u
I
s
«vu^v
STERFGEVAL
OUDHEIDKUNDIGE KHONiJKEiN
Een groothandelsprodukt De Tabak,,
Ninove en de Kerk
J
X
Tweede Jaar i\r 54
Prijs per nummer 25 centiemen.
Ninove 19 Oogst 1^8^ oil
Katholiek Vlaamsch en Volksgezind Weekblad
B. LUYSTEaMAN-LiMAlRiË
Op een Ninofsehe Held.
Jeugd verbond voor
Katholieke Aktie,
1
k
ft
FELIX DE CLERCQ*VANDERSCHUEREV,
I
s
s&
C^. s
VOOR HET
Postcheckrekening (R. Luysterman n- 1862,54)
KANTON NNOVE
Abonnementsprijs
3 maanden fr. .1,50
6 maanden 0,50
1 jaar 12,50
Drukker-Uitgever
NINOVE, Koeipoortstraat, 10, NINOVE
Aankondigingen
Gewone per regel 1 fr.
dikwijls te herhalen vol
gens overeenkomst.
Bij het ter pers leggen vernemen
dat de heer
wij de treurige tijding
ALBERT DE CLERCQ
onzer stad, gisteren, Vrijdag, te Brugge overleden is in den
jeugdigen oudeidom van 1.1 jaar.
De Denderklok verzoekt eerbiedig de zoo diepbepr<>efde
ouders en familie, hare hartelijkste en kristene deelneming
te willen aanvaarden.
GESCHIEDKUNDIGE DINGEN.
I. Geschiedkundig overzicht.
Vanaf hare ontdekking, heeft de
tabaksplant onophoudelijk haren
invloed, in handel en nijverheid
tot op het maximapunt doen voe
len.
Me dunkt dat de studie, die ik
hier aanvang voor iedereen hoogst
belangrijk zal schijnen, gezien het
menschelijk leven innig verhonden
is, met het dagelijksch verbruik
dezer eigenaardige plant
In kruidkundigen stijl vindt men
de tabaksplant onder den naam
van Nicotiane. De naam van
Tabak komt echter voorl van 7"a-
bago eiland waar hij eerst werd
gevonden). De bewoners van Ta-
bago, noemden hem Petu/r.
De Ieenijkste geschiedeniservan
vindt men echter in het tijdstip
van Colombus, toen deze, dit ei
genaardig kruid jvoor de eerste
maal in Europa leerde kennen.
Men zegt dat Colombus, in 1492
aan de Antillen eilanden landende,
er Mucha gente cou un tizonen la mano
Jerbas para tornar sus sahumerios qne
acostunbrahauzag, en er zeer over
verwonderd stond. Deze branden
de kruiden, waarvan de inboorlin
gen den rook inademden, waren
bladeren in een tabakomslag ge
wikkeld en die wis opschoten op
de hoogten der eilanden.
Deze kruiden rooken, werd door
de Europeanen als eene zoo won
derbare daad aanzien, dat spijts
het voorbeeld van eenige dappere
zeelieden uit de warme streken te-
rugkeerende, de gewoonte er van,
zich maar in den loop der XV'l*
eeuw, in de oude wereld rondsprei-
de.
Men zegt dat de zeeman Herman
van Toledo, de eerste te Faro en
te Sevilla de cigaren van Jucatan
deed kennen, dat admiraal Francis
Drake er in Engeland binnenbracht
die uit Vitgina kwamen, waar
hunne fabrikatie sedert eenigen
tijd reeds begonnen was, dat, in
Frankrijk, jean Nicot, heer van
Villemain en gezant van Francois
II aan het hof van Portugal, van
af 15(50, eenige blaadjes ten ge
schenke gaf aan Catherina van
Medicis, en die hem zelf door een
Brugsch koopman geschonken
werden.
Volgens een rapport van Nicot,
onderzochten de geneesheeren van
het hof die bladeren en wijdden
hen verscheidene genezendekrach-
ten toe. Catherina gebruikte ze
tegen de migraine, en welhaast
verbruikte men de tabak aan het
hof,in de steden en in verscheidene
Europeesche landen.
De Nicotiane, Tabago, ofte
Petun werd bier met vroolijkheid,
ginds met afschuw ontvangen.On
der eerste vijanden dezer plant
vindt men Jacobus I van Engeland
Paus Urbanus VIII, Elisabeth,
koningin van Spanje, MahometlV,
Michel Feodorowitz, tzar van Rus
land, i rhanus VIII, wierp in den
ban der H. Kerk, al deze die snuif
tabak in de kerk zouden meebren
gen en het anathema, werdt in
H>i<> door Iimocentua XII ver
nieuwd.
