In 1890 werd aan liet lager onderwijs
besteed
door de gemeenten 3.829.325.74 'fr.
door de provinciën 1.084.549.31 fr.
door den Staat 7.763.835.81 fr.
Totaal 17.676.709.86 fr"
De bevolking der offieieele en aange-
nomene scholen (.lus ondersteund doorde
openbare besturen) bedroeg dan 616,041
leerlingen. Het onderwijs van een Bel
gisch volkskind kostte dus in 1890 de
overgroote soms van 28 frank en 69 cen
tiemen oi zeven centiemen per dag.
Niet waar, lezer,het volks onderwijs
kost te veel
Wie zegt de waarheid.
In kieziugs'ijd komen onze tegenstrevers ge
regeld at'met dezelfde drogreden De liberalen
doen niets voor het volk
Al de hervormingen en maatregelen opsom
men die onze partij te-i voordeele der werkers
klas en der burgerij heeft verwezenlijkt, ach
ten we overbodig, omdat we weten, dat men
het voik niet zoo gemakkelijk met ijdele woor
den om den tuin leidt, iets willen we evenwel
uit den vergetelhoek halen
De reeds in ouderdom gevorderde personen
zullen bij ondervinding, de jongere geslachten
door overlevering., zich de schrikkelijke crisis
herinneren, welke Vlaanderen in denaren 40
teisterde.
Werkgebrek aan de eene, schrikkelijke on
gekende landbouwplagen aan de andere zijde
hadden een tijdstip van hongersnood en ellende
veroorzaakt, waarvan het verhaal nog doet
huiveren j men zou gezegd hebben dat hot fiere
en ijverige Vlaamsch volk tot uitsterving ge
doemd was..
Aan bet hoofd van het land stond een libe
raal ministerie, waaronder de heer Rogier.
Deze bekommerd om al dit lijden, richtte
gansch Vlaanderen door leerwerkhuizen in,
door den Staat ondersteund waar de volwassen
werk vonden en de jongeren beneveu3 het
onderwijs in het aanleeren van eenen stiel ge
oefend werden.
Vlaanderen werd gered en nog spreekt men
er vol eerbied en erkentenis den naam van den
heer Rogier uit. Tien jaar geleden bestonden er
nog 45 dier gestichten aan den Staat ongeveer
70000 frank kostende en waar 919 leerlingen
gemiddeld 83 centiemen per dag wonnen. Doch
hoe hemelsch breed verschilt de inrichting te
genover vroeger ook bevestigt men ons dat
het voortbestaan van sommige dier leerwerk
huizen enkel voor reden heeft de bevoordeeli-
ging van een paar vrie djes die er ofwel een
gemakkelijk leven leiden of regelmatig de huur
van een auder3 ledigstaande gebouw door op
strijken.
Nu ook heerscht werkgebrek, duizenden
werklieden in steden en dorpen drentelen langs
de straten en zoeken arbeid, waardoor ze soms
als landloopers bij den vre lerechter aanlanden.
En wat doet de regeering
Tracht ze andere, nieuwe nijverheden in te
voeren Laat ze nuttige werken verrichten
Neen ze stuurt onze millioenen naar den
Congo, een land tegen wiens klimaat de Belgeu
nooit zulleD bestand zijn ze geeft duiveiiden
aan kerken en kapellen ze bevoonleeligt op
alle wijze de klooaters, waar men de kinderen
uitbuit en mededinging doet aan het werk on
zer vrouwen en dochters ja do Staat zelve doet
mededinging aan de welkersbevolking door het
werk in de gevangenhuizen aan bespottelijke
prijzen aan de patroons geleverd en waartegen
reeds openlijk protest is aangeteekenJ.
Ziedaar het verschil tusscben «.ene liberale
en eene klerikale regeering I
Wanneer we zulke feiten kunnen aanstippen,
dan durven de s'eepdragers der klerikale no
bel lons en der priestcrpartij ons toeroepen
Gij hebt niet3 gedaan voor hec volk 1
Zoo gaat het immer Wanneer ai en zelf op
geene nuttige werken kan wijzen schreeuwt
men op anderen Gij hebt niets gedaan, aldus
hopende zijne eigene fouten en onmacht te ver
bergen Die plannen zijn misschien vroeger
gelukt nu moet ge iets nieuws zoeken.
