GRIETJE
9d« Jaar.
Nummer 31
Zondag 3 Augusti 1894.
Akonmmantsprlji4 fr 50 TOOr den btJit9n J voorop bolaalbaar
Prijs dor Aanoncen E9klam8n 75 09nti9meB j P«r drukrogrt.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
4 £r. voor de stad
PRIJS PER NUMMER 10 CENTIEMEN.
M«a abeaBMrt zi«h op alle poetkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore
ran ket blad, 10, Vooruitgangstraat 10, AALST.
HET ARRONDISSEMENT AALST
Gewone, 15 centiemen
Vonnissen op de derde bladzijdefrank.
Voor d'annoncen buiten de Vlaanderen, zich te wenden tot dan AGENCï HAVAIj
Madelenastraat 32, Brussel.
Nee spe nee metü.
AALST, 4 ATJGT7STI.
Collectiviemus.
Wat ia dat Eene wetenschap die
nog in hare kindsheid is.
De schrijvers, die er hunne lieveling-
atudie van gemaakt hebben, zijn nog
ver van eensgezind te zijn.
Rittinghausen, Lassalle, Marx, Ba-
kounine, Singer, Burns hebben diens-
aangaande de meest uiteenioopende ge
dachten verdedigd en verspreid.
Hoeveel ophef maakte vroeger de
hevige strijd niet tusschen Bakounine
en Karl Marckx
Voor sommigen is het geene weten
schap, maar een droombeeld. Zij willen
den Staat inricht n bijna zooala hij was
in Peru, in Amerika, als de Europeanen
er in vielen, om het volk te bestelen, te
bekeeren, en te vermoorden.
In het oud Sparta had Lycurgus al de
velden gelijkelijk verdeeld tusschen de
familiën der Spartanen, en de eetmalen
waren gemeen. Op den ouderdom van
zeven jaar werden de kinderen door den
Staat opgevoed.
Wij zullen hier niet spreken van het
CommuniBmu8 der eerste Christenen nog
van hetgeen dat in onze kloosters bloeit.
De eigendommen wordendoor de wet
ten geregeld en beschermd. Deze wetten
veranderen volgens de tijden en volke
ren, en hij die beweert, dat het eigen
domsrecht eeuwig zal blijven wat het nu
is, heeft nooit de overgangsvormen van
de bezittingen overdacht.
Wat zijn de eigendommen in deze tij
den
Zij zijn gedeeltelijk individueel of
persoonlijk, en collectief of gemeen,
zooals de bezittingen van Staat, provin
cie en gemeente.
Tusschen de collectieve eigendommen
vindt men bosschen, paleizen, kazernen,
hospitalen, schoolgebouwen, gevange
nissen, gestichten van zinneloozen, van
vagebonden, van bedelaars, van weezen,
Nieuwe zedenschets.
Potter was trotscb op zijne dochter, en ter
wijl hij zijne pijp stopte, bezag hij haar met
halt toegeuepen oogen, als een kunstrechter. Ik
sloeg den toon aan ten einde zij haar speeltuig
sou stemmen.
Zij had nare viool op den toon gezet en trok
eene lange noot om er zeker van te zijn, als
haar oog op haren vader viel en een schalaach
tig lacbjs haar gelaat verhelderde.
Zij t gij gereed? vroeg ik.
Wacht eens liep Potter, met de pijp
in den mond en beide handen een weinig voor-
uitgestrekt. Kom eens hier Holman. Ik
ging nevens hem staan.Zou dat niet eene
schoons schilderij zijn, he
Grietje wist wat er in den geest van haren
vader omging en behield de positie die zijne be
wondering had gewekt de strijkstok over de
viool met den bekoorlijksten draai in haar
schoon handgewrocht, de pink omhoog, de kin
op de. viool, het hoofd een weinigje ter zijde
hellend en dat schalksch lachje hetwelk en ge
laat en oogen tintelen deed.
Een meesterlijk onderwerp Daarmee
moet men bijval hebben. Wat zegt gij ervaD
Ik moest bekennen dat indien hij eene schil
derij kou maken gelijk het origineel, zij be
wonderd zou worden.
-rh'Kk'Wr
van ouderlingen... Yzerenwegen, vaar
ten, telegraphen, posterijen, en onsgou
vernement heeft er laatst de telephons
nog bij gebracht.
De collectiviteit (of in andere woor
den, de eigendommen die aan allen toe-
behooren) kan dus vermeerderd worden
De vraag is voor ons deze
Wanneer en op welke wijze moet eene
bezitting van particulieren afgenomen
worden, om bij degene van den Staat of
andere openbare besturen gevoegd te
worden
In 't groot doet zich reeds het vol
gend vraagstuk voor
Zal men de koolmijnen in de handen
laten van eenige maatschappijen, die
door hare hebzucht zoo menigmaal de
openbare rust in gevaar brengen, die
werkstakingen uitlokken, als zij er be
lang bij hebben, en aan honderdduizen
den metaal arbeiders, hun werk en
brood kunnen ontnemen, met de prij
zen der kolen te doen stijgen
Of moet de Staat die mijnen overne
men en zelf doen beheeren, gelijk de
ijzerenwegen
Wij stellen slechts de vraag, wij los
sen ze niet op.
