15^e Jaar.
Nummer 1
Zondae 7 Januari 1900.
Voor het Werk der Kleeding.
Zij Hebben geen Tijd.
Wie 't einde wil
Hoest niet meer.
Katholiek en Vrij.
ma
m
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
Abonnementsprijs *tr' ™or de ®tad voorop betaalbaar
f 4 rr. ÖO voor den buiten r
PRIJS PER NUMMER 10 CENTIEMEN.
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore
van het blad, 82, Vrijheidstraat, 32 AALST.
HET ARRONDISSEMENT AALST
Gewone, 16 centiemen ^„„ï/nnrtol
Annoncenper drukregel.
Reklamen 75 centiemen
Vonnissen op de derde bladzijdei franli.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt
Handschriften worden niet terug gezonden.
Neo spe nee metu.
AALST 0 JANUARI.
ZONDAG 7 JANUARI in Concordia
Prachtige Vertooning door de Tooneel-
kring Rust-Roest van Gent ten
voordeele van het Werk der Kleeding.
Men zal opvoeren Kikajo, Boete en
gen haastig woord.
PRIJZEN DER PLAATSEN
le plaats 1,00 fr. 2e plaats 0,50 fr.
3* plaats op het Balkon 0,25.
GustaafLEVEAU.
ienheer Woeste heeft in de Kamers
putten in den grond geklaagd en tranen
m t tuiten geweend over de onvoldoen
de wijze waarop in Brussel, Antwerpen
en andere groote steden het godsdienst-
ouderwijs gegeven wordt in de volks
scholen.
In die steden denken de onderwijzers
met reden, dat de priesters meer dan
-tij bevoegd zijn den godsdienst te on-
wijzen en het den plicht is van die
he 'ren, de kinderen godsdienstles te
geven.
Niemand zal, denken wij, de meerde
re bevoegdheid van den priester be
twisten, al zijne studiën geheel zijne
opleiding strekten enkel tot het erlan-
gbn van de noodige kennissen, theolo
gie, heilige Geschiedenis en dies meer,
ten einde iu staat te wezen, ware zielen
herders t# zijn, en eenmaal tot de ou
ders te mogen zeggen laat de kleine
kinderen tot ons komen wij zullen
iiitt de schoonheden van den godsdienst
doen beseffen, we zullen hun do leering
doen hoogachten, we zullen hen onder
wijzen en onderrichten.
Wie dat ontkent, zou tevens moeten
beweren dat de opleiding der geeste
lijkheid niet meer is wat ze moet zijn
lat die opleiding eene andere Btrekking
heeft, en dat voor de geestelijkheid
vr.a heden de woordeu van Christus
Gaat en onderwijst alle volkeren
geene waarde meer hebben.
Om godsdienstonderwijs te geven
moeten de priesters dus meer bevoegd
zijn, dan de wereldlijke onderwijzers.
De kinderen te onderwijzen is daaren
boven voor den priester een ambtsplicht
of we begrijpen niet meer, wat zij door
ambtsplicht verstaan. Het is niet ge
noeg sermoenen te doen voor groote
menschen, ze moeten eveneens en in de
eerste plaats de kinderen onderwijzen,
of zou Christus wanneer hij gezegd
heeft Gaat en onderwijst alle vol
keren misschien daaronder verstaan
hebben maar de kinderen niet
Dub indien het godsdienstonderwijs
n de groote steden onvoldoende gege
ven wordt is het den plicht van de
priesters zich daarmede te belasten.
Ach helaas driemaal ach en he
laas jammert Menheer Woeste, ze zou-
n het gaarne genoeg doen.... maar zij
Ribben.... welnu, ja zij hebben geen
tijd.
