De Herbergen te Aalst.
Priester Renard.
Een Wonder. Een wonder.
Vlaamsche Iloogeschool.
Zondagrust.
m
Eindolijk op bet oogeablik dat Jat) De Windt
toestemde aan de wetenschappelijke zending
deel te nemen, kwam hij in samenwerking
met professor Berweth van het Weener Mu
seum, een verslag af te leveren over de be-
zinkols der diepe zee, opgehaald door de Po-
la gedurende de wetenschappelijke zending
in de Middellandsche zee, van 1890 tot ls97.
Had ik gelijk de aandacht te roepen op het
wetenschappelijk actief van J. De Windt
Heb ik gelijk te zeggen dat zijn land hem
niet vergeten mag
Heb ik gelijk gehad laatstmaal optredend
in het stadhuis van Aalst aan de Aalste-
naars te zeggen hoe De Windt zijuo bakermat
beminde
Zoo ja, dat Aalst geboorteplaats eens wijzen
martelaars, wete hoe men eenen man vereeu
wigt dien men eert.
Wat ons aangaat, vast besloten slechts vóór
ons te zien, naar dat verwijderde punt dat wij
bereiken moeten, wij hernemen ons werk.
De visschers zijn teruggekeerd naar de plaats
des ongeluksom opzoekingen te doen.
Een koerier, voorzien van een in cijfers op
gesteld snelschrift, vertrekt naar het Engelsch
grondgebied, en ik schrijf het droevige verslag
aan'tStaatsbestuur, het bewijs van afsterven
en den inventaris der stukken die de duikers
opeeovoJgens bovenbrengen.
In tusBchentijd wordt Dardenne naar de gra
ven gezonden byenen zijn des nachts geko
men, die tot op halve diepte de graven der
zwarten opengewroeteld hebben die der blan
ken werden geëerbiedigd. Dardenne doet er
zware steenblokken op plaatsen welke men
met eene omheining van bamboes voorziet
dan neemt bij eene watorvorfschilderij welke
gevoegd wordt bij het officieel verslag om aan
de familie gegeven te worden.
F. D. B.
Het nieuw wetsontwerp.
Het wetsontwerp De Smedt-De Naeyer moet
volgens dien minister die beide verkeerdheden
te recht brengen, namelijk de ongewettigde
voorrechten afschaffen en het misbruik v.m den
alcool bsstrijden.
Bij het schtndelij lt onderscheid, dat men
maakt tusschon de herbergiers, verkoopers
van sterke dranken, van welke sommigen moe
ten betalen en antiereu niet willen we niet
langer stil blijven. Voorrecht voor de eenen is
altijd onrecht voor de anderen, en zulks kan
niet gauw genoeg verdwijnen.
Het misbruik van sterke dranken is on
loochenbaar zoomin in Aalst als in het ove
rige van Bolgie. Te Aalst wordt alle jaren
omtrent een half miljoen verteerd aan sterke
dranken terwijl eraan het onderwijs van al de
kinderen geen 100 duizend franken wordt be
steed.
Ziebier nu de hoofdinhoud vau bet wetsont
werp De Smedt-De Naeyea.
1. De herbergier die te Aalst sterke dranken
wil verkoopeu zal jaarlijks 150 f. vergunnings
recht betalen.
2. Zij die nu herberg houden zullen de twee
eerste jaren 75 fr. en daarna ook 150 fr. beta
len.
3. Om na 17 juli van dit jaar in eene nieu
we herberg, sterke dranken te verkoopen, zal
de tigenaar een begiutaks van 3 maal het ka
dastraal inkomen moeten betalen, en die be
giutaks zal niet min inojien zijn dan 5 maal
het vergunningsrecht of in Aalst 750 franken.
4. De herbergiers welke geen vergunnings
recht betalen willen, zulleu zich schriftelijk
moeten verbinden goeue sterke dranken te
verkoopen of te qeven en zullen zellsgeeue
sterne dranken mogen in huis hebben voor
hun eigen gebruik.
5. Het toezicht zal zeer streng zijn, de
staffan zeer grootaanslagen van het h erberg-
gerief, boet, gevang, verbod nog herberg te
houden.
