Nummer 45
Zondag 10 November 1901.
JESUIET.
OVERTUIGING.
Voor de slachtoffers
van den oorlog.
Balk en Splinter.
16ile Jaar.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
Abonnementsprijs ^r- v°or de stad i
4 fr. 60 voor den buiten ^oor®P haalbaar
PRIJS TER NUMMER 10 CENTIEMEN.
M.„ abounoert neb op alle poelkantorea voor den buiten »oer de «ad, t„n kantore
van het blad, Vrijheidstraat, 58 AALST.
HET ARRONDISSEMENT AALST
Gewone, 15 centiemen
per drukregel.
Prijs der Annoncen
Reklamen 75 centiemen
Vonnissen op de derde bladzijdefrank.
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt
Handschriften worden niet terug gezonden.
Nee spe nee metu.
AALST 9 NOVEMBER.
Oorlog aan den Oorlog
We zijn in de 20° eeuw na Jesus-Cliristus,
den erlosser van het menschdom, die stierf
▼cor het heil aller volkeren der aarde.
Zijn onfeilbare plaatsvervanger bewoont te
Rome het prachtigste paleis der wereld en
zwaait den geestelijken scepter over millioeneu
geloovigen.
Millioenen anderen gelooven aan de Verlos
sing door den Heiland aan het Kruishout ver
wezenlijkt op den Golgotha.
Helaas 1 do wereld is vol onrecht geble
ven, misdaden worden op misdaden gesta
peld, de ongerechtigheid zegeviert, zedelooze
kerels prijken met vorstenkronen, er heerscht
haat in de harten, nijd in het gemoed, er
wordt gestolen en gemoord.
De vorsten sleuren de volkeren naar het
oorlogsveld, terwijl zij in wnlpsche uitspattin
gen vanjverre toezien en genieten, de priesters
liegen en bedriegen en leggen de voorschriften
van bunnen godsdienst onder de voe en der
giooten en maohtigeu, de volkeren staan tegen
elkander op en verscheuren elkander als wilde
beesien.
Helaas I de volkeren zijn nog niet ontrukt
aan de barbaarschheid, ze zijn beter dan hu i-
ue vorsten, beter dan zij die hen tegen
elkander opjagen en maar groot scbijnen om
dat de volkeren zedelijk gesproken klein zijn,
ja, de volkeren zijn beter dan zij, maar ze
zijn te zwak nog, te loom, te gedweeze
moeten beter weten.
Ze moeten weten hoe de grootste potenta
ten leefden, ze moeten weten wat het volk
neeft goledeo omdat het dooi was, ze moe
ten weten waaruit de oorlogen zijn voortge
sproten, ze moeten weten wat het lot der vol
keren was door de eeuwen en ach I dat moeten
de volkeren nog lecren.
De oorlog woedt in Zuid-Afrika voort om
dat het Engelsehe volk niet weet dat die oor-
Jog het wera is van eene bende dieven en
stroopers, de troetelkinderen van een harte
Joozeu vorst.
Welnu al die vorsten zijn van deozelfden
deeg Paus, koningen, keizers allemaal de-
zellle... Ze hebben maar een woord te spreken
om den oorlog te doen eindigen., en dat
woord spreken ze niet, zelfs de plaatsvervan
ger van God op deze aarde spreekt geen
woord om een einde te stellen aan het moor
den en bloedvergieten.
Ellendig schouwspel van machteloosheid of
meueschelmerij. Want ziet ge wat geven
pauzen en vorsten om het noodgeschrei van
stervende soldaten, wat geven zij om het lil
den van weduwen en weezen, wat geven zij
om het gekerm van duizende gemartelde moe
ders en kinderen die ginder in smerige kampen
door de Engelsche beulen tot den hongers
fcooa zijn gedoemd, wat geven zij om deu hel
denmoed van de arme Roereu, die als galei
boeven op bovel van Engelsche bloedhonden
laffelijk worden vermoord. In Juni zal Hen
drik VII, koning van Engeland de groote
meester der Zuid-Afrikaansche moorderij
plechtig gekroond worden., de Paus zal voor
hem bidden en hem gelijk al de andere vorsten
en staatshoofden geschenken en gelukwenschen
zenden... immers die koning is hun aller ko
zijn.
