Weekblad voor practisehe Vlamingen Harde Woorden. In de bisschoppelijke collcgies ion Ïïest-Vlaanderen. Waalsche en Vlaamsche Aktivisten. Tweede Jn&r n« »S Zondag 13 Juli 1313 5 Gèntlemen. DE EENHEID Abonnement 2 fr. 's jaars. Alededeelingen te sturen naar de Notarissenzaal,Winkelstraat, 1, GENT Het satiriek geïllustreerd weekblad Pourqupi Pas vay Vrijdag 20 Juni j.l. behept, onch 1 bet pdriret en den naam van oei 1 onzer gewezen ministers, een artikel waarin de handelwijze van onze Regoering gedurende den oorlog over den hekel gehaald wordt. Wij vertalen hieronder de algemeene beschouwingen de persoonlijkheden, die niets ter zake doen on ons hatelijk voorkomen, laten wij pp zijde. u« Men is somtijds wat al te wroed voor onze Regeering van Havere. zoo schrijft bedoeld blad. Weliswaar heeft die Regeering zich dikwijls onbekwaam getoond en eene po litiek gevolgd zonder kop noch staart. Weliswaar heeft ze dikwijls den indruk gemaakt van lieden die zich op een zomerverblijf verlustigen eii een soort van vacantie genieten. Weliswaar heeft ze het schoonste kaartenspel verbroddeld' dat ooit een Regoering in handen had, bijzooverre dat wij heden ten dage in onze onderhandelingen met de verbon denen cn met Holland de rekening be talen voor hare fouten, hare dwalingen en hare verzuimenissen. -« Maar als men aan de samenstelling van die Regeering denkt en aan de moei lijkheden waarmede zij te kampen had, is men verwonderd dat het nog niet slech ter afgeloopen is. l« Op twee, drie uitzonderingen na, was het waarlijk een puike verzameling van dorpspolitieker^ die, wij tegenover de vreemde staatsmannen te stellen hadden. Op, een zeker oogenblik den 4 Oogst 1914 werden zij door het nationaal bewustzijn als van zelfs voortgestuwd, en de geschiedenis meldt dat zij allen hun aandeel hadden in het prachtig antwoord van België aan het Duitsch ultimatum maar het meerendeel onder hen staan nog altijd verstomd over de grootheid van een gebaar, waarvan ze noch de dracht noch de beteekenis schijnen ver staan te hebben, lis avaient fait de l'hjs- toire, ils se sont empresses de ne faire que des histoires persoonlijke histories, kieshistories, flamingantische histories. Onder al die histories, waren de fla mingantische histories de rampzaligste. De inwendige twisten van het ministerie van St-Adresse, de ijdelheidswrijvingen tusschen M. X en Mmt Y, de achterklap en de wederzijdsche afbrekerij hadden ten slotte geen groot belang. Dat bleef onder ons Maar met de flamingan tische drijverijen was het zoo niet ge steld. De grootsche opwelling van na^ tionaal gevoelen door het Duitsche ulti matum teweeg gebracht, had in gansch de wereld weerklank gevonden. De be wondering voor onzen Koning, voor ons leger, voor de natie, was algemeen in het begin van den oorlog. Niemand twij felde nog aan de vaderlandsliefde en aan de samenhoorigheid van het Belgische volk was een Land dat zijne rust en zijne zekerheid voor zijn eer prijsgegeven had, niet waardig tot voorbeeld te strek ken aan de andere volken? Nooit stond een Regeering er zoo prachtig voor in moreel opzicht als de onze. Als slacht offers van het grootste onrecht dat ooit in de geschiedenis aangestipt werd, waren wij erkend als de dragers van het rechts begrip.' België was de vaandrig, de stan daarddrager van het Recht, het levende bewijs der schelmerij van Duitschland en der grootmoedigheid van de Entente. Niet een der verbondene regeeringen die geen grenzeloos betrouwen in onze Re- geqring stelde. Helaas.! dat begon te veranderen in het begin van (1917 of rond het einde van 1916. Op eens hield men op ons te raad plegen, allengerhand behandelde men oris als verbondenen van ondergeschik ten lang, men vergal-ons op de hoogte te houden. Waarom? Onze weifelachtige" en vreesachtige buitenlandsche politiek, onze onzijdig - heidsoverleveringen, die in gewisse be sturen bleven voortwoekeren, waren niet vreemd aan die houding der grootmo- gendheden maar wat er nog meer toe bijdroeg, 't waren de kuiperijen van dezen die, midden in den oorlog en op Fransch grondgebied. halsstarrig .propaganda maakten tegen de Fransche taal, ja tegen Frankrijk zelf, en de onvergeeflijke dwaas heid van dezen die onze innerlijke twisten als met genoegen ten loon stelden. t« iNoch Ini Frankrijk, noch j|n Engeland hechtte men veel geloof aan de uitge strektheid