GEMEENTERAADZITTING
STAD AALST.
D^rfa^:brdiowl0Au^
van 31 Juli 1920.
Voorzitterschap t M. DE HERT, burgemeester.
DAGORDE
I. GEMEENTELEENING. ue ru
M. MOYEItSOEN, schepen van fiataoen, deelt mede ^mS0"J'7 ^rSmiasiThld'Tooi'optoclit heel de vei-
dat de leemng van 200,000 fr., gedaan-voor t betalen aan i^tingakwestie te onderzoeken en na te gaau op welke
i1<v ftntrpRi^cht.pn mits 7.e.i;ere voorwaarden ffoedeekeura is. ,1.
v.vnpmont eene eommissir aangesteld heeft samengesteld De heer Burgemeester vindt in die vragen den wil ver- maken daarom zijn we toch te veel partijganger van Je
tolkt van heel de bevolking opdat die vervlaamsching zou vrijheidom aan iemand het recht te betwisten zyn km-
EEN voor gebeuren. Ilp prijst te ook Lu, hij is er porti,ganger van deren op te voeden in de taal die bi, verkies we zfln Vla
de gazmantschappijën van 't. janden EEN voor 't goevér- enhj hoop.dan ookdat doRaad dien wenseh met eenpa- mrngen ja, maar wejn
de opgeëischten, mits zekere voorwaarden goedgekeurd is.
M. DE WINDT zegt dat er personen zijn die vergeten
hebben dat de kasbons,door de stad uitgegeven,in Decem
ber laatst vervielen en hij vraagt of het niet redematig zou
zijn dat er huu een kleinen intrest zou uitbetaald worden,
aangezien dc stad toch hun geld gebezigd hefeft.
M. MOYERSOEN. Neen,-radikaal neen.
II. GEMEENTEBELASTINGEN
manier den hedendaagschen prijs gezien de omstandig
heden zou moeten bepaald worden.
Die commissie heeft zich gesteund in hare berekenin
gen op 2 faktoven de kolen en de loonen, naarmate deze
stijgen of dalen zou de gazprijs volgen ze zijn tot een
formuul gekomen waarvan de toepassing voor Aalst, zou
meebrengen dat de vermeerdering tegenwoordig zou zijn
dus zou er op die»
•igheid zal stemmen.
M. DE WINDT. Eerst en vooral, MM., houd ik er
aan u te doen opmerken, zonder in persoonlykheden te
willen treden, dat het mij vreemd voorkomt dat de Yoor-
nrzYvrDonwxr T AA taongeveer 35 centiemen per meter
M. MOYERSOEN wijst er op dat al de jute. der stad gl4ds,ag hedendaagsch te betalen zijn
Voor de verlichting 0,15-4-0,35 0,50 cent.per meter.
Voor de verwarming én moteürs 47 centiemen.
iü groote mate verhoogd zijn en dat er dus ook moeten
nieuwe inkomsten zyn. Wij zouden graag een algemeen
plan van belastingen voorstellen, doch voor 't oogenblik is
zulks nog niet mogelijk in alle geval voorziet hy dat in
de toekomst de lasten merkelijk zullen verhoogen. Voor
een begin stelt hij dus de volgende taltien voor, die reeds
Yoor de openbare verlichting zou het komen van 7 cen
tiemen op 42 centiemen.
Dit zou aan de stad eene meerdere uitgave vragen per
eeu uchiu swaiiuuuua uc .uw», f„
door de vereenigde sectiën van den gemeenteraad werden fi^r van ongeveer 100,000 fr.
besproken en goedgekeurd ze zullen samen rond de
80,000 fr. opbrengen meent hij.
Taks op de rijwielen 5 fr. -
Doch ten andere, indien we ons aandeel-winst op den
totalen verkoopprijs der gaz behouden, dan zou de stad
r.neHtrekeiirri uit dien ontvangen ongeveer 70,000 fr., dus in alle géYhl
iu« up ue,ijw.wn .vu:. - Goedgekeurd. e dan ontvangen -r. geen nu niet is.
der straat.Deze 8 categoriën zullen door den gemeenteraad Tup wravr ni i - n ri
vastgesteld worden. - Goedgekeurd. M. DE WINDT. Ik kan dat rapport met onmiddelyk
M. MOYERSOEN. Deze taks valt op de huurders, bijtreden; het verslag der aangestelde commissie neemt,
maar natuurlijk als deze niet betalen is de eigenaar er eene algemeene oplossing voor al de gazgestichteu van
verantwoordelijk voor. beel 't land te zamen, die höëren konden met anders.
