DE UNDHAMERHOEVE
11de Jaar.
Nummer 26
Zondag 28 Juni 1896.
Geen cent, geen paard, geen
man meer.
Vrijheid van Geweten.
De Partij der Revolutie.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR1
Abonnementsprijs^„buiten voorop ll"ïalbaar
PEIJS TER NUMMER 10 CENTIEMEN.
Men abonneert zieh op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore
van het blad, 32, Vrijheidstraat, 32 AALST.
HET ARRONDISSEMENT AALST
15 centiemen
Reklamen 76 centiemen
Vonnissen op de derde bladzijdefrank.
Gewone,
Prijs der AnnoncenReklame
per drukregel.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt
Handschriften worden niet terug gezonden.
Mee spe nee metu.
AALST, 27 JUNI.
Medeburgers, beziet uwe lastenbrief-
jes en vergelijkt ee met die van verle
den jaar. Allen moet ge twee, drie, tien
en meer franken meer betalen.
De klerikalen houden hunne belofte
Geen cent meer.
Ouders, vroeger waren uwe kinderen
slechts voor acht jaar aan 't leger ver
plicht, de klerikalen hebben dien tijd
op dertien jaren gebracht.
Zij houden hunne belofte geen man,
geen slavernij meer.
De klerikalen hebben millioenen ver
spild aan Maasforten en Congoboeltjes.
Ze riepen immers weg met de nutteloo-
ze uitgaven en de nuttelooze werken
De klerikalen hebben hunne beloften
gehouden Green cent, geen paard, geen
man meer
Beziet uwe belastingsbiljetten, verge
lijkt en betaalt. Betalen moet ge en voor
de vriendjes, die u zulke schooae ge«
schenken bezorgen moet gij ook stem
men.
Kiest voor die klerikalen
Als kenspreuk van meest al de kleri
kale bladen leest men Voor Godsdienst
en Vrijheid.
Vroeger hebben wij aangetoond hoe
de klerikalen van heden de verdediging
van den godsdienst begrijpen, hoe de
priesters van heden hunne zending ver
staan.
Meermaals hebben wij er op gewezen,
(lat op onze dagen geene priesters meer
gevonden worden, welke zich niet met
politiek bemoeien, den geldgod niet
aanbidden en wel te doen, te troosten
en te onderwijzen als hunnen plicht
aanzien.
De jongeling wordt priester niet om
dat het zijne roeping is, maar omdat de
ouders of de familie er hem op wijzen,
dat het priesterschap het winstgevend-
ste, het gemakkelijkste en schoonste
postje is dat men vervullen kan.
Eens priester gewijd en benoemd moet
de geestelijke zijn ontslag teekenen zoo
blijft hij in de macht der overheden en
zoo er eenen gevonden wordt, die er
aan denkt of gebaart een eigen wil te
hebben, het noodlottig papier wordt
hen voorgehouden, het gedwongen ont*
slag dreigt hen voortdurend als een
zwaard van Damoclès.
En zulke priesters, die zoo onder de
roede liggen, zijn de leiders der kleri
kale volksmaatschappijen, de opstellers
der klerikale vuilbladeu,de schreeuwers
in de klerikale vergaderingen.
De vrijheid van geweten, is iets af
schuwelijks in de oogen der klerikale
partij.Uwe meening hebben,uw gedacht
zeggen, uwe opinie verdedigen naar de
inspraak vau uw hart is een monsterach
tig feit volgens de klerikalen.
Omdat de Belgische grondwet de vrij
heid van geweten huldigt werd ze door
de pauzen veroordeeldomdat de libe
ralen de vrijheid van geweten eischen
voor iedereen worden zij als slechterik-
ken uitgekreten. Is er één priester, één
katholiek, één klerikaal blad om de
verdediging der vrijheid van geweten
op zich te nemen, en bewijzen kan in
overeenstemming te handelen met de
groots klerikale bazen Neen, zulke
bestaan er niet.
De klerikale vrijheid is eene spotter
nij. Maar de nood dwingt, de omstan
digheden verplichten ertoe, het woordje
vrijheid op het klerikaal uithangbord
te schrijven, om de menigte aan te lok
ken. Zoo zet de joodsche fruitkoopman
een maudje ppelcienen aan de deur en
versjacheld biuneu slechts rotte appe
len.