Woeste en het leger.
Vermindering van krijgs lasten, is
weer in het programma der klerikale
partij geschreven. De jongelingen
welke bij het leger moeten dienen on
dervinden best hoe de katholieken die
verzachting begrijpen 13 jaar dwang
in stede van 8 jaar, zooals onder iet libe
raal ministerie.
Wanneer wij vragen, dat ook de rijken
hun vaderland zouden verdedigen en
aan het leger eenejzedelijke en stoffelijke
macht bij zetten, dan verwerpen de kle-
rikalen dit voorstel omdat zegde Woeste
de hoogere standen zich tegpn den
persoonlijken dienstplicht hebben ver
zet. Die hoogere standen, dat zijn de
katholieke vereenigingen, dat zijn die
mannen die al de lasten voor de armen,
al de voordeelen en rechten voor de rij
ken alleen willen.
Door de afschaffing der plaatsvervan
ging zouden de werklieden niettemin
dienst moeten doen, zegt Woeste. Ja.
maar ze zouden met meer achting om
ringd worden dan nu, men zou ze niet
meer bezigen als kindermeiden, het
krijgsregiem zou zachter wezen omTat
er soms een baronsvel onderden uniform
van den piot zou schuilen.
De plaats vervanging is eene verzach
ting der loting, zegt hij nog. Inderdaad,
doch enkel voor hen, die slechts naar
den coffre-fort te gaan hebben om er de
1600 frank uit te nemen, wijl voor de
zonen van burgers en werklieden, die te
huis het minst kunnen ontbeerd worden,
die verzachting eene bittere spotter
nij is.
Vermindering van krijgslasten Zij
die zulks op alle tonen roepen komen de
werkjongens nu beloven de vergelding
der militranen van 10 fr op 30 fr. te
brengen Dit ware de uitgaven van
3.200.000 frank op 9.600.000 fr. br n-
gen of 6.400.000 fr. meer per jaar. Die
som zou men zeker vinden door lebelas-
ting van den boterham der werklieden.
Dekiescomedie schijnt hier weerdoor.
In 1889 zegde de heer Woeste betrek
kelijk de verhooging der vergelding
Indien onze geldmiddelen het toelieten
zou ik de eerste zijn om die 4verhooging
te stemmen.
In 1890 stelt de kerikaal De Montpel-
lier voor de verhoogiug van 10 op 25
frank te brengen.
In 1891 is het de beurt van Helleputte
die voorstelt de verhooging: van 10 of 30
frank te brengen en Woeste antwoordt,
dat men zou moeten bewijzen waar de
Staat die nieuwe 6.400 000 frank zou
vinden.
In 1894 nieuwe poging. Het is immers
kiezing en daarom moet er ditmaal een
niets voorstel zijn Nu spreekt Woeste
niet meer van geldmiddelen maar van
genegenheid voor de volksklas. De heer
Janson, andere andere, ontmaskert de
taktiek der klerikale partij en roept
haar toe Ik zal uw voorstel stemmen
en het geld nemen waar het is bij de
rijken, maar dan zult gij aan mijne zijde
niet meer staan Het antwoord was
raak en Woeste zweeg.
Of de klerikale kluchtspelers met hun
ne schijnbare liefde voor dn soldaten,
bij het volk zullen lukken is nog niet
bewezen. Ten slotte geven wij het de
woorden in overweging die Woeste in
de kamer uitsprak Ik richt mij tot
dea minister, generaal Brnssine, die de
zer dagen eene groote onvoorzichtigheid
beging. De legerhervorming voor na de
kiezingen aankondigende stelde hij het mi
litaire vraagstuk als eene kieskwestie.
De legerkwestie aan het kiezerskorps
stellende heet Woeste eene onvoorzichtig
heid. Wij zullen het onthouden.
Wat hij verzwegen heeft.
Ziehier eenige waarheden, die M.
Woeste verleden zondag over hier te
Aalst heeft vergeten te zeggen.
