Uit Jac.
fr
Mersie Jaar Nr 35
Prijs per nummer 25 ei ntiemen.
Ninove 28 Oogst 1927.
Katholiek Vlaamsch en Volksgezind Weekblad
VOOR HET KANTON NINOVE
R. LUYSTEBKt AM-LI
EEN NIEUW GÉLUID
der Verwoeste Gewesten
Sacco en Vanzetti
ter dood gébracht
TE LOÜRDES.
I
Postcheckrekening 4862,54
Abonnementsprijs
3 maanden fr. 3,50
0 maanden 0,50
1 jaar
12.50
Drukker-Uitgever
NINOVË, Koeipqóftétraat, 10,
NINOVE
Aankondigingen
Gewone per regel 1 fr.
dikwijls te herhalen vol
gens overeenkomst.
TÖONEEÏ1
Voor mij ligt het laatste werk
van Jac. Ballings, misschien wel
demeest productieve tooneelauteur" j
van onze Vlaarnsche Schrijvers.'
Het is 't Lieve Vrouwken en de Her
dersknaap een legendespel in drie
bedrijven.
Deze legende tot toonee spel
verwerkt isin deproductie van Bal
lings werkelijk een nieuw geluid.
Tot nog toe kregen we immers -
laat het ons maar zeg gen - van
Ballings veel minder dan wat we
met recht en met reden van hem
mochten en moeten verwachten.In
sommige van zijn werken als De
Breede Baan Ravels Ondergang, en
vooral dit Het Huis in de Schaduw
schemerde inderdaad menige ei
genschap die ons den volbloed
tooneelschrijver liet gissen. In al
zijn werken ien dat vinden we zoo
wel in zijn banale kluchten als in
zijn grootscher-opgezette stukken)
treffen we, bencens een knap dia
loog een technische vaardigheid in
structuur, een logische opeenvol
ging van de uitgebeelde feiten en
een nauwkeurige typeering der ka
rakters van zijn personae. En laat
nu staan dat-voor wat menig werk
betrett - Ballings so.r.s kan gewe-
zenworden op zijn overhaast werk
wijze,op het minder verzorgen van
wat ie schrijft, toch is het een feit
dat Ballings in zijn genre eenig is
endat iestüaan DEtouneelschrijver
is geworden van de ontelbare too-
neelbonden van onzenVlaamschen
Buiten.
Het werk van Ballings is daaren
boven onder meer dan één oogpunt
belangwekkend en wat we hem
vooral moeten danken, dat is zijn
strijd tegen het opvoeren van min
derwaardige uitheemsche stukken
die veelal in een slordige vertaling
op het repertorium van onze klei
nere tooneelbonden zijn gebracht.
Er werd eens gezegd dat Bal
lings tot zijn hoogtepunt was ge
klommen. <r Lieve Vrouwken en de
Herdersknaap blijkt daarvan een
duchtige logenstraffing te zijn.
Van dit haastig samengooiën in
de onderdeelen vanzijnonderwerp,
van die onverzorgde afwerking
vinden we in het jongste stuk van
den auteur niet het minste spoor.
Ballings heeft hier willen bfewijzen
dat ie kan, als ie maar WIL,en hij
is er ten volle in geslaagd.
Het onderwerp is de oude legen
de, in onze streek wel minder be
kend, maar daarom niet minder
belangwekkend.
Biebus, de schapenboer, woont
in de hei. Enkele boogscheuten
van zijn hoeve, achter een sparren
bosch, staat de abdijkerk, vaar
ieder jaar op Onze-Lieve-Vrouw
Hemelvaart, talrijke bedevaarders
uit Vlaanderen,in dichte drommen
komen bidden tn vlak bij het bosch
aan een reusachtigen denneboom,
hangt een Lieve-Vrouwken.levens
groot.
Deodaat, een weesjongen,woont
bij Boer Biebus in en hoedt diens
schapen. Als deze in'de hei aan
'tgrazen zijn,komt Deodaat iederen
keer zijn rozenhoedje bidden voor
het beeld aan den denneboom
want hij houdt tocl\ zóóveel van de
Hemelsche moeder. Samen met
Goverdientje., een stille,reine meis-
je^siert hij'ïeaer jaar met kransen
en vlaggetje^het beeld der Moeder-
Maagd en dan moet Goverdientje
telken keer een liedje zingen, ter
eere van Maria,want Goverdientje
kan zoo mooi zingen en Deodaat
k^n dat heelemaal niet. Als Gover-
dientje's stemmeken dan over de
heide klinkt, dan wil Deodaat
steeds meedoen, maar 'tgalmt toch
zoo leelijk, zoo valsch. Dat is het
groot verdriet van Deodaat.Hij zou
toch zoo geerne willen zingen en
spelen, orgelspeler, zoo schoon en
zoo machtig als broeder Celestus
uit de abdijkerk.