Ellendige, jammerlijke vertooning van on
derling gevlei en ophemeiiug 11
Duizenden en duizenden stemmen stijgen
op uit het volk ten voordeele van den vreJe
dat zijn de stemmen niet der godsdiensten
het zijn de stemmen niet der grooten, neen het
zijn de stemmen van het volksgeweten en der
hoofdeii, ze zullen hem kronen zenden met
b oed besmeurd en zijne kroning zal bem zijn
ais eene nachtmerrie, de schimmen der schul
deloos gesneuvelden zullen b m voor den g.-est
spoken, de verwenschingen var. geheel de
beschaafde wereld zullen hem in de ooren
klinken, als die van zijn eigen volk hem niet
reeds «etroffen hebben of alsj de Boeren zijn
leger vau uitschot en stroopers niet hebben
vei dreven, hetgeen goed mogelijk is.
Oorlog aan den oorlog 1 Ik lach met de as-
schepoestervertellingen van toovera.rsen spo
ken, ik spot met de Luilekkerlandsprookjes van
^ompers en socialisten, maar ik zal toejuichen
bij elke poging die gedaan zal worden oin een
einde te stellen aan den oorlog en aan alle
oorlogen, ik zal deugene toejuichen die iets zal
noen ten voordeele van dan vrede, hij weze
paus van Rome of zakkendrager.
VAN DOREN
De koniogeo yerklaren den oorlog maar be-
letten hem niet., het tijdperk der oorlogen zal
inaar uit zijn als het volk door het onderwijs
het volle besef zal hebben zijner zedelijke
overmacht en zijn wil vreedzaam opdringen
zal aan al de vorsten der wereld.
Oorlog aan den Oorlog Als Hendrik VII
koniDg van Engeland zal gekroond worden
moeten de volkeren hem hunne groeten zen
den gelijk de vorsten. Ze zullen hem hunno
wenschen zenden met statistieken er bij van de
duizenden vermoorde Boeren, van de duizen
den van honger gestorven moeders en kin
deren ze zullen hem kiaton zenden met dooda-
Dat woord behelst in zich al wat edel
is en krachtdadig:
Overtuiging Hoe dikwijls wordt de
overtuiging niet vernietigd door flauw
hartigheid, omgekocht door judas^eld,
verminkt door eigenbelang
Zeggen, wat men denkt, denken wat
men zegt, ziedaar schering en inslag van
wat men overtuiging noemt.
Men kan niet altoos zeggen wat men
denkt, maar men moet altijd denken,
wat men zegt. De bekommernis met
vrouw en kinderen legt soms het stil
zwijgen op maar onder dat stilzwijgen
uiterlijk woelt soms een orkaan van
overtuiging, laait een brand onder de
asch der onverschilligheid! Zoo mag
het niet zijn, 200 moet het niet zijn
want vooral in de jeugd, als meu noch
kind noch kraai heeft moet men strij
den met open vizier Later kunnen
eenige doekjes worden geduld, uit
voorzichtigheid jegens de Roomsche
grijpgieren of andere broodroovers.
Iu steden die liberaal zijn of een sterk
liberaal bestanddeel, een kloeken vrij
zinnigen kern hebben, raag geen vrees
achiigheid bestaan, vooruitzicht even
wel toch. De handelaar kan leveren aan
clericaltm, daarom kan hij in zijn han
del geschaad worden, als hij te openhar
tig spreekt. Verkieslijk is in die omstan
digheden wat omzichtig te zij 11 met per
sonen, die zich van verklikken eene
soort van baantje hebben gemaakt. Men
weze nochtans in zijne gesprekken wat
men is, men verloochene ue vlag niet
waaronder men zich schaart, men weze
liberaal in zijne woorden als in zijne da
den, het omgekeerde, als men bij de
japbende 't huisboort.
Er zijn omstandigheden waarin men
geen partijman is, dit is in letterkundi
ge of andere maatschappijen, welke
zich met geene partijzaken bezighouden
Als men daar echter ook clericalen on
der de leden aantreft, weze men op zij
ne hoede, men vergete niet dat de cle
ricalen er op uit zijn, zelfs de onzijdig-
ste bewegingen uit te buiten en de krin
gen met het onnoozelste programma
ware het jaskaart of de edele kruisboog
te clericaliseeren en dienstbaar to
maken voor hunnen winkel.
