Weekblad tot verdediging der belangen van Boer, Werkman Staatsbediende
Het TE DEUMMilitiewet en toepassing
Vlamingen!
Overzicht der Week
Derde Jaar, Nuthmer 56
16 Januari 1010
5'centiemen het nummer
Neringdoeners
Orjze LijoVi&Scb
't Een er.
PROFICIAT I
Sterfgeval
DË DAGERAAD
Abonnementsprijs voorop betaalbaar:
1 jaar, 2,00 fr.; of alle 3 maand 0,50.
Men schrijft in bij den uitgever en in alle postkantooren
des lands.
Voor 't buitenland is de prijs 4,50 fr. per jaar.
OPVOEDING
WELZIJN
VAN HET VOLK
VERSCHIJNENDE DEN ZATERDAG
UITGEVER
Ron;. Vao Naüwc, Botcrnjarkt, Aalst
GODSDIENST
MOEDERTAAL
ONDERWIJS
Annoncenprijs per drukregel
Gewone, 0,15; dikwijls herhaalde, bij overeenkomst
vonnissen 0,50; reklamen 0,75. Alle briefwisseling,
behoorlijk geteekend vrachtvrij te sturen vóór dinsdag,
aan den uitgever.
Wij zijn kristene menschen en daar
om loven wij God bij de troonbestij
ging van onzen nieuwen koning Al-
brecht I.
't Is onze koning, de eerste,
het hoofd van ons Vaderland.
En wij beminnen onzen koning, om
dat wij ons Vaderland beminnen.
Wij hebben een vaderland, en wij
beminnen het. Ons lichaam is gegroeid
in het Vaderland, naar het Vaderland.
Ons vleesch, ons bloed, ons vel, onze
longers alles wordt en groeit en ont
wikkelt volgens onze lucht en ons we
der, de hitte hier, en koude en wind en
natte en droogte, en winter en zomer
en jaargetijden.
Ons volk met zijn eigen gezicht en
sprake en doening, onze lucht en he
mel met hare wolken en klaarten, ons
land met al zijn gewas, met zijne hui
zen en daken, zijne hofsteden en ker
ken en torens, dat is ons passend va
derland.
Onze geest is gevormd en gekweekt
naar ons vaderland. Hij vormt zich
denkbeelden en gedachten volgens
de klanken en de woorden die in ons
oor klinken, volgens hetgene onze
zintuigen treft, zelfs over hoedanighe
den en deugden en kwaad oordeelen
wij volgens den aard van ons volk.
Eenen zuiderling vreedzaam thuis, zul-
IV." .J yjy »..vgC\«vi IU.CICII, Cl 1 CClieli
Engelschman, babbelaar bij zijn volk,
zullen wij weinig spraakzaam heeten.
Ons hart hedt zijn vaderland. Wij
hebben in onze sireke het leven ont
vangen, wij zijn in onze kerken ge
doopt, wij hebben er onze eerste com
munie gedaan, wij hebben .er gebeden
en binst den lijkdienst geweend over
beminde overledenen, wij hebben er
gewerkt en gezwoegd in ons dorp en
wijk, en ons zweet heeft de.aarde be
vochtigd, wij hebben er ons verzet en
verlustigd die plaats is ons dierbaar.
Ons hart bemint onze ouders, broe
ders,zusters en bloedverwanten en leeft
met hen mede. Ik wete en beminne de
plaats waar mijn vader is begraven en
mijne moeder leeft.
Mijn land en mijn volk met eigen
aard en zeden en wezen, met eigen taal
en klank, met eigen gedacht en gevoe-
len, bemin ik en diep, omdat het het
mijne is.
En dat vaderland bemin ik in den
koning, en den koning in het vader
land.
En ik wille datklein vaderland groot,
groot door handel en nijverheid, groot
door kunsten en wetenschap en ge
leerdheid, groot door zedelijke krach
ten.
En daarom juiche en jubele ik en
love God, omdat de koning dat lande-
ken bemint en het wil ophelpen en
vooruitduwen op de baan van ontwik
keling en voorspoed. Zijnebestekrach-
ten belooft hij te besteden aan ons
volk, zelfs het klein volk, mijn volk.