Indien gij ekiteroogen aan de voeten
hebt die aveel doen lijden,gebruikt de Balsem
ven D' Noël welke ze in twee dagen zal doen
verdwijnen 1 fr. de doos.
Herhaling.
Vooraleer te spreken over het wetsontwerp
De Smedt-De Nayer, zullen we den inhoud van
ons vorig artikel nogmaals samenvatten
Herbergiers die vergunningsrecht betalen,
ongeveer 50
Herbergiers die geen vergunningsrecht
moeten betalen 300
Herbergiers die geene sterke dranken mo
gen verkoopen 550
Totaal herbergen 900
Negenhonderd herbergen voor 30 duizend
inwoners, 1 herberg voor elke 33 personen,
vrouwen, kinderen, zieken en herbergiers in
begrepen, of 1 herberg voor elke 4 personen,
die uitgaan.
Op de 9Ö0 herbergen zijn er geen 100 die
geene sterke dranken verkoopen, hoewel er
550 zijn die daartoe het recht niet hebben, om
dat ze voor de vergunning niet betalén en van
die betaling niet ontslagen zijn.
*t Is dus niet te verwonderen, dat de herber
gen klagen over den slechten verkoop, als men
daarbij nog in aanmerking neemt, dat er werk
ontbreekt bijna voor iadereen.
Verbruik van bier en alkool.
Wij hebben ons onderzoek en onze bereke
ningen nog verder doorgezet en willen den uit
slag daarvan aan de lezers van Dendergalm
mededeelen
In 1900 werden m Aalst nagenoeg 40 dui
zend tonnen biergeleverd door de brouwers
der stad, doch gezien de goede faam van het
AalsterBch bier, wordt daarvan een groot deel
geleverd buiten Aalst, men mag zonder over-
overdrijving zeggen, dat 10000 tonnen worden
nitgevoerd, terwijl integendeel slechts 3000
tonnen ten hoogste worden ingevoeld, zoodat
de 900 herbergen van Aalst zoo wat 39000 ton
bier verkoopeu per jaar of omtrent 30 ton per
herberg, immers eene zekere hoeveelheid
wordt ook rechtstreeks geleverd aan bijzonde
ren voor hun verbruik iu het huishouden.
Maar op die 900 herbergen zijn er een zeker
getal die meer dan 100 en een nog aanzien
lijker getal, welke meer dan 50 ton bier per
jaar verkoopen, terwijl het grootste getal min
dan 30 ton, ja, min dan 20 ton verkoopen en
in sommige berbergen veertien dagen en 3 we
ken aan eene halte ton wordt getapt.
Het is onmogelijk aldns het getal liters ster
ke dranken vast te stellen, welke in de 900
herbergen van Aalst worden verkocht. Men
kan noch de tabrikatie noch de uit- en invoer
•is benaderende baBis nemen, maar we mogen
veronderstellen, dat het verbruik van alkool
te Aalst niet veel beneden het middencijfer is
van het verbruik in Belgie.
Vermits in ons land jaarlijks verre over
de 100 miljoen franken wordt verteerd aan
sterke dranken mag men gerust aannemen,
dat in Aalst 20 liters per inwoner worden ver
bruikt of nagenoeg 600 duizend liters of 6000
hectoliters. Dat het grootste deel daarvan niet
verkocht wordt in de herbergen die vergun
ningsrecht betalen weet iedereen, integendeel,
in do herbergen waar geene sterke dranken
mogen verkocht worden, sohenkt men 't meest,
Het spreekwoord zegtdie vergunningsrecht
betaalt doet zijn jenever in met de flesch en
dis geen betaalt legt hem in met het vat.
De Gevolgen.
