ONS HUIS
Clerikale democratie.
Het drievoudig verbond.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
5 fr. voor de stad.
Abonnementsprijs J 6 fr'60 voor den buiten, voorop betaalbaar.
P RIJS PER NUMMER: 10 CENTIEMEN.
Men abonneert [zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore van het blad,
10, Vooruitgangstraat 10, Aalst.
HET ARRONDISSEMENT AALST.
JS der Annonc Rekiamen, 75 centiemen Per drukregel.
Vonnissen op de dei de bladzijde, 1 frank.
Voor d'annoncen buiten de Vlaanderen, zich te wenden tot den AGENCE IIAVAS Madelenastraat 32
Brussel.
Nee spe nee metu.
AALST, 3 MAART.
Sedert eenigen tijd wonen wij een
aardig tooneelspel bij.
Al de tolken der sakristij wedijveren
om den werkman, de groote aanstaande
iiezer met fleemerijen te overladen.
Hunne kolommen zijn, voor den pro-
etaar, van suiker en honig overstelpt,
in alle hoeken des lands ziet men Gil
len, Corporation, Congegratien ont-
taan onder voorwendsel van de werkers
tegen alle jslaóh van uitbuitingen te be-
chermen, uitgenomen tegen de kleri
kale uitbuiting die de gevaarlijkste van
alle is. Die verschillende instellingen
worden aan de werklieden en de dorpe-
ingen voorgedragen als terzelfder tijd
un welzijn hier op aarde en in de an-
iere wereld te moeten verzekeren.
Zou men niet zeggen dat gelijk de
'oon Gods de menschelijke natuur heelt
angenomen, al onze klerikale kopstuk
ken zich insgelijks gaan werklieden ma-
en en met hen in eene heilige en tee-
ere broederliefde gaan leven
Boeren en werklieden, past maar op
jaat u noch door die kwakzalversgre
en noch door die schijuheilige liefkoo-
ringen niet verleiden
Men heeft het u dikwijls gezegd
oordeelt den boom naar zijne vruchten,
felnu, kent gij de vruchten welke de
lerikale boom in den tijd heeft gedra
gen en die hij in het gevolg niet zou toe-
en te dragen, indien gij hem liet op
roeien en zich vrijelijk ontwikkelen
In de-treurige geschiedenis van het
erledeu telden boer en werkman slechts
ioor hun lijden hun leven was slechts
;ene lange marteling. De adel, die fijne
i loemen van het genotzuchtig klerika-
sme, en de geestelijkheid, die strijden-
3 klerikale keurbende, bezaten alle
oorrechten, alle eer, alle macht.
Onder die begunstigde klassen wemel-
de massa des volks dat, onder den
,st des werks gebukt ging, aan alle
ach van knevelarijen, aan alle slaver-
ij, aan alle ellenden blootgesteld was.
j maakte uit wat Yauban op eene zoo
hilderachtige en zoo droevig betee-
enisvolle wijze het geringe volk
jette.
Eilaas die eigendom werd voor hem
eene bron van knevelarijen, van afhan
kelijkheden, van afpersingen van alle
slacli onder den naam van belasting,
hoofdschattingen, twintigsten, zoutbe-
lasten, karwijen rnen perste hem op
alle manieren uit.
Hij moest een recht betalen om over
de rivier te gaan, een reqht om den weg
der heerdij te betreden, een recht om
ter wereld te komen, een recht om te
trouwen, een recht om te sterven. De
landman, bracht zijn ellendig leven door
in het maken van rechten voor zijn heer.
Voorzijnen heer en voorde geeste
lijkheid, want nevens de leenroerige af
persingen heerschte, onder den naam
van tienden, de geestelijke afpersing.
Zoo was eertijds onder het stelsel
waar het zuiverste klerikalisme als heer
en meester regeerde, de toestand dei-
la ,ere standen.
Dat deze zulks niet vergeten, dat zij
zich herinneren dat het eene omwente
ling is, door de burgerij ingehuldigd,
die hun vrijheid, waardigheid en zelfre-
geering heeft teruggeven.
Doch die instelling moet algemeen gemaakt
worden en dat is het werk van den Staat.