Ten slotte zeggen wij nadrukkelijk tot
onze lezers weest altijd en overal in
de bres voor de vrijzinnige zaak weest
steeds kampioenen voorlicht en vrij
heid. Weest voorzichtig maar krachtda
dig in handel en wandel, maar werpt
verre van u het masker der valschheid
eu der huichelarij Recht voor de vuist
1 weze de leus
Par-ameui in een breedvoerig artikel ver
schenen in jle Revue de Balgique van 15
October 18.5, bewijst dat de volstrekte vrij
heid onmogelijk is in elke geordende sameule-
ving.
Maar twee menschen samenwonen en elkan-
der verstaan willen, moet or reeds overien-
komst bestaan en elke overeenkomst sluit in
zich eene beperking der volstrekte vrijheid.
De vrijheid moet zoo volledig mogelijk zijn
doch niet zoover strekken, dat de vrijheid van
anderen er door gehinderd worde.
De opgave van al de bepalingen die het veld
der vrijheid al bakenen maken de wetgeviug
uit van een land. Aan de wetten moet eenieder
zich onderwerpen wie hij zij.
In de moderne samenleving zien wij echter
een slag vau peisonen, die zich overal boven
de wet willenstellen, die zich niet aan de wet
willen onderwerpen en alle middelen uitden
ken om er zich aan te ontirekken. Ze zouden
een staat willen vormen iu den staat en de
burgerlijke macht overheerschen.
Zoo sehreef Pergameni, 26 jaren geleden
in frankrijk willen een groot deel klooster
lingen zich aan de wet niet onderwerpen
welnu ze mogen er van onder trekken of z'e
zouden gestraft worden. Als ik of gij de wetten
overtreden worden we gestraft, tenzij wij ons
in tijds uit de voeten maken. Zijn paters en
nonnen eu pastoors bet6r dan wij
Wordt hetzelfde niet gedaan in het katho
lieke fepanje, en ia het klerikal e Portugaal.
Worden de kloosterorden daar ook niet ge
dwongen zich aan de wet te onderwerpen
Welnu zulke paters en noanekens bedoelt
1 ergameui eu hij zegt:
les temps ne sout plus oü I'on brülait
et ou 1 on torturait au nom d'une opinion
politique mais si la repression a perdu
son caractère de férocité, ello n'en existe
pas moins, car elle est la sanction du droit. v
H La prison, les amendes, ie baunissemont
sout des armes légales pourquoi nu pas
8 en servir.
We vertalen
de tijden zijn voorbij dat men verbrandde en
folterde in naam eener politieke denkwijze
maar zoo de beteugeling haar wreedaardig
karakter heelt verloren, ze bestaat niettemin
want zij is de bekrachtiging van het recht'.
Het gevang, de boeten en de uitdrijving zijn
wettige middelen waarom er zich niet vau
bedienen.
De overtredingen moeten beteugeld worden
en als paterkeus en uonuekens de wet over
treden moeten zij gelijk iedereen gestraft
worden. Waarom zij niet, en anderen wel I
De wet is wet voor iedereen I
Had ik u niet gezegd dat de oneer een enke
len volzin nam uit Pergameni's werk om hem
heel wat anders te doen zeggen dan hij inder
daad zeggen wilde.
De jesuiet, die in Denderbode zoo'n hoogen
toon voert zal zijne meesters nog overtreffen
hij spreekt van verdraagzaamheid als Perga
meni spreekt van de toepassing der wet.
staaltjes van onverdraagzaamheid vindt
men op elke bladzijde van de geschiedenis der
Kerk. Me willen om den jesuiet plezier te
doen bier een voorschrift aanhalen uit een
werk van piter Etienne Tegandez van het
orde oer jesuieten Behandeling der Godde
lijke voorschriften (kap. II, bladz. 501).
De kiuderon mogen hunne ouders straf-
ieloos van ketterij beschuldigen, alhoewel
zij op voorhand weten dat vader en moe-
der daarvoor verbrand worden; en niet
alleen mogen zij bun hei voedsel weige-
ren indien zij hun van het katholiek geloof
willen aftrekken, maar ze mogen ze zelfs
vermoorden indien zij hen met geweld
vau den katholieken goJsdienst willen
uoen afzien
Eu zoo hebben dozijnen kerkvaders geschre
ven. Pergameni eisebt de toepassing der wet
de kerkvaders gebieden verklikking, uit
hongering, moedermoord I en de kribbelaar
van Denderbode, die een leerling is van zul
ke heilige voorgangers durft van verdraag
zaamheid spreken.
