S«ïDdM kll6kjo meo te huilen>
Vaderlijk Des!uur.
Ontvolking.
De Weezen.
ZAGEN.
Hoest niet meer.
WERK EN
Liberale Werkmanskring.
Hof van Beroep le Gent
Nenina
Vooral*, het krotverslag der jaren 1897-
1898 en dat van 1899 verder te bespreken wil
ik üogm ials de aandacht roepen op de schrecu-
restuurPartljdiSheiJ VaU 0I1S va(ier,Ük stads-
Do uitgaven gedurende die jaren door de
stad gedaan beliepen gemiddeld 700 duizend
Iranken.
Van waar komt al dat geld
Natuurlijk zoowel uit de kas der liberalen
als uit die der dompers.
Welnu zoek esns in de lijst der uitgaven
waar die 700 duizend franken naartoe zijn
gegaan. J
Ten eerste vele duizenden franken worden
opgestreken door burgemeester, schepenen en
nee den tralala als loo voor de merkwaardige
v; derlijke wijze waarop zij de stad besturen.
len tweede duizenden franken worden ten
■beste gegeven aan klerikale maatschappijen
icrmissen etcetera voor het weinig nut en
vooideel dat zij de stad aanbrengen.
Ten derde de overige duizenden worden
verkistkast aan leveringen en werken van allen
aard, waarvan geen centiem ten goede komt
aan een liberaal.
De duizenden door onze stadsbestuurders
opgesireken aanzien wij als verloren geld, we
nebben geene waar voor onze centen, want er
zijnin Belgie weinig of geene zoo onbekwame
bestuurders als die onzer stad.
^6,i duizenc'en aan klerikale sociëteiten en
instellingen toegeworpen is verspild geld, tocb
grootendeels, want ze doen niets voor de op
beuring der stad, die meer en meer aan een
groot begijnhof gelijkt.
Wat de duizenden betreft besteed aan leve
ringen en werken iedereen weet dat oen libe
raal daar geen centje van op te pieteren heeft
en gelooit me, de geleverde waren zijn er niet
beter cm en de uitgevoerde werken ook niet.
Maarom, waar geene aanbesteding wordt
gedaan, elke neringdoener niet aan de beurt
gelaten voor het leveren van benoodigdheden
ol het uitvoeren van werk, waarom de aanbe
steding niet als algemeene regel aangnomen,
10 besparingen doen, want het is
onbetwistbaar dat vele werken nu te duur wor
den betaald maar ge verstaat wei, met de
vriendjes mag men zoo nauw niet zien.
aöA,''f,gaa^ naar den zak (ïer dompers. Zelfs
de katholieke neringdoeners, die niet bevi»
genoeg zijn en geen lust voelen met bet over"
misdeeld, alles is voor de kazakkeorders en de
lanatieke voorvechters.
Is dat eerlijk Geen slag werk, geen centiem
profijt, geen cent voor de liberalen, weini<* 0f
niets voor de gematigde katholieken maar alles,
alles voor de kliek 1
't Zal tijd gaan worden dat aan dat vaderlijk
bestuur een einde worde gesteld. 1
Weg met de dompers 111
i,.ï?£ien «*«tö*>ogen aan de voeten
ÏS dnea lljden'gebruikt de Balsem
van D Noel welke ze in twee dagen zal doen
verdwijnen 1 fr. de doos.
De vermeerdering der bevolking gaat in
Frankrijk, veel, veel langzamer dan bij ons.
Bene dompersgazet schrijft zulks toe aan de
ongodsdienstigheid der Fransche bevolking en
aan bet verval der zeden dat daaruit volgt
Dat is toepet hebben De mensch, man en
vrouw, zijn geschapen om kinderen te verwek
ken en een huisgezin te vormen. In Frankriik
zijn er 150 duizend priesters, paters en non-
heid d,edeu VaD eeuwige zuiver
heid die familie, vaderschap en moeder
schap verloochenden en aldus het slechte
voorbeeld geven. Zij houden aan hun gemak.
De Franschen bemerken, hoe al die familie-
en kinderloozo lieden rijkdommen op rijk
dommen vergaren, en ze trachten ook niet te
veel medeknabbelaars te hebben, want vele
kioders brengen over 't algemeen geen weelde
Als al de Fraeschen zoo godsdienstig en ze
delijk zullen geworden zijn als de paters en do
nonnen, zal bet Fransche ras, weldra van
s werelds tooneel verdwenen zijn.