En daarom juiche ik in machtige to
nen «Te Deum laudamus wij loven
U God.
Mijn hart en mijn' ziel zingt mede
met den kerkzang ik ben blijde en
gelukkig, en ik, kleine man, voel een
onuitsprekelijke welligheid omdat het
vaderland en zijn hoofd de koning,
verheerlijkt wordt en gevierd door
machtigen en rijken, door kleinen en
armen, door alle vaderlanders.
Jef S.
Voor den groei en den bloei onzer
stad, voor de welvaart van onzen ge
liefden middenstand, vragen wij aan
al de rijke menschen van Aalst, zich bij
de stedelijke neringdoende burgerij te
voorzien voor al hunne aankoopen.
Wij hebben het gedacht opgevat, aan on2e tal
rijke lezers de voornaamste punten en de toepassing
van de nieuwe legerwet "eens kort en klaar uiteen te
zetten.
Eén zoon per huisgezin.
De nieuwe wet voorziet de oproeping van één
zoon per gezin. Nochtans zijn, krachtens eene over
gangsbepaling, de huisgezinnen waarvan een zoon
voor vroegere militielichtingen dan deze van 1910,
ingeschreven is geweest, van allen militairen die ïst
ontslagen, zelfs wanneer deze zoon niet in het leger
gediend heeft. Deze overgangsbepaling is niet van
toepassing op de uitgestelden, weerspannigen of
achterblijvers, noch op de broeders derzelfde.
De loting is afgeschait, evenals de vaststelling
van het cijfer van 't jaarlijksch aandeel van 't leger,
de verdeeling van dat aandeel en de vrijwilligers
van het contingent.
Inschrijving voor de lichting
De termijnen voorzien bij artikels 13 en 14 van de
militiewet, aangaande de inschrijving voor de lich
ting, zijn zes maanden vervroegd, zoodat het regis
ter tot inschrijving van de militianen van het vol
gende jaar, den I Juni in plaats van den 1 December
zal geopend worden. Deze bepaling zal maar voor
de eerste maal van toepassing zijn voor de lichting
van 1911.
Vrijstellingen.
De vrijstelling der bedienaars van eeredienst,
zendelingen, kloosterlingen, sludenten in godsge
leerdheid en wijsbegeeite; onderwijzers, leerlingen
en gediplomeerden der normaalscholen, is in de
plaats gesteld van de ontslaging van den werkelij-
ken dienst in vredestijd.
Eenige kinderen.
De vrijstelling van het ecnig wettig kind en van
den cenigen wettel ijken afstammeling is afgeschaft.
Het recht tot vrijstelling wordt echter behouden
voor de eenige wettige kinderen, alsmede voor de
eenige wettige afstammelingen, die werden uitge
steld en behooreij tot de lichtingen van vroeger,
"t is te zeggen voor dc eenige kinders die vroeger
gclot hebben en nog jaarlijks naar 't conseil moe
ten gaan.
De ingeschrevenen, die zonder een ernstig nadeel
te ondergaan, hunne studién of hunnen leertijd niet
kunnen onderbreken, of tijdelijk de inrichting van
landbouw, nijverheid of handel niet kunnen veria-
hunner ouders beheere r cV&;;i;?iI\ene .TijsteÜin,-
voor een jaar bekomen. I»cze vrijstelling zal twe
maal voor eenen nieuwen termijn van een jaar mo
gen vernieuwd worden.
Militie-vrijwilligers.
De jongelingen die een t nadeel zouden
kunnen ondergaan door te wachten tot het tijdstip
hunner vrijstelling, worden gemachtigd om als mi-
licie-vrijwilliger dienst te doen van af 18 jaar.
Plaatsvervanging.
Het recht op de gewone plaatsvervanging is afge
schaft, tenzij voor de uiigestelden der drij vorige
jaren, die met dit doel 200 fr. gestort hebben. De
plaatsvervanging van een broeder door zijnen broe
der wordt behouden.
