6de Jaar.
Nummer 43 (307)
Zondag v25 October 1891
Lieve Jonkvrouw Trotschhart
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
AbonnementsprijsJ sTvoo^deTbrnten, voorop betaalbaar.
PllIJS FE li NUMMER: 10 CENTIEMEN.
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor cfe stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangstraat 10, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
n Gewone, 15 centiemen 1
Pnjs der Annoncen: Eeklaman, 76 oenöemen J per drukregel.
Vonnissen op de dei de bladzijde, frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan'jhet blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, 24 OCTOBER.
Buiteiilaiidscli politiek
overzicht.
Holtand. Naar de stelligste geruch
ten zal weldra de herinrichting van 't
leger gestemd worden volgens het stelsel
van den persoonlijken dienstplicht.
DuitschlandHet socialistisch kon-
gres van Erfurt heeft zijne zittingen
geëindigd. De radik;den onder het ge
leide van Werner en Wildberger hebben
zich van de overgroote meerderheid,
welke BebelSinger en Liebknecht
volgt, afgescheiden.
Met algemeene stemmen werd het
nieuw programma aangenomen. Tus-
schen de voornaamste punten vinden
wij de rechtsti eeksche en geëvenredigde
vertegenwoordiging van het volk door
algemeen stemrechtjaarlijksche be
lasting door da stemming bepaald ver
vanging der bestendige legers door
nationale krijgsmachtenhet volk alleen
gemachtigd om den oorlog te verklaren
of den vrede te bekomen afschaffing
van het budjet der eerediensten ver
wereldlijking en kosteloosheid van hot
onderwijs vergoeding aan de personen
onschuldig veroordeeld kostelooze
baring en begrafenis toenemende be
lasting op de inkomsten belasting op
het kapitaal mef verplichtende persoon
lijke verklaring belasting op de erfe
nissen volgens den graad van verwant
schap; afschaffing van alle onrecht-
streeksche belastingen en douanen rech
ten beschermingmiddelen voor den
werkman invoering van het achturen-
werk verbod van kinderen onder de
14 jaren te laten arbeiden verminde
ring van het nachtwerk beter maatre
gel n voor toezicht en gezondheid in
de fabrieken beschermingswetten voor
de buitenwerklieden, de knechten en
meiden.
De herziening.
Men begint weder van de herziening
te spreken. De klerikale gazetten hebben
geene spotternijen genoeg om de aan
hangers der herziening er mede te beje
genen.
Zij vormen de kleine minderheid der
natie, jubelen zij.
Laat ons een o genblik aannemen dat
zij waarheid spreken, is er het grond
wettelijk stelsel dan te beter om
Wie 't aanvallen vormen de minder
heid, maar waar zijn de verdedigers
Toen Napoleon aan het hoofd van het
Fransche keizerrijk stond had hij ook
slechts een gering getal tegenstrevers,
24.
Vrij naar H Engelsch.
Hem beminnen riep Christiaan uit. Ik
wensckte slechts dat ik iets doen kon voor
hem... en hij zou eens zien... en gij ook... of ik
hem bemin, n
Ik ben gelukkig u zoo te kooren spreken.
Gij weet dat hij en ik meest te zamen waren en
dat wij elkander zeer genegen zijn. En nu, hier
in de wereld, begin ik te gissen ot te ver
moeden ik weet niet hoe... dat...
Te vermoeden wat,jonkvrouw Challoner?
Wel, dat papa vijanden heeft.
Maar iedereen heeit vijanden, iedereen dis
iets waard is zegde Christiaan met warmte.
