ONS BLAD.
Naar Ninove
Hoort ge gaarne sermoenen
M. Woeste over Boord gesme
ten door Denderbode.
Booswichten.
Ons Volksonderwijs.
Abonnementsprijs
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
4 fr. voor de stad
4 fr. 60 voor den buiten
PRIJS PER NUMMER 10 CENTIEMEN.
v^nrop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten lantoie
van het blad, 32, Vrijheidstraat, 32 AALST.
Nee spe nee metu.
HET ARRONDISSEMENT AALST
Gewone, 15 centiemen drtlkreael»
PnjS der Annoncen Reklamen 75 centiemen
Vonnissen op de derde bladzijde1 frank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt
Handschriften worden niet terug gezonden.
AALST, 31 JULI.
T)E DENDERGALM is hot orgaan der
liberale partij te Aalst. Het programma,
dat wij verdedigd hebben, is het pro
gramma van al de liberalen zonder on
derscheid.
DE DENDERGALM is liberaal, niets
dan liberaal. Al ons streven, al ons po
gen heeft maar een doel de liberale
grondbeginselen te verdedigen en al de
liberalen aan te wakkeren tot den strijd
tegen het clericalisme.
En we mogen het zeggen ons pogen
is niet zonder uitslag gebleven. \an
week tot week groeit het getal onzer
lezers aan. We worden meer en meer
door onze liberale vrienden ondersteund
een bewijs dat wij op de goede baan
zijn.
De Dender ij alm spaart zicli ook goene
moeite om zijne lezers op de hoogte te
houden van den politieken toestand, en
van de merkwaardige gebeurtenissen.
DE DENDERGALM vermijdt zorg
vuldig alle persoonlijkheden, wanneer
hij niet tot zelfverdediging gedwoDgen
is de evangelische spreukoogvoor oog,
tand voor tand toe te passen.
DE DENDERGALM, zal eerlang re
gelmatig correspondencien ontvangen
uit Ninove, Geertsbergen, Zottegem,
llerzele, en andere gemeenten van ons
arrondissement.
We rekenen dus voort op de mede
hulp onzer talrijke vrienden, om do
eendracht en het verbond der liberalen
staande te houden niet alleeen in onze
stad, maar in heel het arrondissement
Aalst.
We vernemen dat een groot getal
vrienden, de Oude Garde naar Ninove
zal vergezellen, heden zondag, 1 Oogst.
OPGEPAST, de trein vertrekt ten 14
u. 28 min. (2, u 28 m. namiddag.)
Allen dus op postEn te Ninove leute
vermaak en vriendschap.
Zondag e. k. geven wij, als Aalste-
naar ter week, de levensschets van M.
Edm. DE DEYN, burgemeester der stad
Ninove.
Ha ik ben er liefhebber van. Ik
vind oen welberedeneerd en goed ge
zegd Bermoen, een belangwekkend
ding. Goede sermoenen hebben niet al
leen de verdienste aangenaam te zijn om
hooren ze zijn zelfs leerrijk. De redactie
van Dendergalm is eenparig van oordeel
dat men nooit de gelegenheid van een
sermoen te hooreu moet laten voorbij
gaan bezonderlijk als de preek de moei
te waard is aanhoord te worden.
Doch 't is met de sermoenen evenals
met alle andere dingen men raag er
geen misbruik van maken. We meenen
nog, dat men de preek moet laten doen
doormannen van het vak, en een blad
de pretentie niet mag hebben konkur-
rencie te doen aan de predikanten van
stiel.
Sedert weken wil Denderbode ons een
sermoen doen houden. Hij blijft hard
nekkig beweren, dat wij voor onze
lezers de dogma's moeten bespreken,
welke de gewone tekst zijn van de zon
dagsermoenen.
Ziet ge ons eiken zondag plechtiglijk
uitweiden over de mysteriën der H.