M. DE WINDT. Aangezien deze taks nog al eenige Doch ik meen dat wij ,die hier de belangen van onze raede-
duizeude zal opbrengen en dat de reinigheidsdienst zich burgers te verdedigen hebben, de belangen van Aalst
zeiven zal betalen, vraag ik aan den heer schepen dat hij alleen, vooraleer ons over eene algemeene vermeerdering
oezien den duren tijd al de bedienden van dien 't akkoord te zotten, die, zegt men, 35 centiemen is,maar
MM., en de Belgen verduren geen dwang t
de Taaldwang.
j, ut»met uh „pWUU u». w.., Doch, veronderstellen we nu een oogenblik dat de ver
zitten van '^ka^oHeVv^aamsch"Verbond*die"ons hier de vlaamsching der Gentsche Hoogeschool een voltrokken
Vervlaamsching der Hoogeschool voorstelt,liij dus die een feit weze. De jongelingen die er hunne studiën mts uitelyB
door en door Vlaming moet zijn. sedert jaren reeds, als in deze taal zullen voltooien, zullen hierdoor alleen ge-
dokter deel maakt van'eene stedelijke inrichting waar Dog doemd zijn eene betrekking te zoeken in onze aamsche
immer de FRANSCHE TAAL gebruikt wordt en dat hij gouwen. Zy die daarby geen andere wereldtaal machtig
het niet uoodig gevonden heeft daar tegen op te komen of zijn zullen nooit in andere landen eeD winstgevende be
er zijn ontslag van te nemen ik bedoel, MM., het Yvy- diening vinden.
willig Pompierskorps tot over eenige dagen nog,ik heb Nu, integendeel, staat de wereld voor hen ©pen
het zelf gehoord,gebeurden alle bevelen in het FRANSCH. Overigens in ons land zijn de voornaamste nijverheids-
Als Vlaming protesteer ik daar tegen. Zal dat zoo blijven? ondernemingen in handen van financiers die groorendeels
M. DE BURGEMEESTER. We hadden juist de be- vijandig zijn aan deze vervlaamsching en die dus geene
slissing genomen dat alles bij de pompiers in 't vervolg in franschonkundige ingenieurs, advokatcn conducteurs,
t vlaamsck zal gebeuren. bouwkundigen, bestuurders en waf weet ik meer.in hunne
M. DE WINDT. Natuurlijk,nu dat ik er de 'aandacht fabrieken zullen aanvaarden,
op roep,hebt ge juist beslist van te doen veranderen 't is De betreurenswaardige gevolgen dezer vervlaamsching
immers altijd zoo. In alle geval, 't is beter laat dan nooit, zouden dus eerst en vooral op het hoofd der Vlamingen
MM. Ik ben immer gewoon in volle oprechtheid te spre- neerkomen,
keu, de Vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool is een
'ernstige zaak, een brandende kwestie, die twee tegen- Eene Vlaamsche Hoogeschool naast eene fransche in
strijdige kampen heeft doen ontstaan. Ik hoop dat men dezelfde stad, namelijk te Gent, zou mijns inziens, even
mijne woorden niet verkeerd zal opvatten of vertellen, betreurenswaardig zyn.
dat men rayne woorden geene strekking zal toeschrijven Men moet het niet zoeken te loochenen de taalkwestie
die ze niet hebben.
dienst een daghuur zou uitbetalen overeenstemmende met
de duurte van het leven. Ik hoop dat het schepencollege
de kwestie welwillend zal onderzoeken.
3. Taks op de planos 10 fr. Goedgekeurd.
4. Taks op de balkons .'10 fr. en op de logias 25 fr.
Goedgekeurd.
5. Taks op de afsluitingen der bijgangen wanneer er aan
de kuizen gewerkt wordtper dag 10 centiemen per meter
vierkant afgesloten trottoir. Goedgekeurd.
6. Herbouwing van buitenwaar/se voorgevels 1 fr. per
meter vierkant. Goedgekeurd.
7. Taks op de gemakputten verbonden met de stads-
goot15 fr. Goedgekeurd.
8. Taks voorbouwen en herbouwen van huizen 50 cen
tiemen per kubieke meter bouwruimte, doch verminderd
volgens de hoogte. Goedgekeurd.