Het laatste nummer van het Weezen-
blad behelst belangrijke artikels over
de opvoeding en opleiding der weezen.
Moeten de weezen worden uitbesteed of
moeten zij in weezenhuizen gezamenlijk
worden opgevoed
Beide stelsels hebben hunne verdedi
gers en hunne bekampers. Wij meenen
echter dat de uitslagen niet afhangen
van het stelsel zelve, maar veel meer
van de toepassing.
Wij zien weezenhuizen waar de uit
slagen merkwaardig zijn, bijv. te Gent,
te Antwerpen en andere plaatsen, waar
aan het hoofd der gestichten bekwame
mannen worden gesteld, die weten wat
opvoeding is en als de vaders zijn van
een talrijk huisgezin, bezorgd met de
toekomst der ouderlooze kinderen.
Het hangt van de bestuurders af of
een stelsel, ja dan neen, goede vruch
ten zal afwerpen, daarom moeten zij op
de hoogte hunner taak zijn, daar ligt
heel het geheim.
Het uitbestedingsstelsel te Brussel in
voege, levert naar bet schijnt geene
bevredigende uitslagen op. Wegelooven
het gaarne. Ik heb vroeger de gelegen
heid gehad te ondervinden, dat alles
niet naar behooren gaat en er vele mis
bruiken kunnen bestaan indien de be
voegde voogden der weezen geene voor
zorgen nemen.
Men onderzoeke b. v. of een persoon
die eene wees begeert op te brengen ge
dreven wordt door liefde voor de klei
nen of door winstbejag. Of die persoon,
onaangemerkt zijne gezindheid of belij
denis van onbesproken gedrag is, of
hij kinderen beeft enz.
Bij hem die een weesje tot zich neemt
uit medelijden, of ten gevolge van het
verlangen, toch een kind te hebben dat
hem in zijn huwelijk niet geschonken is
zal het weesje over 't algemeen een
gezellig en zorgvol te huis vinden, het
zal er een vader en moeder treffen, die
het zoo mogelijk het gemis zijner af
gestorven ouders zullen vergoeden, het
zal er liefde, verzorging, goede oplei
ding en verzekering voor de toekomst
bekomen.
Het woord is nu aan M. Karei Bogaerd, die
nu eene puike voordracht houdt over: Een
verdienstelijk man uit het land van Aalst
namelijk Victorien Van de Wegbe, de officier-
demokraat en volksdichter, die ons door de
dood werd ontrukt.
In eene gloedvolle improvisatie schetst de
heer Bogaerd, het leven en streven van den
verdienstelijkenal te nederigen volksvriend,
die bezield met breede gedachten voor de
geringen in t krijt sprong en niets dan voor-
Uitgang b «oogde.
Onophoudelijk werden sprekers woorden
met daverende toejuichingen begroet en diep
was de indruk welke het verhaal der laatste
levensuren van zijn vriend Van de Weghe op
de aanwezigen maakt.
Ten slotte droeg M. Karei Bogaerd het ge
dicht voor dat we in dit nummer af kondigen.
De Voorzitter stuurde eene hartelijke dankbe-
tuiging tot den volksredenaar, die zoo geheel
de sympathie van het publiek had gewonnen.
Volgens de dompers zijn zij alleen het die de
volkswetten bespreken en pogingen aanwenden
om op praktische wijze het lot der werklieden
te verbeteren. Al wat JJendergalm schrijft, is
zagerij over den Bijbel.
Men neme dekollektie van het Aalstersch
bokkenorgaan en raadplege de uummers der
12 laatste maanden, men treft er dozijnen en
dozijnen kolommen tekst in aan over hel en
vagevuur, mirakel en tooverij, bijbel en tradi
tie, heele nummers vol vastenbnllen, vasten-
voorscliriften en ander gezeever te lang om te
melden en zoo langdradig als een zomerschen
biddag.
't Is overigens heel drollig een kwezelaars
gazet den bijbel als een onderwerp tot zagerij
te zien bestempelen.