Andere landen zijn ons op dat terrein reeds
verre vooruit. En 't is geen wonder als men
nagaat welk een kreeftenministerie wij sedert
10 jaar bezitten en verdragen.
Duitschland bezit eene volledige inrichting
van dien aard, die echter nog voor verbetering
vatbaar is.
Van de werklieden hangt het af dat men hun
recht doe en dat men hunnen ouden dag'tegen
honger en gebrek vrij ware.
Zij hebben thans het wapen in de hand om
dat te verkrijgen.
Dat zij er dus op nadenken wanneer zij hun
kiesbulletijn in de bus steken dat zij hunne
stem verleenen aan degenen die hen niet ver
leiden met ijdele beloften en woorden in den
wind, en slechts op persoonlijken intrest uit
zijn, maar aan mannen die hunne rechtmatige
eischen begrijpen en ze tot ieders voldoening
zullen weten te bevredigen.
Pensioenen voor werklieden.
De boer was wel zeker de ongelukkig-
e mensch dien men zich kunne inbeel-
m. Zooals nu, smoorlijk verliefd op die
rde welke hij de eeuwen door met zijn
veet en zijn tranen had vruchtbaar ge-
aakt, verlangde hij vurig er de eige-
tar van te worden.
Onder de noodzakelijke hervormingen welke
dienen tot stand gebracht te worden ten voor-
deele der arbeiders, bekleedt de inrichting
eener pensioenkas voor werklieden eene voor
name plaats.
Wat biijft den we kman, die zijn leven lang
heeft gezwoegd en ter nauwernood eene korst
brood heeft gewonnen, nog over, als hij door-
ouderdom en lichaamsgebreken of ziekten ver
hinderd wordt zijnen arbeid voort te zetten
Niets dan de ijselijkste ellende.
Alle beambten van den Staat krijgen na een
zeker getal jaren dienst een pensioen dat hun
toelaat hunnen ouden dag onbekommerd te
slijten. Dat alle pensioenen zulks toelaten zal
ik niet beweren. Ik Iaat dat punt terzijde.
Doch ik stel deze vraag Is het rechtvaardig
dat iemand, al is het dan ook een werkman, aan
zich selve overgelaten worde, der armoede ten
prooi op het einde zijns levens?
Iedereen zal erkennen dat zulks niet te ver
dedigen is. Wij behooren allen tot hetzelfde va
derland, en iedereen van ons helpt, in zijnen
werkkring mede, tot den vooruitgang, tot de s
grootheid van dat vaderland.
Dat vaderland heelt dan ook tot plicht te
zorgen dat degenen die to^> zijnen luister heb
ben medegewerkt niet met ondankbaarheid
worden betaald. En daarom is het dat de Staat
de verplichtende verzekering der werklieden
zou moeten inrichten. Dat zal het werk zijn van
het eerste echt volksgezind Parlement dat hot
algemeen stemrecht ons zal geven.
Reeds werd onder dat oogpunt veel gedaan
door bijzondere maatschappijen. Sedert eenige
jaren hebben wij tal van kringen van onderlin-
gen bijstand zien inrichten die aan hunne leden
een hulpgeld verleenen in ge val van ziekte of
onbekwaamheid tot werken.
8.
NOVELLE.
.ar het Duitsch door Kapitein Van Acker.
Al deze gedachten kwelden haar. In de zij-
mer hoorde zij hare moeder zuchten ook zij
nd geenen slaap, ook zij werd met dezelfde
ak bekweld.
Marie gevoelde het van menschen kon
ir geen raad komen. Zij rees in haar bed op,
uwde de handen en bad God haar vrede en
stand te verleenen en haar den reehten weg
wijzen,
En nu hoorde zij Anneken roepen
Moederken, ik hoor u wel gij slaapt nog
ot... Ik kan ook niet slapen van al de schoone
igen die wij gezien hebben... En mijnheer
aflijn, ik zie hem geerne... Hij is toch zoo
aaf... Ziet gij hem ook niet geerne moedcr-
-a
Zeker, kind zoo hoorde Marie hare
eder zeggen. Iedereen ziet hem geerne.
