Het Vlaamscbe Vraagstuk
R. HiïYSTiRMAR.LIBIAfRI
Alfons Hanssëiis-Puyck
Dorde Jaar Nr 27
Prijs per nummer 25 centiemen
N'rnove 7 Juli 1929
Katholiek Vlaamseh en Volksgezind Weekblad
VOOR HET KANTON NINOVE
Bevolking in Eelgie
Landbouwbelangen
Oud-Minister Wauters
overleden
Overleden en Ontslagg-enomen
Parlementsleden
itcheckrekening (R Luysterman rr 1862,54)
Drukker-Uitgever
NINOVE, Koeipoortstraat, 10, NINOVE
Een van de gevolgen die zich
jglebben opgedrongen na de laatste
herkiezingen zal voorzeker zijn,
Hpe noodzakelijkheid die door bijna
igjjiJle partijen wordt aangevoeld om
|g|fan het Vlaamscbe Vraagstuk in
IpSsijn geheel een dtgeliike en een
Rechtvaardige oplossing te geven,
I Toï zelf in franschschrijvende
Pilladen - waar tot nog toe hevige
tegenkanting, verbittering en klein
«ieligen haat schering en inslag
jpwaren, is men tot het besef geko
Sten dat de vlaamsche strijd stellig
«n vast een oplossing krijgt. Krijgt,
«eggen we en dit op de eene of de
jandere manier.
Het Vlaamsch volk heeft meer
glpan lang genoeg gewacht op zijn
onvervreembaar recht. In het ka
der van het begrip België heeft het
llang genoeg geleefd als vreemden
||lf} eigen land. Geleidelijk is het
aitambewustzijn tot in de laagste
Volksmassa's doorgedrongen en is
ppe vlaamsche beweging niet alleen
een beweging van enkele intelec-
gpf&ueelen gebleven maar wel de be-
fflBiiireging van alle vlamingen, van de
jgfgsieinen zoowei als van de grooten.
En de oplossing van het vraagstuk
.•"•is alleen maar afhankelijk gevvor-
|V "Jden van den eigen wil van onze
eigen vlaamsche menschen.
Daarom is het zoo potsierlijk
wanneer wij er het proza van som
mige lranskiljonschebeunhazen op
naslaan. In rnachtelooze woede,
«want ze begrijpen het wel hoe
dichtbij we bij een bevredigende
1, oplossing komen te staan, geven
.*e lucht aan hun verbittering en
aan hun haat ttgen al wat
Vlaamsch 1b. Sommigen drijven
de potsierlijkheid zoo ver met ge
weld te dreigen als er te vet! aan d«
Vlamingen wordt toegegeven en waar de
idiote middel nog niet inslaat 1 ij
het publiek dat anders nogal ge
willig inslikt, komen ze met tinde-
loos-domme persoonlijkheden voor
den dag Het gaat niet meer om
de beweging te treffen, dan maar
gezocht om den leiders te doodver-
wen. Zoo was er verleden week in
Antwerpen nog een ouw matant
van een gazet, een liberale en eer
franskiljonsche natuurlijk, die het
had en in welke termen dan nog,
over de persoonlijke verdiensten
van Frans Van Cauwelaert. Ze
deed het zoo jammerlijk venijnig
dat de partijdigheid er twee dik
boven op lag en dat zelf de fron-
tersgazet De Schelde, die anders
voorzeker onder de politieke vrien
den van Van Cauwelaert niet mag
geteld worden, het een beetje tè
bar is gaan vinden en die liberale
kwakzalverij een passend antwoord
heeft toegediend.
Iedereen in den lande is immers
t'akkoord om den hoed af te doen
voor de uitzonderlijke hoedanig-
heden en eigenschappen van den
grooten katholieken vlaamschtn
voorman dien we in Frans Van
Cauwelaert mogen begroeten. Zijn
overredende redenaarskracht, zijn
bekendheid in zake finanties, zijn
doortastenheid, zijn groot talent
daar waar het ging om van de ha-
iyen van Antwerpen een eerste we
reldhaven te maken, hebben de
bewondering afgedwongen niet
alleen van vriend maar ook van
vijand, ja tot zelf buiten de bel-
gische grenzen. En omdat die
mensch, die prachtmensch, die
voortreffelijke leider nu juist een
Vlaming is en als dusdanig flink
voor de Vlaamsche beweging in de
bres is gesprongen, omdat die
Vlaamschgezinde leider, brok voor
brok stuk voor stuk, in het Bel
gisch Parlement reeds geijverd
heeft voor het onvervreembaar
recht van de Vlamingen, daarom
moet hij dan ook maar passeeren
onder het venijngespuw van som
mige onbenullige liberale, franskil
jonsche pennekrabbeis uit een
verouderde Antwerpsche gazet.