Zoo is 't nu weerom Maria-He-
melvaart geworden. De bedevaar
ders stroomen van wijd en ziid toe
De abdijkerk zal te klein zijn. Go
verdientje en Deodaat sieren het
beeld der Hemelkoninginre en ais
de vlaggetjes en de kransjes rond
het hoofd der Zoete-Vrouwe zijn
opgehangen moet Goverdientje
zingen. Ze zal het doen als Deo
daat maar wil zwijgen want tel
kens helpt ie beur van de wijs.
Deodaat berust in dit verbod en
luistert vroom en aandachtig toe
Op 't einde van 't liedje houdt de
herdersknaap het evenwel niet
meer uit. Plots zingt hij meê
Ave Maria Ave Maria Doch
't is weer valsch... Goverdientje
zwijgt en Deodaat's stem alléén
klinkt valsch over de heide...
Biebus, de grimmige schapen-
boer verjaagt de beide kinderen en
gaat al brommen heen. Deodaat
werpt nog een oogslag op de ver
siering, een oogslag op 't beeld en
gaat dan naar zijn schapen. Maar
daar gebeurd een wonder Maria
komt van haar voetstuk af en
spreekt tot den kleinen knaap. Ze
zegt hem dat ze zijn wensch heelt
gehoord en belooft hem dat ie voor
taan zal kunnen zingen en spelen
cimpel spelen,ter wijl Mana op zijn
muziek zal dansen... Maar hemel
Pas glijden zijn vingeren over de
toetsen, pas weerklinken de eerste
akkoorden of daar verstijven zijn
handen. Hij weet niet meer wat
ie speelt... En dat is zijn straf. Zijn
kunst word hem ontnomen. Hij
rent weg uit het huis dat hem zijn
belofte deed over boord gooien en
roept, terwijl zijn stem als een
lugubere echo weerklinkt «0 ver
maledijd ing... 0Onze Lieve Vrouwken
Onze Lieve Vrouwken
Sindsdien is Deodaat op den
dompel... Op 't dorp, bij 't Onze
Lieve Vrouwen-Beeldje,kennen ze
allemaal de straf van Deodaat en
GoverPentje bidt iederen dag op
dat de arme dompelaar toch op het
pad der deugd zou mogen blijven...
en weerkeeren naar zijn schaapjes
in de hei... Ze belooft zelf dat ze
naar klooster zal gaan, als Deo
daat op den goeden weg mag blij
ven en weerkeeren. En op een
goeien dag, als weer de bedevaar
ders naar de abdijkerk komen,keert
de rampzalige terug. Hij smeekt
om vergiffenis bij Goverdientje en
bij Onze Lieve Vfófcwken. En als
Goverdientje, haai plofte gestand
htm een vaarwel toezwaait, staat
Deodaat met gebogen hoofd en
gevouwen handen in deemoedige
houding, voor 't Lieve v'rouwken.
Zóó eindigt het legendespel v.in
't Lieve Vrouwken en de Herders
knaap
klautert langs de uitspringende
knoesten in den denneboom).
Dat is de besteek van Deodaat,
die geen moeder meer heeft en een
kransje van simpele blommekens
brengen komt aan zijn Hemelsche
Moeder. Er ligd zoo'n reinen een
voud in die simpele woorden,zoo n
groote liefde in die ongekunstelde
rede van dien eenvoudigen her
dersknaap dat Onze Lieve Vrouw-
ken, niet anders kan dan blij en
tevreden zijn met dat armelijke
geschenk,...
In 't begin van bedrijf III breekt
Ballings op een rake wijze, een
lans ten voordeele van het ernsti
ger opnemen van de bedevaarten.
Hij weet hoe die vrome dingen
tegenwoordig veelal van hun
hoofddoel worden afgeleid en dik
wijls maar een voorwendsel meer
zijn tot aardsche dingen. Hoor
maar liever
EEN VROUWKEN fgaaf op de talus
zitten) Ik voel mijn beenen niet
meer.
EEN JONGE MEID Gaat er naast
zitten) Zoo loopen ook...
c EEN JONGE KEREL Neemt plaats
naast het meisje) 'k Pik nog liever
den oogst af. dan zoo te draven.
't Naaste jaar vraag ik aan 'den
boer of hij de huifka* wil inspan-
nen.
LEIDSMAN SpottendWel ja.
Waarom niet. Of beter vraag
de koets meT kussens aan Mijn-
et heer den baron. En dan nemen
Moortgat munt trouwens uit in
religieuse muziek en de toon van
het werk vereischt heelemaal dit
genre.