Uw papa moet vijanden hebben... Het zou mij
spijten te hooren dat hij er geene heeft. Dage
lijks moet hij omgaan met domme, met arglis
tige en booze lieden en ten spijte van allen,
wil hij rechtichapen en eerlijk blijven. Hoe zou
hij zonder vijanden kunnen zijn Ja, jonk
vrouw, ik weet dat zijne goedheid jegens mij
eenge personen afgunstig heeft gemaakt, n
Inderdaad Dan ben ik blijde dat hij
vijanden heeft indien zoo iets vijanden
maakt.
n Gij moogt er fier op zijn Ik wenschte dat
ik 't geluk hadde het eens met zijne vijanden
te doen te hebben zegde Christiaan zijnen
zetel achteruit stootend en zijne borst vooruit
stekend.
Ik wilde het ook antwoordde Marie met
den zoetsten glimlach die ooit op haar gelaat
kwam en ik ben verheugd dat papa zoo eénen
dat had de volksstemming genoeg be
wezen welnu, is er zijn plotselinge en
belachlijke val om vertraagd of uitge
steld
Wel had de man weinig tegenstrevers,
maar na zijne rampen had hij geene
verdedigers meer.
Zoo is het ook met het cijnskiesstelsel,
den hoeksteen van ons grondwettelijk
gebouw.
Het mislukken der algemeene werk
staking, h eft de regeering den tijd tot
ademhalen gegeven, en aan den heer de
Smet de Naeyer, die wondere verslagge
ver, de gelegenheid en den moed het
gansche land voor den aap te houden.
Maar nog eens, waarin bewijst dat de
macht der klerikalen die het bewind in
handen hebben
Zij zijn ruim zoo zwak als vroeger, en
bang als kinderen, ondanks hunne uit
dagende houding iedereen weet dat het
voldoende wezen zou hen den schrik in
't lijf te jagen, om van hen al te bekomen
wat men wil.
Zonder eenen hoogen graad van eigen
liefde en verwaandheid zouden zij met
koelen bloede geene verwikkelingen te
gemoet loopen, waarin met het cijns
stelsel menige andere zaak zou kunnen
schipbreuk lijden.
Waartoe dient die berekende traag
heid
Waar willen Beernaert en De Smet
henen
Niemand kan voorzeggen hoe de
Grondwet sterven zal maar dat ze ver
oordeeld is valt niet meer te betwijfelen.
Als alles op wieltjes afloopt zal de her
ziening op vreedzame wijze binnen eeni-
ge weken geschiedenwat zullen die
biave heeren in die weken gewonnen
hebben
Misschien ook zal hunne berekende
traagheid en achterhouding het volk on
geduldig maken, dan worden ze beng
als kleine kinderen, dan is de herziening
stormachtig, en niemand weet wat zij
medebrengen zal.
Nogmaals welke winst doen de kleri
kalen bij zulk gevaarlijk spel
Wij verstaan er niets van. Gemakke
lijk zien wij in wat het land bij zulke
loensche handelwijze te verliezen heeft,
maar de voordeelen er van komen ons
niet aan 't verstand.
Wanneer toch zullen wij eens klaar
zien in het spel der hatelijke klerikale
regeering
De trompetters van minister Beernaert
laten overal weten in hunne gebenedijde
roomsche bladen
vriend heeft. Maar... werk niet te veel... Ik
hoop, wij zullen u dikwijls zien.
Juist als zij vertrouwelijker gingen worden,
kwam een dienstbode aankondigen, dat mijn
heer Vidal in het salon was. Marie bloosde.
Kent gij mijnheer Vidal vroeg zij aan
Christiaan.
lk zie hem dikwijls doch ik ken hem niet
zeer wel.
Hij is zeer lieftalligdenkt gij dat ook
niet
«Ik geloof, ja hij spreekt zeer wel en
vee'.
En hij wordt zeer bemind zegde Marie.
Bemind door wien jonkvrouw Challo
ner n
Door iedereen, naar ik veronderstel.
Welja antwoordde Christiaan. «Ik denk,
hij heeft geene vijanden.
Gij bedriegt u zegde Marie met warmte.
Hij is zoo lichtzinnig niet als gij wel denkt.