Och arme, als het daarmee is dat
den opgang van de Vlaamsche
Zaak moet gestuit worden, dan
kunnen we ons gerust de veelde
veroorloven van een medelijdenden
glimlach en een schouderophalen
die meer zeggen dan het flinkste
antwoord op zoo'n kletspraat te
geven. Wij zijn er trouwens van
overtuigd dat zelf de liberale vla
mingen, en hun getal groeit God
dank ook van dag tot dag, zoo'n
onzin niet met hun goesting heb
ben gelezen en voorzeker zullen af
keuren.
In denzelfden gedachtengang
moeten weook de houdi- g van het
frontersblad laken dat met gevvil-
den kwaden trouw, sommige uit
latingen van onze Katholieke
Vlaamsche Voormannen, wist te
verdraaien. Waar onze leider» er
op wezen en er op aandrongen d»
regeering moet onverwijld een daad stel
len. Dat ze ons de Gent ache Hoogeachool
geven en dan kunnen we verder praten,
werd dit laatste zinnetje door som
mige Vlaamsch Nationalisten ver
keerd uitgelegd en over den kam
gehaald. Wij weten daarop alleen
een zaak Biussel en Gent zijn
op geen dag gemaakt. En waar de
Katholieke Vlamingen zeggen Dan
kunnen we verder praten vinden we het
beste bewijs dat ze zich met de
vervlaamsching van de Gentsche
Hoogeschool, die er komt, niet zul
len tevreden stellen. Al de rechten
van de kleinste tot de grootste
zuilen veroverd worden. Het ligt
trouwens maar aan ons eigen
zelf. En we weten daarenboven
ook nog dat daar waar de fronters
en andere extremisten vroeger
steeds riepen Voor t Be tksken nik-
sken aldus hun meening te kennen
gevende dat ze in het kader Beigië
voor een oplossing van de Vlaam
sche grieven niet te vinden waren,
dat deze menschen nu reeds tot
het besef gekomen zijn hoe dwaas
en hoe romantisch hun vroeger
geroep en geschrijf is komen te
blijken. Nu zijn ze er al voor te
vinden deze zaak op te lossen bin-
en met België en we zijn er van
o/ertuigd dat ze nog eenmaal zul
len bijdraaien en de Vlanmsche
Grieven zullen helpen oplossen lijk
de Katholiek Vlamingen net steeds
hebben getracht, bij wien trouwens
hun plaats is en waarvan ze nooit
hadden mogen afwijken.
A. V.
Mijnheer Alfons HANSSENS,
Abonnementsprijs
3 maanden fr. 3,50
6 maanden 6,50
1 jaar 12,50
Aankondigingen
Gewone per regel 1 fr
dikwijls te herhalen vol
gens overeenkomst.
MM. Pirard (Verviers), goeverneur der
provincie Luik geworden Ronvaux (N'a-
men-Dinant-Philippeville) Theunis (ge
coöpteerd), Wasterlein (Charleroi-Thuin).
De bevolking van België, op 31 Decem
ber 1928 bestond uit 7 995.558 inwoners,
tegen 7 932.( 77 inwoners op 31 Decem
ber 1927, 't zij eene aanwinst van 63.481
personen.
Daaronder telde men 3.956 290 mannen
en 4.039.268 vrouwen.
Bevolking per provincie
Antwerpen, 1.158 752 inwoners Rra-
bant, 1 milhoen 651 684 West-Vlaande
ren 880.900 Oost-Vl-anderen 1.134.291
Henegouwen, 1.263.702 Luik 962 664
Limburg 358 453 Luxemburg, 222.749
Name", 353 363.
In den loop van 1928, kwamen 728.6-33
personen uil den vreemde België bewo
nen waarvan 363 813 mannen en 364 820
vrouwen 056 152 personen verlieten het
rijk, waarvan 330 648 mannen en 334 509
viouwen. Men telde 145 953 geboorten,
70.747 mannelijke en 67 825 vrouwelijke)
en 102.270 overiijdens, 52.424 manne
lijke, en 48 816 vrouwelijke). Daarin zijn
niet begrepen de doodgeborene er. andere
levenloos aangegeven kinderen.