der aktivistische beweging in België. Men wist dat die beweging met Duitsch geld op touw gezet was en geen diepen wortel in het land geschoten had. Maar wat moest men denken, als men Belgische ministers die beweging onder duims zag steunen en ernstig hoorde spreken van de indeeling van ons leger in Vlaamsche en Waalsche regimenten? Men had in onze eendracht geloofd en in onze vaderlandsliefde, en ziedaar op eens het spektakel onzer verdeeldheid. Men moet het bekennenindien men ons helen met een zekere minachting be handelt die ons krenkt, dezen die aan de verbondene regeeringen hebben laten gelooven dat wij alleen voor ons plaatse lijk en gewestelijk krakeel gevoelen over hadden, hebben een ruim aandeel in de verantwoordelijkheid. In de teleurstellin gen die we thans beleven, zal men nooit genoegzaam de schuld doen uitschijnen van de Janklassen, die in de aangrij pendste oogenblikken van den oorlog hunne aandacht wijdden niet aan het lot van ons vaderland, niet aan de vrijheid van het menschdom, maar aan hunne kleine belangen van flamingantische par- tijpolitiekers. Daarna tracht Pourqupi Pas het psy chologisch geheim te doordringen van de dorpspolitiek van enkele onzer minis ters, en eindigt met deze strenge woor den M. Malvy, gij hebt de belangen van het vaderland verraden, zegde Clemen- ceau aan een Franschen minister die niet genoeg met den geest van den oorlog doordrongen was. En de genoemde Malvy werd geoordeeld en veroordeeld. Zal er zich niemand in België bevinden om dezelfde wrekende taal te spreken tot de beschaamde aktivisten die tegen ons na tionaal belang gewerkt hebben? Die woorden zijn al te streng voor waar. Geen strafbaarheid zonder kwaad inzicht. Men kan te goeder trouw een misstap begaan. Maar dan heeft men voor plicht dien misstap wederom goed te maken. Het katholiek dagblad Journal de Bruxplles (Zondag 6 Juli) brengt feiten aan het daglicht die alles overtreffen wat men tot alsnog over het schandaal van het Sint-Lodewijkscollegie tc Brugge geschreven heeft. In eene stad van West-Vlaanderen, die niet genoemd wordt, maar waarvan de .West-Vlamingen zeer gemakkelijk den naam zullen terugvinden, was het bis schoppelijk collegie gedurende den oor log een waar activistennesteen halve dozijn leeraars onderhielden er de nauwste b .-trekkingen met de landverraders die '.Fans naar Holland gevlucht zijn. Fr beslaan phorografièn van passe- pqrtaanvragen door enkele van die hee- ren ingediend, die uiterst welsprekend z.vn. Ze zijn geschreven op bijzondere form uien voor de provinciale propa ganda van West-Vlaanderen Nevens den naam der aanvragers staat het woord propagandist als reden van de aan vraag wordt aangegeven Vlaamsche p opaganda Als bijgaande stukken vindt men somtijds een persoonlijke aan beveling van een lid van den Raad van Vlaanderen 't Is het geval namelijk vóór den econoom van het collegie. Ne vens de gewone aanbeveling schrijft de Vlaamsche staatsman in het Duitsch Ik heb bedoelden heer ook met een V zeer gewichtige zending belast bij een invloedrijken leider der Vlaamsche r>e- weging, een vriend van mij, maar die s- te zeer van pns afgezonderd is Een andere professor van hetzelfde collegie leidt zijne aanvraag in met de woorden i« De groote sympathie ken- nende van de Duitsche overheid voor de Vlaamsche beweging, aan dewelke ik als professor in mijne klas al mijne .e krachten en al mijnen arbeid toewijd, durf ik het wagen... enz... Een aan bevelingsbrief van den geneesheer, lid van den Raad van Vlaanderen ver zekert dat de bedoelde professor de goede lucht noodig heeft en een actieve Vlaming is. Al deze stukken zijn in het Passburoder stad door de Duitschers achtergelaten geweest. Hebben zij het met opzet gedaan, uit misprijzen voor die ellendelingen Lezer, ge denkt misschien dat die hee* ren leeraars door de bevoegde overheid, na de bevrijding van ons grondgebied, gestraft geworden zijn? Groot is uwe dwaling Twee onder hen hebben een bevordering bekomen, de eene bekleedt thans een hooge waardigheid in een bis schoppelijke stad, terwijl een andere lee- raar, die oppositie gemaakt had tegen zijne zonderlinge collega's, tot den rang van surveillant moest dalen in een klein collegie van het arrondissement. De an dere gecompromitteerde leeraars zijn op hun post gebleven en gaan voort met onze schooljeugd... op te