Duur van den werkelijken dienst.
Buiten de terugroepingen, zal de werkelijke
dienstaltijd achtereen uitgedaan worden.
De tegenwoordige duur van den werkelijken
dienst bij de verschillende wapens, wordt behouden
voor de miliciens die in 1910 en 1911 onderdo
wapens zullen geroepen worden, ten ware dat, vóór
hel einde van hunnen werkelijken dienst, liet ver-
eischte getal van 42,800 man zou overschreden zijn.
In dit geval zal elke verhooging tot een bedrag
van 1000 mannen van liet contingent, voor dc mili
ciens, de militie-vrijwilligers en de plaatsvervangers
van eenen broeder, eene vermindering van eene
maand in den gemiddelden duur van den werkelij
ken dienst medebrengen
Voor de manschappen die zullen opgeroepen
worden te beginnen met 1912, zal de duur van den
werkelijken dienst verminderd worden in de.mate
door artikel 1 der nieuwe wet voorzien.
Voordeelen aan vrijwilligers.
De label die bij de dieuwe wet gevoegd is, wijst
de bedieningen aan. afhangende van de velschillende
ministeriCele departementen, en waartoe oud-vrij
willigers of opnieuw dienstneinenden bij voorkeur
zullen aanveerd worden.
Botha.
Plaatst uwe aankondigingen in De
Dageraad. Ons blad is verspreid op
meer dan twee honderd gemeenten van
Vlaanderen. Het dringt bijzonder
in de huizen van boer, werkman en
staatsbediende, die ten alle tijde de
beste klanten der burgers waren. Ons
blad is dus het best van allen geschikt
om uwen handel in diestanden bekend
te maken.
DICHTER
Ik wil niet droef fe moede blijven,
En zal den geest eerlang verdrijven
Die m aan het dubbend dutten houdt,
En nog steeds verder zich verstout
Gedaan met dolen, beeldcnwekkcn,
Het kan toch niets dan last verstrekken;
Ik wil ook lachen, als elkeen,
Dat baart de vreugde, dat alleen
En 'k juich bij 't schuldig verzenmaken,
Dat nooit mijn lachlust eens kon raken.
Ik lach heel blij en smaak genoegen,
Doch haast rijst weer het denkerszwoegen,
En 'k staak mijn droomwerk. anders komt
Een zucht, en 't lachen raakt vermomd
Op Zondag 16 dezer, om 3 uren namid
dag, zal de stichtingsvergadering van den
Katholieken Vlaamschen Bond plaats grij
pen, ter feestzaal van het Landbouwers
huis, Keizerlijke Plaats, ter stede.
Wij twijfelen geen oogenblik of al de
Vlaamschgezinden vatl het arrondissement
Aalst zullen den oproep die hun gestuurd
werd, beantwoorden.
De Vlaamsche beweging bereikte nooit
het toppunt waarop ze heden is gestegen.
Excelsior!
Weldra breekt de dag aan, dat de Vla
ming AL zijne RECHTEN zal zien zege
vieren
Wij vernemen door een onzer Aalster-
sche liefhebbers, dat de algemeene Vis-
schersbond van België het besluit heeft
genomen aan den heer Minister eene vraag
te doen, ten einde het fijnvisschen, zelfs in
den rijtijd, alle zondagen van het jaar toe
te laten.
Wij twijfelen geenszins of de achtbare
heer Minister zal zoogoed zijn die deftige
uitspanning des Zondags aan de leden van
dien bond te willen toestaan.
De Dageraad van zijnentwege zal zoo
veel mogelijk bij de regeering aandringen,
opdat onze discipels van Ste-Pieter die
gunst mochten bekomen.
Naschrift. Wij vernemen dat de
maatschappijen van iijnvisschers hoege
naamd niet t'akkoord zijn over de vraag
welke de Belgische Visschersbond besloot
te doen.
Vooraleer de eene f dc andere te vol
doen, zal er, zoo 't s. frijnt, eene raadple-
lende visschersmaai» ,-pi^n.
Wij wachten den uit.wg van het onder
zoek af.
