19Je Jaar.
Nummer 45
Zondag
6 November l 904.
LIBERAAL WEEKBLAD VOOR
Liberale Betooging te Brussel.
Willemsfonds.
Turnclub Help U Zelve
De spreekuren van
M. Jules RE NS.
Afschrabbingen.
Krawatterij.
Denken.
Onze gevangenissen.
(4 fr. voor de stad
Abonnementsprijs 4 fr m j voorop betaalbaar
Men abonneert zich op alle postkantoren voor den buiten voor de stad, ten kantore
van het blad, Vrijheidstraat, 58 AALST.
HET ARRONDISSEMENT AALST
Gewone, 16 centiemen
Prijs der Annoncen i
Reklamen 75 centiemen
Vonnissen op de derde bladzijdei frank.
per drukregel
Men maakt melding van elk werk waarvan een exemplaar aan het blad gezonden wordt
Handschriften worden niet terug gezonden»
Nee spe nee metu.
AALST 5 NOVEMBER.
Vertrek uit Aalst ten 8 u. 57 m. voormiddag.
TE BRUSSEL Vorming van den stoet ten
10 uren stipt. Hoofd van den stoet Broucke-
replaats, Zenneiaan, Antwerpenlaan, Groen-
laan.
Wegwijzer Noordlaan, Kruidtuinlaan, Ko
nihklijUestraat, Treurenberg, Sint Gudula-
plaat8, Bergplaats, Heuvelstraat, groote Markt
Boterstraat, Beursstraat, Anspachiaan, Brouo-
kereplaats, Zenneiaan.
Da boekerij van het Willemsfonds,
Graaf van Égmont Groote Markt,
ingang laDgs de Leopoldstraat, waar
iedereen kosteloos schoone boeken kan
ter lezing bekomen is alle Zondagen
open van 10 tot 11 uren voormiddag.
GROOT DANSFEEST den ledea en vrienden
aangeboden, Zondag 13 November eerstko-
mendo ten 9 uren 's avonds in Concordia.
Puik Orkest. Lekkere spijzen en drankeD
De liberale volksvertegenwoordiger
van ons arrondissement, M. Jules RENS
zal zitting houden
TE AALST den eersten Zaterdag van
elke maand ten 9 uren 's morgeuds, in
den Graaf van Egmont, lokaal der
Liberale Associatie, Groote Markt.
TE SOTTEGEM den tweeden Dins lag
van elke maand ten 9 uren's morgends,
bij M. Achiel De Mulder-Francois, aan
de Statie.
TE NINOVE den derden Dins lag
van elke maand ten 9 uren 's morgends,
in het lokaal van den Liberalen Burgers-
en Werkmansbond bij M. Fir min Le-
clairop de Markt.
TE HERZELE den vierden Donderdag
van elke maand, ten 9 uren 's morgends,
bij M® W® Droeshoudtaan de Statie.
TE GEERAARDSBERGEN te zijnen
huize, al de dagen des jaars, uitgezou-
derd de hierboven vastgestelde zitdagen
en de dagen, op welke zijnen plicht
als volksvertegenwoordiger hem elders
zouden roepen.
Iedereen, arm en rijk, werkman,
burger, laudbouwer, neringdoeuer, nij-
veraar of handelaar mag zich in volle
vertrouwen tot M. Julos RENS wenden.
De tijd voor de vragen tot inschrij
ving op c!e kiezerslijsten of tot vermeer
dering van stemmen is verstreken.
Maar de herziening der lijsten wordt
voortgezet voor de vragen tot afschrab-
bing.
Iedereen weet dat de klerikale be
sturen niet aarzelen hunne vriendjes
zonder recht als kiezers in te schrijven
of ze met meer stemmen in te schrijven
dan waarop ze recht hebben.
De kiezerslijsten van heel het arron
dissement Aalst liggen ter inzage van
het publiek in den «Granfvan Egmont»
Groote Markt te Aalst, lokaal der Libe
rale Associatie waar iedereen verzocht
igzete komen raadplegen.
Het Bureel is open alle dagen der
week van 9 uren 's morgends tot 's mid
dags en des avonds van 7 tot 9 uren.
Den zondag morgend van 9 tot 12 uren
's middags.
Al wie ons inlichtingen kan geven
over ten onrecht ingeschreven kiezers
wordt dringend verzocht, zulks ten
spoedigste te doen.
Vijf weken reeds wisten de klerikalen
en de geestelijkheid van Geeraardsber-
gen, dat aldaar den 23 October eene
liberale betooging zou plaats hebben,
welke niet kon uitgesteld worden, ver
mits alles daartoe geschikt was.
Op denzelfden dag en op hetzelfde
uur stellen de klerikalen eeue begrafe
nis vast, die gemakkelijk kon vervroegd
of verdaagd worden.
Juist als de stoet der liberale maat
schappijen op de Groote Markt komt
waar het liberaal lokaal is, komen de
klerikalen haastig met het lijk uit do
kerk, terwijl een troep klerikale schob
bejakkeu, die buiten aan de klerikale
associatie staan, waarschijnlijk uit eer
bied voor het lijk beginnen te schuife
len als echte voejoes.
