Zondag 15 December 1891
Lieve Jonkvrouw Trotschhart
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad.
6 fr 50 voor den buiten,
PRIJS PEE NUMMER: 10 CENTIEMEN
voorop betaalbaar.
Men abonneert zichop alle postkantoren voor den buitenvoor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangstraat 10, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
Gewone, 15 centiemen
Prijs der AnnoncenJ rT" Per drukreeel
Reklamen, 75 centiemen unregei.
Vonnissen op de dei de bladzijde, 1 frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt.
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, 12 DECEMBER.
De personen die een
abonnement nemen aan
De Dendergalm voor het jaar 1892 zul
len de tot nieuwjaar verschijnende num
mers gratis ontvangen.
JBu.itenland.scli politiek
overziclit.
Frankrijk. Deze week zijn er in
Kamer en Senaat twee belangrijke be
sprekingen over scheiding van Kerk en
Staat geweest. De Republiekeinen heb
ben klaar en duidelijk aan Rome laten
verstaan dat iedereen verplicht is eer
bied te koesteren voor de instellingen
en wetten van eet land en dat men nooit
dulden zal dat een tweede Staat in den
republiekeinschen Staat ingericht wor
de.
Onnoodig er bij te voegen dat ment e
Rome de vlag zal strijken.
Duitschland. Het Keizerlijk be
stuur neemt maatregelen ten voor-
deele van den vrijhandel. Het nieuwe
traktaat met Oostenrijk en dat met
Amerika bewijzen genoegzaam dat men
van het overdreven protectionism van
Bismarck begint af te zien.
Zwitserland. De Voorzitter van het
Verbond, M. Wolti, heeft zijn ontslag
ingediend omdat eene volksstemming
zich tegen zijn voorstel, het aankoopen
der ijzerenwegen, heeft verklaard. Reeds
25 jaren vervult hij dit moeielijkambt
de Bondsraad zal weldra bijeen geroepen
worden om tot de benoeming van zijnen
opvolger over te gaan.
China. De oproerlingen zijn totaal
verslagen het aantal vermoorde kriste
nen is zeer talrijk.
Noord-Amerika. Alhoewel de laat
ste kiezingen den vrijhandel voordeelig
zijn geweest, blijft de huidige Voorzit
ter Harrison, in zijn beschermingsstelsel
volharden.
De betrekkingen met Chili zijn zeer
gespannen, en men vreest voor erge
verwikkelingen.
Katholieke Socialisten.
Sinds 1884 wordt er bij elke kiezing
door de klerikalen met het roode spook
geschermd.
De liberalen zijn met de socialisten
aangespannen ze willen alles 't onder
ste boven gooiende fortuinen verdee-
31.
Vrij naar H Engelsch.
VaarwelEn hare kleine hand rustte
een oogenblikje in de zijne.
Blijde u te zien Pembroke goeden avond;
wij vertrekken zegde sir John. Moest gij
ergens zijn, zoo kont gij meekomen in mijn
rijtuig.
Neen, ik dank u.
Neen natuurlijk gij blijft nog. Goeden
avond 1 Sir John knikte glimlachend en ver
trok met zijne dochter.
Is zij niet verrukkelijk o, zóó verrukke
lijk Denkt gij dit ook niet vroeg madame
Zeegrave aan jonkvrouw Jans9n.
Wie vroeg Sibylla koel.
Wel, Marie Challoner. Zij is het beste
meisje van de wereld 1
Het is dat soort van vrouwen zegde
Sibyllamet nadruk die ons houden wat wij zijn.
Is 't waar? Doen zij dat?
Ja, zij is eene van die vrouwen, die alles
hebbende wat zij begeeren, verklaren dat de
vrouwen geen recht hebben zich te beklagen en
waarvoor zij door de mannen geprezen worden.
Mannen mogen zulke vrouwen bewonderen
ik haat ze.
O, gij zijt te streng, lieve Sibylla... veel te
streng voor mijne zoete lievelinge, mijn model
meisje... neen, geen model-meisje, dat wil ik
niet zeggen Marie is geen model, inderdaad
het tegenovergestelde ik wil niet zeggen
geheel het tegenovergestelde natuurlijk...
