Meibedevaart naar het Mariaoord
Trust vrije Lucifers uit Ninove
GEVELSTENEN
Autocars Marie-José
Jozef Pardaens-Smet
«non»* m N I N OV E
faerwt
NINOVE
\7
Zes en twintigste Jaargang.
Prijs per nummer ,50 ïr.
Zondag 18 Mei 1952
Postcheckrekening 1862.54
CHRISTEN, VLAAMS EN VOLKSGEZIND WEEKBLAD VOOR HET KANTON NINOVE
Drukker-Uitgever R. LUYSTERMAN-HAELTERMAN, Koepoortstraat. 10. NiaoveHandelsregister Aalst 1093.
BEVINGEN - NEIGEMBOS
In de plechtige Octaaf van O. L. Vrouw «Hulp der Christenen»
24-31 MEI
ZONDAG 25 MEI 1952
te 3 uur namiddag
SAMENKOMST vanaf 2.30 aan de Kerk te Neigem
MARIASTOET te 3 uur naar Bevingen
SERMOEN door Z.E. Pater Joseph Vergauwen. Redemptorist, Missionaris te
La Docherie
LOF in openlucht door Z. E. Heer Pastoor-Deken van Ninove
ONTSPANNING in het Maria-domein
Marias's grootse, schoonste dag te Bevingen, Haar paradijs-plekje.
Onder bovenvermelde titel publiceerde De Vlaamse Linie van 9 Mei 1952 Nr
189, onderstaand artikel, dat we integraal overnemen, overtuigd dat het de openbare
opinie van onze stad en streek moet en zal interesseren.
Wat valt er niet na tc zeggen over het optreden van de stekjestrust in onze
Commentaar erover zou onvermijdelijk veel personen in opspraak brengen.
We beperken ons ertoe MET BITTERHEID vast te stellen dat de manier waarop
de trust ONZE eens zo bloeiende nijverheid verwurgde, om, daarna, misbruik makend
van de na-oorlogse ontreddering, de stad te ontvluchten, een geweldig en verpletterend
argument daarstelt tegen trusts en grote geldmachten.
Wat gezegd over diegene die het niet konden, niet dierven, niet wilden beletten,
of die, meer nog, het in de hand werkten
Hoe de luciiers-industrie een eeuw geleden
naar de Dendervallei gekomen is kan nie
mand met zekerheid zeggen. Ninove en Ge-
raardsbergen zijn echter de Belgische centra
voor deze industrie gebleven. Zij heeft talrij
ke wisselvalligheden medegemaakt. Enkeie
weken geleden hebben wij ter gelegenheid
van de twintigste verjaardag van de zelf
moord van de Zweedse lucilerskoning Ivar
Kreuger de aandacht gevestigd op het mono
polie dat de avontuurlijke Zweed had weten
te vestigen. Ook over ons land strekte zich
zijn rijk uit, en zelfs na zijn dood bleef de
Belgische lucifers-industrie voor ongeveer 85
procent in handen van een Zweedse trust.
Slechts twee fabrieken zijn tot heden «trust-
vrij» gebleven de Onafhankelijke Nationa
le te Onkerzele en de Ninoofse Lucifers
fabriek Merckx Co» te Ninove.
Zij voerden en voeren nog steeds een harde
strijd voor hun onafhankelijkheid. De Zweed
se wereldtrust heeft getracht ook de grond
stoffen voor de lucifersnijverheid te mono
poliseren en zelfs de machines. Toen de heer
Merckx in 1938 zijn fabriek oprichtte was hij
verplicht een gedeelte van de machines zelf
te bouwer.. Dit gaf aanleiding tot de oprich
ting van een afzonderlijke vennootschap, de
Foginal die thans ook de meest moderne
machines vervaardigt en er soms in gesiaagd
is in andere landen zoals Engeland, machines
te leveren, niettegenstaande de grote hinder
palen die de Zweedse trust haar hierbij in
de weg legde.
De strijd werd ook gevoerd op het gebied
van de werkkrachten De 'rust betaalt nu
nog aan een aantal vakarbeiders uit de streek
een regelmatig pensioen uit, op voorwaarde
dat zij zich verbinden niet meer in de luci-
fernijverhe.d aan het werk te g san. Hei
hoofd van de Ninoofse fabriek, de heer Emile
Merckx. is echter met taaie volharding deze
moeilijkheden te boven gekomen.
Voor de opslorping \an bijna al de Belgi
sche lucifersfabrieken door de Zweedse trust
waren in deze nijverheid tussen de T.nUO en
10.000 arbeiders te werk gesteld. Na de op
slorping werd de nijverheid gerationaliseerd,
en de meeste fabrieken werden systematisch
stilgelegd, terwijl hun machines werden ont
takeld en soms naar andere landen zoals
Italië werden overgebracht, waar de trust
nieuwe labrieken oprichtte. Het aantal ar
beiders ging dan ook in dalende lijn. Thans
bedraagt het nog slechts 1800 man. die dik
wijls slechts drie of vier dagen per week
werken.