Drievuldigheid, der Onbevlekte Ont
vangenis, der mirakelen.
We hooren al van verre de protesta-
tien onzer lezers, die terecht zouden
uitroepen we willen politieke bespre
kingen, maargeene godgeleerde rede voo
ringen. In plaats van het blad te lezen
zouden ze eenvoudig weg naar St. Mar-
tenskerk kunnen gaan om er de predi
kanten van den huize te hooren.
De godsdienstige betwistingen heb
ben hunnen tijd gehad. De drukpers
heeft er zich vele jaren mede onledig
gehouden. In svelk blad van Belgio
vindt men nog discussies van dien aard.
Sinds lang zijn de denkbeelden vooruit
gegaan en nieuwe problema's zijn opge
daagd.
Het algemeen stemrecht heeft nieuwe
kwestien opgeworpen, die nieer en
meer de aandacht der drukpers vergen.
Daar ligt het belang, die vraagstukken
zijn het welke men onderzoekeu en be
spreken moet in plaats van zich te ver
diepen in dwaze polemieken over on-
begrijpelijke mysteriën.
Wij gelooven dat de politieke en so
ciale kwestien meer naar den smaak
zijn onzer bevolking en we doen ons best
om het Aalstersch publiek op de hoogte
te houden der gebeurtenissen en pro
blema's aan 't orde van den dag.
We zullen dan ook op dien weg
voortgaan, we zullen in de mate van
ons vermogen onze lezers bekend maken
met de nieuwe denkbeelden die zich in
de politieke wereld openbaren, en de
verschillende oplossingen door de staat
kundige partijen voor elk groot vnn
stuk voorgesteld.
We zijn ook innig overtuigd nuttig
werk te verrichten door de geb urte-
nissen welke onder onze oogen plaats
grijpen te ontleden. Een blad kan maar
belang inboezemen wanneer het zich
bezig houdt met werkelijkheden en het
waarlijk van zijn tijd is.
Ia den loop zijner glorierijke politieke loop
baan viel Denderbode de eer te beurt eeuer
liefdeverklaring van M. Woeste. De gele man
overlaadde zekeren dag het biad van M. Van
de Putte mildelijk met hoogdravende loftuitin
gen. Van stonden af werd Denderbode officieel
het orgaan van M. Woeste. Het publiek wist
niet welke van de twee het meest to beklagen
was, M. Woeste of de Denderbode.
Zeker is het nochtans, dat het huishouden
veel genachten smaakte eu de speelman lang,
zeer lang op het dak zat. M. Woeste, beminde
Denderbode, zelfs na het proces van La Justice
Sociale, en Denderbode ging voort de afgevaar
digde van Aalst te noemen onze Woeste.
Ze droegen elkander de teederste liefde toe.
Wie hadde ooit gedacht dat oneenigkeid, cn
ruzie in dat voorbeeldig huishonden zou
sluipen
Een geschil komt plotselings tusschen de
versleten sloor der Korte Zoutstraat en haren
boezemvriend M. Woeste op te rijzen. M.
Woeste heeft zich voordeelig verklaard aan
het ontwerp van herinrichting der burger
wacht. Hij vindt het perfekt, dat in tijd van
oorlog de burgerwacht, den dienst der forten
zou verrichten, terwijl een onvoldoend leger
op de grenzen zou verpletterd en uitgeroeid
worden
Hij vindt het goed, dat de eerste ban der
burgerwacht jaarlijks 30 oefeningen van 3 uren
zou doen, om zich m deu wap311 handel te be
kwamen.
Hij vindt het goed, dat de burgerwachten
jaarlijks G dagen na ir 't kamp moeten en een
groot getal burgers aan hunne familie en aan
hunne zaken worden ontiukt om dat aange
naam karweitje te volbrengen. Alsof de bur
gerwacht zooals ze nu is ingericht, niet vol
doende ware om de orde te handhaven.