voeden. Dat de leerlingen van bedoeld colle gie, die den moed hadden op 21 Juli ons nationaal feest hun zondagpak uit te halen, voor franskiljons uitgeschol den werden, zal niemand verwonderen. Maar daarbij bleef het niet. Op 21 Juli 1915 hadden eenige leerlingen, t' ak koord met hunne ouders, verlof genomen om den kerkdijken dienst te gaan bijwo nen voor den Koning en het Vaderland. Zij werden door den principaal op de volgende wijze gestraft eenige dagen na den 21 Juli werd aan al de leerlingen een bijzonder verlof vergund, uitgenomen aan dezen die op 21 Juli afwezig geweest waren. Die principaal was juist een van dezen die later een propaganda-pa9seport van de Duitschers verkregen. Op 22 Juli 1915, daags na de natio nale feesten, werden hevige redevoerin gen door de professors uitgesproken tegen de zoogezegde franskiljons die voor den Koning en het Vaderland waren gaan bidden. Een dezer professors sprak hen aan met de volgende woorden Messieurs, je vous parle francais, car vous voilh des fransquillons. Ceux qui ne sont pas venus hier au collége n'ont pas montré de l'héroïsme, mais du zéreïsme Behalve die ophefmakende veropen- ba ringen, geeft het Journal de Bruxelles inlichtingen over den neo-activistischen geest die in nog andere bisschoppelijke collegies van W.esi-Vlaanderen fceerschr, namelijk te Roeselaere. Onlangs zat een der bijzonderste professors van het klein seminarie dezer stad een studentenfeest voor. .Toen de ls Braban^onne het eerste nummer van het programma uitgevoerd werd, bleef hij als vastge nageld op zijnen stoel zitten. Maar toen de Vlaamsche Leeuw aangeheven werd, sprong hij vol begeestering recht. En zeggen dat het dergelijke mannen zijn die aan de Katholieke kiesvereenigin- gen van .West-Vlaanderen overal de vier punten van het katholiek neo-activistisch Verbond opgedrongen hebben, waarvan het Jour/uil df Bruxeflps terecht verklaart dat men die vier punten niet genoeg kan mistrouwen, daar al de schoone, gerust stellende al gem epn heden die ze vooraf gaan, door de zeer nauwkeurig uitge drukte eischen die volgen, omvergestoo- ten en vernietigd worden. Het is tijd, zegt 'het Journal de Bruxplles, dat de katholieke pers en de invloedrijke katholieke leeken afbreken met hun schuchtere stilzwijgendheid. Zij hebben het recht, ja de plicht van te spreken. Er is hier geen kwestie van godsdienst noch van geestelijke tucht. En dan nog I Zijn niet de meeste kette rijen door geestelijken uitgevonden Denkt maar eens na op W.iclef, Jean Huss, Luther, Doellinger en zoovele anderen. Ziet maar eens naar de tchee- kischo geestelijkheid, het i« voorbeeld onzer flamingantische priesters, hoe ze thans het stelsel i« Los von Rom in Bohemen verspreidt, ja, reeds toepast. Hef Vadefland, het kranige blad dec Vlaamsche soldaten tijdens den oorlog te Parijs gesticht, waarvan de titel on gelukkiglijk soms tot verwarring aanlei ding geeft met een ander blad dat onlangs door de militaire overheid in het bezette gelbied verboden werd, publiceert in zijn nummer van Zondag, b Juli, een brief, waarvan wij hier onder de bijzonderste deelen overdruk ken Mag ik U verzoeken dit mijn schrijven in uw geëerd blad op te nemen? Het Vaderland heeft reeds meermaals gewezen op de voortzetting der aktivisti sche propaganda made in.Germany, in het Vlaamsche en het Waalsche land. In Vlaanderen vieren de aktivisten van alle haar en pluimen heden hoogtij. De invrijheidstelling van zekere pro- Duitschers, de zwakheid van politiekers die mepnpn in troebel water wat stpmmc- kens voor de verkiezing te winnen, het verzuim de openbare meening in te lich ten over de misdaden der landverraders, en nog andere factors, hebben de Duitachgezinde partij aangemoedigd. Men spreekt reeds openlijk van amnestie. Men rekent op de nationale regecring om de gevluchte, aangehouden en veroordeelde verraders vrij naar hunne stad of hun dorp te zien terugkeeren. Men neemt dan ook toebereidselen om die martelaars te kronen en van palmtakken te voorzien, opdat zij als kandidaten van de Consti tuante zouden kunnen gekozen worden. Men heeft echter zonder den waard ge rekend. Het ontwerp tot wet, dat'minister Vandervelde heeft neergelegd om die kandidaten-martelaars hunne politieke rechten te ontnemen, beteekent dat een

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Eenheid | 1919 | | pagina 1