Aangenaam of nuttig.
Velorijders, Werklieden
neemt een plaat van 1 frank.
Welke voorwaarden moeten bestaan om
de plaat van 1 frank te genieten en welke
formaliteiten zijn te vervullen om deze te
bekomen.
1. Men mag geen honderd franks maan
delijks winnen.
2. Men mag geen 5 franks lasten beta
len, patent inbegrepen, noch de ouders in
dien men bij hen inwoont.
3. Men moet alleenlijk de aanvraag
doen tot de Bestendige Deputatie, te Gent,
Gouvernementshotel.
Met de plaat van 1 frank mag men rijden
ook op Zondagen en feestdagen en zelfs
op velokoersen.
Dus, jongelingen velorijders, neemt een
plaat aan 1 frank.
Duur van den Arbeidsdag
in de Mijnen.
Eindelijk dus is de wet gestemd.
Ik zeg eindelijk en dat mag ik met
reden zeggen, war.t die wet is tweemaal
van den Senaat teruggezonden naar de
Kamer, cn dreigde eene onweerswolk tus-
schen de twee kamers te worden, waaruit
donder en bliksem konden geboren worden.
De groote moeilijkheid der wet lag
hierin de belangen en der nijverheid en
der mijnwerkers niet wederkeerig te kren
ken. Indien de duur van den arbeidsdag
zoo nauw bepaald en afgemeten wordt,
zal dan denijverheidmet gekrenkt worden?
En dat beweerden met gegronde reden
soms, de fmanciemannen van rechts en
links. Daarbij moet er gezegd, dat zij alle
inmenging der wet in zulke zaken als een
gruwel aanzien.
Over jaren kon zulk stelsel met groote
meerderheid doorgaan nu echter hebben
de nieuwe gedachten, gerugsteund op de
vermaarde encycliek Rerum Nóvarum
te veel aanhangers gevonden, en deze be-
weeren dat de wet den minderen man en
zijn recht en zijne belangen en zijne ge
zondheid moet beschermen tegenóver eene
gemakkelijke uitbuiting van de grooten en
machtigen.
Hoe ingewikkeld en belangrijk en moei
lijk de bepalingen zijn van den arbeidsdag
zal wel iedereen inzien die slechts over
denkt wat alles te doen valt in eene mijn
en voor onverwachte en onvoorziene om
standigheden men kan staan. Toch heeft
de minister van Arbeid, eene formuul ge
vonden die iedereen of bijna iedereen kon
aannemen en aangenomen heeft.
In den Senaat is de wet aangenomen ge
worden met 72 stemmen legen 10 en 2
onthoudingen, niettegenstaande het krach
tig verzet van graaf de Smet-de Nayer.
Beperking der voortbrengst
in de Katoenspinnerij.
Den 7 October en volgende dagen werd
te Frankfort het internationale katoenspin
ners (fabrikanten) -congres gehouden.
Vooral Engeland en de Amerikaansche
Staten waren sterk vertegenwoordigd. Ook
Duitschland, Frankrijk, België, Nederland,
Italië, Oostenrijk, Portugal en Zwitserland
hadden zich doen vertegenwoordigen. Hel
congres hield zich oornatnelijk bezig met
de middelen te bespreken om de schande
lijkebeursspeculaties in 't ruw katoen te
doen ophouden.
't Besluit is geweest de voortbrengst
te beperken. In de meeste landen worden
in de Katoenspinnerijen dan ook nog
slechts 4 5 dagen per week gewerkt.
Een treurig vooruitzicht bij de steeds
stijgende behoeften en den zoo bitteren
winter.
De wijn der Roos.
De wijn der Roos wordt sedert 1624
zorgvuldig bewaard in den kelder van het
raadhuis te Bremen te dien jare werden
zes groote stukken Johaniusberg en zes
Hochheimer binnengebracht. Elk dier stuk
ken kreeg den naam van een der apostels,
dien van Judas inbegrepen.
