Weekblad voor pröcnsehe Vlamingen Drogreden I Vóór 33 jaar! Tweede Jaar n' 19 Zondag 11 Met 1919 5 Cèntiemen. DE EENHEID Abonnement 2 fr. 's jaars. Mededcelingen te sturen uunr tarisseneaal,Winkelstraat, 1, GENT Naar aanleiding van een boek van den brusselscken hoogleeraar A. Prins, komt 't Volk van Gent op (nummers van 29 en 30 April), niet voor de ontdubbeling^ dei- leergangen in de Universiteit te Gefit, zooals voorheen, maar voor de volledige vervlaamsching. De eerste beweegreden die Volk aan geeft, is prachtig. Zij pleit zoo klaar mo gelijk tegen de thesis van.... 't Volk. Er wonen in België, zegt 't Volk,twee volkeren, vereenigd door gemeene belan gen, een gemeene geschiedenis en een ge meen ideaal van vrijheid en onafhankelyk- heid, maar toch, in menig opzicht, van elkander zeer verschillend, namelyk en ongelukkiglijkin opzicht van taal. Dit verschil noemen we ongelukkig ten aanzien van de eenheid des landsde taal is immers de hechtste cement eener natie.... De lan den waarin verschillende talen gesproken werden, liggen ineengestort en men ziet de volkeren van eenzelfde taal, die sinds eeuwen gescheiden leefden, zich weder aaneensluiten in eenzelfde staatswezen. Waar de taaiband ontbreekt, is de natie lyk een huisgezin van aankomende kinde ren zonder gemeene moeder. Ziedaar de eerste beweegreden van het Flamingantismus van onzen confrater. Men kau ze samenvatten in twee woorden. Ofwel moet er een taaiband bestaan tus- schen de twee deelen van België, ofwel moet België ten onder, vaneengerukt, het eene deel aan Holland, het andere aan Frankryk Welnu die taaiband bestond in België Vb'or üe'n Oorlog. En "Zöhüér kieïïaminga'u- ten, zou hij van langs om steviger gewor den zijn. Ziehier hoe Willem De jVreese, gewezen lid der Vlaamsche Academie, ge wezen medeweker van Volk gedurende den oorlog en gewezen voorzitter van den Raad van Vlaanderen, het bestaan van dien taaiband beschreef: Indien de Gentenaar het woord tot een Maastrichtenaar richt, zal deze hem ongeveer aankijken als of by een Chiueesch hoort praten, en' omgekeerd. Bedenk nu, indien dit reeds het geval is voor een Gentenaar..., welke moeilijkheden het voor een mensch uit West-Vlaanderen moet opleveren om te converseertn met een uit hetoosten van Brabant... of uitLimburg beoosten Maze. Onmogelijk is dat wel niet! Is er (nogtans) iets natuurlijker, dan dat de lui in zulke moeilyke omstandigheid grypen naar het middel, dat bovendien al lerwegen als een kenmerk van hoogere be schaving wordt aangeprezen, namelijk het Fransch? Fransch, of althans wat daarvoor geldt, Fransch wordt immers overal onder wezen, waar men ook gevestigd zyte Antwerpen, te Gent, te Brugge, te Pope- ringhele Zoetenaaie, om het even waar gy wilt... Maar Fransch kent iedereen... Het is de taal die iedereen, welke ook zijn dialekt weze, verstaat of kt et te verstaan. Ergo iedereen spreekt Fransch en gebruikt het zooveel mogelijk. (Agelmeen beschaaf de omgangstaal door W. De Vreese. Am- werpen, 1914 bl. 22.) Zoodus een zekere taaiband bestond in België vóór 1914; en zonder de tegen werking der taalpolitiekers zou ky van langs om steviger worden. Dat een derge lijke taaiband, zelfs zonder oorspronkelijke taaleenheid, tot zeer sterke natiën kan aanleiding geven, bewijst namelyk het voorbeeld vau Engeland en van Frankryk. In Engeland kunnen Wallisensers en Schotten, wier volkstaal eene keltische is, zeer verschillend vau het engelscb, door gaans allen de gemeenzame engelsche om gangstaal gebruiken. Evenzoo de Vlamin gen, de