't Lieve Vrouwken en de Her
dersknaap is voorzeker het beste
werk van Jac. Ballings, een werk
dat door onze katholieke tooneel
bonden die aan het vernieuwings
proces op tooneelgebied een werk
zaam deel willen nemen, graag
zal worden gespeeld en dat voor
zeker- een flink en een welverdiend
succes te gemoet gaat.
We wenschen hem geluk met
zijn legendespel en we hopen dat
de vruchtbare auteur de nieuw-in-
geslagen weg nog zoo gauw niet
zal verlaten.
To Neel.
N.v d.R. c 't Lieve Vrouwken en de
Herdersknaap is te verkrijgen bij den
schrijver zelf, Jac. Ballings, Esseghem-
straat. 169, Jette-Brussel.
TREKKING
Leening 5 p c. van 1923
Zaterdag morgend heeft in de Nationale
Bank de 51e trekking plaats gehad der
leening 5 p.c. 1923 der Verwoeste Ge
westen.
Reeks 113059 nr 3 en reeks 260229
nr3 winnen elk 100,000 fr.
Reeks 39373 nr 4, reeks 43492 nr 5
en reeks 2?3936 nr 3 winnen elk
50.000 fr.
nog
mooier, nog machtiger dan
broeder Celestus... Deodaat kan
zijn ooren niet gelooven. Als de
Moeder Maagd hem gewaarschuwd
heeft voor de verleiding van de
wereld belooft hij haar:Mijn kunst
zal alléén dienen voer U.voor Uwe
eer. Ik wil alleen spelen in kerken
en kathedralen en mijn stem en
mijn muziek staan uitsluitend in
Godes dienst. Ik beloof het u en als
ik mijn woord niet houden n.oest, ontneem
me dan mijn kunst »zegt ie aan 't Lie
ve Vrouwken.Daarop loopt ie weg
naar de abdijkerk, waar de ontel
bare bedevaarders uit Vlaanderen
getuigen zijn van 't wonder aan den
armen herdersknaap geschied....
Jaren nadien vinden we Deo
daat terug.Hij is een knap kunste
naar geworden. Zijn roem is tot
over de grenzen van Vlaanderen
gegaan. En nu bespeelt hij het
orgel in de kerk, ter gelegenheid
van het huwelijk vaneen grafelijke
dochter. In de herberg waar ie af
gestapt is, leeft een wonderschoon
meisje, Mana, een danseres. Mana
is een sujekt dat haar schoonheid
en haar kunst misbruikt. Deodaat
raakt er op verliefd en... om haar
te behagen gaat ie op een clave-
Rond dit gegeven.hecft Ballings
nu zijn frissche sptl geweven. En
ik zei het reeds, zijn eerste en zijn
derde bedrijf vormen waarlijk een
nieuw geluid in zijn kunst. Vooral
in I ligt er zooiets kinderlijk ont
roerend,zooiets gewild naief dat ik
het wel de moeite vind hier even
een passus over te schrijven
DEODAAT Er ligt een glans op
zijn wezenterwijl hij naar t Lieve
n Vrouwken opblikt). O Lieve Vrouw-
ken... wat zou ik gelukkig zijn
als ik zoo schoon kon zingen als
die rnenschen... met vuur).En als
ik kon spelen, orgelspelen.zooals
Pater Celestus in de abdijkerk...
^ontmoedigdMaar dat kan ik niet
Ik kan niets dan een onnooze!
kroontje voor u vlechten... een
kroontje van wat simpele blom-
mekens. i hij steekt hei kroontje voor-
uit en blijft zoo even staan. Dan :)Dit
kroontje breng ik u, voor uw
hoogdag van morgen.. Als het
feest is in de boerderij, [Onze
Lieve Vrouwken, feest van de
pachteres, dan komen de kinde-
ren Janneken, en Mieken en
Polleken en Siska en Barbeltje
en ze brengen hun moeder een
besteek en ze zeggen Moeder'I is
van avond uwen avond en morgen uwen
dagjk Ben blij dat 'k u besteken mag
Ik heb geen moeder meer. Onze
Lieve Vrouwken en daarom ben
ik zoo blij als 't uw feestdag is...