M. MOYERSOEN.— Ziedaar, MM., alles voor 't oogen
blik, maar zooals ik u zei "t en is maar een klein begin.
BELASTING 01' DE BOEREN.
M. DE SOMER, Dat zyn nu allemaal taksen
meest op den burger vallen is er geen middel, M. de
schepen, om eens eene andere bron van inkomsten te
zoeken Waarom belast ge de boeren niet, die hebben
geld genoeg gewonnen. Ik vraag u dat te onderzoeken.
JAARWEDDEN EN DAGHUREN VAN
STADSPERSONEEL.
M. DE WINDT. Ik sprak u daar zoo even, MM.,
over de loonen van den reinigheidsdienst, maar aaugezieu
ge nu vele duizende franken zult meer ontvangen,
vind ik het ook maar billijk, heer schepen, dat ge eens
het loontarief zjjjidt herzien van al uwe ondèrhoorigen,
beambten, agenten, werklieden, ineen woord van al uwe
bedienden. Ik meen dat bet noodig is hier die kwestie op
te werpen. Men hoort gedurig spreken van afslag, maar
niemand wordt hem gewaar't brood blyft denzeltden
prijs, de kolen slaan nog op en de winter staat weldra aan
de deur. De meuschen die werken moeteu dan toch orden
telijk kunnen leven en me dunkt 't is de plicht van de
stad ten opzichte van hare bedienden een goede patroon
te zijn de stad zou ten minste toch zooveel moeten beta
len als de private ondernemingen.
M.MOYERSOEN. Ik kan niets meer doen dan 't geen
ik doe.
M. DE WINDT. Maar aangezien er zooveel lasten
zullen bijkomen, dan zal er toch wel iets kunnen afvallen
voor uwé bedienden 't is geen kritiek die ik hier doe ten
laste van 't schepencollege, 't is alleenlijk eene rechtma
tige vraag en ik dring er dus op aan opdat ge er zoudt
gevolg aan geven.
KASSEI PADDENHOEK.
M.DE WINDT.En verder, MM., hoop ik toch ook
dat ge van al die lasten een paar duizend franken zult ten
beste hebben voor den Paddeuhoek, om er dat eindje
kassei te maken dat ik nu sedert meer dan een jaar voor
dat gehucht, afsmeek. Betalen die menschen dan hunne
contributiën niet zooals iedereen Die kassei is daar
broodnoodig is die wijk misschien te klein
M. BOSTÉELS. Wij zullen er eens een gemeente-
raadzitting houden.
M. DE WINDT. Lacht er niet meê, M. de schepen,
't geen ik vraag is heel ernstig waarom zoudt ge daar
die kleine kost niet doen, wanneer nu de herlcasseiding
der Statiestraat u misschien 30,000 fr. zal kosten.
M. MOYERSOEN.We hebben die kasseien kosteloos.
M. DE WINDT. Zooveel te beter, dan hebt ge ook
de oude kasseièn kosteloos en zooveel te beter zal het gaan
om dat eindje weg daar te leggen.
Ik herhaal dat, wanneer men luxe-werken doet aan
't arsenaal der pompiers werken die volstrekt niet
noodig waren en misschien wel 10,000 fr. gekost hebben
dan is bet onaannemelijk dat er in eene stad van 35,000
zielen nog eene wijk bestaat, die geen kasseiweg heeft om
rechtstreeks naar 't center te gaan.
III. GRONDRENTE. AFLOSSING.
IV. KERKHOF. GRONDAFSTAND.
V LAGER ONDERWIJS. HERAANNEMING DER
ST. JOZEFSCHOOL.
Die punten worden goedgekeurd.
VI. STADSWAAG. REKENING 1919 BEGROO
TING 1920.
M. MOYERSOEN. De rekeniug 1919 laat een tekort
van ongeveer 5,000 fr. De begrooting van 1920 voorziet
dat er balans zal zijn tusschen ontvangsten en uitgaven.
De raad beslist in grondbegi» dat de stadswaag en nog
andere openbare inrichtingen door hun eigen middelen
zouden moeten bestaan, derwijze dat de stad niet meer
verplicht weze het tekort bij te leggen
VII. TEEKEN- EN MUZIEKSCHOLEN.
REKENING 1919.
Goedgekeurd.