Dat alles was natuurlijk alzoo geschikt
om wanorde te veroorzaken en betreur-
lijke tooueelen uit te lokken, en dan te
kunnen tieren op de liberale lijkonteer-
ders.
Welnu heel hun ontwerp is iu duigen
gevallen. Ondanks de uitdagingen der
klerikale flierefluiters, ondauks de on
verwachte en onbetamelijke komedie
aan de kerk, werd de lijkstoet niet
gestoord en had niet het minste toeval
plaats.
Dat belet natuurlijk Denderbode niet
geheel die historie op zijne gewone
leugenachtige manier te vertellen. Lij-
keuonteerders vindt men slechts onder
de klerikalen, de Aalstenaars herinne
ren zich nog meer dan eene begrafenis,
gestoord door klerikale schurken, die
met modder en vuilnis wierpen naar het
lijk.
Denderbode vertelt ook dat bij Ber-
narda Vinck, hebergierster, Gasthuis
straat, te Geeraerdsbergen, vier blauw
tjes met Gentschen tongval, die aan de
manifestatie hadden deel genomen, de
lade van den toog roofden terwijl de
vrouw in den kelder was.
Hoe Denderbode weet, dat die vier
aan de manifestatie hadden deel geno
men vertelt hij niet, de propere laste
raar.
Met evenveel recht zouden we kun
nen zoggen vier Aalsteische kliekman-
nen die hunnen tongval veranderden,
en een beêweg hadden gedaan, hebben
de lade van Bernarda Vinck geroofd.
Dat is al zoo geloofwaardig.
De beulen haalden den ketter uit zijne oei
en sleepten hem naar de folterzaal, waar men
hem reeds den dag te voren had trachten te
bekeeren.
De folterzaal was een groote onderaardsche
plaats ouder 't kasteel, laag van gewelf, met
dikke, plompe zuilen, killig en vochtig, ver-,
licht dooreen drietal pektoortsen, aan ijzeren
haken bevestigd.
In de zaal bemerkte men allerlei zonderlin
ge tuigen, ijzeren stoeltjes met voeren, ijze
ren helmen, nijptangen, houtsplinters, kettin
gen, trefters, kruiken, een lederen vest met
nagelpunten langs de binnenzijde, riugen,
koorden, eene soort van wiplauk, een bak met
zout enz. enz.
Aan een der muren hing een groot kruisbeeld
en daar stonden drie mannen, gehuld in een
zwart kleed dat ben van hoofd tot voeten be
dekte, zoodat ze geheel onkennelijk waren.
Slechts zag men hunne oogen schitteren door
een paar openingen, in de kap gemaakt. Alles
zag er somber en akelig uit.
De ketter werd op een der ijzeren stoeltjes
gezet, de veeren sprongen dicht en daar zat hij
machteloos stom en geheel naakt Links stond
eene soort van pan met gloeiende houtskolen.
Een der pators naderde en sprak In den
naam der H. Drievuldigheid, Van Delten, be
kent Gij uwe dwaling
Er kwam geen antwoord. Van Delten keek
wezenloos voor zich waarom zou hij liegen,
waarom zou hij waarheid noemen, wat hij in
gemoed en geweten voor leugen hield
De pater gaf een teeken, Een der beulen
schoof de pan met gloeiende kolen onder het
ijzeren stoeltje, de andere nam een blaasbalg
en blies de kolen aan. Zoo werd de ijzereu
stoel langzamerhand heet.
Het gelaat van Van Delten vertrok kramp
achtig maar hij sprak geen woord. De spieren
van zijn reeds afgemarteld lijf zwollen kramp
achtig op, stom knarste hij met de tanden op
elkander.
De pator gaf weer een teeken en harder
pookte de beul de kolen op en blies het vuur
aan, het ijzer werd al heeter, men hoorde het
vleesch van Van Delten kissen, de smart was
onuitstaanbaar, zijne oogen puilden uit, zijn
buik zwol op en eensklaps dreunden de gewel
ven van ijselijk geschreeuw, dat huilen had
niets mensuhelijks meer,'t was als T gebrul
van een wild dier 1!
De Heilige Inkwisitie deed haar werk in
naam van Jesus, in naam van God, in naam
der waarheid, op bevel der Kerk.
Overweldigd door de pijn, brullend als een
dier, had an Delten eer hij den geest gaf ge
schreeuwd Ja. ik heb gedwaald 1 'k heb ge
dwaald II
Zoo bekeerde men de ongeloovigen toen de
vrijheid van denken niet verder strekte dan de
Kerk zulks toeliet, toen de Kerk nog opper
machtig was en beschikte over hutten en tro
nen.
Hetlot van Van Del ten was het lot van al
degene die b. v. luidop zou hebben gezegd, dat
het onwaar is dat God hemel en aarde schiep
in 6 dagen.