Het uitroeien van groote bosschen kan
eene gansche omwenteling in den water
en luchttoestand van zekere deelen des
lands teweegbrengen.
Zou het révolutionnaire zijn te vragen,
of de Staten er geen gruot belang bij
hebben zouden de groote bosschen af te
koopen en bij den algemeenen rijkdom
te voegen
Deze vraag is nog niet gesteld gewor
den. Wij stellen ze als voorbeeld, om te
bewijzen dat zij ongelijk hebben
1° die den persoonlijken eigendom als
onschendbaar aanzien, zoowel als
2e degenen, die den Staat alleen eige
naar van alles willen maken.
Ik wil het doen riep hij met geest
drift uit. Het doek van acht en veertig op zes
en dertig dat ik in den herfst omlijst heb is
juist mijne zaaken hij keek naar den hoop
van onafgewrochte schilderijen achter hem
Wat denkt gij van mij grijs fluweelen
kleed papa vroeg Grietje even zoo gek als
haar vader.
Opperbest geschikt met eenen donkeren
achtergrond antwoordde Potter, terwijl hij
voortging met zoeken. Wij gaan maar seffens
beginnen Grietje men moet het ijzer smeden
terwijl het heet is.
Grietje had {.eene aanmoediging noodig zij
wierp de viool weg en liep de kamer uit om
van kleed te veranderen.
Ik ging naar de piano en deed ze toe, want
voor vandaag was aan geen muziek meer te
denken.
Eene schoone doenwijze om een meisje in
ernstige studiën aan te moedigen bromde ik.
Als ik thans denk op den prooten iuvloed
dien dezen schilderij op 's meisjes leven beeft
gehad, dan vraag ik mij af wat de gevolgen
zouden geweest zijn indien de vader in deze
omstandigheid als een verstandig meusch ge
handeld hadde.
Om het even dacht ik als <k het huis ver
liet i) zijne begeestering zal morgen afgekoeld
zijn, en woensdag kunnen wij tot meer ernsti
ge zaken terugkeeren.
Maar den woensdag vond ik Grietje in haar
fluweelen kleed staan, en haar vader rookende
en schilderende, juist gelijk ik ze den maandag
verlaten had den volgenden vrijdag was het
juist hetzelfde, alhoewel het weer was opge-
Onderwijs en leger.
Ziehier de sommen berekend per hoofd door
de verschillige Staten van Europa uitgegeven
aan het onderwijs en aan het leger
Leger Onderwijs.
Frankrijk 20,00 fr. 3,50 fr.
Engeland 18,60 3,10
Holland 17,90 3,20
Saksen en Wurtemberg 11,90 1,90
Beieren 11,90 2,00
Pruisen 10,20 2,50
Rusland 10,20 0,15
Denemarken 8,80 4,70
Italië 7,50 1,80
Belgie 6,90 2,30 n
Oostenrijk 6,80 1,60
Zwitserland 4,10 4,20
Zwitserland is dus het eouig land in Europa
dat meer besteedt aan het onderwijs dan aan
zijn leger. BeRie, een onzijdig land, geeft
1/3 minder aan het onderwijs dan aan het le
ger de toekomende Kamer zal d iar recht over
doen omdat ze de uitdrukking zal wezeu van
den volkswil.
Het koperen geld.
Sedert eenige weken is er een oprech
te harrewar ontstaan door het intrek
ken van koperen geld en italiaausche
pasmuut van 2, 1 en 0,50 fr. Hoeveel
klachten er opgerezen zijn weten de be
dienden en handelaars bet best, alhoe
wel iedereen er onaangenaamheden en
moeilijkheden door ontmoet.
Er ware nochtans een middel om in
't vervolg die dwars drijverijen welke
uit het verschillig muntstelsel der Euro-
peesche lauden voortvloeien te doen op
houden en voor goed te verbannen door
eene muntconventie te sluiten tusschen
al de landen van Europa en voor al de
geldsoorten.
Waarom zouden al de staten van ons
werelddeel elkander niet knnnen ver
staan zooals Frankrijk, Belgie, Italië,
Zwitserland en Griekenland dit reeds
voor de zilveren en gouden munten heb
ben gedaan
Men houdt congressen om den handel
en nijverheid eene werelduitbreiding te
geven men zendt consuls om in de
vreemde streken ouze waren aau te be-
klaard en de zon de menschen naar buiten
lokte.
Dat is iets buitengewoons zegde Hen
drik Jansen. Potter heeft nog nooit twee
achtereen volgende dagen gewrocht
Inderdaad, Potters werklust verwonderde
iedereen, en hen die hem best kenden het
meest.
's Mans vol herding gedurende deze twee
dagen was nochtans begrijpelijk. Vooreerst
hij was er ingelukt op zeer korten tijd tene
prachtign schilderij te maken en, ten tweede
zijne dochter had hein in de hoogste maat we
ten te vleien en hem doen hopen dat hij met
de schilderij in tijds zou gedaan hebben om ze
voor de tentoonstelling te bestemmen.