L anen vloeiden uit Marie's oogen, en lang
nken de woorden in hare ooreu hij is
h zoo braaf en iedereen ziet hem geerne.
Ta, iedereen en zij... niet zij
VIII
)es anderendaags zag vrouw Reinhert be-
■efd op de donkere ringm die rond de klare
;en van Marie lagen doch Marie zegde haar
-nlachend
Moeder, vraag mij nog niets, doch maak
geene zwarigheid. Dezen morgend zal het mij
niet lusten te werken ik ga eens naar mijnheer
Everts. En, moeder-lief, ik ben niet meer on
gerust toch treurig slechts ernstig maar ik
denk, zoomoet het zijn.
Moeder knikte. Zij was weer opgebeurd.
Marie ging mijnheer Evert bezoeken.
De zonne glinsterde op den versch gevallen
sneeuw en de hemel was lichtblauw gelijk op
eenen leutedag.
Marie ging zonder vaste gedachten doch zij
was opgeruimd van geest van alle zorg scheen
zij ontheven te zijn. Helder lag de weg open
dien zij volgen wilde, en 't was niet alleen die
helderheid welke haar met vrede vervulde, er
was gelijk eene gewaarwording van vreugd in
haar ontloken.
Dag jufvrouw Marie
Verwonderd sloeg Marie de oogen op voor
haar stond mijnheer Mellijn, gelijk een jong
meisje van vreugd en verlegenheid blozend.
Waarheen zoo vroeg, jonkvrouw Marie
Te wege naar mijnheer Everts ant
woordde Marie.
Ik kom er vaner is niemand te huis.
Eene uitdrukking van teleurstelling vloog
over Mario's gelaat.
Iladt gij eene boodschap voor mijnheer
Evert
Marie bloosde. Hoe kon zij aan den heer Mel-
Iijn zeggeu dat ze naar mijnheer Everts ging
om wat van Mellijn te praten
Zoudt gij het vrijpostig van mij vinden in
dien ik u verzocht, jufvrouw Marie, mij hier
eeoige oogenblikken gehoor te willen schen
ken vroeg Mellijn met onzekere stem.
o, Neen antwoordde Marie bedaard
spreek mijnheer
Eenige stappen verre ging Mellijn zwijgend
nevens het meisje.
Sedert ik u kenne zoo begon hij eindelijk
is mijne genegenheid voor u gestadig toege-
De anti-clericale partijen bevinden
zich op dit oogenblik voor een gewich
tig problema, van welks oplossing de
toekomst der vrijzinnige gedachten in
België en de invoering van de hervor
mingen, welke de democratie van 't al
gemeen stemrecht verwacht, afhangen.
Zullen de anti-clericalen een kiesver-
bond sluiten, om den algemeenen vij
and te bestrijden
Na eene lange en zeer belangrijke be
raadslaging, waarin ile voor- en tegen-
staanders van 't Verbond alle hunne ar
gumenten hebben doen gelden, heeft de
Vooruitstrevende Kring van Gent, met
groote meerderheid, eene dagorde ge
stemd, verklarende dat een verbond der
anti-clericale partijen vooruitstre-
vers, gematigde liberalen en socialisten
om de clericale partij te bestrijden,
wenschelijk is.
De Vooruitstrevende Kring heeft wijs
gehandeld. Dit verbond is inderdaad
wenschelijk, noodzakelijk zelfs, wil
men met kans van welgelukken, de aan
staande worstelingen tegen de clericale
partij aangaan.
Hier te Aalst is de toestand van de
anti-clericale partij omtrent dezelfde als
te Gent.
Wij ook hebben met de werklieden
gestreden voor de verovering van 't al
gemeen stemrecht en nu wij het bijna
omtrent hebben verkregen, moeten wij
vermits ons program veel puuten van
't socialistisch program van onmiddelijke
toepassingbevat met onze vrienden
der werkliedenpartij hand in. hand blij
ven gaan, om door gezamenlijke kracht
inspanning de hervormingen te bekom-
ren, door de democratie gevraagd.