Bevolking der provincie-hoofdsteden
Antwerpen, 300 115 inwoners Brussel
21! 045 Gent 182.672 Brugge 51
duizend 527 Lusk 169 566 Namen 30
duizend 570 Aarlen, 11 028 Bergen, 27
duizend 969 Hasselt/22.117.
De kleinste gemeente blijft 2oetenaey,
i< inwoners; Verder hebben wij nog*
beneden de luO inwoners Li ticbet (arr
Hoeïi, 74 irwo: ers Fréloux (arr. Borg
worm), 87 inwoners Mauttaive, arrord.
Namen) 82 inwoners ümezé,1, (arr. Phi-
l'ppeville), 96 inwoners ieviiée, (idem,.
97 inwoners
Üe meest bevolkte gemeente in het
land is Schaarbeek Lij Brussel, met
115.839 inwoners.
op een nog jeudigen ouderdom, van zijn diepbe-
proefde familie weggerukt; ik bied hen mijne
oprechte gevoelens van kristelijke deelneming
in hunnen rouw,
Toen als een donderslag de droeve mare van
zijn schielijk overlijden zich verspreidde, verwek
te deze eene algemeene geslagenheid onder zijn
talrijke vrienden, dewelke hem hoogachtten, en
lief hadden om zi jn miDzaam karakter, zijn recht
schapen hart en verstandige geest.
De dierbare overledene was werkzaam, dienst
vaardig, bescheide miidadig, een stichtende
krisler een man bewust van hetgeen hij mocht
en wilde, en, wat hij betrachte, wasgoed te doen
op godsdienstig, sociaal en handelsgebied een
wijze leider, een prakrijke raadsman in alle in
stellingen waar hij deel van maakte, en alwaar
zijn verdwijnen eene onmeetbare leemte laat
Hij was een voorbeeldig! familievader aan
zijn talrijk kroost heeft hij de weg getoond van
plicht en deugd, door woord en daad.
Moge hij van in den Hemel op hen waken en
bij den Allerhoogste zegen en bescherming beko
men voor zijn teergeliefde Echtgenoote en Kin
deren
Moge zijn stichtend kristelijk leven, en de her
innering zijner deugden, voor hen in dezen harder,
slag, troost en versterking bijbrengen.
Aan U, diepbttreurde vriend Alfons, zeg ik,
niet vaarwel, maar tot wederziens i Tot weder-
ziens bij den Barmhartige Looner van het goede,
die U reeds als trouwe dienaar in zijn eeuwig rijk
heeft opgenomen.
Na vroeg:» aardappelen
Na vroege aardappelen, Eerstelingen
Ideals en Geldersche muizen worden thans
honderden hectaren, voornamelijk rond
de steden, bebouwd met porei, selder, spi
nazie, witioolwortelen en roodekeuken-
worteis.
De roode keuken wortels worden bij
voorkeur eerst uitgezaaid, na de vroegste
aardappelen, dus na Kerstelingen. Zij ver
gen eenen rijken grond veel stikstof en
p :tasch, en een tamelijke hoeveelheid fos-
foorzuur. Hoe rapper zij groeien, hoe
malsc'ner en hoe zoeter zij zullen wezen.
Onmiddellijk na het rooien der aardap
pelen wordt de grond gekapt, de mest-
stoffen uitgestrooid, de grond effen gelegd,
en de wortels uitgezaaid. Men gebruikt 3
kgr. zwavelzuren ammoniak, 8 kgr. su
perfosfaat en minstens 3 kgr. chloorpot-
asch per are. Die meststoffen worden zeer
voordeelig gemengd en goed door gansch
de bouwlaag tot op een tamelijke tot 10-12
cm. diepte ingeweikt Het veld wordt
goed zuiver gehouden, er. de wortels tij
dig uitgedund.
Gedurende den groei mag een paar ma
len, met niet te straffen beer gegoten wor
den voornamelijk bij aanhoudende droogte
doch niet te laattijdig opdat het gebladerte
zich niet al te weelderig zoude ontwikke
len ten nadeele van den wortel
Keukenwortels die vroegtijdig, na de
eerste aardappelen gezaaid en oordeelkun
dig bemest werden, kunnen gemakkelijk
eene even hooge geldelijke winst op leve
ren als de vroege aardappelen zelf.
INTENSIEVER.
Lijkrede uitgesproken door den heer
Dr. Prové, in naam der Harmonie.