Ik zeg niet dat hij lichtzinnig is zegde
Christiaan. Integendeel, ik denk hem zeer
diepzinnig,
Gij zegt dat onvriendelijk... ik heb altijd
hooren zeggen, dat le vrouweliên elkander niet
beminnen, maar ik denk de mannen beminnen
elkander niet.
Ik kan iemand niet beminnen dien ik niet
ken. Zegde Christiaan.
Ik heb somtijds menschen bemind zonder
ze goed te kennen antwoordde jonkvrouw
Trotschhart. Goeden avond mijnheer Pem
broke Ik ben zoo blijde u gezien te hebben.
Zij verliet de kamer, en Christiaan zette zich
schrijlings op eenen stoel, zijne handen op de
rugleen, zijn voorhoofd op zijne handen, en
begon zichzelven te kwellen met zijne gedach
ten. Hij had haar f. ekrenkt, zij die zoogoed en
vrUndeiijk washij had met minachting ge
sproken van eenen man die wellicht haar echt
genoot zou worden... Het scheelde weinig of hij
Dat eeue uitbreiding van stemrecht
n en de Grondwetherziening alléén mo-
n gelijk zijn, wanneer liberalen en ka-
tholieken het allen eens zullen worden
en maar één ontwerp van wet zullen
hebben.
Er moet volledig accoord zijn, in de
beide Kamers
We gelooven waarachtig dat Beernaert
en Cie de liberalen voor eenvoudige snul
len aanzien. Weihoe. de liberalen zou
den verplicht zijn hun eigen doodvonnis
te teekenen, op het schavot te klimmen
en zich te laten onthoofden, om plezier
te doen aan Beernaert en Cie
Die paljassen der bisschoppen maken
en pollepelen eene herziening, om eeuwig
aan het bewind te kunnen blijven en de
liberalen zouden dit bedriegerswerk
moeten goedkeuren
Iedereen t'accoord, roept de hoofd
man der truters uit... maar wij alléén
moeten baas blijven.
't Zal niet pakken
De kloosters.
We beloofden in ods laatste nummer heden
het besluit der heilige congregatie van voort
planting te bespreken.
We laten nogmaals het woord aan Pater
Bouix, en zullen enkel trachten zijne heilige
brabbeltaal verstaanbaar te maken.
't Is eene afgedane zaak dat de paus, de on-
faalbare stadhouder van God het bedrog aan
prijst laat ons liever zeggen dat hij het be
drog opdringt, dat hij gebiedt het te plegen.
Alleenlijk wat wij wereldlijken bedrog hee-
ten, is voor de klerikalen eene deugd geworden
als het door den Paus wordt goedgekeurd.
Wat rekbaar geweten toch 1
Merken wij eerst op met pater Bouix dat het
de kloosters zijn, die bezitten, en dat er dus,
ondanks de wet eene doode hand bestaat.
Waar is het dat een lid der gemeenzaamheid
schijnt eigenaar te zijn, maar zoo handelt men
slechts om de burgerlijke wetten te ontduiken,
in wezenlijkheid bezit hij niets, en komt hij
voor in zaken en akten, dan is het enkel in
name der gemeenschap.
Voor ons is er dus leugen en bedrog.
Pater Bouix beweert dat er hoegenaamd
geen kwaad in gelegen is, aangezien de paus
alles heeft goedgekeurd.
Nog heerscht er leugen omdat de klooster
lingen, belofte van vrijwillige armoede hebben
de gedaan, toch bezitters blijven en eigen
dommen verwerven.
Dm belofte wordt verbroken, God wordt be
drogen, maar Bouix vindt geen haar xu de
boter, want de paus heeft alles goedgekeurd.
Dus wordt de leugen waarheid
Eindelijk, zegt de vrome pater, bewijst het
besluit der heilige congregatie dat de kloos
ters als kloosters mogen bezitten, dat is te
zeggen als broederschappen, als burgers, als
ware eigenaars, zelfs in de landen, waar de
wet hun dat recht ontzegt.