Arme priesters ze werken zich
>od Mijn gemoed loopt over als ik er
n denk. 's Morgens eene mis doen,
i en dan een vetbetaalden lijkdienst
jwonen, soms eens pruiken tegen die
ilijke, vervloekte liberalen (natuur
lijk om de liefde en den vrede onder al
de menschen aan te prijzen) nu en dan
eens eena berechting doen, en eens
biecht hooren, verders in dompersga-
zetten geweldige en hatelijke artikels
schrijven, bestuurders zijn van politieke
tappen, bezoeken afleggen bij rijke da-
men en heeren waar ze «le voetjes onder
tafel steken en in tijd van kiezing van
deur tot deur loopen niet om over gods
dienst te spreken, inaar om te dwingen
en te dreigen, om de viouw tegen den
man op te hitsen, om twist te zaaien in
de beste huishoudens, ten einde de dom
pers te doen zegepralen.
Neen neen duziendmaal neen de
priesters hebben geen tijd meer om de
kinderen godsdienstonderricht te ge
ven. Depriesters van heden hebben an
dere katten tegeeselen, en gelijk Den-
derbode het eens schreef, iu den strijd
voorden domper zullen de priesters in
het eerste gelid staan.
Er is nog eene tweede reden waarom
de priesters geen tijd hebben om in de
arme volksscholen de volkskinderen te
onderwijzen.
De priesters hebben tijd om aalmoe
zenier te zijn in het leger, de priesters
hebben tijd om den godsdienst te on
derwijzen iu de middelbare scholen, de
priesters hebben tijd om leeraar te zijn
aan de athenese, ze dingen zeiven naar
die plaatskenswant daarvoor wor
den ze betaald compris
Om godsdienstles te geven aan de
kinderen der volksscholen hebben ze
geen ttjd.... want daarvoor krijgen ze
geen duit
Boter bij deu visch, zeggen de pries
ters van onzen tijd (ten minste in ons
laud) geen miskeu, geen gebedeken,
geen lesken of er moeten klinkers bij
zijn.
Iedereen zal wel begrijpen, niet waar,
dat de priesters geen tijd kunnen heb
ben om godsdienstles te geven in de
volksscholen.
Wie einde wil moet er de middelen toe
willen, zegt Dtnderbode «prekende over de
nieuwe belastingen, door den gemeenteraad
de Aalstersche bevolking aangeboden.
Het einde dat wil zeggende stadskas te
vullen de middelen dat zijn de 40 nieuwe
opcentiemen, op de grondlasten, op de perso-
neele belaiting, en op de patenten der naam-
looze venootscbappen en maatschappijen in
kom maud i te door acties.
De kas is ledig Maar sapristidat is niet
mogelijk. We loochenen zulks duizend en dui
zend malen. Hetgeen ons bet recht geeft aldus
te spreken, dat zijn de verklaringen van onze
bazen. En dnu, de stad beeft voor alle slag
van werken buitengewone toelagen ontvangen
van Staat eu Provincie, da stad hoeft bijna al
hare eigendommen verkocht, de stad heeft
duizenden ja, miljoenen geleend in den loop
der 20 laatste jaren, zonder te rekenen het
kapitaal dat «le stad jaarlijks trekt voor haar
aandeel in het gemeentefonds.
Hebben de heeren financiers van het sche
pencollege wel hunuen bril of neusnijper op
gezet, als ze bemerkt hebben, dat de stadskas
in plaats van geld, niets meer bevatte dan
spinnewebhen eu rattenknaagsel.
Oh voor den drommelmen zal ons niet
opvijzen, dat ons gemeentebestuur niet in het
goud zwemt. Toe heeren kijkt nog eens goed,
hebt ge wel in alle hoeken gezien, ligt er soms
geen bij misgreep vergeten schat meer in ?!l
Heere der Heeren I! de kas ledig. Allo Allo
't is 't onuoozel, 't is te zot, 't en kan niet zijn.