Richelieu van zijnen kant aan
gezien de gevaarlijke uittingen
dezer plant voor de gezondheid,
schonk aan de apothekers alleen,
het recht ze te bezitten. Het werdt
de anderen, onder gevangenis of
zweepstraf verboden, ze in den
handel te brengen. Deze maatre
gel werdt als onmachtigbeschouwd
men liet hem dus van kant, terwijl
men een ander middel zocht, een
invoerrecht van 50 halve stuivers
op de vreemde tabakken de tran-
sche kolonieën werden er echter
van ontslagen. Décl. van Lod.
XIII, 17 Nov. 1659).
Dit was natuurlijk een oorsprong
van nieuwe profijten voor den
Staat, maar de opbrengst van dit
recht, was zeer klein, gezien de
talrijke kwaliteiten die binnen ge
smokkeld werden.
Ook vondt LodewijkXIV het
wijzer, den verkoop van den tabak
aan den fiscus voor te behouden.
Deze die den tabak binnenblauw-
den werden tot de galeien veroor
deeld. Indien men drij personen
ontmoette die deze stof gewapen
derhand, trachtten over te smok
kelen, zoo werden zij tot de dood
straf veroordeeld.
Ziedaar het geschiedkundig deel
aangaande de tabaksplant.
Zooals alle nieuwigheden,werdt
ze bij hare verschijning, door de
eene vervolgd, door de andere, als,
n blijde innovatie aangenomen.
1 aal ons nu echter, evtntjes be
schouwen of ze wel op eene nutti
ge manier ons lichaamstelsel bein-
vloedigt. 't vervolgt
Vervolg
De koning gansch ontroerd,
kwam op zijn stappen
van de trappen
van den troon gevoerd.
En met veel explicatie
en gioote declamatie
stak hij een decoratie,
op de borst van den held,
V. Nu d« Miseries.
Maar treurend richt hij op het hoofd,
tot den mensch die hem hier looft
O ironie van !t mensc ïehjke lo
waren nu zoo doof als ne pot,
mijn muzikaal verwende ooren
'k en zou dagen lang,
geen valsche klank
van krotters moeten hooren.
Want volgens zalige tiadities
zijn 't hier eeuvvge repetities.
,St;.k hij een decoratie op de borst van den held.
die zich voelde groeien met geweld.
De koning hield zijn hand omkneld,
terwijl dikke tranen,
langs de oogenbaren,
kwamen uit zijn hart geweld.
IV. Bekroning
Ninof kwam dus van de reis,
met der, schconen eerste prijs.
T huis gekomen in hun oord,
lanceerd' er een een woord
men is seffers t'akkoord,
Schulz' portret te maken lijk 't hoort.
Den grootste schilder die er was,
van aan den Doorn tot aan 't Sas,
den meester Pedeio De Clereq,
werd vergund dit eerewerk.
Hij miek hem schooner als hij was,
een meesterwerk van eerste klas.
Met feestgezangen en groote praal,
kwamen z'hem hangen in dees zaal,
tot eeuwige geuacht-
enis van 't nageslacht.
Wil nu aanschouwen hem hier,
prachtig van houding en zwier,
als ten pauwken zoo fier,
zonder te vertrekken een spier,
of te verouderen een zier.
Op 't bovenste van zijn kop,
staat geen enkel haarken op.
Rood is nog altijd zijn neuze
van den vroeger gedronken gueuze,
Langs wederzijden van zijn kin,
staat er op ten ronde pin,
en zonder beestjes in,
een n«tte fijne kwast,
lijk artistenkaken past.
Zoo een rare bokkebaard
was voorwaar een photo waard.
Zijn stoksken en zijn pitallerken,
getuigen van zijn groote werken.
In heel de wertld geen minister
met zoo'n pitallerken is 't er.
Ook vee! ar.der fantaisien,
zett'n hem boven de geniën.
Menschen op uw knieen
Reeds dagen lang moest ik pal
aanschouwen 't Katholiek bal,
hoe ze dansen en zwieren
Hoe ze dansen en zwieren,...,
en juichen en tieren
op hunne moderne manieren,
in ordelooze maat.