Oppervlakkig zou't schijnen, dat zulke wet een
schandalig voorrecht zal doen verdwijnen ver
mits alle verkoopers van sterke drauken gelijk
zullen gesteld worden. Doch, ik zeg, dat zulks
maar schijnbaar is. Veronderstellen wij dat
van de 900 herbergen te Aalst er 200 het ver
gunningsrecht zouden betalen, dan zouden er
700 zijn waar geen jenever mag geschonken
worden. Welnu hoe streng het toezicht ook zij,
nooit zal men de misbruiken gebeel afschaffen
van de 700 niet betalers zullen er 500 ten
minste toch jenever verkoopeu, en wordt er al
eens een geknipt de politieke invloed zal juist
als nu de gesnapte wel weten te beschermen
Hoe zal men den toeziebtdienst over de 900
herbergen inrichten Er zou een batailjon ac
cijnsbedienden toe noodig zijn en in de kaber-
doeskens waar men geen recht betaalt zal meer
jenever, op ded zolder of in den kelder, of on
der den trap, of zoo noodig in 't gemakhuisje
woraen verkocht, dan in de 200 herbergen die
tezamen 30 duizend franken zouden betalen.
De wet is onuitvoerbaar, 't Zou een tweede
loi-wet zijn, waarmee de meesten den spot zou
den drijven. Wie bekommert zich om de loi-
wet Twee dagen geleden zag ik eenen kerel
zoo zat als uen patat door de straten wagge
lend, tot ergernis van vele deftige lieden, men
had hem de loi-wet aan de slippen zijner jas
gehangen.
Ja, de wet is onuitvoerbaar I De accijnsbe
dienden hebben nu reeds de handen ol werk,
hoe zouden ze nog dat karweitje verrichten
Op burgemeesters en champetters op den bui
ten moet men niet veel tellen er zijn er die
liefst hunnen druppel pakken, waar de baas
geen vergunningsrecht betaalt, omdat de jene
ver daar min gedoopt is
Min jenever.
Het is opmerkelijk dat de minister, die de
ontwikkeling en uitbreiding der landbouwsto-
kerijen heeft bevorderd, die dus het voortbren
gen van jenever heeft aangemoedigd, de her
bergiers wil beletten den jenever te verkoopen.
't Is waar, in Belgie wordt te veel jenever
gedronken, misbruik leidt tot moordde drie
vierden der boosdoeners, krankzinnigen enz,
zijn de slachtoffers van den alkool.
We gelooven zelfs dat de minister er eentje
te veel had gepakt, toen hij tot de boeren zeg
de stookt ma <r jenever daarin ligt uwe red
ding, terwijl hij tot de herbergiers sprak ver
koopt minder jenever want daarin ligt het ver
derf van het Belgische volk.
Zoolang er jeuever gestookt wordt zal er je
never gedronken worden in de herbergen die
rechten betalen en in die welke geene rechten
betalen en ook daarbuiten.
Op deze kwestie komen wy in ons volgend
nummer terug.
De uitzinnige aanvallen der klerikale
bladen tegen den geoloog M. Renard
gaan alle palen te buiten. M. Renard,
gewezen priester, omdat hij na door
jarenlange studie, ervaring en weten
schappelijke opsporingen tot de over
tuiging is gekomen dat in de dogma's
der fanatieke Kerk de waarheid niet
ligt, wordt ineens als de laagste der
monscben uitgescholden door al de kle
rikale zee verlappen en niet het minst
door het blad van den Eerlijken handel
w» Oomplt onzer stad
Voor de wroeters die firma was M.
Renard een huichelaar, en dat bij zijne
moeder zoozeer beminde hare laatste
jaren niet te vergallen door het open
baren eener raeening, welke de een
voudige vrouw zou bedroeven., noemen
zij flauwe kul. hoe deftig.
Men ziet wel dat de mannen die de
verloochening van ouders en bloedver
wanten, de verloochening van het va
derschap en de verloochening van de
natuurlijke roeping van den mensch als
de opperste volmaaktheid beschouwen
niet het minste begrip bobben van wat
kinderliefde vermag.
Huichelaar Oh er moeten er velen
zijn in ons land, die het priesterkleed
dragen en toch niet gelooven aan vele
dwaasheden, die zij de eenvoudige men-
schen wijsmaken, velen die huune eigene
meening verbergen niet uit liefde tot
eene moeder maar uit eigenbelang.
Wie is do eenigzins ontwikkelde
monsch, bij weze priester, die geloof
hecht aan do vertelsels der schepping
van Adam en Eva, van 't serpent en dies
moer welks tua r good zijn om kindo
ren in slaap to wiegen. Het hooger Idee
van het heelal heeft met die praatjes
Diets te maken.