Het woord vrijheid in een klerikaal
blad is een vloek, want er is geene en
kele partij die de slaafsche gehoorzaam
heid, aan leeringen en personen welke
zij onfeilbaar noemt zoo verre heeft ge
dreven als de klerikale partij.
Maar al wat ze poogt is nutteloos, de
vooruitgang der denkbeelden is niet te
Een boerenverhaal
DOOR KAPITEIN VAN ACKER.
stutten. Eeuwen zal misschien de strijd
duren, wij zeker zullen er het einde niet
van zien, hoewel we ons best doen, de
zaak der vrijheid van geweten vooruit
te helpen de ellende en 't gebrek zul
len misschien het volk aan de dwaalbe
grippen nog langen tijd gekluisterd
houden, doch door welstand en door de
uitbreiding vau 't onderwijs zal de ont-
slaviug immer veld winneu en volledig
worden.
Hoe meer blaadjes van ondergeschikt
belang, door lage handelwijzen in naam
der vrijheid, de vrijheid bekampen
hoe volkomener de zegepraal zal wezen,
wanneer het volk eenmaal beseffen zal,
waar de bedriegers zich bevinden.
De vrijheid van geweten te bewerken
is de taak der liberale partij. Die taak
is moeilijk en lastig. Doch zoolang de
gewetensvrijheid niet volkomen is zal
ook het liberalism niet verdwijnen.
Duizenden slachtoffers, ja millioenen
zijn reeds in den kamp bezweken, de
eerste Christene, de Waldeuze, de Hu
genoten, de protestanten, de geuzeii, de
katholieken in Ierland, leden voor de
gewetensvrijheid en werden door fana-
tieken van allen aard vervolgd en om
gebracht.
We brengen hulde aan die allen, en
schandvlekken de dweepers die door
alle eeuwen iu alle landen, iu al gezind
heden andersdenkenden hebben gemar
teld.
Verdraagzaamheid is onze leus, Vrij
heid is ons orderwoord. Vrijheid en
verdraagzaamheid zullen den vrede on
der de meuschen terug brengen.
Elke revolutie is wettig volgens degenen die
ze maken, ontwettig volgens degenen tegen wie
ze gericht is. Als eene omwenteling gelukt
wordt zij officieel als eene weldaad opgehe
meld omdat de revolutionnairs dan de mannen
worden der wettelijkheid en de verslagen par
tij als de oorzaan van al de rampen worden be
schouwd. Mislukt de revolutie, dau worden de
oproerlingen al vijanden van 't vaderland be
handeld en mishandeld en valt op hen de
schuld van al de buitensporigheden welke be
dreven werden.
Het. oordeel van den gewetensvolle geschied
schrijver is echter niet zoo bekrompen, wan
neer hij zich door geen partijhaat of chauvi
nisme laat vervoeren.
Nemen wij twee voorbeelden De Franscht
Revolutie en De Revolutie van 1830. De eerste
had voor gevolg den ondergang van 't oud re
giem de afschaffing der oude gewoonten en ge
bruiken, het afkondigen eener grondwet, het
verklaren der rechten van den mensch, de af
schaffing der voorrechten van adel en geeste
lijkheid, het daarstellen van den voorrang der
burgerlijke macht op de kerkelijke.
De oorzaak der bloedige Fransche omwente
ling was dubbel zedelijk en stoffelijk. Do
burgerij vroeg naar recht, vrijheid en gelijk
heid, het mindere volk werd voortgestuurd
door 't gebrek en de ellende.
Koning, adel en geestelijkheid gavsn hel
voorbeeld der verkwisting en losbandigheid,
dit kan men door schriften van priesters van
dien tijd bewijzen de zedeloosheid heerschte
algemeen in de hooge kringen terwijl het
volk van üonger stierf. De koning verkeerde in
de grootste onwetendheid omtrent den toestand
van het volk, en een uur voor dat de hongerige
menigte zijn paleis overrompelde en hem de
revolutiemuts op 't hoofd duwde, wist hij nog
niet dat de oproer losgeborsten was. De staats
kas was ledig, het geld was vervalscht, de el
lende was verschrikkelijk.