Mijnheer Pembroke, mijnheer Pembroke kom
hier, help mij mijne lievelinge verdedigen 1
len; fabrieken en mijnen tot algemeenen
eigendom aanslaan; overgroote coöpe
ratieven inrichten en zoo de kleinhande
laars hunne broodwinning ontnemen,
kortom al het bestaande vernietigen en
door onrecht en misbruiken de burgerij
regeeren Ziedaar wat de klerikalen
in hunne meetings en dagbladen op alle
toonen wisten uit te bazuinen. En dat
zij door deze taktiek vele twijfelachtige
kiezers omgeklapt, vele neringdoende
liberalen voor de papenlijst gewonnen,
en zoo bij de cijnskiezers zegepralen
hebben behaald, welke iedereen verwon
derd doen opkijken hebben, dat is
iets dat wij niet nader hoeven te bewij
zen; iedereen is daar genoeg van over
tuigd.
Terwijl de musschen dief! dief! roe
pen achter alle vogels, robberen zij alles
wat ze krijgen kunnen.
Zoo ook doen de klerikalen. Terwijl
zij de socialisten voor 't schuim der
samenleving uitschelden en de liberalen
verwijten van met deze zoogezegde
vijanden der openbare rust aan te sp .n
nen terwijl nemen zij zachtjes aan de
meeste punten uit het socialistisch pro
gramma over en brengen ze een voor
een in toepassing.
Werd er op de katholieke congressen
van Luik en Mechelen niet gesproken in
socialistischen zin
Gaf de paus geene encykliek in het
licht, welke uitsluitelijk de sociale
kwestie behandelt
Zijn de boerenbonden en katholie
ke werkliedenmaatschappijen geeDe na
maaksels van de vakvereenigingen der
arbeiderspartij
Is het ordewoord niet aan de papen
gegeven, overal het werkvolk in krin
gen en bonden te vereenigen, en zijn de
onderpastoors niet verplicht zich aan
't hoofd te stellen
Komt er geen katholiek weekblad te
verschijuen De sociale toekomst ge
titeld, door klerikale advokaten ge
schreven, door den zoon van den Voor
zitter der Kamer bestuurd, en dat zich
enkel en alleen met de arbeiderskwestie
zal bezig houden
Eindelijk, en dat is nog wel het ge
wichtigste punt
Worden er in alle steden geene kle
rikaal coöperatieven met het geld der
zwarte kas opgericht
Te Gent, waar de clericalen met de
schrikaanjaging van het socialistisch
spook de kleinburgerij tegen de libera
len hebben doen stemmen, welnu is daar
geene coöperatieve voor het katholiek
werkvolk tot stand gebracht
Christiaan kwam om jonkvrouw Jansen te
groeten, met het bewustzijn dat hij dit sedert
laDg had moeten doen. Zij ontving hem zeer
koel, en hij dacht dat zij hem voor onbeleefd
hield dit speet hem, want het verlies van een
vriendelijken blik deed hem nog megr gevoelen
hoe eenzaam en verloren hij in de wereld was.
Mijnheer Pembroke bewondert haar na
tuurlijk zegde Sibylla.
Christiaan gevoelde het vuur in zijn gezicht
stijgen.
Gij meent jonkvrouw Challoner zegde
hij zien geweld aandoende. Zij is zeer beval
lig en goed... Ik heb haar altijd...
En hij kon niet verder gaan.
Is zij verloofd met den jongen èdelman
die hier was, zeg vroeg Sibylla.
Madame Zeegrave was verdwenen.
Ik weet niet... ik deuk...
Sibylla nam vermaak in hem te pijnigen,
terwijl zij zich zelve even zoo zeer kwelde.
Denkt gij dat zij hem bemint
Hoe zou ik dat weten zegde Christiaan,
pogende zich onverschillig te houden. Ver
heven de vrouwen thans
De vrouwen van dat soort niet, denk ik.
Zij beminnen slechts titels en rang en geld.
Zoudt gij niet wenschen de zoon te zijn van
lorJ, mijnheer Pembroke?
Waarom zou ik dat wenschen
Dan zoudt gij misschien kans hebben
jonkvrouw Challoners iiand te bekomen... Gij
ziet er kwa id uit. I cm lak geerne de mannen
kwaad het is eene soort van zegepraal.
Jonkvrouw C alloner zend u hare vrien
delijkste groetenis zegde Chr.stiaan, die vast
besloten had dat het nijdige meisje zulk eeuen
zegepraal niet op hem zou benalen.
Inder laad Do rul..
«Door mij... Zij verzocht mij u te zeggen
dat gij haar zeer wel bevalt.