Bretoenen en Basken in Frankryk. In België vraagt het volk niet beter. Maar de taalpolitiekers willen het be letten. De tweede beweegreden van 't Volk is even prachtig Het feit dat men in Vlaamsck-België genoodzaakt is een vreemde taal aan te leeren, om middelbaar en hooger onder wys te kunnen genieten, verspert een groot aantal jongelingen van minder gegoede ouders den weg naar hoogere beroepen Die bewering is teenemaal val6ch. Zijn er min volksjongens in Vlaamsch-België ian in het Walenland die middelbare en vooial die hoogere studiën aanvangen? Wel integendeel. Hoevele jongens, die in hun ouderlyk huis nooit niets anders dan vlaamsch gehoord hebben, zyn tegenwoor dig geneesheer, ingenieur, advokaat, ja staatsminister of bis&chop... zelfs in het Walenland! Belet het latyn of het grieksch ook vreemde talen dat er jaarlyks honderde jongelingen van minder gegoede ouders onze seminariën betrekken? De kosten van het middelbaar en het hooger onderwijs niet het Fransch houden den kleinen burger en den werkersjongeu van het hooger onderwys terug. En zijn die kosten kleiner in de eentalige lauden? In Holland zyn ze merkelijk hooger. Duren de middelbare en de hoogere studiën er niet even lang, ja nog langer? Een derde beweegreden van 't Volk is dat de moedertaal het geschiktste werktuig is voor het ontwikkelen van den geest... Letterkundig of wetenschappelijk onder- richt geven in een vreemde taal, is de leerlingen stellen voor een dubbele moei- lykheid, voor het vak zelf en voor het voertuig van het vakhet is hen hinderen in de ontplooiing van hun krachten, lyk vogels die men de slagpennen uittrekt. Zoo... zoo... Wat moet men uan denken van het onderwijs in de groote seminariën, waar in het latyn gedoceerd wordt? Voor zeker zjjn onze priesters, na een dergelyk oüuöïwys, al hou slagpennen kwyt. En ue protestantsche dominés, die de godsge leerdheid in hunne moedertaal gestudeerd hebben, moeten veel sterker zyn dan de katholieke priesters. Een vierde beweegreden, wordt door }t Volk volgenderwijze aangegevenIn een Vlaamsche hoogeschool zien we de brug die de klove zal overdekken welke tegenwoordig gaapt tusschen de hoogere en de lagere standen. Het antwoord is eenvoudig. In Duitsch- land en in Holland wordt het hoogeschool- onderwys zoogezegd in de volkstaal gegeven. Gaapt er daar geen klove tusschen de hoogere en de lageie standen? Zy gaapt er vry wat breeder dan hier in België. Drogreden zyn het, waarmede 't Volk zyn onbeholpen lezers tracht om den tuin te leidenDe vervlaamsching der Univer siteit te Gent, in plaats van groote en kleine burgerij nader tot elkander te bren gen, zou ze meer dan te voren van elkan der afscheiden. De ontdubbeling der leer gangen, zegt onze confrater" zou zeerhin- derlijk zij n voor de verbroedering der stan- den, het ware een Vlaamsch onderwys in- richten voor studenten van minder gegoede "ouders, en een Fransch voor de zonen van goeden huize. Maar de vervlaam sching der Universiteit van Gent zou dat bezwaar met nog meer zekerheid mede brengen. Immers de zonen van goeden huize die geld genoeg bezitten, zouden naar Brussel, naar Leuven of zelfs naar Luik hunne studiën gaan afleggen. Zy hebben de middels om een kostelyk uit wonen te betalen. Alleen de kleine bur gers van Gent en omstreken zouden, om de kosten van uitwonen te sparen, hunne studiën te Gent, in de vlaamsche Univer siteit moeten afleggen. Met wat gevolg? Dat er voortaan een breede kloof zou be staan tusschen de bestudeerden uit de hoogere standen en de bestudeerden uit de