De koning, de ministers, de adel de groote
meerderheid der priesters wilder van de noo-
dige hervormingen niet hooren. Ze weigerden
den weg iu te slaan der revolutie, zij waren de
oorzaak der revolutie en ook de eerste slacht
offers.
Het zij verre van ons de baldadigheden in
die beroerde tijden gepleegd goed te keuren
dat doet met eeue partij, niet een ernstig
mensch. Wat niet te rechtvaardigen is, is te
evenwel te verklaren door de eeuwen uitbui
ting en verdrukking door het volk geledeu.
In dat opzicht is de revolutie van 1830 veel
min te verrechtvaardigen. Volgens al onze
otficieele geschiedenissen is de omwenteling
van 1830, rechtvaardig, wettig en noodzake
lijk geweest. De Belgen in 1830 hadden noch
tans zoovele reden niet tot klagen als de Fran
sche iu 1790. De revolutionnairs van 1830
worden opgehemeld, gedekoreerd omdat het
oproer gelukte. De Belgeu warea helden de
Hollanders mossels, leest men echter Neder-
laudsche geschiedenisboeken, dau Terneemt
men juist hot tegenovergestelde. Hetzelfde kan
toegepast worden op alle omwentelingen, wit
volgens den eenen, zwart volgens de anderen.
Eene revolutie is altijd te verklaren door de
onbekwaamheid of den moedwil der regeerders
door opgeroeid fanatismdoor overdreven mi
litarism of door de ellende en verdrukking
van het volk, maar is nooit te verrechtvaardi
gen door de gruwelen welke gepleegd worden.
(24* Veevolg).
Zeer verstandig Maar gij moogt niet
aanstonds gaan I Zei Sep. Gij zoudt er nu zeer
ongeschikt komen. Ge weet misschien niet hoe
erg heter op de hofstede uitziet, 't Is alsof de
zwierbol al het geluk had meegenomen. De
hoef wordt verkocht, en heden wordt de zaak
bij het gerecht klaargemaakt.... Ga beneén in
't dorp, daar is eene goede herberg waar ge
kunt rusten kom dan met valavond naar de
hoeve, dan vindt gij ze al te zamen. Wees niet
bevreesd, ik zal er ook zijn.
lk dank u, zegde het meisje opstaande.
Indien gij denkt dat het zoo best is, zal ik den
avond afvvachtea
En gij zult zeker komen vroeg Sep, die
zijne boosaardige vreugde niet verbergen kon.
Zeker antwoordde zij en vertrok,
Sep bleef haar achternazien tot zij achter
den bosebkant verdwenen was. Dan schoot hij
in eenen luiden lach.
Dat gaat beter, dan ik zou kunnen
wensehen hebben I riep hij. Ja,'t zal eene
Zeldzame vreugde voor den oude zijn, en de
hoovaardige Treze zal er van barsten... Ha,
ha, ha
Eensklaps zweeg hij op de zijstraat rolde
een licht rijtuig voort.
Wat is dat vroeg Sep onzeker. Is dat
Diktus niet Hij rijdt er van door terwijl wij
afgesproken waren nier bij elkander te komen.
Oho I gij wilt mij ontsnappen I riep hij. Wacht
maar, dat zal zoo gemakkelijk niet gaan
Op de Lindhamerhoeve hadden de zakeD
eensklaps eene zoo gunstige als onverwaebtte
wending genomen. De verkooping was van
rechtswege opgeschorst geworden. De advokaat
van Rozenheim had namens eenen vreemden
kooper eene zoo aanzienelijke somme geboden,
dat niet alleen al de schuldeischers konden
betaald worden, maar nog eene vrij ronde som
voor Diktus overbleef, waarmee hij elders iets
anders kon aangaan. Overgelukkig door dezen
onverwachten tusschenval, had Diktus het
aanbod gretig aanvaard, en nu was hij op weg
naar Aibling waar de koopsom moest betaald
en de gelden verdeeld worden.