Wordt er te Antwerpen geen gebouw
van een half millioen opgetrokken
om er eene kolossale samenwerkende
maatschappij in op te richten En zul
len eerlang bakkers, beenhouwers en
winkeliers met honderden en duizenden
van hunne kalanten niet verliezen omdat
de heeren papen het noodig geoordeeld
hebben de volksmassa te deernen en ze
gunstig voor hunnen winkel te stem
men
En is er zondag over te Charleroi geene
katholieke coöperatieve geopend, die
70 aren grond beslaat, ingericht is om
12000 brooden per dag te bakken en
naast dat alles eene prachtige installatie
voor herberg, bibliotheek en feestzaal
bevat
Zijn dat allen geene puntjes uit de
socialisten-programmas gestolenen
mogen we dan niet met recht en reden
zeggen, dat naast de echte socialisten
weldra de katholieke socialisten in 't
strijdperk zullen treden
verkwiste Staatskas te willen aanvullen door
achterhouding van het loon der werklieden.
Daartoe is alleen een V. de Peereboom in
staat.
Achterhouding van loon.
Minister Van den Peereboom gaat voort met
de zaken, die onder zijn beheer staan, naar
hartewensch te regelen.
Er is krot in de Staatskas. De fameuze bonis
waarop onze ministers zoo dikwijls pochten,
dat 't een aard had, zijn met den bodem en al
uit 's lands coffre-fort gevallen, en nu staan
onze meesters wanhopig met de handen in het
haar voor oenen ledigen geldbeugel, gelijk een
moêgewallebakten vastenavondzot op Assche-
woensdag.
De opperbaas der Belgische (ijzerenwegen,
posten en telegrafen is van oordeel dat het
verschil tusschen de inkomsten jen uitgaven uit
de lengte of uit de breedte moet komen. Er zal
uitgesmoeld, bezuinigd, gespaard worden.
Maar op den rug van wie
an de groote rijkbetaalde en vaak onnut
tige fonctionarissen
In geene deele waar denkt men aau 1 De
keien moeten het vel worden afgestroopt, en
voor an den Peereboom zijn de i eien niemand
anders dan de geringe staatsbedienden, die alle
jaren met recht maar vruchteloos naar loous-
verhooging vragen.
Zij immers zullen toch niet durven preutelen
en durfden ze het zijn geen kiezers, en bijge
volg onschadelijk.
Zoo heeft de minister over eenige dagen aan
zekere bedienden van den telegraafdienst
laten weten, dat ze voortaan voor hunne over
uren niets meeer sullen trekken.
Als schadevergoeding voor hun overwerk
krijgen ze nu, in 't vervolg, van tijd tot tijd
eenige uren verlof, als de dienst het toelaat.
Betaal met die munt uwen bakker en uwen
huisbaas.
Maar er is meer
Aan diezelfde bedienden heeft de minister-
duitenkliever bevolen de som terug te geven,
die het bestuur verleden maand bij vergissing
voor hunne overuren heeft betaald.
Het is een schaamteloos schandaal de leeg
Wilt gij haar van mijnentwege ook een'
ooodschap doen
Ik zal haar wellicht niet zoo spoedig te
rugzien it zegde Christiaan.
Dat ware spijtig. Doch indien gij haar
ziet, zeg haar, dat onze denkwijze te zeer uit
eenloopt om iets met elkander gemeens te
hebben.
Dat zal ik haar niet zeggenzei Christiaan.
En ik weet, gij meent niet wat gij zogt. n
Wel, ik ga naar huis zegde Sibylla
ik ben vermoeid.
Zij zag er zeer bleek uit.
Christiaan bood zich niet aan om haar te
vergezellen. Hij was verstoord op haar hij
gevoelde dat hij zich in haar bedrogen had.
En zijn de vrouwen zoo al dacht hij.
Moeten zij alwie niet van hunne gedachte is
verachten en haten 1 Of is het enkel afgunst
Zijn al de vrouwen zoo kleingeestig
Misschien zou het voldaan hebben aan zijne
gemoedsgesteldheid, hadde hij dit kunnen
denken, maar hij kon niet. Nooit had hij Marie
Challoner eene onedele gedachte hooren uiten.
Doch zij, ja, zij was zoo gelukkigen de
arme Sibylla zoo ongelukkig... Waarom zou
ik haarlaken? dacnt hij. Nijd en afgunst
komen in ons hart spijts ons zeiven alleen de
vrouwen, geloof ik, kunnen dit daAr niet opge
sloten houden.
En toch, als hij Portland Place verliet ge
voelde hij een groot spijt dat Sibylla zich zoo
afgunsti; had getoond. Wat verschil met Marie
Challoner, zij de goedheid zelve 1 Nooit had
hij haar zoo hartstochtelijk bemind. Thans
dicht hij dikwijls op de waarschuwingen van
Dione Lyle dat hij moest acht geven zich
niet te laten verblinden door Marie's schitte
rende hoedanigheden. Maar had hem niet
oedrogen zij was thans zijne vrienoin gelijk
het was al zijne eigene schuld.