Het klerikaal goevernement paste Pergame
ni s stelling toe eu dreef priest-r Charbunnel-
le uit Belgie omdat hij antiklerikale voör-
drachten hield.
Maar het nietsdoeud goedje dat uit vreem
de landen komt, bier men weet niet waarom
in de Lange Ridderstraat zit en waarvan som
migen nu en dan zonderlinge tooneeltjes ten
aaiuckouwe geven worden niet verontrust.
Zouden die nochtans niet beter in hun land
zijn Denderbode
Te Aalst is een komiteit tot stand
gekomen samengesteld uit afgevaardig
den van verschillende letterkundige-en
tooneelkringen met het doel op Stads
schouwburg een prachtig feest in te
richten waarop twee Boeren, twee oud-
medestrijders van het heldenleger eene
voordracht zouden houden.
Die oud-strijders bekwamen reeds
grooten bijval in Noord-Neder'aad en
ook in Belgie, namelijk te Diksmuide,
te Veurne, te Sint-Niklaas, te Brussel,
teTemsche, te Rupelmoude, teStaden,
overal werden deze twee ontsnapten
geestdriftig onthaald en toegejuicht en
dat zal hier ook wel het geval zijn.
Weldra zal de dag van het feest wor
den vastgesteld, dat is ingericht buiten
alle politiek. Alle Aalstenaars zullen de
twee Zuid-Afrikaansche belden Louw
en Pipekhoy willen zien, hooren en toe
juichen om hulde te brengen aan de
dappere boeren van Transvaal en Oran
je Vrijstaat en protest aan te teekenen
tegeu den schandaligsten oorlog welke
ooit werd gevoerd.
Eerlang zullen programmes van het
feest verschijnen.
Een Araab van aanzien was eene reis komen
doen in Europa. Zekeren dag wandelde hij
lam-sheen de Marne in Frankrijk en zag bui-
ten de stad eenige joDgens aan 't zwemmen.
Wat bebben ze daar over den schouder
vroeg de Araab.
Dat is een schapulier, een gewijde scha
pulier, antwoordde de leidsman, een lint met
twee wollen lapjes eraan meteen kruis daarop
die lapj es moeten van eene bepaalde stof en
kleur zijn en hebben wonderbare kracht.
Wonderbare kracht
Ja, door de wijding de schapulier be
vrijdt den gene die hem draagt van rampen en
ongelukken, van ziekten en kwalen en verze
kert hem etne zalige dood.
.De Araab kon zich niet meer inhouden,
hij hield den bui* vast vau 't lachen eu dat
duurde wel een kwaar'tuur lang, tot groote
van c'eu kidsinan, die een geloovige
Gezoudt beter doen, zegde hij, met hei
lige zaken niet te spotten.
Mei, dacht .de Araab, wat zijn de meu-
schen hier toch bijgelóovig. Allah I heb mede
lijden met hen.
Ze kwamen terug iu de stad. In eene her
berg las de löidsuian de katholieke gazet
Univcrs daarin stond hoe de volgelingen
van Mahomet, aan den hals een beursje dra
gen gevuld met keitjes en.schelpjes eu gewild
door een hunner priesters, zij noemen dat een
amulet en gelooven dat het hun bevrijdt van
alle plagen van springhanen eu pest, droogte
en duren tijd.
De leidsman borst los in luid gelach en
toonde het artikeltje aan deu Araab, die
fransen genoeg kende om het te lezen en te
begrijpen.
Vol verontwaardiging stond de Araab open
tierde Hoe durft niet zulke heilige dingon
spotten Ik heb uwé diensten niét meer noodiz
onze godsdienst is de beste. Daar is uw geld I
Daarmee ging hij weg.
Wollen e lapjes, kruisjes, lintjes, bromde
de Araab nog altijd voort eu met onze amulet
ten den spot drijven, 't is'schande
Keienen schelpjes in eeii zakje, grolde
de leidsman, is dat niet beest, en spotten met
den schapulier, 't is wraakroepend 1!
