Aan de Liberalen.
Nummer 51
Zondag 20 December 1896.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
De Godsdienst in de Scholen.
Zielhonden.
3 de Jaar.
Abonnementsprijs
4 fr. voor de stad
4 fr. 50 voor den buiten
PRIJS PER NUMMER 10 CENTIEMEN.
voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore
van het blad, 82, Vrijheidstraat, 32 AALST.
HET ARRONDISSEMENT AALST
Gewone, 16 centiemen
AnnoncenM „K per drukrigtl.
Reklamen 75 centiemen r
Vonnissen op de derde bladzijdefrank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezondan wordt
Randschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST, IB DECEMBER.
De nieuwe inschrijvers
welke een abonnement ne
men op DE DENDERGALM voor
geheel het jaar 1897, bekomen van nu af
ons blad kosteloos.
Er bestaat te Aalst slechts een enkel
liberaal propagandablad DE DENDER
GALM, orgaan der liberale partij.
DE DENDERGALM verdedigt uitslui-
telijk het liberaal programma en zal
hardnekkig te velde blijven trekken
tegen bedrog, konkelfoes en kozijntjes-
winkel.
I)E DENDERGALM zal onverpoosd
de stoffelijke en zedelijke belangen van
burgers en werklieden behartigen, en
alle misbruiken bekampen.
DE DENDERGALM zal immer de af-
brekers, de verlooehenaars, de windha-
nen, de plaatskenjagers, de schotellik-
kei'B en ander politiek janhagel alzwee-
pen en geeselen,
DE DENDERGALM zal de tolk zijn
van alle rechtzinnige Liberale Maat
schappijen en zal het mogelijke doen
om hunnen bloei en vooruitgang te be
vorderen.
DE DENDERGALM, zal met geluk
de medewerking zijner politieke vrien
den aanvaarden. Inlichtingen, rnededee-
lingen, artikels, mogen met zekerheid
van geheimhouding ten onzen bureele
worden gezonden.
DE DENDERGALM zal geene reke
ning houden van alle brieven welke niet
geteekend zijn, of over persoonlijke
aangelegenheden zouden handelen.
Liberale Vrienden
Leest en verspreidt DE DENDERGALM.
Een abonnement kost slechts 4 fran
ken 's jaars. De abonnenten krijgen
eiken zaterdag avond het blad te huis.
Door een abonnement te nemen en
bet blad te verspreiden, zullen onze
vrienden ons propagandawerk krachtig
ondersteunen.
In alle liberale herbergen moet ons
blad ter lezing liggen.
Bij al onze liberale vrienden moet
het ingang vinden.
Een nummer kost 5 centiemen.
Bij onzen verkooper M. Prosper Van
Perre, Brabantstraat.
Leest en verspreidt DE DENDERGALM.
Orgaan der liberale partij te Aalst.
Wij doen ook Dendergahn de eer aan
te denken, dat hij volstrekt niet zou
willen, dat het kind van eenen katho
lieken huisvader in eene geuzen school
wierde gestoken waar men het God zou
leeren lasteren in plaats van lief te heb
ben.
Zoo spreekt Denderbode, Hij weet wel
dat geen enkel onderwijzer ter wereld
bekwa m is aan zijne kinderen Gods
lasteringen te leeren maar de lezers
van Denderbode die geene andere bladen
mogen lezen gelooven het toch en dat
is voor het blad genoeg.
Die waarborgen vragen, eischen de
katholieken, zegt Denderbode verder,
eer zij ooit aan verplichtend ouderwijs
zullen kunnen denken.
Die waarborg vragen wij ook, we
willen niet dat een katholiek gedwon
gen zij, zijn kinderen naar eene protes-
tansche, evangelische joodsche of ma-
hometaansche school te zenden. Doch
we vragen die waarborg niet alleen voor
de katholieken maar voor al burgers
van ons land, we vragen ook, dat de
protestanten niet gedwongen zouden
zijn hunne kleine te zenden naar eene
katholieke school, noch de evangelisten
de hunne naar eene joodsche school enz.
Wij zijn het daarin volkomen eens
met Denderbode wanner hij zegt Heeft
de huisvader de plicht de geleerdheid te
geven aan zijne kinderen hij heeft daar
tegen een outegensprekedijk recht, dat
te willen dat zijne kinderen zijne gods
dienstige overtuiging deelen.
Bravo Denderbode 't is of we sinds
eenigen tijd op weg zijn de beste vriend
jes te worden. Laat ons voortgaan.
In iedere gemeente zouden dus zoo
veel scholen moeten bestaan als er ver
schillende godsdienstige overtuigingen
bij de ouders heerschen, verklaart Den
derbode.
Juist, confrater, gij zijt er vlak op.
Ja, maar zie, hier bederft het spel,
want onze goeie vriend, bevestigt, dat
het onmogelijk is in elke gemeente
eene school te openen voor elke gods
dienstige gezindheid, de gemeenten
zouden onder den last bezwijken.