1°) Hoe M. Woeste en zijne gezellen
het stemrecht van boeren en werklieden
harknekkig hebben bevochten en altijd
tegen de verhooging der jaarwedden
van de kleine bedienden zijn geweest.
2°) Hoe hij sinds tlrij jaar op venij
nige manier M. Beernaert aanvalt en
tracht te bemorsen, en hoe hij, katho
lieke volksvertegenwoordiger, het ka
tholiek ministerie heeft omver gesme
ten.
3°) Hoe hij de herkiezing van M.
Beernaert te Thielt heeft bevochten.
4°) Hoe hij al de bisschoppen van Bel-
gie, de katholieke professors van Leu
ven, Luik, Gent, de kristene Volksbond,
de katholieke Landsbond, en de meer
derheid der belgische katholiekeu uit
maakt voor domooren, en scheurmakers
omdat zij tegen M. Woeste het evenre
dig stelsel verdedigen.
5°) Hoe M. Woeste weer besloten is
het katholiek ministerie na de kiezing
omver te smijten op de kwestie derEveu-
redige vertegenwoordiging.
6°) Hoe M. Woeste op schandige wijze
de rechten der Vlamingen heeft bevoch
ten, namelijk in 1889 en in 1891.
7°) Hoe hij en zijne gezellen sinds 20
jaren de boeren foppen met ijdele belof
ten, die zij nooit niet en hielden.
8°) Hoe zij vijandig zijn aan alle
krachtige tusschenkomst der wet om
het bestaan der boeren en werklieden te
verzekerenonder andere voor de rege
ling der pachten, het minimum van dag
loon, het maximum van werkuren, de
verzekering van den ouden c.ag van den
arbeider, enz. enz.
9°) Hoe M. Woeste over twee maand
te JSlsene aan 't werkvolk beloofde van
overal demokraten te doen zetten als
kandidaten op den gemeenen lijst, en
hoe hij nu dat gegeven woord eet en
verloochent
10°) Hoe hij te Dinant hulde bracht
aan de omzendbrieven van den Paus,
tuaar hoc hij met opzet den groeten
Encycliek over den toestand der werk
lieden verzweeg 1
11°) Hoe hij in 1891 in de kamers de
kwakzalvers verdedigde, en de genees-
heeren uitschold voor een hoop domoo
ren en dergelijks.
12°) Hoe hij weer besloten is over
Belgie eenen schrikkelijken schooloor-
log te doen los barsten, en aan de onder
wijzers alle gezag, en zelf alle bestaan
te ontnemen.
Ziedaar, öndervelen, een dozijn on
loochenbare waarheden, die Woeste zon
dag vergeten heett. Maar 't volk kent
ze, en dat is genoeg om die versleten
mannen van d' oü politiek met October
iu 't kiisgangsken te begraven.
Beste lezers, dit artikel is getrokken
uit het klerikaal weekblak Klokke Iioe-
land
Goed getroflen, niet waar
Onvermijdelijk gevolg.
De klerikale kandidaten van Aalst
hebben op de groote vergadering der
afgevaardigden zich allen voor de inko
mende rechten op de granen, dus voor
de belasting van den boterham verklaard
Droevig is het om te bestatigeu dat
werklieden zich door eenige sehooue be
loften laten misleiden en voor die uit
hongeraars zullen stemmen.
En als klerikale bladen logens op lo-
gens stapelen om nu eens trachten te
bewijzen dat de inkomende rechten den
prijs van het brood niet zullen verlioo-
geti en dan weer, dat het werkvolk er
niets bij te verliezen heeft met duurder
biood te eten, want dat de loonen in
evenredigheid zullen stijgen, dan zien
wij die ongelukkige, verblinde klerikale
eu anti-socialistische werklieden deze
kolossale leugens ais evangelie slikken
en toejuichen.
De prijs van het brood zou niet stij
gen zeggen zij welnu, wilt ge weten
wat de verhooging van den prijs per
kilogram brood in Frankrijk is met de
invoering der inkomende rechten
Met de eerste bescherm wet van Mé-
lire (5 fr. per 100 kilos graan) 7 centie
men per kilo brood.