VIII. GAZ VERLICHTING.
Mededeeling van den Minister van Binnenlandsche Zaken.
M. MOYERSOEN deelt aan den raad bewust verslag
mede. Daaruit spruit voort dat, ingevolge de wet, het goe-
niemand verzekert my dat men met geen 40 centiemen
vermeerdering zal afkomen, wij hoeven,meen ik,de zaken
dor gasmaatschappij van dichtbij na te gaau.
Ik ben wantrouwig geworden, MM. ge weet dat we
ter goeder trouw een bijvoegsel aan 't kontrakt gestemd
hebben, eene prijsvermeerdering voorziende volgens den
prijs der kolen de maatschappij moest tengevolge van
die laatste overeenkomst ons maandelijksch de fakturen
der kolen meêdeelen. Sedert September 1919 zijn die fak
turen, niettegenstaande verschilligc vragen, achter geble
ven, 't is zelf daarom dat ik nu nog geweigerd heb mijn
laatste kwittanciën tc betalen.
Vergeet niet, MM., dat we nog altijd leven ouder 't be
heer van 't kontrakt en van't gestemde bijvoegsel. Het
Mijnheereu,
lk beu Vlaming door mijn geboorte, ik ben Vlaming
door mijn opvoeding en door mijn betrachtingen, mijn
denkenen mijn ziel zijn vlaamsch de Vlaamsche taal
liet mij moor dan „elke taal ook, nauw aan lmt harte s'preiden dau gevoelens van haat, van nijd en van twee-
De verheffing van ona vlaamsche volk, van mijns am- ,e| berekende slechte trouw in
broeders, is ook ray steeds een gewetenszaak geweest en OB
is een kwestie van rassenstrijd geworden.Van beide zijden
in de Vlaanderen zooals in Wallonië, worden de gemoe
deren tegen elkander opgehitst, de jongelingen tegen
elkander in het harnas gejaagd 't is bedroevend soms de
proza te lezen van zekere pennewroeters, die onder den
dekmantel dat ze hunne taal verdedigen niets anders ver-
vooru
schevorteïsch ik het recht in zijn geliefde tan bebben
onderwezen en opgevoed te worden.
Ik ben dus ook ten zeerste overtuigd dat in het onderwijs Daarin ligt voor de toekomst van ons land, voor onze
in zijn eigen taal de machtigste hefboom ligt tot zijne her- eendracht, yoor onze onafhankelijkheid en on« eensgezind
opbeuring, de beste waarborg tot het behouden van zijn zelfstandig bestaan als Belgen een dreigend gevaar,
persoonlijk karakter, zijn zeden en zijn zelfbestaan. Meer onlt the tweespalt en die mwen-
1 T1 1 1» 11 v. dice twisten vermijden, willen wy er de eerste en onge-
Ik beken dus rondborstig dat het Vlaamsche Y elk recht h,|ki Blacbtoffi.s niel r!m „dJrdeB.
heeft op een Vlaamsche Hoogeschool we moeten dus Eene A
de inrichting van dergelijke Hoogeschool eischen maar
schepencollege en het had mij de eer aangedaan mij ik ben geen partijganger van de vervlaamsching der
Gentsche Hoogeschool, omdat zekere personen daardoor
den val zoeken te bewerken van eene inrichting die dooi
de degelijkheid van haar onderwijs een ware wereldfaam
heeft gewonnen
op de bijeenkomst te vragen heeft wel is waar toege
stemd dat de maatschappij zou doen ontvangen op voet
van 38, 43 en 44 centiemen zooals in de Volksstem
afgekondigd werd, doch er werd uitdrukkelijk met den
heer Bestuurder overeengekomen dat hy de fakturen
sedert September zon medegedeeld hebben. En aangezien
die fakturen niet opdaagden heb ik dan ook nu de beta
ling geweigerd.
M. MOYERSOEN. We hebben zojuist ontvangen.
M. DE WINDT. Ik zou er mededeeling willen van
nemen.