De heilige vader leert dus dat de kloosters
verraadde zijn geheim. In allen gevalle moest
zij hem thans verachten. Wat reden had hij om
met Vidal te spotten Was het omdat hij, van
edelen bloede, door haar werd bemind? «O
God n klaagde hij door haar bemind
Dan sprong hij op en wandelde heen er weer.
Maar hij is haar niet waard murmelde hij
als om zich te overtuigen dat dit eene voldoende
redeu was om Vidal te verkleinen. Hij kan
haar niet waardeerenhij is een geldman.
Hij zou er niet naar vragen, honderde huisge
zinnen tot den bedelzak te brengen, als hij op
de beurs eenen goeden slag kon doen. Is dat
een edelman Een beursspeculant Doch hij
is van de groote wereld en hij zal waarlijk
met haar trouwen en ik mag niet eens aan
haar denken, n
Met haastigen stap verliet hij de boekenzaal
en als hij door de voorzaal ging hoorde hij de
klanken van de muziek die uit het salon kwa
men en dan, de muziek zweeg eensklaps, en
hij hoorde verscheidene stemmen, waaronder
hij die van Marie erkende. Mijnheer Vidal was
dus niet de eenige bezoeker... Wat kan mij
dat schelen?n murmelde hij, en onbemerkt
verliet hij de woning, blijde dat zelfs niet een
dienstbode hem gezien had.
Geruimen tijd wandelde hij in de straat,
zondereen bepaald gedacht en zonder te weten
wat hij doen wilde noch waar hij ging. Hij had
niet gedineerd en dacht aan geen dineeren.
Hij gevoelde zich oneindig ongelukkig en ver
laten. Sedert eeningen tijd had hij zich ernstig
aan de studie en aan het werk gezet, en hij
begon reeds te denken dat hij genezen was
doch Marie's zicht en Marie's stem hadden
al zijne goede voornemens, al zijne plannen
omgeworpen en zijn gezond verstand op hol
gebi'acht.
"Wat moet ik doen vroeg hij zichzel
ven. Zoo kan het onmogelijk blijven duren
ik moet er mee gedaan maken op de eene
bestaan tegen de wet op de paus verkondigt
en predikt dat de wet niet te bevelen noch te
verbieden heeft aan de kerk dat de kerk door
geene wetten gebonden is dat de kerk boven
de wet is, boven den Staatdat de Staat haar
onderhoorige wezen moet.
De klerikalen liegen dus als ze beweren de
burgerlijkemacht teerkennenen hare onafhan
kelijkheid te eerbiedigen.
Zij liegen als zij zeggen dat er geene doode
hand meer bestaat, want ze moeten weten dat
de paus zelfs heeft vastgesteld dat de kloosters
met of tegen de wet bezitten mogen.
Zij moeten weten dat de paus lessen heeft
gegeven om de wet te ontduiken en zijn eigen
geweten te misleiden dat hij modellen heeft
gegeven van bedriegelijke akten, waardoor
de doode hand wordt ingesteld en bestendigd.
De paus leert hoe de kloosters het aanleggen
moeten opdat er bij het overlijden van eene
burgeres of eenen burger niets aan de familie
blij ve, opdat alle goederen der burgers of bur
geressen aan de gemeenschap overgaan.
Wat blijft dan aan eene klerikale regiering
te doen
Zal zij den heiligen vader verloochenen en
de katholieke partij begraven
Of kan zij katholiek zijn zonder den paus te
verloochenen
Welke moeielijke toestand toch
Als katholieken wordt den klerikalen mi
nisters voorgehouden dat de kerk boven den
Staat is, als bestuurdex-s moeten zij de kerk
aan Staatswetten onderwerpen
Wordt daar wijs uit 1
Met apenmunt betalen.
Dat de klerikale regeering de kunst
kent het goedsullig Belgisch volk inet
apenmunt te betalen, dat ondervinden
wij dagelijks meer en meer.