Potter had al ijd met verachting van de ten
toonstellingen gesproken, verklarende dat de
kunstenaars die huiten de tentoonstelling ge
sloten bleven meer redenen hadden om her te
zijn dan zij wier werken er werden aanveerJ.
Niettemin, als zijn sc ilderstuk afgewerkt
en omlijst was, en hij het meer dan iemand
had bewonderd, stemde hij toe m?t ge
maakte onverschilligheid dat het naar de
tentoonstelling gezonden wierde. En dan was
het prettig om zien hoe voorzichtig eu met
hoeveel zorg hij zijne schilderij in eene kist
pakte.
Wij waren alle nieuwsgierig om den uitslag
te vernemen.
Er verliepen vijftien dagen en onze hoop
vergrootte als de eerste naamli st der afwijzin
gen was uitgekomen en Potter er niet bij was.
Van nu af aan was Potter altijd te huis op
het uur dat de briefdrager komen moest.
velen waarom zou men niet in één con6
gres die muntkwestie kunnen bespreken
en oplossen
Dit zal maar afhangen van den goeden
wil van hooger hand, van de talrijke
klachten van de nijveraars, maar ook
nog van iets anders
Kit'smiddeltj es.
Het is schoon om zien, hoe de klerikale kies-
dravers welke over weinige maanden het werk
volk nog erger dan rotten visch aanzagen, nu
er voor op den buik liggen om toch maar huu
stemmekens te bekomen.
Nu hooren wij die katholieke kwakzalvers
op de meetingen uit-oepen Dank aan M.
Woeste en de rechterzijde der Kamers hebt gij
stemrecht gekregen.
Ja, ja, om die grove leugen op hunn#
consciëntie te laden zi,n die godvreezende lie-
den zelf niet beschaamd, want het is toch vau
iedereen genoeg geweten dat men het meervou
dig stemrecht maar aan Woeste en zijne kliek
afgedwongen heeft, wanneer ze met de poe
pers liepen en op het puDt waren van in huu
broek te doen.
M. Woeste wilde niets toegeven, M. Woeste
wilde van dit uitgebreid kiesstelsel niet zooals
Denderbode van 6 April 1893 getuigt
M. Woeste veeklaakT zich tegen ds
meeevoudige stemming dat ware de verster
king van 'l A. S.
De dubbele stem van den huisvader strijdt
tegen allen gezonden zin. Welke invloed zou
men do. herbergiers en kroeghouders niet
gunnen
Ziedaar hoe M. Woeste voorde stemuitbrei-
ding was
Ziedaar de waarheid, maar daar zullea d#
klerikale volkstoppers wel over zwijgen.
Wat is dat
Hoe dikwijls hebben wij de clerikale bladen
niet hooren trompetten dat de liberalen de
hevigste vijanden van den godsdienst eu met
socialisten en anarchisten hand ih hand mogen
gaan.
En nu lezen wij in diezelfde gewijwaterda
gazetten, dat zekere baron de Houtart, een
katholiek van volbloed ras, te Charleroi op
enne groote meeting uitgeroepen hejft dat hij
een verhond met de gematigde liberalen zoo
willen sluiten want dat deze ook voor het be
houd van den godsdienst zijn.
Wie liegt er bier nu of wel die geconfijta
Baron of wel de sakristij bladen
Wij gelooven alle twee de eerste om wat
liberalen in zijn net te krijgen, de anderen om
de lichtgeloovige menschen te misleiden.
Ik waste Berchem als hij eindelijk den ofB-
cieelen brief ontving. Hij had den moed niet
hem open te breken. Grietje trok den brief uit
zijne handen en hein geopend hebbende riep zij
uit
Eene gekleurde kaart, papa o Mijn por
tret zal op de tentoonstelling zijn
En zij sloeg hare armeD rond den hals van
haren vader en legde haar gelaat tegen zijnen
schouder om de tranen te verbergen die uit
hare oogen sprongen.
Van den bestuurder had ik vier ingangkaar-
ten ontvangen voor het concert van dien avond
en we waren overeengekomen dat Johanna en
Cecilia ons aan de deur der concertzaal zouden
ontmoeten. Zoo had ik het genoegen Len te zien
als Grietje haar de gekleurde kaart toonde.
Het was aandoenlijk om hunne blijdschap
te zien.
Als ik bij bet orkest voor mijnen mnziek-
lessenaar zat, zag ik hen de hoofden bijeen
steken ik wist waarvan zij spraken.
Onder het concert wierp ik van tijd tot tijd
eenen oogslag toe en 'k bemerkte dat ze veel
mei r fluisterden dan luisterden.
Niettemin ik ben zeker dat er niemand in de
zaal zulken aangenamen avond s'eet dan zij.
Toen ik na 't concert bij hen kwam, hadden
ze besloten dat Grietje naar de tentoonstelling
niet kon gaan met haar fluweelen kleed aan,
dat zou er uitgezien hebben als of zij wenschte
haren persoon te doen herkennon voor hetorgi-
naal van de schilderij. Zij zouden dus 's ande
rendaags voor Grietje eeu ander kleed gaan
koopen.
(Wordt voortgezet.
,A i> *•-