Wonderbaar. Ik was ziek, ik kon niets
meer verteren, ik leed aan hoofdpijn, aan
maagpijn en bezonderlijk aan verstopping.
Niets verzachte mijn lijden maar dank aan
de zuiverende Walthery-pil, is dat alles in
eenige dagen vergeten geweest.
René Trillet, koopman te Roubaix.
Te bekomen bij de Apothekers Caliebaut,
De Valkeneer, De VVaeJe, Ghysselinckx en
overal.
De verdachten verzetten zich tegen deze
vraag en besluiten dat het hun zoude toegela
ten zijn de wezenlijken staat van Borreman
welke volgens hen merkelijk verbeterd is zelfs
door getuigen te mogen bewijzen (Nota van de
Iiedaktie). Alzoo zouden zij de gelegenheid
hebben de besluitsolen der twee wetsdok-
tors te wederleggen door allerlei achterklap
en kommeerderij II!
Daarop werd de zitting ten 11 1/2 ure gehe
ven om aan het Hof toe te laten de be&luitse-
len der beide partijen te onderzoeken er er
morgen uitspraak over te doen.
Zitting van Zaterdag 16 Maart.
De zitting werd geopend ten 10 ure voormid
dag.
De Voorzitter geeft lezing van het arrest
uitgebracht op de besluitseien der beide par
tijen gisteren neergelegd en op .leze van het
openbaar ministerie dat besluit dat William
Borreman uen nieuw generskumlig onderzoek
zal ondergaan om te zien of zij non to stand
sedert het laalste verslag op 5 April 1900
neergelegd is verergerd.
Voor dit onderzoek wor.len aangeduid de
heeren geuetsheerea Gevaert, Broeckaert en
Eeman hoogleeraar aan de Hoogeschool van
Gent.
Op 28 Maart zal de zaak voortgezet «ordeü
en de heeren verslag geven over hunne zen
ding en zal men de datums der volgends zittin
gen vaststellen.
Ik waarborg de genezing in twee dagen van
verkoudheid en den hardnekkigsteu hoest door
het gebruik van Siroop De Pratere opgemaakt
met teer en Toinbaisem. Het is het krachtigste
het snelste, het zekerste en aangenaamste
BorstgeneesmiddelHet is een wonderbaar en
onvergelijkelijk geneesmiddel. Neemt wel achri
vraagt en eischt- altijd de echte Siroop De Pra
tere. Prijs 2 fr. de flescL. De behandeling
kost 10 centiemen daags. In alle apotheken en
in het Algemeen depót A. Depratere, Oostende.
Een stuk roggen brood.
Drie wandelaars ontmoeten lair.sheen de
vaart een ketser, die een koppel scheepspaar-
den voortdrijft. Een van de paarden is zeer
mismaakt.
Dat paard is alzoo geboren, zegt de een,
het heeft eerie geraaktheid gehaa beweert dè
'Tschuitje V00reen ründo b'J Zander uit
Men wendt zich tot den ketser. Vriend
gij hebt daar een aardig paard.
Ja, Menheer.
Wat heeft uw paard gehad, vriend
Dezen morgend een stuk roggen brood
Menheer, antwoordt de ketser.
De drie wandelaars lachen nog.
Het zal er overigens door zijn dage-
lijkschen omgang met andere menschen
door het genot van meer vrijheid, de
levenservaring opdoen, welke de wees
moeilijk verkrijgt in weezengestichten,
bezonderlijk als die weezengestichten,
de kinderen beletten ze zelfs als zekeren
ouderdom hebben, buiten het gesticht
des daags een stiel of beroep aan te
leeren naar hunnen keuze bij bezondere
personen.
Maar al te dikwijls vallen de arme
kinderen in de handen van uitbuiters,
die hun bestedeling naar den stal, of het
veld zenden met de koeien, die hem tot
zondenbok en martelaar laten dienen
van hunne eigene kinderen, ja soms het
ongelukkig schepseltje meer slagen ge
ven dan voedsel. Dan bekomt het kind
geen onderwijs, het wordt miskweekt,
het wordt misdadig het is voor de
maatschappij verloren.