Achtbare Familie,
Mijnheeren,
Ais vertolker var. de Koninklijke Harmonie sta
ik hier bij dit open graf, met het hart voljeed,
met beklemde borst en onder den indruk van een
smartelijk en onherstelbaar verlies.
Wederom heeft de hand Gods ons geraakt heeft
de onverbiddelijke dood in onze rangen gemaaid
en den besten onder ons weggenomen.
Voor de zooveeiste maal heeft onze Harmonie
de droeve bedevaart naar dit kille, stille kerkhof
ondernomen, om haar nooit genoeg geprezen,
nooit genoeg bemind Bestuurslid,
ten grave te dragen, hem eene laatste Hulde te
brengen, eenen laatsten vaarwel te zeggen en een
vrcom gebed te prevelen.
Na de verstomming en de verslagenheid der
eerste uren, die het verpreiden der plotse droeve
mare volgden, van het overlijder van onzen
duurbaren vriend, hebben wij pas beginnen te
begrijpen, welken zwaren slag wij ;kwamen te
ondergaan en welke verhei ene plaats de duurbare
afgestorvene in ons midden had weten in te ne-
m.-n, en hoe groot de leemte is door zi;ne plotse
linge verdwijning achtergelaten.
L e Schepper had hem begiitigd met al de ga
ven van hart en geest die eene schoone en edele
natuur kenmerken. Zijne prachtige kultureele op
voeding, zijn breede geest van opvatting, die zich
op wondere wijze aanpaste aan ai de nieuwe ge
dachten die onzen tegenwoordigeu tijd beheer-
schen, op godsdienstig, taalkundig en sociaal
gebied. ai die gaven hadden hem sinds iang
aangeduid als eene onzer wijsste en meest aan
hoorde leiders, die zonder praal ca zonder pronk
zucht zijnen rustigen weg ging, van diep over
tuigden christen vlaamsch en volksgezinden
mensch.
Zijne edelmoedigheid jegens de armen en de
minst begoeden dei maatschappij, zijne rond
borstigheid, zijne offervaardigheid,zijn minzaam
omgaan met zijne vrienden, hadden van hem een
toonbeeld gemaakt van christene naastenliefde,
ook had de Heer hem beloond en gezegend met
het gelukigsteen voorbeeldigste der huisgezinnen
dat steeds zijnen trots en zijn opperste geluk hier
beneden heelt ui gemaakt.
Maar de wegen der voorzienigheid zijn ondoor-
grondbaar, God heeft die schoone banden gebro
ken en zijnen dienaar vroegtijdig tot zich geroe
pen en wij. zijne vrieuden, ziin hier vergaderd
rond zijn graf, liet hart vol rouw en diep teneer-
geslagen door die onverwachte ramp.
Duurbare vriend ALFONS indien het waar is
dat de geesten der afgestorvenen zich bekomme
ren met wat hier op aarde gebeurt, van uit
de woonst van het opperste geluk waar gij
reeds zijt ingetredtn, aanhoor deze, mijne laatste
woorden «ultima verba» die ik voor U heb
neergeschreven met diepe droefheid in 't hart en
die ik ook voor U duizendmaal schooner had
g.wild.
De lastige strijd des levens hebt gij uitgestre-
den, als een reine ndder zonder vlek of smet, en
uwe nagedachtenis zullen wij eeuwig in eer#
houden, als die van den volkomen rechtschapen
mensch.
Mocht deze gedachte eenigen troost brengen
aan uw diepbedroefd huisgezin indien het mo
gelijk is dat ntenscnelijke troost kan helpen, bij
zulke smartelijke beproevingen, maar neen, men-
schelijke troost kan hier niet helpen.
Wij. gelaovigen. wij leggen ons neer bij de be
slissingen der Voorzieaigneid. wij zoeken onzen
troost in htt bovenatuuriijke en zeggen de woor
den van Guido Gezelle i
God zijn wegen zijn verholen
als ilil zalfkruid wassen doel
waar de slange zit verscholen
die den wand'laar bijten moet
Dank aan Hem aan wien 't bekend is
ot er mate in onze ellende is,
dank aan die t gevyeun daarvan
niet het weenen troosten kan
Gewijde aarde van dit kerkhof aan wie wij on
zen vriend toevertrouwen, valt duizendmaa' ge
zegend op dit duurbaar lijk, en beware het tot op
den dag dat ue iingel der Verrijzenis hier zal
komen kloppen roep'-nde Sta op gij allen dis
gestorven zijt.