De Belgische lucifersnijverheid maakt in
derdaad een crisis door. Haar productie be
draagt ongeveer 70 milliard lucifers of 1 mil
liard 400 millioen .doosjes per jaar. Van deze
productie moeten twee derden worden uit
gevoerd. Verschillende van de voornaamste
afzetgebieden gingen de laatste jaren ver
loren Engeland, Noord-Afrika, de Spaanse
en Portugese koloniën. Frankrijk, waar de
verkoop van lucifers door een nationale re
gie gebeurt, deed nog onlangs een belangrijke
bestelling aan Oost-Duitsland.
De prijs van de Oost-Duitse fabriek be
droeg slechts de neirt van de offeite van dc
Ninoofse nijverheid.
De Belgische lucifersnijverheid bouwt an
derzijds grote verwachtingen op Benelux
totnogtoe vertegenwoordigen onze lucifers
slechts een vijfde van het Nederlands ver
bruik. Indien de regering haar plicht doet
DE REDACTIE.
kan onze afzet naar deze Benelux-partner
aanzienlijk stijgen.
De regering zal anderzijds de Belgische
en Kongolese markt moeten beschermen te
gen de invoer van vreemde lucifers.
De productie van lucifers is vrij eenvoudig,
maar toch niet zo eenvoudig als men zou
menen. Zowel voor de lucifers als voor de
doosjes wordt het hout van Canadabomen
gebruikt. De Belgische nijverheid verwerkt
ongeveer 70.000 m3 hout per jaar. De bomen
worden ontschorst, en de onderstammen in
stukken van 65 cm. lengte gezaagd, terwijl de
bovenstammen tot planken worden gezaagd
die voor het maken van inpakkisten zullen
dienen.
De ronde stukken worden «afgerold», dit
wil zeggen tot dunne bladen verwerkt. De
bladen die voor de lucifers dienen zijn 2.2
mm. dik terwijl die voor de doosjes veel
fijner zijn.
De vellen gaan naar een snijmachien die
de bladen in stokjes omzet. Zij ondergaan
dan een eerste scheikundige bewerking zij
worden ir. een bad met phosfaat gedompeld,
om het nagloeien van de lucifer te voorko
men. Voor de lucifers die voor het binnen
lands gebruik zijn is in-dit bad ook nog een
rode kleurstof gemengd.
Na het drogen worden op een schudpiank
de goede lucifers van de afval geschift.
Ook het solferen van de lucifers gebeurt
volledig automatisch. In grote machines die
ieder per dag 12 millioen lucifers kunnen
voortbrenger, worden de solferkopjes aange
bracht. Deze machines doen nog een andere
bewerking de stokjes worden tot in het
midden in parafine gedompeld, zodat do vlam
gemakkelijker van het topje op het hout
overslaat.
Een andere afdeling van de fabriek houdt
zich bezig met het vervaardigen van de doos
jes. Hier worden de machines uitsluitend
door vrouwen bediend. Andere machines vul
len automatisch de doosjes met lucifers zij
openen de doosjes, vullen ze met een welbe
paald aantal lucifers, waarna het doosje e-
veneens automatisch wordt gesloten. Ten
slotte worden de zijkanten van de doosjes
met een zwarte chemische stof bestreken,
waarvan de samenstelling zo berekend is dat
de lucifers alleen kunnen ontvlammen wan
neer zij in aanraking geweest zijn met deze
chemische stof.
De verpakking van de doosjes gebeurt nog
hoofdzakelijk met de hand. Voor de uitvoer
worden meestal tinnen bussen gebezigd om
het brandgevaar volledig uit te sluiten.
Ook op He binnenlandse markt voeren de
twee trustvrije lucifersfabrieken een harde
strijd tegen hun machtige concurrenten. Deze
laatstcn verlenen aan de grossisten een «ge
trouwheidspremie» op voorwaarde dat zij uit
sluitend hun producten afnemenen deze
premie heeft dan weer een invloed op de
prijzen. Het indexcijfer van de lucifer steeg
in Februari 1951 tot Februari 1952 van 280
op 330. Zoals men weet speelt de luciferprijs
ook een rol bij de bepaling van het algemeen
indexcijfer.
Dez.e typische Oostvlaamse nijverheid ver
dient de aandacht van de regering die met
het nemen van sommige zeer eenvoudige
maatregelen nieuwe afzetmogelijkheden kan
verschaffen, en dus tot de opslorping van
de werkloosheid kan bijdragen.
RERUM NOVARUM - 22 Mei
DE ARBEIDERS VIEREN
HET CHRISTELIJK MEIFEEST
VAN DE ARBEID
Zij betogen voor
een verdubbelde strijd tegen de werk
loosheid;
de versteviging van de wereldvrede;
de gelijkheid van de Vlamingen in eigen
Vaderland;
Zij leggen getuigenis af
van hun geloof in de toekomst gebouwd op
de Christelijke Sociale Leer.
Zij betonen hun sympathie
aan onze jeugd die chf jaar met 20.000 naar
Lourdes op bevaart gaat.