Wij herhalen het nogmaals ieder der
twee stelsels heeft zijne voor- en nadee-
len, alles hangt af van de toepassing on
van de bekwaamheid en goeden wil der
genen aan wie het lot der rampzalige
kinderen is toevertrouwd.
Aan onze lezers Indien ge lijdt aan
hoest, bevangenheid, borstkwaal of koelpiju
neemt de aangename Walthery's borstpastillen
en ge zult verbaasd zijn zoo spoedig verlicht
delflT)11 2ijn m0t eCn 200 gO0'lko°P W-
Te bekomen bij de Apothekers Caliebaut
ororal Wade' Ghys8el'ackx en'
Verleden Zondag had de Algemeene Verga
dering plaats van den Liberalen Werkmans
kring.
De leden waren talrijk opgekomen, de groote
zaal van Concordia was stampvol. De Voorzit
ter, M. Gustaaf Leveau, opent de zitting. Hij
houdt lezing van den omzendbrief der libera
len van Tongeren voor het stichten vaneen
Landelijken Bond van liberale propaganda,
spreekt over de rol welke de liberale partij iu
ons land vervullen kan en vervullen moet en
legt het vraagstuk ter stemming of de Kring
zich bij den bond zal aansluiten, met eenpa
rige stemmen wordt de toetreding beslist.
De Voorzitter om te toonen hoe de socialis
tische pers, de redevoeringen der liberale
volksvertegenwoordigers verminkt en verdraait
leest de redevoering door Jaak Verheyen in de
Kamers uitgesproken. (Toejuichingen).
Nog een lid van 't bestuur neemt het woord
en spreekt over Z. A. S. en E. V. hij wordt
dapper toegejuicht en met handgeklap wordt
een orde van den dag gestemd, waarbij beslist
wordt den strijd voor deze twee hervormingen
opnieuw aan te vangen en het mogelijke" te
doen om ze te doen triomfeeren. Een aantal
nieuwe leden worden gebalottecrd,
Zitting van 14 Maart 1901.
Zaak van William BORREMAN.
Samenstelling 'van het Hof.
Voorzitter M. Van der Haeghen.
Bijzitters M. De Cock. Bijzitter verslaggever
M. Roland. Openbaar Ministerie M. Van der
Straeten substituut van den Procureur gene
raal.
Aanwezig de 19 verdachten.
De Burgerlijke partij is vertegenwoordigd
door den heer Pleitbezorger M. Paul Vau
lleuverszwiju.
IIH. advokaten der verdachten.
M. Victor Begerem voor J. De Conirick.
M. Leo Bethuue voor C. De Keghel en ande
ren.
M. Van Cleemputte voor E. Van Brante-
ghem en 2 of 3 anderen.
M. Van Wambeke voor R. Van Ertvelde.
M. Léger voor Renneboog, Boxtaele enP
Eeman.
M. Verbesdem voor Verloes.
Advokaten der Burgerlijke partij.
M. Albert Mechelynck.
MM. Albert Gulle en Eugeen Verbrugghen.
De heer Raadsheer verslaggever Roland be
gint om 10 1/2 uren de lezing der stukken van
het dossier.
Om 1 ure wordt de zitting geheven.
Vrijdag 15 Maart voortzetting van het ver
slag, Requisitorium van het Openbaar Ministe
rie en begin der pleitreden der advokaten der
Burgerlijke partij.
De zitting van vrijdag werd geopend ten
9 3/4 ure.
De heer Roland bijzitter, verslaggever gaat
voort met lezing te geven van zijn verslag
welke eindigde ten 10 3/4 ure.
Daarna geeft hij lezing van het rechterlijk
verhoor der betichten alsook der getuigen ge
hoord ten bunnen laste.
Ook van de verslagen ingediend door de
heeren deskundigen, geneesheereu Gevaert en
Broeckaert welke na de uitspraak van het
vonnis door de Rechtbank van Dendermonde
William Borreman opnieuw op bevel der bo
vengenoemde Rechtbank onderzocht en ver
klaren de dosfheid verergerd en onvermijdelijk
is.
Na de lezing vraagt de Voorzftter of de
Burgerlijke partij geene nieuwe besluitseien
neer te leggen heeft en voornemens is de zaak
grondig te bepleiten.