Ik zei dus, MM., dat we van dichtbij moeten onderzoe
ken welke formuul van vermeerdering wij kunnen aanne
men, en om dat te berekenen zou de maatschappij er moe
ten in toestemmen ons zekere inlichtingen te verschaffen
die we in vroegere besprekingen van haar nooit verkre
gen hebben we verstaan dat de maatschappij aan den
ouden tarief niet kan leveren, we zijn ook 't akkoord dat
ze zekere winst mag verwezentlyken, doch vooraleer
nieuwe pry zen te aanvaarden wil ik dat men er met haar
zou over handelen ik meen dat ze in volle vertrouwen
alle noodige inlichtingen zou mogen verschaffen aan de
commissie die voordat onderzoek door 't schepencollege
zou aangesteld worden de leden dier commissie zullen
eerlijke lieden zijn die geen misbruik zullen maken van
die inlichtingen en wanneer ze, na grondig onderzoek, aan
den Gemeenteraad de toe te kennen lermeerdering zal
mededeelen ben ik overtuigd dat, eu den Raad en de be
volking in 't algemeen, zonder eenige aarzeling die ver
meerdering zouden bijtreden.
Ik mag het wel zeggen, MM., dat de grondige, studie en
berekening die ik over dc gazkwestie gedaan heb, dat de
besprekingen die hier in den Raad plaats gehad hebben
en 't bijvoeglijk akkoord dat we dan met de maatschappij
gesloten hebben zeer vele duizende franken voordeel aan de
gazverbruikers berokkend hebben. Laat ons ditmaal ook
niet lichtzinnig toegeven. Oppassen is de boodschap.
Daarom, MM.,stem ik er niet in toe het ons voorgelegde
rapport bij te treden ik stel voor dat het schepencollege
den heer Minister van onze intentie zou kennis geven on
ik hoop wel dat hy aan de maatschappij den raad zal geven
met ons de gevraagde onderhandeling eu onderzoek aan
te vatten. Doet hij het niet en stelt hij dan willekeurig,
zooals de wet het hem toelaat, de vermeerdering vast, op
voet der algemeene formuul, dan kunnen we er niets aan
doen. maar dan ook draagt hij de verantwoordelijkheid
dier beslissing. Wij zullen dan toch tot 't laatste toe onzen
plicht gedaan hebben in 't belang onzer medeburgers.
M. MOYERSOEN. M. De Windt heeft gelijk en we
zullen dus in dien zin aan den heer Minister antwoorden.
IX. GARNIZOEN. MEDEDEELING.
M. MOYERSOEN deelt mede dat het stadsbestuur offi
cieel bericht ontvangen heeft van 't, Ministerie dat het
garnizoen hier zal komen, doch de stad moet tusschen
komen
ll In de gebouwen voor 250,000 fr.
2) In de helft van den noodigen grond.
M. DE WINDT. Hoeveel is die helft, 200,000 fr.
M. MOYERSOEN. Ongeveer.
En verder moet de stad ook het manoeuverplcin leve
ren dat blijft vastgesteld ginder aan Kabyl op land
die de stad van d'hospiciën moet koopen.
M. DE WINDT. Zoodus, met de steerten, zal 't, gar
nizoen ons ongeveer 6 700,000 fr. kosten.
X. WENSCH BETREFFENDE DE VLAAMSCHE
HOOGESCHOOL.
DE I1EER BURGEMEESTER zegt dat er hem door ver-
schillige maatschappijen rekwesten zyn toegekomen om
den Gemeenteraad te verzoeken een wenscb uit te druk
ken opdat de Gentsche Hoogeschool, alsook alle openbare
besturen, zouden vervlaamscht worden.Onder andere door
De Catharinisten Het Land van Riem de maatschappij
Tot Heil des Volks, der kristen demokraten Het katho
liek Vlaamsch Verbond, voorzitter M. Dokter Schelfhout
en het liberaal Vlaamsch Verbond,onder de hhndteekening
van Arthur De Loose. (Nota der redactie deze laatste is
ongetwijfeld 't eenigste lid van dat verbond, we wisten
zelf niet dar, het bestond hij is dus tevens voorzitter,
sekretaris, schatbewaarder cn lid dier rare bende).
Eene Vlaamsche en eene fransche Hoogeschool in de
zelfde stad zouden die toestanden nog verscherpen,zouden
de klove tusschen de Germaansche en Latijnsehe elemen
ten in ons klein Vaderland nog grooter maken en al onze
eendracht verbreken.