Huichelaar M. Renard heeft zich
onthouden die dwaze vertellingen als
waarheid te verkouden, hij heeft zich
onthouden van het bedienen der Sa
lt rameuten, terwijl zoovele anderen
met woede het geloof willen opdringen,
dat ze zelve niet bezitten maar dat zoo'n
schooue en gemakkelijke broodwinning
verschaft, dezulken zijn huichelaars,
echte, walgelijke huichelaars.
Al wie door studie, door overweging
en in gewi ten van uieening verandert is
achtenswaard, zij allen ziju verachtelijk
dio hunne overtuiging verlaten of ver
loochenen uit belang gelijk de meeste
dompers van Aalst het hebben gedaan.
De weggeloopen pater wordt nu
door de liberale scribenten tot in
den derden geuzenhemel verheven,
terwijl zij hem, voor zijne geloofs-
afvalligheid, even als alle andere
priesters met hoon en smaad beje-
genden Zoo schrijft de moniteur
der krot verslagen.
Hij liegt en liegt met inzicht, voor
zijne simpele lezers moet hij liegen, 't is
toch geen zonde als 't voor den domper
is. Wie, waar en wanneer hebben wij of
eenig liberaal blad een geleerde geklei
neerd omdat hij priester was.
M. Renard is nu voor ons dezelfde
geleerde als voorgaand, we hadden de
eer hem te Aalst te ontmoeten en hoe
wel priester eerden wij in hem den
leeraar dien we door en bij onzen be
treurden vriend Jan De Windt hadden
leeron kennen.
Voor de verheve schrijvers van Den-
derbode iB dat anders en M. Renard
heeft als geleerde veel van zijn waarde
verloren omdat hij niet gelooft aan de
gekke vertelsels van.... den appel het
vijgenblad enz.
Zou M. Renard met al zijn onbe-
twistbaar verstand van mineralen
kasseisteenenkeien enz. door eige-
ne kracht een enkele kei kunnen
doen levend worden
hem volksvertegenwoordiger willen
enz. enz.
M. Renard zal gelijk vroeger zijne
studiën en lessen voortzetten en zich
weinig bekommeren om het gehassebas
der dweepers die gebaren aan kleddens,
weerwolven, Bpoken, lange mannen,
fooveraars, heksen en andere flauwe kul
te gelooven.
Waarom willen hoestsn als ik openlijk waar
borg dat de met kleurloos teer en tolubalsem
opgemaakte Siroop Depratere de hardnekkigste
verkoudheid en hoest in twee dagen geneest.
Het iB bet snelste, zekerste en aangenaams
te borstgeneesmiddel. De Siroop De Pratere
verbaast al degenen die ze aanwenden. Prijs
2 fr. de flesch. De behandeling kost 10 centie
men daags. Te verkrijgen in alle apotheken
en in het Algemeen dépot, A. De Praters
Oostexde.
Iemand die M. Renard van zeer
nabij kent, zegde ons, dat, buiten
zijne onbetwistbare grondige ken-
nis van mineralen, delfstoffen, kas-
seien en keien het overige zijner
geleerdheid maar een mager beestje
is...»
Dus... vermits M. Renard zich nog
niet had bezig gehouden mat de studie
der.... keien, toen hij de priesterlijke
wijding ontving, mogen wij daaruit be
sluiten dat er velen priester worden
gewijd wier geleerdheid maareen
mager beestje is.
Van dezulken kan men licht begrij
Wij lezen in het bijvoegsel van 't V«lk»belang
van Zaterdag 30 Maart, het verslag van het
congres gehouden te Geut door do studenten,
oetrekkelijk de vervlaamschiag der Gantsch®
Hoogeschool. De redevoering van M. Lefhvre
haudolt over de vrees van ontvolking en luidt
nagenoeg als volgt
liet eenig ernstig bewijs, dat men op dit
oegei.blik nog doet gelden teaen het oprichten
cener Vlaamscbe Hooge.sohool is de ontvolking.