Onze vooruitstrevers en ook de meeste
nomen. Gij zijt jong, ik ben reeds oud en mis
schien niet meer geschikt voor u maar ik ge
voel mij zoo doordrongen van de waarheid mij
ner gevoelens, dat ik somwijlen gehoopt heb
mettertijd uwe wederliefde te winnen.
Hij zweeg een oogenblik. Dansprak hij voort:
Ik zou u willen gelukkig maken en ik
denk, ik kan u gelukkig maken, indien gij
slechts een weinigje vertrouwen in mij wilt
hebben.
Dan blikte hij in haar ernstig gelaat.
Marie, o zeg toch niet dat gij eenen ande
ren man bemintzegde hij haastig.
Marie schudde hethoold.
o Marie, op beide handen wil ik u dragen
bad hij.
Gij kent mij zoo weinig fluisterde Ma
rie.
«Neen, ik kon u zeer wel. Ik weet dat, in
dien gij mij thans zegt dat gij wilt pogen mij
te beminnen, ik eeno belofte bekom die mij. van
dag tot dag gelukkiger maken zal. Kunt gij
vertrouwen in mij hebben
De blauwe oogen zagen hem biddend aan,
de lippen trilden, doch hij hoorde geen woord.
Mellijn meende Marie nooit meer bemind te
hebben dan op dezen oogenblik, daar zij met
bevende lippen voor hem stond.
Hebt gij mij iets uit uw verleden mede te
deeleu vroeg hij hartelijk.
Ja zegde Marie.
Waar wilt gij daarvan met mij spreken
Hier. Laat mij u zeggen wat mij veront
rust.
Met stille stem, somwijlen stamelend, als of
zij vreesde een woord te veel of te weinig te
zeggen, vertelde Marie wat sedert jaren 'zoo
frisch in hare herinnering leefde.
Als zij geëindigd had, zag Mellijn haar ver
legen in 't gelaat.
En wanneer hebt gij liem wedergezien
vroeg hij.
liberalen zijn van dit gevoelen, maar
zal men op de bijtreding van zekere ge
matigde wel mogen tellen
Het is zeker dat onder het cijnsstelsel
en tijdens. den grooten strijd voor 't al
gemeen stemrecht zeker doctrinairs maar
al te wel getoond hebben welke hunne
inzichten tegenover de democratie wa
ren. Maar die doctrinairen waren niet
geheel degematigde liberale partij Heb
ben wij zoo ook niet gezien, dat, in
weerwil van de reactionnairo houding
der Liberale Federatie, de meeste libe
rale Bonden, bij deze Federatie aange
sloten, niet aarzelden hunne chefs te
verloochenen om mot ons, met de pro
gressisten, radicalen en socialisten, het
algemeen stemrecht te vragen En nu
de groote strijd op handen is, die beslis
sen zal of België nog geduronde eene
lange reeks van jaren onder het clericale
juk zal blijven of door eene liberale en
democratische meerderheid zal bestuurd
worden, nu zouden wij ons verzetten te
gen een verbond zonder hetwelk er op
geene zegepraal te hopen is
Het staat vast, dat wij elkander noo-
dig hebben. Noch de socialisten alleen,
noch de progressisten alleen, noch de
gematigde liberalen alleen, zijn sterk
goh eg rrj et Hericalisme te verslagen.
De twee eerste partijen ^amen verbon
den, of de twee laaste vereenigd, zijn
bet hot evenmin raaar gedrieën ver- j
eenigd mogen v. ij den slag wagen
Men werpt op dat er een afgrond ligt j
tusschen het collectivisme der soei
ten cn het individualisme der gematigde
liberalen, en er geen verbond tusschen
zulke disparte elementen mogelijk is,
W anneer men alleen redeneert op de
uiterste geschilspunten redeneert men
verkeerd men moet ook rekening hou
den van de aanrakingspunten, en van
de toestanden. Welnu, er zijn tusschen
liberalisme en socialisme vele aanra
kingspunten, namelijk de politieke her
vormingen en de vrijheid van geweten
en de huidige toestand is van dien aard,
dat er meer moet gelet worden op het-
gene ons vereenigt dan op hetgene ons
scheidt.