Zek'ren avond laat,
was ik te veel kwaad
ik trok mijn gezicht zuur
en sprong van de muur,
om aan die menheeren
manieren te leeren,..
Bij dit groot geluid,
gingen al de lichten uit
zoo rap alle plezier verdween,
alsof de duivel daar verscheen
men hoorde gejammer en geween,
en velen slopen heen.
Drie kregen er een beroering-
van de danige ontroering
seffens werd er met geweld
om de gendarmen gebeld
ze moesten toesnellen,
om de orde te heistellen.
De koppels ze zagen zoo wit als krijt
en 't duurde beletses een halve eeuwgheid
eer ze van dien naren
inval gansch bekomen waren.
Toen 't licht was weer in brand,
mij zeer verwarscht kalant,
zonder veel moeite men vond
liggende op den grond.
En toen lachte heel de kliek,
om dien stomme zotten schrik.
Ik had veel pret,
maar werd op zij gezet.
En weerom daar wilden ze dansen
in fraaie en zwierige kransen,
maar menigen dachten hier is 't toch niet
pluis
en trokken getweeën beteuterd naar huis,
en zeiden plezier is kapot
om de toeren van dien zot.
Zoo spraken ze over mij,
maar ik lachte er bij.
't vervolgt)
De betooging- van 26 Augustus
De feiten overtreffen onze stoutste ver-
wachtirgen
Heden kwam op het Inrichtingscomi-
eit de toetredingen binnen van Turnhout:
300 man Door deze toetreding is het aan
tal dfélnemers de 75.000 voorbij
Gaan we naar de 100 000 alle hens aan
dek! Overal nog een srootje, en we zijn er!
Het Jeugdbloempje.
Op 20 Augustus zal aan ae vorming van
den optocht het wit-gtie jeugdbioempie
worden verkocht. Iedereen drage dit fier
om zijn sympathie te toonen aan onze Ka
tholieke Vlaamsche Jeugd
De eerste broehuur van het J. V.K.A.
liet eerste van de broc ïuren welke het
Algemeen Secrtariaat van het J V.KA.
zinnens is uit te geven, is zooeven versche
nen bij Geloofsveraediging, 23, Antwer
pen. Het heetKatholieke Actie voor do
Jeugd in Vlaandei ,n». Het kost 5 Fr per
ex.
Zeer Belangrijk.
Vele groepen schijnen niet te weten,
dat voor eiken deelnemer een congres-
kaart moet aangevraagd worden op" het
Inrichtingscomiteit, 109 Nationalestraat,
te Antwerpen. Deze congreskaart is ver
plichtend voor al degenen die de treinen
bezigen.
De congreskaarten geven recht op 350if)
vsrr/nndering. ook voor degenen die een
of twee dagen in Antwerpen blijven,
De forfaitaire prijs van 25 Fr zal echter
maar verleend worden aan degenen die
's Zondags de speciale treinen bezigen.
Vervolg.
Het lambrizeeren der zijbeuken ws«
voorzeker j g.ootste en schoonste onder
neming, halfverheven beeldwerken, van
de hand van heodoor Verhaegen, wisse
len er, met ten verfijnden smaak, 'af met
schilderijen gevat in overheerlijke omlijs
tingen^ stijl Lodewijk XV. In iedere zij
beuk zijn er vier groote schilderingen, sa
men met vijf meesterlijk-gebeeldhouwde
half- verheven beelden, waarvan de eerate
en de laatste maar half zoo groot zijn als
de drie overige.
In het koor staan verscheidene meester
werken.
De communiebank - in uitgehaald snij
werk - is versierd met vier hoogverheven
beeldwerken die bijbelsche enderwerpen
voorstellen. Denkelijk is ze van J.B. Van
der Haegen, die ook de orgelkast gemaakt
heeft, benevens het hoogaltaar dat een
eenigzins theatrale schepping is,
Dit hoogaltaar heeft het uitzicht van
een overgrooten gewelfden zuilengang.
Het bovenste deel stelt de Hémel vaart van
Ünze-Lteve-Vrouw voor, aan wien de
kerk is toegewijd üp het kroonwerk der
Corinthische kolommenreeks, verbeelden
twee groote standbeelden het Geloot en de
Hoop.
V
Kt
r-"v
•r-
m
w
H
Ujt ?'SV
4?
ZOON VAN MIJNHEER EN MEVROUW
OFTE
9
•STFT'VSBIin
«wj