Apenmuntde belofte van geene
nieuwe krijgslasten te stemmen, wan-
r.eer de diensttijd tot 13 lange jaren
verlengd .wordt voor de arme milicia-
nen.
Apenmunt! de 24 millxoen voor de for
ten aan de Maas, die reeds 71 millioen
kosten en wellicht wel tot 100 millioen
zullen gei'aken.
Apenmunt! de loochenstraffing dat het
jaarlijksch contingent voor het leger van
13,300 tot 19,000 man zal vermeerdeixl
worden. Dat behoort tot de noodwen
dige zaken, die men niet kan ontwijken:
de forten zijn gebouwd, nu moeten de
mannen en kanonnen voor de verdedi
ging komen.
Apenmunt de klerikale beloften van
eerbied voor de Grondwet en de vrijheid
voor iedereen, wanneer men ziet dat de
inkwisitie en de gedwongene mis voor de
briefdragers ingericht is om spoedig op
al de andere staatsbedienden toegepast
te worden. Ei! en gij, staatsambtenaren,
die in 1884 een handeken hielpt en toe-
juichtet bij den val der liberalen, hoe
gevoelt gij u, nu men u zoo schoontjes
of andere wijze Zou ik sir John alle bekennen,
laten gaau naar Japan en niets zeggen
aan mejufïer Lyle noch aan haar Neen,
dat niet. Neen, ik wil ik zal mij zeiven
genezen van deze dwaasheid... Neen, ik wil
het hoofd opbeuren en mij niet ten onder
geven...
Vroeger, eer hij met sir Johu in betrek
king stond, bracht hij zijne avonden meestal
op eigenaardige wijze over. Hij hield zich
volstx-ekt van alle kennissen afgezonderd, en
liep de londensche straten af in alle richtin
gen. Somwijlen ging hij naar een of ander
muziek-salon, bleef daar wat rusten en ging
weer de straten op en af. Ui-en en uren zwierf
hij rond en kwam afgemat en vermoeid in zijne
kamer, alwaar, als hij de lamp aanstak., zijne
geschilderde Godin op hem scheen te glim
lachen.
Doch dien avond, toen hij 't besluit geno
men had het hoofd op te beuren, zou hij niet
doelloos in de londensche straten rondzwer
ven, eene schielijke gedachte scheen eene
bepaalde richting aan zijne wandeling gege
ven te hebben.
Diep intusschen was de indruk dien hunne
xjorte samenspraak bij Marie had achtergela
ten. 't Was haar als of er thans een scheids
muur tusschen hun beide bestonde. Wat was
er geworden van den vroolijken, wijzen
jonkman met wien zij eeuwige vriendschap ge
zworen had Eenige weken slechts waren
verloopen, scheen het haar, dat zij gedroomd
had zij was eene prinses en zij bezorgde
Christiaan eene schitterende bediening en nu
zij kou nauwelijks vriendelijk zijn jegens
hem. Hij was gewis dezelfde en toch niet
gelijk dezolfde.
De ommekeer van de betrekkingen tusschen
haar en haren beschermer baarde haar pijn.
Ze scheen iets verloren te hebben dat 'het
leven helder en aangenaam hielp maken, en
jes aan den leiband legt en de capucij-
nemuts over de oogen draait tu l'at
voulu, Georges Dandin... gij hebt het zoo
gewild, Joris Goedbloed
ApenmuntNiet waar, jongelingen,
die op uwe toekomst moet peizen, het
gouvernement handelt onpartijdig
Weg met u, gij zijt gemerkteekend,
wanneer gij niet van vader tot zoon
sedeit lang deelmaakt van tap en con
gregatie. Wat helpen verdiensten en
verkregene rechten Men gekt er mede,
en prijst men u, 't is als om te spotten.
Apenmunt Heeft men de landbouwers
niet genoeg wijsgemaakt, dat de zeven
vette jaren zouden aanbreken met melk
en honing, met manna en gebradene
kiekens. Zij zijn reeds zeven jaren mees
ters, de lekkere klerikalen, en iedereen
klaagt en steent als over de zeven plagen
van Egypte.