Er zouden aanhoudend tusschen die twee tegenover
Inderdaad, tot hiertoe is de voertaal dezer Universiteit elkander staande elementen, hevige, misschien soms *,1
de fransche taal geweest. bloedige botsingen ontstaan die diehen vermeden te wor-
Wanneer mén tieh veroorlooft, wgt de groote geschied- den, en daartoe moeien de oorzaken «elke or envermijde-
schrijrer lieer I'irenne, de verdwijning «ener inrichting te Ijjk aanleiding zouden toe geven, zorgvuldig vermeden en
vragen moet men bewijzen dat ze nutteloos of nadeelig is, 11 ,r den «eg geruimd worden.
of ook wel dat ze voordeclig kan vervangen worden. Ons recht, MM., op eene Vlaamsche Hoogeschool is
Eu ziehier eenige bedeukingen van M. Pirenne onbetwistbaar dat recht wordt overigens niet meer
Is zulks het geval voor de Hoogeschool van Gent, zoo- betwist. eischen we dus voor ons Vlaamsche volk DIE
als ze nu bestaat, vraagt hij 'tis te zeggen voor een Hoogeschool, en mijn vurigste wensch zou zijn, indever-
Universiteit van fransche uitdrukking in Vlaanderen wezentjjjking van dit recht de grondslag te mogen bcgroc-
Het beste bewijs van 't nut der hedeudaagscho Gentsche ten van de heropbeuring cn een meerderen bloei van onzen
Hoogeschool zegt hij, 't is hare leerkracht, haren voor- stam.
uitgang, hare wetenschappeiijkij werkzaamheid. Maar.... laat ons die oprichting zien tot stand komen
Ze bestaat reeds meer dan een eeuw, ze heeft vaste in eene andere stad dan Gent, in eene stad gunstig gele-
wortelen geschoten. Ware ze slechts een kunstmatige 8en 'n het hart van t vlaamsche land; b. v. Brugge,
i) schepping van den wetgever geweest, niet beantwoor- Mechelen, zouden daartoe uiterst geschikt wezen.
dende aan de noodwendigheden van 't; land, ze zou M. MOYERSOEN (ongeloovig lachende). En Aalst t
slechts armtierig voortgesukkeld zijn. M. DE WINDT. Ja, zelfs de stad Aalst, met zyne
Iladde ze in tegenstryd geweest, met de wenschen van gemakkelyke verkeerswegen cn zijn gunstige ligging "zou
het vlaamsche volk ze zou nooit in Vlaanderen de waar- daartoe misschien niet uitgesloten zijn en het zou voor
deering, de sympathie en de polulariteit genoten heb- onze neringdoende bevolking eene bron van leven en in-
ben waarmee ze thans omringd is eu die zich in deze komsten zijn.
laatste tijden veropenbaard hebben. Mijnheereu,
't, Is dat het gezond gedeelte onzer bevolking het nut De vurigste voorstaanders van eene Vlaamsche Hooge-
waardeert der hedendaagsche Universiteit.De Gentsche school schrijven aan 't gemis deze)- instelling de voor-
Hoogeschool stelt de Vlamingen in bezit eener taal die naamste oorzaak toe van 't verval of liever vau den ver-
.n de wereld door verspreid is, die tevens de taal is van achterden toestand waarin ons Vlaamsche volk verkeert.
onze Waalsche landgenoot,en en ze opent ook een breede Ik deel die zienswyze niet volkomen. Immers, zelfs dau
baan voor 't uitoefenen van alle vrije beroepen. wanneer gansch het onderwijs in de Vlaamsche gewesten,
Ze is ook een machtig verbindingspunt tusschen de van omlaag naar omboog, in de 3 graden van het ondev-
Vlaamsche en Waalsche elementen van 't land. Dank wijs, volledig zal vervlaamscht zyn, hoevele jongelingen
aan 't gebruik dei- fransche taal trekt ze naar hier tal zullen er geroepen wezen om hunne studiën aan de Hooge-
van uitheemsche studenten, die ons land leeren kcuneu school te voltooien? BITTER WEINIG, zelfs dan nog
n en hoogschatten en het op die wyzc, rechtstreeks of wanneer dat onderwijs in de goedkoopste voorwaarden zal
onrechtstreeks, nuttige betrekkingen verschaffen zoo aangeboden worden
op nijverheids-als handelsgebied. Het grootste deel van ons volk zoowel in de stad als op
<i Bovendien, de dagelijksche omgang met kameraden den buitenmaar bijzonderlijk op den buiten brengt
D van verschillende nationaliteiten en beschavingen ver- het niet verder dan de lagere school enkele uitgelezen
schaffen nan den vlaamschen student, menige voordee- aujecten brengen het tot het middelbaar onderwijs, omdat
j» len zijn horizont wordt breeder, zijn oordeel verfijnt, de levensvoorwaarden en de gelegenheden het niet verder
"Jzijn verstand ontwikkelt zich meer. toelaten.