lagere standen Advokaten en genees- heeren voor de ryke klienteel... en andere voor de arme menschen... Schoone demo cratie vooi waar Wij ook zullen met een wensch sluiten, maar met een wensch die een weinig ver schilt van dezen van 't Volk: laten we hopen dat de bestudeerden uit de kleinere burgery, die tot een koogeren rang ge klommen zyn met hun tweetalig onder was... zullen gehoorzamen aan de groote wet der solidariteit en niet zullen trachten de deur te sluiten achter hunnen rug, uit - persoonlijk of politiek belang. En wij zullen er nog een tweeden wensch by voegen, namelijk dat onze vlaamsche leiders, zoo geestelijke als wereldlijke, feindüiyh. uiwgt.il' Verstakn, netgeen de medewerker van 't Volk zoo duidelyk uit eenzet, dat een land waar de taaiband ontbreekt in de tegenwoordige tijdsom- standigheden, rapper dan ze wel meenen, in duigen moet vallen. Practische wenken over de taalkwestie. Onze medewerker, Dr Van den Heede, van Gavere, zendt ons onder dien titel de volgende beschouwingen I. In het lager onderwijs. Heeren (Flaminganten, laat ons eens ernstig rede- neeren en alle grootspraak daar laten, want hoogdravende woorden dienen slechts om aan waardelooze gedachten een schyn van belang te geven. Wat beoogt men meest by het aanleeren 'eener taal? Het nut dat uit hare kennis voortspruit. ;Geen verstandig mensch zal dit betwisten. Ware het dus niet redelijk, nopens het taalonderwys in de lagere scholen, de zienswijze te kennen van die personen welke de zaak vooral aanbelangt, de ouders onzer schooljeugd, en hun dienaangaande de volgende vragen ter beantwoording te stellen 1) Verlangt gij, dat men in de lagere scholen, Fransch aan liwe kinderen leere? 2) Vindt ge zulks nuttig, ja noodzake lijk, voor hunne toekomst? 3) Waarmede zullen wy, VlamiDgen, het verst komen, met Vlaamsch alleen of met Vlaamsch en Fransch Bevalt u dergelijk referendum, Heeren Flaminganten, ol hebt ge de knepen weg van den fameuzen Raad van Vlaanderen, die zoo maar kort weg, op eigen hand, Vlaanderens zelfstandigheid uitriep,zonder zich om de denkwijze der belanghebbenden te bekommeren L'Etat beige, c'est moi et l'Europe, c'est GuillaumeU II. ln het hooger onderwijs. Ware het ook niet heel verstandig, nopens de Vlaamsche Hoogeschool, de zienswyze te kennen van de oud-studenten der Gentsche Alma Mater? Aanziet ge deze personen niet, als verreweg de bevoegdste om, door eigen ervaring, met kennis van zaken, volgende vragen te beantwoorden 1) Vindt ge in het Vlaamsch, als voer taal, eenig wetenschappelijk voordeel of nadeel? Wettigt desnoods uwe denkwijze. 2) Kunt ge, rechtuit gesproken, het mislukken in de examens aan het gebruik der Fransche taal toeschryven? Persoonlijk heb ik nooit, nog nooit, zoo iets hooren beweren; hadde, ten mynen tijde, een gebuisde met dergelyk uit- vluchtsel voor den dag gekomen, by wiei d vierkant uitgelachen. Meestal gaf men af op dezen verweuschten liberaal of genen fanatieken tjeef, gewoonlijk leeraars van den moeilijksten leergang 1 Hebt ge 't beet? Weet ge, waarom vele Collegiestu- denten, niettegenstaande grondige taal kennis, struikelen in de Kandidatuur dei- Wetenschappen de geduchte ingangspoort voor Ingenieurs, Geneesheeren, Apothekers en Veeartsen? (N. B. Het is over deze belangrijke vakken dat ik hier myu ge dacht neerschrijf.) Omdat in 't algemeen in de Collegies, te veel tijd besteed wordt aan taalstudie en te weinig aan de wetenschappen. In de Athenaeums, integendeel, pakt men deze studie aan, van af de ft8, en zoo komt het dat de