Weg met die apenmunt! hoe eerder
wij dat valsch klerikaal geld kwijt ge
raken, des te beter voor het geluk en
den voorspoed vau het land.
De aalmoezeniers-inquisiteurs.
Uit het bisdom Mechelen is ons eeu omzend
brief van kardinaal Goossens toegekomen.
Een echt mix-akel 1
Dit verloren geloopen bisschoppelijk briefje
bewijst ten overvloede, dat de bel^ische gees-
telij kheid kost wat kost wil minister worden
van het leger.
Dit episteltje luidt als volgt
Brief der bisschoppen door toedoen der aal
moezeniers aan de HH. Pastoors om aan de
ouders der militianen medegedeeld te worden,
in den preekstoel of persoonlijk
AGevaren ivaaraan de milicianen in de
garnizoensteden blootgesteld zijn1De slechte
herbergen 2. Verleiding van hun hart en
geest door slechte lezingen ter bevordering
van oproer en x-evolutie.
B) Maatregden door de bisschoppen geno
men om die gevaren af te weren door het stich
ten van militaire kringen onder het toezicht
der aalmoezeniers.
De milicianen zullen er vinden 1. Deftige
kameraden 2. Schoone speelzalen 3. Biblio
theek met leeszalen en kosteloos 4. Het be-
noodigde voor briefwisseling met ouders en
beschermers 5. Drank 6. Heilzame voor
drachten voor godsdienst.
C) Wat men van de ouders verwacht
Een hun ter hand gesteld bulletijn moet
ingevuld en den aalmoezeniers toegezonden
worden.
(De vrachtvrije briefwisseling met die jan
nen is toegestaan).
In dit bulletijn, zullende ouders hun gezag
aan de aalmoezeniers overlaten deze vriende
lijk verzoeken dikwijls tot hunnen zoon te
naderen en hem uitdrukkelijk verplichten den
vrijen tijd buiten de diensturen, in den kring
door te brengen.
Vóór 25 october zal dit bulletijn door de
geestelijke overheid afgehaald worden bij de
ouders.
Londen kwam haar donker en eenzaam roor.
In deze gemoedsstemming kwam zij in het
salon bij mijnheer Vidal en zijne vrienden,
doch luisterde bijna niet naar Vidals gepraat
noch naar zijn muziek en was zeer blijde als
zij vertrokken waren. Dan ging ze weer naar
do bibliotaeek en er niemand vindende, be
sloot zij haren vader aldaar af te wachten.
Niet lang moest zij wachten. Sir Johu kwam
binnen. Marie sprong op.
Mijnheer Pembroke is hier geweest,
hapa
En is hij vertrokken Hij komt hier
dikwijls om te lezen. Was Ronald Vidal hier
Ja, hij is juist weg en mijnheer Lycett,
die hier laatst dineerde...
O, ja. de jonge Lycett Hoe vindt gii
hem Marie J
Zeer wel.
Vidal heeft een groot gedacht van hem
zijn vader is een man die hersens in den
kop heeft; doch ik moet bekennen, ik zie niet
veel in den zoon.
Weinig liet Marie zich aan mijnheer Lycett
gelegen. Eensklaps zegde zij
Vindt gij hem ook niet zeer veranderd,
papa )i
Wie, melieve
Mijnheer Pembroke. Hij schijnt dezelfde
niet meer te zijn.
Wel, Mario, hij is thans een man van za
ken, en in de stad wordt men gauw ernstig. De
boog moet hier altijd gespannen zijn knapen
worden hier rap mannen.
Maar ik bemerk dit niet aan u noch aan
mijnheer Vidal.
Ik ben eraan gewoon, en Vidal heeft nog
geen het minste gevoel van verantwoordelijk
heid. Maar met onzen jongen vriend Pembroke
is dat geheel andex-8.
En waarom dat
(Wordt voortgezet).
DE DENDERGALM