Bisschop en Jezuïet.
Onze lezers hebben de historie gelezen
j van den bisschop van Aix, M. Goutte
Soulard (in het vlaamsch Borrel
Kwaksm...), die onlangs in een brief
een fransch minister beleedigde en daar
om tot eene boete van 3000 frank werd
verwezen. Die zaak heelt 'n aardig ge
volg gehad, dat wel geschikt is, om ons
eens hartelijk te doen lachen.
Te Bayonne, eene andere stad van
Frankrijk, is ook een bisschop. Verleden
zondag over, na 't lof steeg een Jezniet,
pater Magnie, den preekstoel op, om den
advent te prediken. Het door hem geko
zen onderwerp was De Waarheid.
Bij zijn eerste woorden begon de pre
dikant den lof van M. Goutte Kwaksm..,
en pochtesop al de blijken van genegen
heid, welke dien veroordeelde van wege
al de bisschoppen van Frankrijk waren
toegekomen.
Om nader te bepalen, voegde de
jezuiet er bij, dat hij van Rome kwam
en dat Leo XIII M. Druppel volkomen
gelijk had gegeven en 't gedrag zou af
gekeurd hebben van die bisschoppen,
welke hem hunne genegenheid niet zou
den betoond hebben.
Deze woorden veroorzaakten eene zoo
veel giootere opschudding, daar de
bisschop van Bayonne, die algemeen
aangeduid geweest is als hebbende 't ge
drag van Kwaksm... afgekeurd, juist
over den kansel zat.
Op 't oogenblik dat de preek eindig
de, voor dat de jezuiet den voet op de
eerste trede had gezet, om neder te da
len, stond de bisschop eensklaps recht
en zei
Ik heb, beminde broeders, u eene
geloofsbelijdenis te doen. Men heeft u
daarover de waarheid gesproken en in
naam van die waarheid, zeg ik luid
Geen Jesuietism
In 't sermoen, dat ge gehoord hebt,
heeft de predikant u gezegd, dat al de
bisschoppen hun blijk van genegenheid
gestuurd hadden.
Hij heeft het zeker geloofd, maar ik
houd er aan, te protesteeren, daar ik
niet het minste woord heb gezegd of ge
schreven in de zaak van Mgr. Goutte-
Soulard.
Ik ook kom van Rome, waar de H.
Vader mij de eer heeft aangedaanmij te
ontvangen en ik verzeker u, dat de
De arme Sibylla was ook zeer ongelukkig. Te
huis was zij bitter en slechtgezind, en bare
moeder wist niet waarom nare dochter zoo
veranderd was. Sibylla ging naar eene
zondag-avond-meeting. Zij sprak er over het
lijden der vrouw die zij vergeleek aan eenen
vogel die zichzelven doodslaat tegen de staven
van zijne kooi Zij sprak over de wreedheid van
den man jegens de vrouw en over de tiranij der
standen. Dan kwam zij naar huis, en deed
haar best om aangenaam te zijn aan hare moe
der, maar als zij in haar bed was en in huis
alles sliep stortte zij eenen vloed van tranen.
Het was laat als Christiaan in zijne kamer
kwam. Hij zat een oogenblikje te mijmeren en
scheen dan een besluit genomen te hebben. Hij
ging naar zijnen lessenaar, en nam er een klein
takje van den eglantierstruik uit, dat aan
Marie's mouw was blijven hangen den laatsten
dag dat hij met haar iu Durewoods woud had
gewandeld en dat hij tot nu met eene teedere
zorg had bewaard. Er was geen vuur in den
haard, maar hij deed een stuk papier laaien en
legde er zijn eglantiertakje op en liet het tot
asch verbranden.
KAPITTEL XVII.
EEN VROOM BEDROG.
"Welgezind stond sir John Challoner den vol
genden dag in zijne boekenzaal tegen de schouw
gerugsteund. Alles viel naar zijnen zin uit.
Ronald Vidal's opgang in de Statentenkamer
was een bewezen feit Marie's vriendelijkheid
jegens den jonkman liet sir John geenen twijfel
over wegens het antwoord dat zij geven zou op
de vraag welke haar heden zou gedaan worden.
In 't kort zou zij de vrouw zijn van den zoon
eens pairs...