leerlingen dezer gestichten in den beginne den voorsprong hebben. Geen een van myne vroegere studiemakkers zal deze bewering weerleggen. De ernstige stu denten, die al eens mislukten, bekenden zulks rond uit. Op de Hoogeschool begint eigenlijk het grondig wetenschappelijk onderricht en de verstandelijke ontwikkeling van den leer ling treedt op den voorgrond; de taal, zoo juist toertaal geheeten, dient slechts om de wetenschap aan te brengen. Het is onzin zovjW. Vejang te willen hechten jwn, dit voefmiüdel, bestaande uit een aantal ge bruikelijke woorden en tallooze benamin gen meestal ontleend aan 't latyn en 't grieksch, en waarvan men oprecht, slechts door de wetenschappelijke kennis, de ware beteekenis vat. Volgend voorbeeld doet tamelijk wel die ondergeschikte rol uit schijnen. Geeft een moeilijk problema aan leer lingen van verschillende nationaliteitvan de voertaal hoeven ze maar zulkdanige kennis om de vraag te verstaan en eenige zinnen tot uitleg samen te stellen; voor de oplossing echter, de hoofdzaak, is grondige kennis in de Wiskunde, gepaard met ver standsontwikkeling, eene volstrekte ver- eischte. Begrijpt ge nu, Geachte Lezers, waarom zoovele vrepmde studenten in staat zyn, met geringe kennis der voertaal, de wereld beroemde Gentsche Genie te volgen, op voorwaarde de onontbeerlijke weten schappelijke voorbereiding te bezitten? Moet ge ook niet bekennen dat de kwestie der Vlaamsche Hoogeschool dient behandeld te worden door ernstige en bevoegde mannen, en door geen dok werkers en vischwyven van Antwerpen, waarvan men eertyds de namen zag pry ken in de aktivistische bladen, als eischeis der Vlaamsche Hoogeschool? Die lui hadden waarschynlyk, onder 't trakteeren met wat borrels, het spreek woord vergeten Schoenmakers blijft bij uwen leest Dokter VAN DEN HEEDE, Gavere. Op Zondag, 10D Januari 1886, verscheen in het destijds zeer gekende gentsch dagblad LImpartial, waarvan de latere ministers Albert Nyssens en Jules Van den Heuvel de bijzonderste opstellers waren, het volgende artikel dat wij, zoo getrouw mogelyk, vertalen De vlaamsche Beweging De Vlamingen, of liever de Flamin ganten, maken sedert lang en maken tegenwoordig nog veel gerucht. Hunne grieven laten zij hooren zonder rust noch stilstand, en deze volharding en koppigheid in den taalstrijd weerspiegelt wel het nationaal eu historisch karakter van Vlaamsch-België. De schaver dezer regelen is een Vlaming van het zuiverste bloed, en uit gaDscher harte heeft hy de talryke tege moetkomingen toegejuicht die de verdedi gers van de rechten der Vlamingen bekomen hebben. Maar de rechtvaardigste zaak der wereld kan t#t overdrijvingen aanleiding geven, en altyd zyn het de overtuigdste en ver dienstelijkste harer voorstanders die door te grooten ijver in die overdrijvingen vallen. Zoo komt het dat, neveus ernstige grieven, de vlaamsche Beweging soms met belachelijke en kinderachtige eischen voor den dag komt, met eischen die haar schaden. Op den huidigen oogenblik staan de jongeren aan het hoofd der beweging. Een deel der jonge balie van Geut en Antwerpen schynt de leiding op zich te willen nemen. Maar re6ds zyn er nog jongeren die naar het opperbevel dingen, en de studen ten zyn het die voor den oogenblik het meest gerucht maken. Wy denken er niet aan hier al hunne grieven samen te vatteD, noch in byzon- heden te treden over den taalstrijd die vooral te Leuven en te Brussel woedt. Maar wy kunnen niet nalaten onze vrees

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Eenheid | 1919 | | pagina 1