Telkens een flesch van dien befaamden
wijn der apostels werd afgetapt, werd ze
onmiddelijk door eene jongere, doch al
lereerste hoedanigheid vervangen. Zoodat
de wijn van de Roosonuitputteli k bleef en
dat de twaalf stukken immer van een won
derbaren nekta- zijn gevuld.
In 1624 had elk dier stukken 1200 fr. ge
kost. Zoo men nu berekent de onderhouds
kosten van den kelder, de rechten en de
same ngestelde intresten der sommen, komt
me:i tot dezen fantastischcn uitslag da' een
enkele druppel wijn de som van 1362 fr.
Het is gereenelijk.aan te ücir da* tij
deus de bezetting van Bremen doos dc
Franschen eenige der veldheeren zich rij
kelijk zullen te goed gedaan hebben aan
den wijn der Roos de Bremenaars maak
ten zich vreeselijk boos dat zij op die wij
ze aan Frankrijk eenegrootereoorlogschat
ting betaald hadden dan al de overige ste
den van Duitschland te zamen.
U.t de oude doos.
Als iedereen zijn papje blaast.
Als iedereen zijn becsijen aast.
Als iedereen zijn boodschap doet,
Als iedereen zijn liefje «roet,
Als ieder stelt zijn eigen maat.
Als ieder maakt zijn eigen staat,
Als ieder ploegt zijn eigen land,
Als ieder lost zijn eigen pand,
Als ieder bouwt zijn eigen nest,
Dan gaan de zaken alderbest.
Iets voor ouders cn kinderen
Het zoontje verteert
wat vader vergeert.
Wilt gij goede kinders voeden.
Gij moet hen voor 't kwaad behoeden,
Want 't zijn vruchten hard of zacht.
Naar zij werden opgebracht.
Die Demint, die moet kastijden
En geen kwaad in kinders lijden.
Daarom, ouders, zijt gij wijs,
Buigt bijtijds het jonge rijs
Het weder kent men aan den wind,
Den vader kent men aan zijn kind...
De heeren Frans Moens," gemeenteon
derwijzer te Moorsel en Kindt Seraphin
gemeenteonderwijzer te Nederbrakel ko
men vereerd le worden met de burgerlijke
decoratie van 1 klas.
Onze beste gelukwenschen.
Ja 't is gelijk het op het prachtig dood-
beeldeken staat:
Gelijk eene frissche bloem die door het
onweer wordt afgerukt, zoo is hij ons schie
lijk ontnomen.
In den jeugdigen ouderdom van nog
geen 13 jaren, is deze week overleden
Omkr Constant VAN STEENBERGHE,
zoontje van onzen achtbaren vriend en
lezer Frans, 't Was eene eenvoudige doch
treffende teraardebestelling. Eene roerende
lijkrede, welke wij betreuren hier niet te
kunnen mededeelen, werd als afscheid aan
den grafkuil, door een zijner jeugdige stu
diemakkers uitgesproken. Die afscheids
groet deed menigen traan storten.
De Dageraad stuurt aan de beproefde
ouders zijne gevoelens: van innige deelne
ming en troost, bij deze rampvolle be
proeving.
God neemt, God geeft
Aan al wat leeft.
Hoe het ook zij,
Of droef, of blij,
Waarmee hij ons bejegent,
Zijn Naam weze gezegend.
ZONDAG met den Te Deum in Aalst,
killig huiverachtig weer. Onze pompiers
hadden mogen hunne "kapot aan doen. Er
was veel volk bij den optocht naar de
kerk voor den eersten Te Deum voor ko
ning Albert, 't Is lang geleden dat er daar
mocht op geroemd worden. Nieuwe bcs-
sommen vcegen goed, zei Stance van Kar-
bitjes, en ze kuischte hare schoenen met
'nen luiwagen. Wij peinsden er zondag
nog op. Van Drijkoningeii overjaar is 't
een jaar geleden dat er te Denderleeuw
een hondje liep, met een kabas met een
koordeken aan zijnen steert vastgemaakt.