De heeradvokaat Mechelynck geeft lezing
van besluitseien in naam der burgerlijke par
tij waarin hij beweert dat de gehoorziekte van
Borreman nog verergerd is sedert hun laatste
verslag en vraagt dat de deskundigen hem
opnieuw zouden onderzoeken.
Alzoo zal het Hof stof en bewijsstukken heb
ben om op billijke wijze te oordeelen over de
schade aan Borreman toegebracht en zelfs van
nu af kunnen beslissen over de toekomende
schade welke door de Rechtbank van Dender
monde voorbehouden bleef,
Victorien Van de Weghe.
Dit gedicht is een der laatste werken van
den betreurden Victorieu Van de Weghe en
werd cp de Algemeene Vergadering van den
Liberalen Werkmanskring Vooruitgang door
't Werk s voorgedragen door den heer Karei
Bogaerd.
't Fanatiek Volkslemmeken acht het niet der
moeite waard, een verslag mede te deelen over
de begrafenis van deken Riemdonck, hoewel
er een lang artikel in voorkomt over de begra
fenis vau Peter Benoit.
Nemna I Men fluistert, dat het zoeppapierken
verbolgen is, omdat het gerekend had op eene
ruime bestelling doodbrieven en beeldekenq
en er niet een heeft gekregen.
O heilige, gebenedijde liefde
O neen, o God, dat hebt gij niet gezeid,
Dat om eens Adams zond' hier uit te boeten,
Het mensehenkind door eigen wil geleid,
In 't zweet zijns aauschijus de aard zal ouimevrooten,
Door n vervloekt in hare onmeetlijkheid.
O, neen die vloek viel niet uit uwen mond,
Dat ge als een straf het werk hebt aangewezen
Aan hem, geboren om op 't wereldrond
't Geheim der schepping en het doel te lezen
Van al wat leeft, wat is en wat bestond.
O neen, gij gaaft hem 't arbeidsveld, 't gebied
Waarop zijn geest in vleugelklap zal zweven,
Vau waar hij zon en maan en star bespiedt,
En ganscb een wereld, worstlen, lijden, streven,
Niet in een dwang, maar iu de vrijheid ziet.
Gij gaaft hem 't arbeidsveld de korst der aard,
Waarin hij 't vruchtbaar zaad zal ommestrooien,
Waarin de kiem tot rijkdom voorbewaard,
Ontwikklen zal en 't prachttaafreel zal tooien,
Waarop de zaaier in verruking staart.
Geen vloek, o neen, want om zijn voorhoofd speelt
Het licht der kunst, een adel van gedachten
En 't helder brein schept het bezielde beeld
Vol heerlijkheid, dat bij de nageslaohten
Onsterfelijk wordt en immer voortgeteeld.
O neen, het werken is den mensch geen straf,
Maar wel een voorrecht, dat bij 's werelds rampon
Een wapen is, dat als een tooverstaf
Hij zwaaien zal, iu 't rustelooze kampen
Des lots van bij de wieg tot aan het graf
Maar wel een zegen, die zijn hoofd omstraalt
In 't zelfbesef van kracht en eigenwaarde,
Die hem het raadsel der bestemming maait
Voor 't oog zijns geest'.s dat hij over de aarda
In 't kleed der weelde oi der ellende dwaalt.
O heilige arbeid, 't zij van geest of hand,
Gij zijt de vorst der landen, die de grenzen
Vernietigen wil en ineen zieleband
De wereld snoert, en de besobavingswensohen
Verwezenlijkt tot broerlijk liefdepand.
Gij, arbeid, zijt alleen de reuzen nacht
Die de eigenschappen der natuur kunt dwingen,
Die 't licht zult brengen in den duistren nacht
Van 't wordingsraadsel der stofwisselingen
In 't onbegonnen en in 't nooit volbracht,
Zoudt gij, o werk niet de belofte zijn
Dat door uw toedoen eens de wereldvredo
Op aard' zal heersehen en gij druk en pijn
Beteuglen zult door de gezonde rede
Die ploegt en zwoegt in heldren zonneschijn.
Gij arbeid, houdt voor ons het open boek
Met 't woord "Vooruitgang uit droom een geboren,
Een droom van drang naar vinding steeds op zoek
Naar alles wat tot heden bleef verloren.....
O neen, O God het werken is geen vloek