Hot lot van Van Delten is het lot geweest van
honderden, duizenden in ons Vaderland, die
voor ketterij werden gefolterd op allerlei wijze
en in naam der waarheid werdeu gevierendeeld
geradbraakt, verbrand of leveud begraven
In naam dier Waarheid werden op bevel des
pauzen de Albigenzen door een leger bandie
ten uitgemoord. In naam der Waarheid zond
de paus een eere-degen aan den bloedhond Al-
va, die ons land iu een land van roof en ellen
de herschiep. In naam der waarheid, zong de
paus een Te Deum, omdat op eenen nacht de
liugenooten van Parijs door een leger sluip
moordenaars werden verdelgd.
Ten 'ijde der eerste, en in den nevel der on
zekerheid gehulde ontwikkeling van het Chris
tendom, werden ook de Christenen vervolgd
voor hun geloof.
De Romeinen beschouwden dien nieuwen
godsdienst als boosheid en slechtheid, de eer
ste christenen werden iu de gevangenis gewor
pen gepijnnigd om hen hun ongeloof te doen
afzweren, in naam der Waarheid werden zij
als prooi ten offer geworpen aan de leeuwen
en tijgers, werden gegeeseld, werden met slan
gen on ander ongedierto in eenen zak gebon
den enz.
De Kerk vereert al die slachtoffers van het
Romeiusche fanatism als martelaars, als hei-
ligeu.
Maar wanneer later de Kerk machtig was
geworden, deed zij met de protestanten, met
de Hugeuooten, met do Geuzen wat de Romei-
uen hadden gedaan met de eerste Christenen.
Zijn hare slachtoffers geene martelaren
Wc moeten de waarheid betrachten, zegt d«
godgeleerde van Denderbode.
Wie niet vrij is in zijn denken, kan geene
waarheid betrachten, hij moet die aannement
gelijk ze hem wordt opgediend, Of die waar
heid klaar is of duister op vele plaatsen hijj
moot ze zonder er in 't minste aan te twijfelen,
slikken, want twijfelen is zonde vóór da
waarheid houdt bet recht van denken op-
Wat is waarheid
Wat is leugen 1
Ziedaar wat eerst dient klaar gesponnen te-
worden. Zal de godgeleerde van Denderbode
ons dat niet zeggen Welnu we zullen 't nog:
eens voor hem doen.
Waarheid voor de klerikalen is ai wat dl»
klerikalen voor waarheid houden.
AI het andere is leugen.
De vrijheid van denkeu mag dus niet verder
gaan dan de klerikalen het willen.
Wij katholieken, zegt Denderbode, aan
vaarden de vrijheid van denken ala
eene daadzaak en niet als een recht.
Ja, zoo is 't. De klerikalen aanvaarden de
vrijheid van denkeu als een noodlottig dingr
dat ze zouden willen afschaffen maar dat ze
niet afschaffen kunnen.
Wij liberalen zeggen, de vrijheid van den
ken is een natuurlijk recht eu daarom juist ia
het eene daadzaak geworden.
Moesten de klerikalen weer machtig worden»
gelijk in de middeleeuwen ze zouden eene
vrijheid afschaffen die ze niet als een recht
aanvaarden en we zouflen weer folterkamers
hebben en slachtoffers die bekeerd zouden,
werden gelijk van Delten.
Het moet ons niet erg verwonderen dat de-
Kerk de vrijheid van denken verwerpt en niet.
als een recht wil anmaarden. Ze erkent im
mers aan de menscben zelfs de vrijhei i niet.
van eten.
De Kerk schrijft den mensch voor wat hij op»
zekere dagen mag eten, wat hij moet derven
wanneer hij zijnen nooddruft m ig nemen eu
wanneer niet. Het dient er bij gezegd, dat men
de vrijhei I van eten kan af koopen en het dus.
alleen de arme drommels zijn die nog vastem
moeten.
Wij zeggen bij die voedsel heeft eu zijn
Dooddruft met neemt schaadt zich zeLve eu de»
samenleving, hij doet slecht.
Hij die verstand heeft en niet nadenkt over
hetgc-ne waaraan hij twijfelt, gaat te werk als»
een redelooze en pleegt eene misdaad tegen
zich zelve eu tegen de Maatschappij.
Alle menschelijke vooruitgang zijn we ver
schuldigd aan hen die het recht vau deuken
hebben uitgeoefend, ondanks liet verbod deir
dweeperij.
Hoe langer bet klerikalism meester-
blijft van 't land, hoe meer de gevange
nissen overkropt worden en boe grooter
de uitgaven voor rechtszaken, en opge-
slotenen.
Zoo meldt het budjet van Justicie voor
1905 de volgende meedere uitgaven
50,000 frank meer voor het onder-
boud der gevangenen.
400,000 frank tot voortzetting der
werken aan bet gevang van Brussel-
Vorst, eu 120,000 frank voor vergroo
tingen aan de Weldadigheidsscholea
van Moll, Namen, Saint-Hubert en lepe-
ren.
Eu terwijl de gevangenissen en bede-
laarsgesticbten steeds te klein worden
vermoedert natuurlijk het aantal gen
darmen in evenredigheid, terwijl de
graad van onderwijs steeds daalt, Ia
Qost-Vlaandereu zijn reeds meer dan 17
t. b. ongeietterdeu.
Ziedaar de vruchten van een twintig
jarig klerikaal bestuur 1