Met deze aangename gedachte i bezig, stond
sir John Challoner toen een dienstbode hem
ware onderrichtingen van Zijne Heilig
heid aan de geloovigen in deze zaak
zijn de twee christelijke deugden toe
te passen van liefde en geduld.
De intenties van den H. Vader zijn,
dat de geestelijkheid zich niet be«
moeie met de twisten der partijen
en dat er van op den kansel slechts woorden
van vrede en liefde nederdalen. (Snuift
dat op, zwartrokken van België
n Ik zal er de hand aan houden, dat
mijne geestelijkheid zich naar deze on
derrichtingen gedrage. Een schoon voor
beeld voor onze bisschoppen
De Bisschop van Bayonne heeft er nog
bijgevoegd
8 Ge zingt alle zondagen in de mis het
Domine, salvan fac Rempublican (Heer,
neem de Republiek onder uwe hoede).
Is t in naam der waarheid, dat ge zoo
iets maar met de lippen zingt Weet,
dat die zang bij mij uit het hart komt.
Daarna, als de godsdienstige plechtig
heid gedaan was en de bisschop zich be
reidde, om huiswaarts te keeren, ge
volgd van zijne geestelijkheid, dan
wendde zich de bisschop tot den Jesuiet
en zei
En aan u, Mijnheer, verbied ik uit
drukkelijk in mijn bisdom eenige poli
tieke zinspeling in uwe sermoonen te
doen
Dat is me ten minste nog eens een
bisschop, die eerbied weerd is. Spijtig
dat er hier ook geen Monseigneur van
Bayonne is. Wat zou 't leven hier ver
anderen
Kloosters.
We zijn verslagen, verpletterd
Een klerikaal blad bekent eindelijk dat de
kloosters geld hebben, maar vraagt ons wat ze
er mede doen
We bekennen ootmoodig dat we 't niet weten.
En daar zit juist de knoop
Zooals we't onlangs zegden leven de luie
kloosterlingen als woekerdieren op den rug
der maatschappij zij vergaderen schatten op
schatten hunne koffers bersten van 't goud,
en nooit of nimmer ziet men er nog eenen pen
ning van terug.
De huisgezinnen worden uitgezogen, da
erfenissen worden binnengepalmd, het volk
lijdt honger, handel en nijverheid kwijnen
bij gebrek aan kapitalen, en daar, achter dikke
kloostermuren mesten zich paters en nonnen
vet, en zijn eindelooze schatten geborgen, dood
en begraven voor de samenleving, zonder nut
voor de maatschappij
Wat doen de kloosters met hun geld
Och, met geld kan men zooveel I
Misschien onderhouden ze eenige dompers
papieren, die in 't leven geroepen wei-den om
de waarheid te verdraaien, het onrecht te ver
dedigen en fanatismus te verkondigen.
Misschien laten ze hunne schatten dienen
kwam aankondigen dan mijnheer Christiaan
Pembroke hem wenschte te spreken.
Laat heili binnenkomen beval hij.
Het verwonderde hem eenigzins dat Pem
broke zoo plechtig was, dewijl hij den vrijen
toegang tot de boekenzaal had.
om binnen Pembroke!riep hij op vrien
delijken toon, en Pembroke kwam binnen
bleek en ontdaan. Sir John was al te welgemoed
omdat te bemerken.
Wees gezeten, mijn jongen zegde bij
glimlachend en eenen stoel naar Christiaan
schuivende.
Ik moet u over iets bijzonders spreken
zei Christiaan.
Zoo a zegde sir John nog immer glim
lachend.
Het is niet over finantieële zaken, sir
John.
Neen zegde sir John opziende.
Ik heb er lang op nagedacht... 'k was niet
zeker of ik er iemand iets moest van zeggen...
zelfs aan u... Maar ik kan 't niet gebeteren...
'k moet het u zeggen... Gij zijt goed geweest
voor mij... en ik denke dat ik voor u geene
geheimen mag hebben zelfs dit niet.
De jonge gek is heimelijk getrouwd dacht
sir John. Wel, Pembroke zegde hij luid
ga voort mijn jongen.
Ik gaf tien jaar van mijn leven zegde
Christiaan om te weten of ik moet spreken
of niet...
Mijn lieve jongen, zeg mij alles als of ik uw
vader ware.
Dat is hetzelfde nietzei Christiaan
gij zult het zien.
Ik wilde niet zeggen dat gij mij moet be
minnen alsof ik uw vader wasmaar dat gij
volle vertrouwen in mij moogt hebben.
Ik moet Engeland verlaten, sir John...
(Wordt voortgezet),
DE DENDEFGALM