M. Woeste heeft zijne meaning ontwikkeld
inde zitting der kamers, van 10juli laatst,
zonder er iets van gezegd te hebben aan zijn
Denderbode, we gingen zeggen, zijn ML, zijn
wederhelft.
In twee opeenvolgende nrtikels verklaart
Denderbode zich tegen het ontwerp van herin
richting der burgerwacht, zooals hot door het
goevernement werd aangeboden, en zelfs met
de amendementen van M. Woeste.
Dus Denderbode wil er niet van, ten geenen
prijze, hij verwerpt voor eeno menigte rede 1
welke hij opsomt do voorgestelde maatregelen.
Het is de tweedracht, het krakeel, de ruzie
in 't huishouden. Het is de echtscheiding na de
lange, genotvolle wittebroodsdagen. De verzoe
ning heeft naar het schijnt weinig kans te ge
lukken. De oude, tandelooze Mie der Korte
Zoutstraat toont de magere knokkelige vuisten
en sakkert in stille tegen onzeu Woeste
nog een stap en ze zal ook tegen hem hare
vischwijveutaal eens uitpakken, het eeuige
waaraan ze immer trouw is gdbleven.
Personen welke goed ingelicht zijn beweren,
dat Denderbode onmiddelijk maatregelen gaat
nomen om voorgoed van odzo Woeste te
scheiden, men verzekert zelfs dat de pleitbe
zorgers reeds aangewezen zijn. M. Woeste zal
zich niet verzetten, hij zal de scheiding met
genoegen aanvaarden, want hij hoeft genoeg
van de tandelooze, propere Mie.
Zie daar eeno geruchtmakende echtschei
ding De stad, ja heel het arrondissement is
er vol van. We zullen onze lezers op de hoogte
houden van de minste bezonderheden dez.r
buitengewone zaak.
De rlemokratische partij partijgang
ster der Evenredige Vertegenwoordi
ging, gehoorzaamt eenvoudig aan de
logiek harer grondbeginselen, door te
eischen, dat in alle politieke vergade
ringen, de politieke partijen zouden
vertegenwoordigd zijn naar gelang
hunner getalsterkte.
Denderbode spuwt vlam en vuur,
omdat het Land van Aalst, met volledi
ge kalmte, de tegenwoordigheid van
verscheidene liberalen in den gemeente
raad van Aalst tegemoet ziet. Volgens
Denderbode zou eeue liberale minder
heid in den raad eene afschuwelijkheid
zijn. Men zou zeggen een huis bedreigd
door eene bende kwaaddoeners.
Ten allen tijde zijn de vooroordeelen
tegen de liberalen onrechtvaardig ge
weest maar door de klerikalen niCj zoig
verspreid. Nu zoo wel als in vroeger
jaren is het onwaar te beweren dat de
godsdienstige gevoelens onzer bevol
king en bare stoffelijke belangen zouden
bedreigd zijn door de aanwezigheid van
liberalen in den gemeenteraad.
We spreken niet van degenen, die de
liberale partij recht laten wedervaren en
voorde werkelijkheid der feiten zich
overtuigd verklaren, dezen zullen hul
de brengen aan de waarheid, en we
wenschen hun geluk omdat ze zoo vrij
moedig hunne meeniug willen open
baron.
Maar er zijn ook lieden, die niet
klaar willen zien on de liberale partij
lasteren uit vermaak in 't lasteren. Is
het hier geen combleDenderbode zich te
zien opwerpen tegen de liberale partij
welke in do laatste gemeentekiezingen
een programma hadden opgesteld, dat
door de katholieke kandidaten schier
onveranderd werd opgenomen als het
hunne en waarmede zij fier het Land
huis ziju binnen getrokken.
Hoe vindt ge de dubbelzinnigheid,
hierin bestaande, de liberalen uit to
schelden en de klerikalen te ondersteu
nen, die het liberaal programma stolen.'