Woensdag laatst heeft de plechtige ter-
adrdebestelling plaats gehaat van den H.
Wauters, socialistisch volksvertegenwoor
diger en gewezen minister van arbeid
en nijverheid.
Het was sedert lang gekend dat Mini
ster Wauters gevaarlijk ziek was. Hij is
dan ook omringd door de zijner, ge
storven verleden Zaterdag.
Minister Wauters wa3 onbetwistbaar
een der felste koppen der socialistische
partij. Dit verlies cal zij niet gemakke
lijk herstellen.
Minister Wauters hadt eene kiistene
opvoeding genoten.
Laat ons hopen dat hij zich met God
verzoend heeft als vorens voot zijn
rechterstoel te verschijnen.
In ons laatste nummer reeds hebben
wij het onverwachts overlijden aange
kondigd van onzen betreurden stadsge
noot den heer
Dit plotseling afsterven heeft in onze
stad en omliggende eene algemeene ver
slagenheid teweeggebracht.
De plechtige begrafenis heett verleden
dinsdag plaats gehad te midden ten gro.v
ten toeloop van volk.
In het sterfhuis wierdt eene lijkrede
uitgesproken van wege het syndikaat der
houthai delaar in w iens midden Mr.
Hanssens eene zeer eeibare plaats be-
kleede.
De katholieke koninklijke Harmonie
opende de stoet, gevolgd door eene de
legatie der Boy Scouts met vaandel.
De vier hoeken van het baarkleed wier
den vastgehouden door de H. H J Van
den Haute, voorzitter van de kerkraad,
Coppers, schrijver van het Davidstonds,
Dr Pro\é, voorzitter der Harmonie en
Senator De Cleicq, voorzitter der katho
lieke vereeniging.
De talrijke schaar priesters, aanzienlijke
personen, vrienden kennissen van binnen
en buitende stad. welke er aan gehou
den heeft zijn stoffelijk overschot naar
zijne laatste rustplaats te vergezellen, is
een welsprekend bewijs van de algemeene
achting en bijzondere achting welke men
hem toedroeg.
Wij laten hier drie hjkreden velgen
welke op het kerkhof zijn uitgesproken
middende algemeene droefheid.
Lijkrede uitgesproken door dcu heer Jan
Vanden Haute,tij naam van dcn Kerkraad
Geachte Fa wille,
Eerwaarde Heeren,
Mijnheeren,
In naam der leden van het Kerkfabriek, buig
ik mot diepen eerbied voor dit, helaas, te vroeg
gedolven graf, beween het smartelijk verlies van
een oprechte vriend en verkleefd medelid, en
breng een welverdiende hulde aan zijn Zalige Na
gedachtenis.
Tijdens de afgeloopen wetgeving zijn
elf Kamerleden overleden
MM. Doddaert (Gent) tie Bue (Brussel),
Kreglmger (Antwerpen), Defebre (Arlon
Matche-Bastenaeken), Léonard (Charie-
r»i), Pécher (Antwerpen,) Pirmez (Chir-
leroi), Richard (Neufchateau- V irton),
Strauss (Antwerpen), Van Landeghem
(Mtchelenj. Verlinden (Antwerpen).
Vijl Kanierh-den hebben ontslag geno
men
MM. Beitrand (Brussel), Boel (Zirinik),
Colatrt (Yper), Ceuler.are (Gent), Mostaert
(Brugge)
De dood heeft aan den Senaat harde
slagen toegebracht. Een en twintig sena
toren zijn overleden
MM. 1 >emeulemeestar, Depage, De-
swaite en p'éron (Brussel), Hammen
Veurne-Dixmuue-Oosiende). t'Kint de
Koodenbeke, de kerc ove d'Ousselgheni
en Libbrecht (Gent-l'.ecloo), Deblieck
(Aalst Audenaerde), Du B»is en Ver-
ineersch (Dendermonde-St-Ni! laas), Tié-
baut, Vanderick en Libioulle (Churleroi-
Thuin), Demerbe (Bergen-Zinmk), See-
Lger (Luik), de Ghellinck d'i lsegheni
fUost Vlaanderen), Depioige (Limbure),
Biaffort en de Limburg-Stirum uxetn-
burg), Cousot en A. de Pierpont (Namen).
De ontalaggevende senators waren
De onverbiddelijke dood heeft hem plotselings.