Tevreden van de hoef ontslagen te zijn, was
hij zinnens zich inden nabijgelegen Tirol te
gaan vestigen alwaar hem eene goede afspan
ning was aangeboden. Daar hoopte bij op zijn
gemak te leven. Ook zijne vrouw was hiermeé
zeer in haar schik trouwens zij was in eene
herberg opgebracht en gewoon met reizigers en
gasten om te gaan.
Diktus had zicht de moeite niet gegeven zij
nen vader vaarwel te zeggen. Dit ware ook
niet gemakkelijk geweest, want sedert den dag
dat hij alles had onderhoord, had de bliude
man zieh in zijn tuinhuis opgesloten en wilde
niemand zien noch spreken. Alleen Treze deel
de de opsluiting van den ouden boer. Die op-
s uiting was echter geenszins vrijwillig. De ge
beurtenissen hadden hem zwaar eetroffen...
In de eerste dagen scheen het alsof bij ernstig
ziek ging worden dag en nacht zat hij zwij
gend en dubbend voor zich heen te kijken zon
der rust noch voedsel te uemen zelf als Trees
hem iets vraagde, antwoorde hij niet. Dan
eensklops was bij veranderd met Treze sprak
hij over alles wat er nu te doen stond. De toe
komst hekommorde hem. Hij kondigde Tre' s
zijn besluit aau, de hoef te verlaten, en zij
weersprak hem niet zij begreep dat het hem
onverdragelijk zijn moest, met vreemde lieden
op de hoeve te blijven wonen. Zijn recht op
woning en onderhoud was op de hofstede ver
pand en bleef voortloopen maar hij had liev r
dit recht tegen eene zekere som af t<; staan
hij dacht daarmede genoeg te hebben voor de
weinige dagen die hij nog te leven had Trees
had hij gelast, te Aibling naar eene goedkoope
woning uit te zien waar de eens zoo rij ke boer
zich met zijne schande en armoede verbergen
kon. Dit scheen Trees ook het beste te zijn, al
hoewel het haar smartelijk viel van de plaats
te scheiden alwaar zij zoo veel stil geluk geno
ten had en welke haar door het daar uitgestane
leed nog meer duurbaar gewordeu was. Zij
hoopte, te Aibling werk te vinden, waarmee
zij genoeg verdienen kon om de droeve dagen
van den ouden man te veraangenamen. Ook
dacht zij daar beter aan eenige inlichting over
hare moeder en hare zuster te komen. Sedert
zij hare afkomst kende had zij noch rust noch
duur meer zij moest, zij wilde weten wat er
van hare moeder geworden was. De Lindha-
merhoef, dit gevoelde lij zeer wel, was en
bleef hare lievelingsplaats. A ui de menschen
die zij hier had loeren kennen, hing aan haar
hart met al de vezelen der liefde maar sedert
zi| wist dat ergens elders andere harten klop
ten, die met het nare verwant waren, sedert
zij ten naasten bij het oord kende waar zij
eene moeder en eene zuster zoeken kon, was
voor haar eene nieuwe wereld opgegaan. Haar
besluit stond vastbij den ouden Lindhamer-
bcer zou zij blijven, zoolang bij haar noodig
had, maar dit zou baar met beletten iulichtiu-
geu over hare moeder eu hare zuster in te win
nen en, zoo baast zij vrij zou zijn, beu op te
zoeken.
Des morgends was zij in Aibling geweest, en
had er gelukkig eene woning gevonden. Zij
kwam nog bij tijds te huis oin het middagmaal
voorden ouden boer te bereiden. Aan tafel
vertelde zij hem het nieuws dat zij had meége-
bracht.
Gij denkt dus, zegde de oude, dat de wo
ning zeer geschikt is n
Zeker, antwoordde Trees er is eene
schoone kamer beneden, t oven zijn twse slaap
kamers, en achter het huis ligt een tuin met
fruit boomeu. Daar kunt gij u aan het open
venster zetten om versche lucht te scheppen,
eu de kerk is er ook niet ver af.
De oude knikte vergenoegd.
Dan hebt gij het huis gehuurd vroeg
hij.
Wordt voortgezet).
TSfi
Xt