De schoonste eeretitel onzer klerikalen, i«
volgens hen en hunne meesters de ontbinding
van ons volksonderwijs. Doch al wie bezorgd
is orn de toekomst van ons land, ziet met droef
heid en angst de wending welke de zaken ne-
meu. De klerikalen streven er naar, geheel het
onderwijs te onttrekken aan den staat en het
in handen te leveren van broederkens en pries
ters, die de jeugdige geesten zullen kneden naar
het tanatism waarvan zij zei ven meer en meet
doordrongen zijn.
Onze klerikalen willen van geen verplicht
onderwijs, daarmede immers is het onmogelijk
den Staat buiten de school te dringen eu het
onderricht der bevolking aan hst goeddunken
der meesters van ons land over te laten.
In 1895 waren in Belgis op 1000 lotelingen
136 ongeletterden, dat wil zeggen, die niet het
minste onderwijs hadden genoten al degenen
die eenige woorden konden aaneenspellen, en
ietawat van cijferen kenden werden bij de ge
leerden geteld Men mag zoggen dat op 1000
lotelingen er maar 500 waren, die tamelijk le
zen en schrijven konden en de vier hootdbewer
kingen der rekenkunde verstonden. Slechts een
200 tal hadden een min of meer volledig volks
onderwijs genoten.
In dat zelfde jaar telde men in Duitschland
slechts 15 ongeletterden op tienduizend jonge
soldaten, dus nog geen twee per duizeud en
minstens 800 op 1000 hadden al do klassen
uitgedaan in eene volksschool. In Zweden,
Deuemarken, Frankrijk en Nederland is het
getal ongeletterden ook veel kleiner dan in
België.
Die evenredigheid zal nog toenemra ten na-
deele van Belgie, dank zij den afkeer welke de
dompers voor het Volksonderwijs toonen. In
andere landen bestaat de leerplicht, in Belgie
hebben de vasthoudisten er schrik van.
Belgie komt io opzicht der verstandelijke
ontwikkeling van het volk, aan het staartje
der beschaafde landen van Europa, en Aalst
komt in datzelfde opzicht aan het staartje van
al de Belgische gemeenten. Ook is de stoffelijke
en zedelijke armoede van het volk te Aalst
veel grooter dan elders, en is het pauperisme
er eene ware instelling geworden.
De Onderwijstaal.
In Duitschland vindt men het grootste getal
ougeleerden in Pruisen en in den Elzas-Lotha»
ringen en een ernstig blad verklaart dat zulks
komt omdat bij Pruisen, Polen is ingelijfd
waar het onderwijs gegeven wordt in het
Duitscb in plaats van 't Poolsch. Do onderwijs
taal is dus opgedrongen ock zoo in den Elzas
en Lotharingen waiir de spraaktaal het fransck
is en de onderwijstaal het Duitscli.
Het volk moet dus, om vooruit, te komen,
onderwezen worden in zijn eigen taal, anders
maakt het weinig vorderingen en blijft in een
staat van minderheid.
Dit zij ter overweging gegeven aan hen, die
beweren, dat hst volk in Vlaanderen in het
Fransch moet opgeleid worden. De school in
Vlaanderen moet Vlaamsch zijn, wil zij voor
de ontwikkelingen de opvoeding van het volk
goede vruchten afwerpen.
Aan de bloedelooze, bleeks enuitgö
putte personen. Wilt gij van zwakheid,
Hartklopping, zenuwpijn, oogensehemeriug,
bloedvloed ongeregeldo maandstonden genezen
zijn, versterkt u met de Pil van D' ltaphaêl
fr. 1,75 de doos.
Onze talriiko lezers dio aangetast zijn door
slecht bloed, puisten huiduitslagen, roode
vlekken, bloedzniveren, jeuksel enz, zullen ge
lukkig zijn te vernemen dat de Waltbéry lil
al deze kwalen op korten tijd geneest.