Overigens vraagt bet maar aan eene der
kleppers, zij zeiven zullen u diets maken dat
er geen hongersnood is en de financiën in bloei-
enden toestand verkeeren. Neemt het verslag
van M. Bothune, schepen van financiën, ver
slag dat verscheen den 28 Oc/ober 1898'ge
zult u nog wel dien langen, smakeloozen bo
terham herinneren door de politieagenten uit
gedeeld, en waarin de ophemeling jte lezen is
van al de weldaden welke wij den klerikalen
verschuldigd zijn
Dank aan de spaarzaamheid van het
het stadsbestuur zijn al deze ontzaggelijke
uitgaven verricht zonder eenige verzwa-
ring voor de bevolking
Ziedaar boe het met de zaken stond op het
einde van het jaar 1898.
Aanzienlijke sommen werden volgens den
Bethunachtigen pannekoek besteed aan de
openbare liefdadigheid en aan het openbaar
onderwijs, de cijfers worden zells opgegeven
iu franks en centiemen. Weest gerust ondanks
alles heeft de stad de lasteu niet verzwaard.
De kieziug van 1900 nadert. Wederom
klept dezelfde klok.
We verzoeken onze lezers wel acht te slaan
en löor de kiezing niet te verwarren met na
de kiezing, «vaat de kieziugeu brengen soms
voor de lasteubetalers zonderlinge verrassin
gen mede. We zijn dus voor de kiezing van
15 october 1899.
Den 5 October 1899 geven de uittredende
klerikale raadsleden eeu manifest af getiteld
Kiezers, 't is zoo groot als een keraiis-
affiehe en telt 4 groote bladzijden tekst, iu
twee kolommen verdeeld.
Neemt bladz. 4 in 't midden. Kiezers,
de katholieke Rengencie heeft werken ten
beloope van ongeveer drie miljoen franks
uitgevoerd, zonder eeuigo vermeerdering
vau lasten II! (sicj terwijl iu al de andere
steden eu gemeenten van ons land de las-
ten opslaan zoodia men het minste open
baar werk onderneemt. (sic).
Zie de wel 1 in andere steden kan men nog
geen bijgangsken leggen zonder nieuwe opcen
tiemen te eischen, te Aalst worden bijgangen,
goten ou kasseien gelegd voor 3 miljoou en
geen enkele Aalstenaar heeft daar een centiem
meer voor betaald. (Hoed af voor de klep
pers De inkomsten van het weldadigheids
bureel verminderen, de uitgaven voor het ou
derwijs vermeerderen, het jbudjet der open
bare werken alleen stijgt tot 3 miljoen, dat is
niets dat kost geeneu tand, geen uii... men
geeft nog geld toe.
Tusscheu 28 October 1893 en 5 October
1899, werden dus wonderen verricht. Wie kan
er zeggen, dat iu dit tijdperk zijne lasten ver
hoogden V Hut feit is zeker, onbetwistbaar, ge
durende al dien tijd is er geene verhooging
van lasten geweest.
liet zijn toch zeker ook niet de uitgaven
gedaan van 5 October 1899 tot 2 December
1899, die den toestand hebben gewijzigd
Welk zijn die uitgaven, tot wat hebben zij
gediend Dat men ons zegge, hoe op min dan
twee maanden de financiën zoo zeer verslecht
zijn, dat zij een amortis3ement na zicu slepen
van 60 duizend franken 'sj aars, want de 40 op
centiemen door de lasteubetalers af te doppen
moeten jaarlijks ongeveer 60 duizend franken
opbrengen.
Eu dat alles voor de vermindering der in
komsten van het weldadigheidsbureel, de
vermeerdering der uitgaven voor bet ouder
wijs en de uitgevoerde openbare werken ^0-
durende acht weken.
We dagen de dompersbladen uit daarop te
antwoorden.
Tot 5 October 1899 wa3 de toestand bloeiend
en waren al de werken uitgevoerd zonder vcr-
hooging van lasten, we bewijzen dat de uitga
ven van 5 October tot 2 December niet toI-
doende kunnen zijn om eeuigo verbooging
te wettigen en besluiten dat het bestuur zelve
bewezen heeft, dat do nieuwe lasten geheel
buitensporig eu onredelijk zijn.
De lasten zijn er niet noodig, ofwel ze zijn
er noodig en dan hnbben de kleppers deu 5
Ootober nit kiesbelang gelogen ai erger als
een bende tandentrexkers en charlatans.