Overigens, met de uitroeping van 't
algemeen stemrecht, is er een omwente
ling in de gedachten geschied. Waar is
de verstokte doctrinair, die de noodza
kelijkheid van economische hervormin
gen nog loochent Leest de doctrinaire
fiad en bij uitnemendheid zij bekennen
iet schier eiken dag.
Ja, het Verbond is noodzakelijk, en
de gentsche vooruitstrevers deden goed
iet princiep aan te nemen.
Hier te Aalst moeten wij hetzelfde
doen.
Ik heb hem nooit wedergezien ant
woordde Marie.
Gij hebt hem niet wedergezien vroeg Mel
lijn verwonderd en toch... gij kunt toch dien
jongeling, welken gij slechts eeumaal gezien en
gesproken hebt niet beminnen
Marie zag hem openhartig in de oogen.
Neen, ik denk dat ik hem niet bemin,
maar... maar ik zal hem nooit kunnen vergeten.
«Dewijl gij hem waarscbijnlijk aanziet als
de oorzaak van uw tegenwoordig vreedzaam
leven, Marie en dewijl gij een goed en dank
baar hart hebt.
Weer zagen de blauwe oogen hem ernstig en
eerlijk aan.
Aan hem heb ik veel troost te danken, en
altijd heb ik geerne aan zijne hartelijke woor
den en aan zijne vriendelijke bruine oogen ge
dacht.
Mellijn voelde den echten adem der onschuld
die hem uit deze bekentenis tegenwaaide.
Hoe is het zegde hij Marie's hand grij
pende verlangt gij zeer hein weer te zien
Neen nu nog niet fluisterde zij.
Waarom liever later dan nu vroeir
Mellijn. S
Omdat ik denk zegde zij blozend dat
ik u liever hebben zal, en ik weldra niet meer
aan iets anders zal mogen denken dan aan
gelukkig te zijn en gelukkigen te maken.
Rap bracht Mellijn Marie's hand aan zijne
lippeu.
Ik dank u, ik dank u hartelijk. En deze
hand mag ik dus behouden o, Marie, gij
maakt mij onzeggelijk gelukkig,
Gij kiest een arm, een eenvoudig meisje
voor uwe vrouw zegde Marie daarvoor
zou ik u wellicht eerst moeten bedanken maar
ik heb zoo weinig daaraan gedacht... Doch
ik zal n mijn leven toewijden en u beminnen.
Mellijn trok haren arm door den zijnen.
En nu naar moeder I riep hij
anscfie se.-monet
f". f'ij .8 erg wu. uj, ue v laam-
«oli ir. omi^at er tegenwoordig zoo
schrikkelijk veel Fransche sermonen gepredikt
worden ia de kerken van Vlaanderen. Hoort
den katholieken confrater klagen
«,onlz0° ZUn en SelegeQheid van den Vasten
wederom eiken donderdag in de hoofdkerk van
bint Bavo te Gent Fransche sermonen gepredikt
worden Dat staat met groot® letters gedrukt-
op plakkaten, die aan den ingang der kerken
worden uitgehangen. Op hetzelfde plakkaat
staan ook maar op de tweede plaats, en met
kleine letter, de Vlaamsche Vasteusermonen
veimeld. Wij houden ons overtuigd dat indien
de vorige bisschop, die het met het Vlaamsche
beginsel zoo goed meende, in leven ware geble
ven, er spoedig een dag zou zijn aangebroken,
waarop de hoofdkerk van Vlaanderen® hoofd
stad niet langer door Fransche sermonen ont
heiligd zou zijn geworden.
In de kloosterkerken te Gent worden er dik
wijls fransche sermonen gehouden. Zelfs vindt
men ineen paar kerken des confesseurs francais
biechtvaders, die geen Vlaamsch verstaan. Dat
is, zoo het schijnt, le comhle du chic Eene orde
was er, die tot nu toe aan die Fransche aperij
met had meegedaan, namelijk, die der Miuder-
oroeders-Recollecten. Daar wasalles Vlaamsch
Daar was men nog niet vergeten dat. toen
m de middele -ivrtn.de Gent-e - en voo- hunre
taal en vrijueid tegen huniit yertran L'.