Welke godsdienst moet men dan in
de scholen onderwijzen. Dvndeibode
meent natuurlijk de Roomsch-katholie-
ke, want die is de beste de protestan
ten meenen de protestantsche, want die
is ook de beste de Israëlieten meenen
de joodsche. want die is nog eens de
beste.
De onderwijzer kan natuurlijk ook de
drie godsdiensten niet aanleeren, i ti
mers dan zou hij aan de katholieke kin
deren leeren dat de Messias nog niet
gekomen is, dat ze den sabat moeten
vieren, dat varkensvleesch eten dood
zonde is hij zou aan de protestanten
leeren dat er zeven Sacramenten zijn,
dat Luther een schelm was, dat men den
bijbel niet mag lezen en aan de Joden,
dat de Verlosser der wereld waarnaar
ze wachten door hunne Voorouders op
Golgotha werd gekruisigd, dat ze vroe
ger het uitverkoren en nu het door God
gevloekte volk zijn euz.
Elke school zou in een hoekje van Ba-
bel veranderen, waar alle godsdiensten
een mengelmoes van dwaasheden zou
den vormen.
Wat staat er dan te doen In elke ge
meente waar het mogelijk is voor eiken
godsdienst eene afzonderlijke school
stichten en in de andere gemeenten het
godsdienst onderwijs overlaten aande
priesters en tot het stelsel komen der
onzijdige scholen, door de geestelijk
heid vau Amerika, bisschoppen eu pries
ters der verschillende gods lieusteu iu
een algemeen Congres aangenomen.
Nemen we Aalst en veronderstellen
wij, dat er een zeker getal protestanten
wonen. Al do kinderen zouden naar de
bestaande scholen gaan, waar men de
verschillende vakken zou aanleeren
doch de katholieke priesters zouden, in
plaats van zich bezig te houden met de
politiek, een of twee halfuren daags
godsdienstles komen geven aan de ka
tholieke leerlingen, de dominee zou
het godsdienst onderricht geven aan de
protestantsche leerlingen en al de ou
ders zouden te vreden zijn. Immers de
priesters hebben meer kennis van gods
dienst dan de beste onderwijzer en heb
ben tijd genoeg overig om zich te voe
gen naar het woord van Christus Gaat
en onderwijst alle volkeren.
Overigens dat gebeurt reeds in de
middelbare onderwijs gestichten, de
priesters komen daar les geven. Sommi
gen zeggen, dat ze dit doen omdat er
1200 franken mee te verdienen zijn
dat gelooven we niet, zoomin als we ge
looven, dat zij onder de wet van 79 de
godsdienstles nmt wilden geven in de
volksscholen omdat er maar 100 fran
ken aan vast waren, zoodat eenige spot
ters daaruit opmaakten, dat de, beste
onder alle wetendhedeu der wereld
maar 1200-100 zegge 1100 franken
waard is.
De priesters geven de godsdienstles
veel beter dan de wereldlijke onderwij
zers, ziehier het bewijs In de middel
bare scholen geeft de pastor een uur
godsdienstles ter week, in de volksscho
len geeft de onderwijzer eene halve uur
godsdienstles per dag (niet gerekend
dat de pastor wekelijks een kwaart-
uurtje komt uitleggen) welnu om de
kinderen voor te bereiden voor de eerste
communie, moeten de leerlingen der
volksscholen maanden en weken lang
wekelijks en dagelijks naar 't kappelle-
ken gaan om les, de leerlingen der mid
delbare scholen niet.
Dus kan de pastor meer godsdienst
leeren in een uur, als de onderwijzer in
eene week.
Of zou dat maar zijn omdat de leer
lingen der volksscholen werkmanskin
deren zijn, en die der middelbare scho
len kinderen van min of meer begoede
burgers, welke men daarom zooveel last
niet mag aandoen
De priesters van Amerika hebben
plechtig hnunen voorkeur voor de on
zijdige school uitgedrukt de onfeilba
re paus heeft die meening niet afge
keurd, waaruit we besluiten, dat Den
derbode met ons en die priesters zal blij
ven kampen voor het ontegensprekelijk
recht der ouders te willen, dat hunne
kinderen hunne godsdienstige overtui
ging deelen.
Denderboie zal met ons bet recht ver
dedigen niet alleen van de katholieken
ouders, maar van al de ouders zonder
onderscheid.
N. B. Heeft Denderbode nog geene
inlichtingen bekomen over zekere god
vruchtige onderwijzers er omstreken,
over hunne methode, hun ontzag, de
tooueeltjes in de scholen enz. euz
Welke godsdienst onderwijzen die
M. Woeste, de inau der reacti« en der ach
teruitkuiperij, de vijand vau alles wat naar
vooruitgang of vol'ksniitslavirig zweemt M.
Woeste, de nootlottige man van Belgie en zijne
fanatieke aanbidders be -er i tegen de sterren
op, dat de plaatsvervanging de volkslievendste
instelling is vau onze gekeele militaire iurich
tiug.