Met de 2e van 7 fr. per 100 kilos graan:
gemiddeld 43 centiemen per kilogram
brood
Ziedaar cijfers aan offieieele bronnen
ontleend en die niemand wederleggen
kan.
Zijn nu, in Frankrijk, sinds de in-
koomrechten gestemd werden die het
brood van 7 tot 15 centiemen den kilo
duurder maakten, ook de loonen in ver
houding geklommen Ja, ge zijt er wel
mee De loonen zijn integendeel ver
minderd daar de inkomende rechten don
uitvoer, dus handel en nijverheid, mer
kelijk verminderd hebben.
Ziedaar wat ons met de inkomende
rechten te wachten staat duurder brooi
minder werk voor onze fabrieken, dus
ook kleiner loon.
Werklieden, stemt maar voor die uit
hongeraars
MirakelMirakel
Wij hadileu over eenige weken vernomen
dat er in de St. Josephsparochie alhier een
nieuw mirakel-fabriek was opgeric it dat voor
firma droeg Het brood van den 3Antonus
van Padua.
Het is voldoende, om wonderbare dingen
te bekomen, van in den offerblok der kerk de
aalmoes neer te leggen.
Om aan dit goed werk iets te willen bijdra
gen en voornamelijk om de mir ikuleuze tus
schenkomst van Su Antonius te kunnen besta
tigeu en dan te verheerlijken hadden wij ook
in den offerblok onze nederige aalmoes neerge
legd om van de almachtigen Heilige te b ko
men dat de Dcnderbode over de onthoofding
van pastoor Bruueau zou zwijgen en dat hij of
zijne sckotelknechten De Standaard en de
Gazette van Aalst geen woordje zouden r. p-
pen over de jezuietischö streek welke 30 afge
vaardigden op den Poll in den Tamboer heb
ben gespeeld met alleen voor Baron Betnuno
te stemmen om papa Van Wambeke buiten te
steken.
En, o mirakel de offieieele met de twee
andere onnoozelaars, hebben gezwegen als
visschen.
Wij houden eraan hulde aan de waarheid
te brengen de wonderlijke tusschenkomst is
hier klaarblijkend en onloochenbaar.
Gaarne laten wij toe, dat de bevestiging van
dit groot mirakel door den druk verspreid
worde.
De redactie van De Dender galm.
Jachtongeval.
Wij vernemen dat zekere Aalstersche jager,
een der klerikale opperofficiereu onzer Burger
wacht, te Erondegem een Koe in plaats van
eenen haas geschoten heeft.
't Verschil is niet groot.
V7 raag'skens.
Indien men M., Van Wambeke in den poll
niet mirakuleus gered had, wie zou do oorzaak
van zijnen val geweest zijn
Wie heeft de eennamige briefjes opgemaakt?
Wie heeft ze doen opmaken
Welke personen hebben 8 dagen te voren in
den katholieken Wer<iuanskriug uitgeroepen
De 33. Bcthune en Dierickx zijn onze
kandidaten, die moeten triomfeeren
Wij verwedden nog een half dozijn broeden
voor St. Autonius dat de offieieele Slimmerik-
ken daar zulieu over zwijgen.
L>e toestand der klerikalon.
Bij vroegere algemeene verkiezingen hield
men in elke kanton-hoofdplaats eene vergade
ring, waarop de kandida ten'met hunne schoon
ste beloften voor den dag kwamen om de cijns-
kiezers te bedriegen.
Op de andero kleine gemeente werden kie
zers in de pastorij of bij M. djon Burgemeester
geroepen om ouder het drinken van een glas
wijn hunne orders te ontvangen voor deA
grooten dag Raar viel het voor dat de eene of
andere kiezer eene opmerking over de plichts
vervulling van de gekozéfie.i of viin'ft ministe
rie dorst maken de opmerking werd aange-
teekeud met belofte van er de representanten
eens over te spreken, welke zich natuurlijk
later van die kwestie niets aantrokken.
