel, zoo als wij
hierboven schreven, dat de geboortens en sterf-
tens overal vermeerderen waar de bevolking
arm, ellendig en dom is dat de geboortens en
overlijdens verminderen waar de bevolking
welstellend en verstandig is.
Zeker is het, dat de natiën, wier bevolking
dezelfde blijft, daarom hunne voortteelings-
krachten niet verliezen zij onthouden zich
misschien maar om door de overbevolking de
openbare ellende niet te doen aangroeien. Do
vooruitgang van *t menschelijk ras heeft overi-
Ilolendorf, zegde Louise, terwijl zij haar neer
gebogen hoofd langzaam ophief, en den koning
aanzag met een innig smeekenden en tegelijk
diep weemoedigen blik.
De luitenant von Holendorfriep de
koning uit. Die naam komt mij bekend voor. Ik
meen, dat ik dien vroeger gehoord heb. Ah, nu
schiet het mij te binnen. Uw vader heeft den
laatsten oorlog mede gemaakt, niet waar
Ja sire, en hij was een dapper officier,
over wien niemand zich te beklagen had.
Maar hij had zich te beklagen, en dat wel
over zijnen koning. Is het niet, dat wat gij
wildet zeggen Uw vader nam zijn ontslag,
niet waar
Sire, hij moest zijn ontslag nemen
Moest Vertel mij eens, waarom hij zijn
ontslag nemen moest. Kom, laat hooren, mijn
kind Spreek de waarheid, en wees niet bang,
dat ik boos op u zal worden. Ik ben misschien
niet zoo verschrikkelijk, als uw vader mij afge
schilderd heeft.
Sire, mijn vader heeft altijdmet de meeste
bewondering en eerbied over uwe majesteit
gesproken.
Vertel mij maar, hoe de zaken zich heb
ben toegedragen doch laat ons eerst gaan
zitten Neem plaats op dien taboeret, daar
tegenover mij, en laat mij nu hooren! Waarom
nam uw vader zijn ontslag
En terwijl hij deze vraag tot haar richtte,
leunde de koning, die in zijnen armstoel was
gaan zitten, met de beide handen op zijn kruk,
en staarde met een zachten blik zijner groote
blauwe oogen op Let jonge meisje, dat daar
bloode en blozend op den rand van den taboeret
tegenover hem zat.
Sire, het was ia het laatste jaar vaa den
gens niet de minste overeenkomst met die van
een konijnperk.
In deze kwestie behoudt verder elkeen zijne
volkomene vrijheid.
Aan wien de schuld.
Een klerikaal blad beweerde dezer
dagen dat de liberalen niets doen, om
de in gevaar verkeerende maatschap
pij j) te redden.
Wat doen er de klerikalen voor
Niets, hoegenaamd niets
Zij hebben, t is waar, eenige wetten
gemaakt, zoogezegd om het lot van
den werkman te verbeteren maar de
eene wet is al belachelijker dan db
andere en heeft niets opgeleverd er zijn
zelfs wetten gestemd altijd zoogezegd
voor den werkman die men heeft
moeten opschorsen, enkel en alleen uit
kiesbelang.
Wij zeggen dat de klerikalen nog
niets gedaan hebben, niets doen en niets
zullen doen, om de in gevaar verkee
rende maatschappij te redden.
Integendeel, zij doen alles wat moge
lijk is, om dit gevaar nog te vergrooten.
De werkman vraagt eene uitbreiding
van het stemrecht, om insgelijks deel te
kunnen nemen aan het bestuur des lands
de liberalen zijn gereed hem dit kies
recht, op de bekwaamheid gegrond, te
verleenen.
Wat doen de klerikalen
Zij vervaardigen eene wet, die maakt
dat de werkman van eene kleine belas
ting vrij wordt gesteld, maar hem ter
zelfder tijd berooft van het stemrecht,
waaraan hij zoo zeer houdt en waarvoor
hij vurig strijdt.
En met de afschaffing der Bekwaam
heidskiezers zullen zij nog 60000 kie
zers van hun recht berooven.
De liberalen vragen eene rechtvaardi
ge inrichting van net leger en eene billij
ke reserve, gegrond op den persoonlij
ken dienst zij verklaren daarvoor hunne
medewerking aan de klerikalen, met de
plechtige belofte er geen kiesbelang in
te zoeken.
Wat doen de klerikalen
Zij houden de geheele bloedwet in
stand en maken baar voor het volk,
voor den arbeider nog ondragelijker,
met den diensttijd drij jaren te verlen
gen.
Door de liberalen was het volksonder
wijs overal in het land op den besten
voet ingericht in de minste dorpen be
stonden puike openbare scholen, adul-
tenscholen en kindertuinen, die de be
wondering van den vreemde uitlokten.
Wat hebben de klerikalen gedaan
oorlog, en liet leger lag in Saksen de koning
had zijn hoofdkwartier in een dorp opgeslagen,
en het geval wilde, dat ook mijn vader met
zijne kompagnie in dat dorp ingekwartierd
werd. Vermoeid door de langdurige marschen,
wilde hij zich even in zijne hut op het strooi
nederleggen, hoewel het op het midden van den
dag was, toen er plotseling eene boerin kwam
binnenvlieden, die hem om hulp en bijstand
smeekte, daar de soldaten zijner kompagnie
in het dorp aan het plunderen en nu bezig
waren met hare woning ledig te halen. Zonder
zich te bezinnen,zonder zelfs zijne officiersmuts
op te zetten, snelde mijn vader terstond met de
vrouw mede, en liep het huis in, om te boproe-
ven, of hij zijne soldaten weêr onder de wapens
kon krijgen, en of hij door zijne woorden hen
mocht bewegen, hunne misdadige handelwijze
niet verder voorttezetten want de koning had
juist destijds op strenge straf het plunderen
verboden, en mijn vader wilde zijne soldaten
gaarne van die straf redden. Maar de koning
had toch reeds vernomen, wat er gebeurd was
en terwijl mijn vader daar binnen in de boeren
woning met de soldaten onderhandelde, was
de koning zelf er bijgekomen, uiterst vergramd
over de ongehoorzaamheid en slechtheid zijner
soldaten. Op hetzelfdejjoogenblik, dat hij met
zijnen adjudant voor de boerenwoning was
aangekomen, waar binnen de soldaten zoo
luide raasden en tierden, dat men het buiten
zeer goed hooren hon,kwam mijn vader haastig
er uit; het was hem onmogelijk geweest, alleen
de woedende soldaten onder bedwang te krij
gen, en daarom wilde hij de hulp van nog
eenige officieren gaan inroepen. De koning
echter hield hem voor een der plunderaars, en
in zijne gramschap hief hij zijne kruk op en
sloeg mijnen vader.
{Wordt voortgezet.)