Hoe barhaarsch en pa rol ox. al die bewe
ring ooK we/.e, laai /.e o >s eens nagaan om aan
i de verdedigers van trommel en delkooperij de
gelegenheid te ontnemen tot hunne tr .wanten
te .eggen Ziet ge «el, de liberalen weten
daar niets op te antwoorden.
Op twintigjarigen ouderdom moeten de jon-
lineen loten op die jaren zijn ze in hunnen
besten leeftijd, de eenen voor ambacht, de an
deren voor den handel en nog anderen voor
verschillende beroepen. De zonen der kleins
burgers en der werklieden welke een slecht
nummer trekken, moeten opstappeu, rij heb
ben immers gem geld genoeg om een man te
koopen. Intusscben gaan de ouders achternit
de ambachtsman vergeet wat hij van rijnen
stiel kende, de werkman verkiest rijn werk,
de bediende verkiest zijne plaats. De vet kan
daar geene rekening vat houden, het vader
land moet vordedigd worden.
Maar de zoon vaD den rijke, die geeae posi
tie kan verliezen, geene familie in gebrek
moet achterlaten, de rijke zoon die het biest en
meest tij d heeft om verdediger van 't vader
land te spelen de rijke zoon, die het minst
van het kazeruleven zo* lijden, omdat papa
money heeft, de rijke zoon geeft er den brui
van. Kazernedienst en ratatouille is maar goed
voor burgers en werklieden zoo willen het da
klerikalen.
De vaderlandsliefde wordt in Belgie op 1600
franken geschat. Voor die «em geeft het Bel
gisch goevernement aan al wie re kruipen
heeft een brevet van vaderlandsliefde. Voor
16uü franken mag ds rijke zijn patriotism aan
den kapstok hangen, tot er een snul komt1 om
het voor deurelfden prijs over te nemen. Do
wet is zoo, en de rijke lieden zonden ongelijk
hebben hot niet te doen, termite het goeverne
ment er hen toe aanmoedigt.
Het goevernement biedt due 1600 franken
aan al de verdoolden, dis hunne ziel en hun
lijf voor dien prijs willen verkoopen. Maar ze
zijn weinig talrijk de ongelukkige verdwaal
den, die voor 1600 franken hun lijf op de
menschelijke bei slenmarkt brengen en daarom
heeft het goevernement overal agenten, com-
mis-voyngeuis in menschenvleesch, die voor
200 frank per kop, de mannen moeten opzoe
ken en aanbrengen.
Is dat nie' schoon Het goeternement geeft
dus 200 franken om voor de rijkeB een man te
koopen, immers de rijke betaalt 1600 franken
voor den man en de Staat doet er 200 bij. De
rijken vragan die aalmoes niet, maar nog eens,
de klerikalen vinden, dat die matregei toch zoo
goed en volkslievend is.
Zeker, de plaatsvervanging it zoo populair
in ons land, ons Yolk zit er voorop de knieën,
maar bet noemt de agenten in reinplagauten
(soms brave menschen) met den afschnwelfjks-
ten naam, die bet beeft knnnen uitdenken,
het volk noemt ze Zielhonden.
Niet zoozeer uic haat tegen de personen
die in naam van het goevernement koophandel
drijven in zielen, als uit afkeer, uit walg, uit
onverborgen haat tegen de schandelijke instel
ling der plaatsvervanging.
Ja, we weten zeer goed soms verkoopt een
jongen zich, omdat hij gevoelt voor niets an
ders goed te zijn (gelijk dit het geval is ge-
we. st met jongens uit het weezengesticht van
Aalst gekomen) of om zijne ouders ter hulp te
komen en zulke jongelingen zijn te beklagen of
te bewonderen. Maar gewoonlijk gaat het
zielkoopen en zielvcrkoopen geheel auders.
Een losbol heeft moeilijkheden te huis, of
het is een dronkaard, of het is een slechterik,
door het een of ander geval van het goede
spoor geraakt, soms ook een sukkelaar bij
toeval op zwier gegaan. Hij drinkt en brast
twee, drie dagen zingende langs dé straat.
Alle dagen vleesch en soep,
Zonder werken (2 m.
Alle dagen vleesch en soep,
Zonder werkon bij den troep.
Hij raast van soldaat worden, van vechten,
van veel liever 6 jaar soldaat enz. ontmóet in
dien toestand eeuen aanwerver (er zijn er
overal) een zielhond gelijk het volk zegt. Nu
gaan ze samen op zwier, maken akkoord en
zingen en tieren nog lang.
Onder den invloed van den drank Tan hef
zwieren en tobben worden de stukken getee
kend. De vader teckent ook om van den kerel
af te zijn, of uit moedeloosheid of gramschap,
of wantioop. De zielhond gaat met zijnen man
naar de keuring, gelijk de boer met zijnen
stier, de man wordt goedgekeurd, het leger
telt een vrijwilliger te meer eu de zielhimd
j beeft 200 franken gewonnen.
De rijke zoon wordt in de kazerne vervan-
j gen, uoor een vrijwilliger met premie, die in
Bi
BS