Op den grooten dag kwam men met do
ouder wetschen hoed en jas naar de stad om als
één man te stemmen en dan verder eens goed
te eten
En nu?— Thans zien wij do kandidaten
naar alle gemeenten trekken om overal hun
zelfde schietgebeden gaan af te lezen. Maar
het schijnt dat de kiezers zich zoo .gemakkelijk
niet meer willen laten paaien. De kiesvergade-
ringen der kliek Woeste worden.op den buiten
zeer slecht hijgewoo d, en, wat de Dendtrbode
er ook ovi r schrijve, op vele plaatsen worden
zijne kandidaten alb s behalve goed onthaald.
Het »ta it vast dat de meeste kiezers van den
buiten verandering willen, daar ze toch reeds
zoo dikwijls bedrogen zijn geworden. Niemand
zal het ook kunnen betwisten dat de chi istene
volkspat tij een geheel legioen aanhangers
onder het nieuw kiezerskorps telt, zoo dat de
offieieele kliek niet gemakkelijk ia zijne schoen
tjes zit.
Stadsnieuws.
De nieuwe. Kapel ran Meuleschetten is dus
zondag met groote placht door Mgr. Stilleman#
gewijd.
Het tapijt dat «Ie geburen hadden aangekocht
is door M. Pastoor niet geweigerd geworden,
zoo min als de keersen, hloemenkorfjes en an
dere geschenken door brave kinderen geofferd.
Mgr. Stillemans heeft benedicties met den
hoop uitgedeeld, het lokaal Concordia vooral
heeft er zijn aandeel van gehad. Hoe Mgr. er
uit ziet, behoef ik niet te zeggen. In de pro
cessie hebben wij eenige fijne plannentrekkers
on aspirant-gemeenteraads leden met pit ge
zien. Bij deze wijding hebben wij iemand hoo-
ren zeggen dat e kapel op eene vischmijn
trekt, terwijl de vischmijn aan een kapel ge
lijkt.
Wij vernemen dat ziker klerikale fabrikant
van eau gazeuse eenen zijner knechten, aan de
deur heefc geworpen omdat hij van den Werk
manskring van Concordia deel maakt,. Wij
weten dat deze fanatieke fabrikant vele libe
rale klanten heef Zouden deze niet wel doen
van hem met zijne klerikale siphons ook dti
straat op te werpen
Aalst, den 14 September 1S94.
Geachte 3etr uitgever van De DendeegalM
De ouderwijzers van 'tarrondissement Aalst
ic Algem ene verga lering te Ninove bijeen
gekomen hebben zich in Syndikaat vereenigd.
Deze Syndikale Vereeniging zal buiten alle
politiek de stoffelijke bel iiisren der onderwij
zers en onderwijzeressen verdeligenen door alle
wettige prop igandainiddeh-n de verwezenlij
king der volgende hervormingen trachten te
bekomen
1° Volkomen gelijkstelling der gediplomeer
de aangenomen ouderwijzers.
2° Geene afschaffing van scho'en meer
3° Geene vei miuderiug van jaarwedde meer
4® Rangopkliinmiug en regelmatigë verhoo
ging van jaarwedde, gelijk do andere staats
bedienden.
5° Betaling door den Staat van de plaatsver
vangers der zieke onderwijzers
6° De kosten viroorzaakt door de verhoo
giug der jaarwedden worden gedragen door
Slaat en Provincie.
In de algemeene vergadering van gisteren
werden benoemd tot leden van het vnorloopig
bestuur
Vonr Aa'st, de HH. Van Ovirstraeten, De
Wilde heeft (voorwaardelijk aanvaard) en Van
Op den Bosch J. Voor Sottegem-Herzele, de
HH. Van den B ssche, Van Weymeerscben
I)o Ridder. Voor Geeraards'nergen-Ninove, de
HH. Bruggeman, LippenS Emiel en Van der
Schueren.
De jaarhjl sche bijdrage is bepaald op 1 fr.
Het Bestuur zal vergad ren te Niuove Zater-
dag 22 September ten 3 ure namiddag.
Acht dagen nadien Algem. Vergadering vau
de h den van het Syndicaat te Ninove 3 uren
namiddag.
Ik bid U, Mijnheer de Uitgever, deze mede-
deeling in üw geëerd blad op te nemen en bied
U de uitdrukking onzer hoogachting aan.
De Onderwijzer
Vak Op bek Bosch,