Dit schijnt voor velen een toorerwoord te zijn
cu nochtans is bet even onbeduidend als de
andere ingebrachte grieven. Oize tegenstre
vers spreken zichzelf tegen. Wilt gij er het
bewijs van hebbeu Den 5" Maart schreef de
Bien Public Nous sommes p >urce mouve
ment, paree que se serait la uiort saus phra-
8 8. n En rien 7" Maart sclireef diezeltde Bien
Public Toute la jeuDesse des Fiandres ira
a Gaud.
De noodzakelijkheid van de kennis van het
Vlaauisch wordt grooter en grooter en meer
dan een beklaagt het zich bitter die taal, ge
durende zijnen leertijd verwaarloosd te heb
ben. We vinden hiervan het schoonste bewijs
in den bloei der Vlaamsche Conferenties. Me
nig advocaatje, dat als student een dolle
Vlaamschh.iter was, voelt zich "elukkig in de
Vlaamsche Conferentie opgenomen te worden.
Dit alles zegt genoeg, dat velen er naar trach
ten eeu grootere kennis van onze taal op te
doen.
Wanneer we pn de officieele cijfers nagaan
van h«t verslag der Hoogeschool voor het ïaar
1899-1900, zien we dat er ten minste 90 Vla
mingen ziju op 100 studenten. We geven toe
dat 10 van de studenten naar elders zonden
verhuizen, wanneer de Hoogeschool goheel en
al zou vervlaamscüt ijn, terwijl we van eenea
kant beweren, clat ten minste 6 vau het ver
lies zou gedekt worden door een aanwinst ten
nadeele der andere Hoogescholen. We zouden
dus eene vermindering hebben van 4 Die
toestand ware zeor voldoende, wanneer ws
rekening uouden met den voortdurenden aan
groei van het aantal studenten Het verlies zou
iu werkelijkh id onbeduidend zijn, en dat zal
niet kunnen opwegen tegen de onschatbare
voordeelen, welke eene Vlaamsche Hooge
school voor ons volk zal opleveren.
Ik bisluit met hoogleeraar Hoffman, een
Luxemburger S'il y a une impossibilité, elle
vieut de la volonté des hommes. Mais cette
imposibilitó n'est jamais absolue et insur-
montable, puisqu'on peut changer la volonté
en éclairant l'intelligence. C'est ce que je tons
engage a faire.
Rust is zoo onontbeerlijk als drank en
spijs. Na een week zwoegen en Blaren
is de rustdag ons dan ook allen welkom
en er is geen mensch, die aan een ander
een dag verpoozing na zeven dagen ar
beid zou misgunnen.
De klerikale penneknechten weten te
vertellen, dat de geuzen de vijanden zijn
van de zondagrust. We moeten aan on
ze lezers niet zeggen hoezeer ze liegen,
de vraag is maar te weten of de volstrek
te zondagrust in Belgie kan ingevoerd
worden.
Men zal de genzen niet verplich ten
naar de mis te gaan (dat zal misschien
komen) wawelt, de scribent van Dender-
bodemen zal hun zelf niet verbieden te
pen dat ze gelooven aan de historie van I weiken, maar tij mogen hunne werklieden
van n{et verplichten des zondags te werken.
Lap dat zal de geuzen leeren dom
per worden, want mogen de geuzen
hunne werklieden niet verplichten dea
zondags te werken de dompers mogen
dat wel. Gaat Aalst rond, bezoekt dea
zondags 's morgens de klerikale fabrie
ken, ge zult er werklieden aan den ar
beid vinden. De werklieden en bedien
den van het klerikaal goevernement
moeten 's zondags werken lijk in de
week in den atelier, aan dea ijzeren weg
enz. de werklieden vau de kwezelach-*
den toren van Babel, van Samson,
Josua, van Jonas in den walvisch.
Zoolang M. Renard geene keien kan
levend makend, zal hij voor de penne-
wormen van Denderbode een.... mager
beestje zijn, min behendig dan de
goochelaars van Farao die hunne roeden
in levende serpenten herschiepen
historie waaraan M. Renard weeral geen
geloof hecht.
De kribbelaars van den kaudeleermo-
niteur verklaren dat de geuzen M. Re
nard een boek willen doen achrij ven,
v