Aan wie en aan wat is de huidige Hoogeschool nadee- Het is dus op een degelijk lager onderwijs dal de grond-
n lig
't Is niet genoeg te roepen dat ze u franskiljons
vormt 't Is niet onder die zoogezegde franskiljons dat
men slechte vaderlanders heeft gevonden, lieden die
den duitschen inval toejuichten, die den naam van onrustbarend gedaald.
slag van de zedelijke en verstandelijke verheffing en herop
beuring van ons volk berust.
En laat het mij zeggen, MM., sedert de laatste 30 jaren
is het peil van het onderwijs in de Vlaamsche gewesten
Belg verloochenden en die het wettig gocvernement
van hun land beledigden.
Die frankiljons vragen niet de aanhechting van
n Vlaanderen aan het thans overwinnende Frankrijk,
H zooals zekere Aktivisten onze aanhechting aan het
alsdan winnende Duitschland eischten. Verre van aan
de nationale eenheid nadeel te doen, helpt de Universi-
teit er aan mede om die eenheid te versterken ze is
transch van taal, maar belg door 't, hart
En verder nog zegt, M. Pirenne
Heeft de Gentsche Hoogeschool het Vlaamsch genie
in zijne uitbreiding tegengehouden
Heeft, Vlaanderen geen schitterende rij van kunste-
n naars, dichters en schryvers
Tot daar M. Pirene
De Hoogeschool van Gent, MM. we mogen het luide zeg
gen heeft hier in ons Vlaanderen een voordecligen iuvloed
op den aigemeenen vooruitgang van ons land uitgeoefend,
niets kon haar ten laste gelegd worden.
En daarom wil ik of zal ik nooit roekeloos en onbezon
nen mijne meiewerking verleeuen om haar te doen ver
dwijnen. Wat meer is, men eischt voor de Vlamingen het
recht om hunne studiën in een Vlaamsche Hoogeschool te
kunnen voortzetten, maar, door de vervlaamsching der
Gentsche Hoogeschool ontzegt, men aan een ander deel
Vlamingen, en ze zijn nog talrijker dan men wol denkt,
het recht,hunne zonen in liet fransch te zien onderwijzen
EN, op dat, recht mogen ze gewis ook wel aanspraak
En ik zeg ook, zonder eenigen blaam op het huidig per
soneel te willen werpen en zonder het verantwoordelijk
voor den toestand te wrillen maken vroeger telde men
hier flinke, geleerde, heel bekwame onderwijzers, gansch
op de hoogte hunner moeilijke taak, zooals den heer REY-
NIERS, te Aalst, dien we onlangs ten grave droegen,bren
gen we hulde aan zijue nagedachtenis, want die geleerde
man heeft hier veel goeds verricht, en de heer ED. VAN
DEN BERGHE, onze gewezen collega, destijds gekozen
door de erkentelijkheid zijner oud-leerlingen verder de
heeren MEERSCHMAN te Ilofstade, DE COCK te Dender
leeuw, BEECKMAN te Herdersem, DKTOkRE te Oorde-
gem, CARRIJN te Moorsel, VAN DE MAELE te Baarde-
gem, MERTENS te Herzele, VERPEYLEN te Meerbeke,
en nog tal van anderen wiens naam mij ontsnapt,, en aan
wiens talent en bijzondere toewijding vele volksjongens
thans een deftig bestaan te danken hebben.
Ik zelf, MM., ik heb de grondige kennis der Vlaamsche
taal, en ik meen dat men die kennis niet zal betwisten,
opgedaan in de lagere school, onder de leiding van een der
voornoemde onderwyafers en'k ben er hem immer dank
baar voor.
Maar.... DIE TIJDEN zijn lang voorbij Thans bestaan
er om zoo te zeggen Fabrieken van diploma's De kan
didaten-onderwijzers vinden daar geen. algemeen uit
gebreid onderwijs meer, zooals het vroeger in de
wei-ingerichte staatsnormaalscholen door bekwame pro
fessoren werd gegeven, die hunne uitgebreide keunissen