als ik u mag vieren. steekt nu het
kroontje dapper omhoog). Kijk, hier
is mijn besteek.... Meer kan ik u
niet geven 'kMeende twee vaant-
jes te koopen bij den Koster,
maar de pachteres heeft me geen
geld willen geven.Ze zegt dat ze
mijn centen te zeervandoen heeft
voor mijn nieuw plunje tegen de
kermis. Goverdientje had me
beloofd twee vaantjes te brengen,
maar ze heeft het zeker vergeten
Ik zal u nu het kroontje opzetten
Onze Lieve Vrouwken.... ^Hij
we Pierken van den Lange meè
met z'n trekorgel. 'n Beêweg in
c 'n koets, met jonkheid en mu-
i. ziek. Waarom niet. 'n Beêweg
en 'n Kermis. Ze moeten hier
dan nog 'n danstent zetten...dan
is t spel compleet. Maar dan
blijf ik thuis ofwel ga ik alléén»
't Is al meer dan vijftig jaar
ka'k de baan doe. Allemaal die
nieuwigheden dat brengt geen
goeds bij. Tot den jongen kerel naast
de meid) En 'k vraag het me waar-
achtig af, ben jij meegekomen
om den beêweg te doen of om bij
o haar te zijn. Allee... de mannen
bij de mannen en de vrouwen bij
de vrouwen.
Bedrijf II,aihoewel een flinke
brok tooneel, met een werkelijk
hoogopgevoerd spannend slot
staat me dunkt v r beneden I en
III. Toch geeft de auteur ons hier
meer dan een staaltje van zijn
technische vaardigheid en laat ie
af en toe een fijne humoristische
zet, even oplaaien.
Ballings heeft zijn werk opge
dragen Aan Moeder en aan alien die
eenvoudig van harte zijn Daar heeft
ie grootelijks gelijk aan. En we
kunnen goed begrijpen dat ie zijn
werk zoo flink heeft verzorgd, dat
ie de liefde van Deodaat tot zijn
Goddelijke Moeder zoo heerlijk
heeft weten uit te beelden...want
ieder mensch houdt toch zóó van
zijn moeder. En de besteek van
Deodaat, zal Ballings thuis wel
dikwijls hebben meegemaakt.
Hij ook zal wel menigmaal heb
ben gestameld tot zijn moeder
k Ben blij dat ik u besteken mag
Het wel-slagen van dit tooneel
wijst er genoeg op.
De muziek t— voor piano en
harmonium (orgel) is van Moort
gat, een der beste Vlaarnsche
Toondichters en al kennen we
ze niet toch zijn wij er van
overtuigd dat ze dit heerlijke spel
van Ballings ten volle zal dienen,
De volgende reeksen winnen elk
10.000 fr
R. 9920 n. 2, r. 41156 n. 5, r. 62847
n. 5, r. 69210 n. 3, r. 75924 n. 4, r. 121635
n. 3, r. 123994 n. 3, r. 145985 n. 3,
r. 164318 n. 3, r. 193819 n. 2, r. 2660G9
n. 5, r. 287601 n. 3, r. 361200 n. 2,
r. 380757 n. 3, r. 389631 n. 2.
De andere nummers dezer reeksen zijn
uitkeerbaar met 550 frank.
Dinsdag nacht zijn de twee Italiaansche
anarchisten, zooals werd voorzien, ge-
électricuteerd.
Maandag avond, rond 9 uur, was de
hoofdbewaker van het gevang bij de ter
dood veroordeelden gekomen om hun te
berichten dat hun verzoek om gratie en de
petitie tot nieuwe schorsing waren ver
worpen.
Vooraleer te sterven heeft Sacco een
vaarweïbrief aan zijn vader geschreven.
Sacco eerst aan de beurt.
Een enkel dagbladschrijver was bij de
terechtstelling aanwezig. Hij heeft ver
klaard dat Sacco bleek was, doch zich met
vasten tred naar den elektriekstoel begaf,
Zijn oogen schitterden.
Toen hij neergezeten was, riep hij in
het Italiaansch Leve de anarchie d
Dan zegde hij nog in 't Engelsch
Vaarwel aan mijn vrouw en aan mijn
kinderen en aan al mijn vrienden joen-
avond, heeren, vaartwel, moeder
Het was middernacht en 19 minuten.
Vanzetti in den stoel.
Vanzetti kwam onberoerd in de zaal,
drukte den bewaker de hand en stapte
zonder iemands hulp naar den stoel,waar
in hij zich zette. Hij begon te spreken over
zijn onschuld, doch de beul belette hem
er mee voort te doen door hem den baud
op het hoofd te spannen.
Zijn laatste woorden waren «Ik
wil vergeven aan sommigen wat ze nu
doen.
Het was middernacht 26 minuten.
De lijken.
De lijken van Sacco en Vanzetti werden
overgebracht in een naburige zaal om er
geschouwd te worden.
Inhuldiging der kapel van Bernadette
De nederige Bernadette, wier zaligver
klaring in 1926 te Lourdes gevierd werd,
bezit van verleden Zondag eene kapel,
haar toegewijd. De kapel is gelegen aan
O
fr