sten ten strijde togen, ocik do Tindei orcoders
met hen de poorten der stad uitrokken i'i - jaar
Iéchter heeft men ook ui- >i g-maeenu «au die
--iio i lansche mode te moeten toegeven,
in het begin dezer maand heeft men in hunne
ke- .f ppne driedaagsche plechtigheid gevierd
en 'j dagen - werd die kerk door Fran
sche sermonen onthei; iiadi
Al zijn we zoo Vlaamechgeaiod als V'»a>
schr en Vrij, looh kmn> a wij gei n dool nemen
ra do droefheid van den eouir^ac..integendeel 1
Hoe meer Fransche - «men in~7» Wfic
van Vlaanderen hoe liever, ,vau
neer er geen enkel Vlaamsch meer gepreci 1
wordt, zingen wij Alleluia 1 Dan zal men ten
minste het volk in zijne eigen taal niet meer
veileugenen.
Dit belet echter niet dat de confrater toch
gelijk boeit de brcinschdoliieid Vtiii do VJ/inm-
sche geestelijkheid aan te klagen; het bawijs
is thans geleverd dot het Vlaamsch, in de kerk
op de plaats van den bezem staat, d, w. z. ach
ter de deur.
N. B. Zou hier in het Vlaamsche Aalst ook
die iiansche moderziekte niet in sommige ker
ken zijn binnengedrongen, vooral bij de Je
zuïeten, waar de groote wereld, liberalen en
klerikalen, binnenkruipt???
Samenwerkende genootschappen.
De samenwerkende beweging breidt zich al
langer hoe meer uit, en niet het minst op den
buiten, waar in de mand Januari niet minder
dan zes samenwerkende melkerijen tot stand
kwamen, waarvan vijf in het vlaamsche land.
Dat de boeren bij zulke maatschappijen voor
deel vinden, hoeft geen betoog. De hoeren, die
twee of drie koeien bezit, maakt zijne boter
zelf. Zeer dikwijls kan hij zemoeielijk van de
hand doen, of wel hij draagt ze zelf naar de
markt met verlies van zijn kostbaren tijd, o
hij verkoopt ze aan tusschenhundelaars, die er
geenen hoogen prijs voor geven.
Eenigen tijd gingen zij zwijgend nevens el
kander.
Gij zijt zeer openhartig en lief geweest
Marie ik dank u mij het klein geheim van uw
hart te hebben toevertrouwd Niet waar. Marie,
indien gij ooit dien jongeling nog ontmoet, de
eerste, die zulks vernemen zal, ben ik, niet
waar?
Van nu af aan zult gij alles eerst verne
men zegde zij.
Vrouw Reinhert was buitenmate verheugd.
Door dit huwelijk was Marie's toekomst verze
kerd.
IX
Thans leefde Marie als iu eenen droom
want Mellijn had haar verzocht, penseel en
palet te laten rusten om eenige dagen buiten de
stad te gaan verblijven.
Een aangenaam gevoel van rust en geluk
ontloop in Maries gemoed. In de zoete werke
loosheid bemerkte zij hoe menigmaal ze vroe
ger hare krachten had moeten overspannen.
Het was zoo zoet iu het geheim niet meer be
kommerd te moeten zijn om nieuwe werkbestel-
lingen het was zoo aangenaam moeder en zus
ter zoo verheugd te zien het was zoo schoon,
den man, die de belofte van hare liefde had
bekomen, van dag tot dag meer te leeren be
minnen. Hij was zoo gelijkmatig goed eu vrien
delijk jegens haar ITeu allen kante hoorde zij,
hoe hoog hij overal in achting stond. Zij was
fier, dat zij het was welke hij had uitverkoren
om zijne vrouw te zijn. Zijne uiterlijke ver
schijning verblijdde haar, zoo wel als zijn
vriendelijke blik, zijne fijne opmerkzaamheid
eu zijne verstandige en vrijmoedige taal. Haar
hart klopte als zij zijnen stap op de trap hoorde
of den klank van zijne stem. En zij bracht er
niets tegen in toen hij zegde dat, met de eerste
zwaluwen, de bruiloft komen zou. (IF. V.)
Priic Hots Annonone, Gewone, 15 centiemen j
t