Een onzer getrouwe lezers wilde^ het van
den hond zijnen staart afdoen, en men
maakt hem daarvoor proces op. Hoe zou
dit belangrijk feit gejugeerd geweest heb
ben? Wij steken onzen kop eens bin
nen bij Toontjen, aan den Harst; ,t is volle
konijnen-
keuring,
naar het
zwaarste
gewicht.
Chaleke
zegt ons
dat er een konijn was, superieur, van 15
halve kilos. Dat moet 'n lap zijn 't Spijt
ons, met onze haast, het niet gezien te
hebben.
vT't Weer zag er
J*MAANDAG nog meer
gemaskeerd uit als
i daags te voren. Onze
stad gelijkt aan de
modderrivier, zoo vuil
en papachtig liggen
de straten.... De slijk
komt uit den gtond.de
i vnrhltiT»
,s a,so' d'e ,wcc te*en niensch-
iTOf ,ir. .CD.IIJK n. tiiri .1,"
tkal'x i r.n meeJter Vei'eyzeu zaliger.
Me., sp/eekt van eene vrouw die aan
de vaart zou doodgevallen zijn. D'informa-
ties bewijzen het tegenovergestelde. A-
vonds is 't weer op zijn pointilje; de sterren
staan daar boven oogen te pinken, alsof ze
heel den dag op marode ^weest hadden
met de steerbterre Hali.ey, die men van
door de lonkhuizen der sterrekundigen
begint waar te nemen. Ze moeten op drasj
geweest hebben, want om 10 ure 's avonds
lagen de pinkertjes al onder hun sargie,
ons de droeve veronderstelling latende dat
het
DINSDAG met de temperatuur vao den-
zelfden derden ging blijven. Inderdaad,
vasjel van regen. Talis van Hautem en
heeft het zich toch niet aangetrokken, en
staat present van 't half acht op ons bureel.
Hij haalt ons twee nieuwe abbonnés uit de
portefoulje, en vermeldt ons dat heel't Ni-
noofsche in den danger verkeert door het
rondzwerven eener dievenbende. De boe
ren hebben er eens ferm onder geroeffeld
en er zijn er d'ander week 3 aangehouden,
2 mans en 'n potjenoffel van een wijf. Toen
Talis van huis kwam, hoorde hij onder-
wege reppen van 'nen brand in eene drij-
woonst te Meerbeke, uitgebroken rond den
vieren 's nachts, 't Vee is gered, maar al
't ander is er ingcbleven. 't Weer verbetert
op den noen. 's Avonds is't goed. Wij
profiteeren ervan voor de wandeling. Op
Schaarbeek hooren wij ritten van 'nen
nieuwen Turnclub, onder kenspreuk Wi rk
F.DEI.T. Er mogen maar 24 leden bij zijn,
maar 't moeten flinke kerels zijn. De
sterre met den steert is onzichtbaar. Gister
avond stond ze in al hare glorie te pralen.
St Job was de beste plaats om ze te aan
schouwen, want er waren toeschouwers op
afgekomen tot van aan den Dobbelen Arend
toe. Om 8 uren staat de Groote Markt
t'Aalst in rep en roer. 't Is de stadsbelle-
man die reklaam maakt voor de coopera-
tief-beenhouwerijen van aan d'uitkanten.
Wij dachten bij 't eerste gerucht dat er 'nc
porte-moné met duizend frank gevonden
was. Een bezoek uit Erpe, in den ach
termiddag spreekt men met veel lof van
den nieuwen Notaris, die daar in 't kort
zijnen welkom zal geven aan d'arme men
schen. Ach, die wil, kan zich op eene bui
tenparochie zoo zeer doen beminnen.
WOENSDAG. Wat zal 't nu allemaal
zijn d'Een zeggen 't zal sneeuwen; ande
ren prctendeeren van neen. En... d'eerste
hadden gelijk, 't Heeft gesneeuwd met
vlokken zoo dik als eene vuist. En niette
genstaande staat ons lieftallig correspon
dente Lobeliaken van dc familie van 't
nieuwskruid daar, gelaarsd en gespoord
met zijn sluitmandeken nieuws. Hoe heeft
hij door dat weer durven doortrekken
Mr de Dageraad, schrijft eerst en vooral