Kort we zien wel de middelen, en zullen
't gevoelen iu onzen portemonnaie, maar net
einde.... neen. o, neen. daarvan zie we niets...
't en is uog maar eeu begin.
Als men met zooveel takt eene stad bestuurt
als onze Regencie als men den geldelijken
toestand met zooveel oprechtheid bloot legt,
is het dwaas te veronderstellen dat men sedert
5 October laatst de noodzakelijkheid gevoeld
heeft nieuwe belastingen te heften.
Ik waarborg de genezing in twee dagen van
verkoudheid en den hardnekkigsten hoest door
het gebruik van Siroop De Pratere opgemaakt
met teer en Tolnbalsem. Het is het krachtigste
het snelste, het zekerste en aangenaamste
Borstgeneesmiddel. Het is een wonderbaar en
onvergelijkelijk geneesmiddel. Neemt wel acht,
vraagt en eischt altijd de echte Siroop De Pra
tere. Prijs 2 fr. de flesch. De behandeling
kost 10 centiemen daags. In alle apotheken en
in het Algemeen depót A. Depratere, Oostende.
Bij de katholieken alleen is de ware
vrijheid. Zij jonnen aan anderen de
vrijheid die ze zei ven gaarne genieten.
(Woorden en muziek van alle dom
perspapieren).
We weten bij ondervinding, dat de
onbeschaamdheid juist geene der minste
gebreken is van het dompersboeltje
wij hebben hier te Aalst de handtaste
lijke bewijzen van de liefde der dom
pers voor... nachtriddeis van de Mot,
Schoeflelaarszonen, Waterratten en an
dere helden der vrijheid.
Maar niet alleen in hunne handelin
gen wringen zij de vrijheid den nek om
en gaan te werk als den lomperd, die
in het aanzicht Bpuwt van een mindere
om hem te loeren beleefd zijn de oude
spreuk Luistert naar mijne woorden,
maar ziet niet naar mijne werken, is nu
bij die vrijheidsminde katholieken, in
deu proudelhoek geworpen en in hunne
leerboeken straalt op elke bladzijde den
haat welke iu liet klerikale kamp ge
koesterd wordt tegen onze vrijheden.
Zoo is er thans een Vragenboek, een
soort catechismus verschenen opgesteld
door een priester, de goedkeuring
dragende vau Monseigneur den Aarts
bisschop van Mtcbeleu en bijzonderlijk
bestemd om het godsdienstonderwijs
iu de Athenea en middelbare onderwijs
gestichten te bevorderen.
Eenige uittreksels zullen voldoende
zijn om de Klerikale vrijheidsliefde
nieuwe hulde te brengen, eene hulde
welke zij door de eeuwen heen heeft
verdiend, en waartegen alleen achter
lijke bladen gelijk Denderbode zich ver
zetten, door tiare lezers rotte pattaten
voor appelcienen op te disschen.
Het Vragenboek weskwestie bevat
onder andere Vraag
158. Zegt waarin de moderne vrij-
gedeu, vrijheid van 't geweten, vrijheid
der drukpers, vrijheid van onderwijs
en vrijheid van vereening bestaan
159. Wordt er door deze vrijheden,
niet bedoeld eene eenvoudige toege
ving
160. Bewijst, dat deze vrijheden
in grondbegin valsch zijn
X61. Toont eenige betreurlijke
uitwerkselen aau teweeggebracht door
deze vrijheden, voor de individuen en
voor de samenleviug
212. Bewijst op eene algemeene en
voldoende wijze de wettigheid der In-
kwisitie, wat de Kerk betreft
213. Bewijst de zelfde wettig
heid (der Inkwisitie) van wege den
Staat
214. Verklaart aan degenen die
de beteugeling der ongodsdienstigheid
en der ketterij veroordeele», eenige
vaste grondbeginselen, die de wettig
heid der lukwi'sitierechtbankeu be
wijzen