Zij herdenken
in dankbare hulde aan de Witte Gestalte
van het Vatikaan het verschijnen van^ Re-
rum Novarum in 1981, DE VRIJBRIEF vAN
DE MODERNE ARBEIDER, die hem heeft
losgerukt uit de greep van het kapitalis
tische liberalisme en hem heeft gepantserd
tegen de gruwelijke gevolgen van het so-
cioalisme (zie het Nationaal socialisme en
het communisme).
Kort overzicht van het Feestprogramma:
8.45 uur: Verzameling in Ons Huis en
daarna gezamenlijk naar de Hoofdkerk.
9 uur Plechtige H: Mis voor de afgestorven
leden van het Werkersverbond er. voor de
Wereldvrede. Men neme plaats in het koor
2 uur: Vorming van de stoet en optocht
naar de Kerk.
2.30uur: Plechtig Lof' met Kanselrede door
Eerwaarde Heer Faes.
3.15 uur: Optocht langs de Geraardsberg-
sesiraat, Herlinckhovestraat, Dwarsstraat.
Weststraat. Albertlaan, Weggevoi rden-
straat en zo terug naar Ons Huis.
4.30 uur: Feestzitting in open lucht met
Rede door Jan Delbroeck. gewezen Na
tionale Propagandist van de KAJ.
Daarna trekking van de Tombola.
7.30uur: Luisterrijk Avondfeest in open
lucht. Gezellig Samenzijn met bont en
aangenaam programma: (Hiervoor is de
algemene inkomprijs: 10 fr.)
Voorwaarde tot deelname:
De inschrijvingsprijs van 5 fr. geeft recht
op een prachtige Rerum Novarum-brochure
me. kosteloos Toribolanummer: Inschrijven
op de burelen van Syndikaat of Ziekenkas
of aan de aangeduide verantwoordelijken.
Ter inlichting: HET RERUM NOVARUM
KENTEKEN wordt verkocht aan de Kerk.
Rerum Novarum 1952 wordt andermaal een
succes en een bewijs te meer voor de groeien
de macht en de solidariteit van de arbeiders!
Bericht van Aanbesteding
Op Vrijdag 30 Mei 1952 te 10 uur zai in de
burelen van de Provinciale Technische Dienst
der Gebouwen. Guinardstraat 13 te Gent,
overgegaan worden tot de openbare aanbe
steding van
Herstellingswerken aan het Schoolhuis
te Pollare
Bestek 69.895.50 Fr.
De stukken liggen ter inzage der belang
hebbenden
1Op het Gemeentehuis te Pollare op Dins
dag. Donderdag en Zaterdag van 14 tot 17 u.
2) Op het Kantoor van Openbare Aanbeste
dingen. Faiderstraat 82 te Brussel (Elseneb
Deze documenten zijn ook verkrijgbaar mits
storting der som van 75 Fr. op postrekening
Nr 190.74 van de Architect dhr Roger Cas-
siman Leopoldlaan 17 te Ninove, waar tevens
nadere inlichtingen kunnen bekomen worden.
Het model van aanbieding wordt kosteloos
ter beschikking gesteld van de belanghebben
den
het leven op de maan.
Door een reuzetelescoop zaagt ge de maan
vlak voor u als een landkaart aan de muur
en ge zaagt de maanbewoners leven en be
wegen.
De kinderen speelden daar en deden niets
dan spelen. De volwassen mannen werkten,
en als ze te oud geworden waren om te wer
ken moesten ze naar schooi En ge zaagt
ze optrekken, kletskoppen met lange grijze
baarden met dc schoolransel op de rug. al
grijzen gelijk kleine kleuters hier.
Ware dat de beste oplossing niet, en het
laatste stadium var het proces hier bij ons
op aarde, vermits er toch geen einde komt
aan dat reizen om te leren
DOOR DE PERISCOOP
Of liever door de Periscoop niet. Ik heb het
machientje schoon toegevouwen en in de
hoek gezet. Wij zijn in een periode van
«windstilte» windstilte die nog al dikwijls
de storm voorafgaat.
In plaats van te kijken heb ik zitten dromen
er. in mijn verbeelding beelden oproepen uit
lang vervlogen jaren:
En ik zag mij zelf terug als jonge kerel van
achtien jaar gelijk ik in de frisse morgen
van een schone zomerdag naar de trein stapte
om in de naburige stad kollegie te lopen. Ik
was in de laatste maand van mijn laatste jaar
en ik stapte met mijn boeken onder mijn
arm al prakezeren over wat ik daarna aan
vangen zou. 't Was marktdag en achter rnij
stapten twee boeren eik met een korf boter
aan de arm.
Al met eens werd mijn aandacht getrokken
op hun conversatie, want het ging over rnij
zelf.
«Loopt die nu nog altijd naar school»? zei
de ene.
Ja, zei de andere, dat duurt toch lang hé?
Dat moei nu zes-zeven jaar zijn zei
Nr 1.
En is hij nu nog niet volleerd, zei Nr 2,
hij moet toch slecht van aanpakken zijn
Na zoveel jaai moet ik nog lachen ais ik
daar aan denk. Maar de wereld is toch ge
weldig veranderd sedertdien: Ik had dus de
reputatie van een uil te zijn omdat ik na zes
jaar nog niet volleerd was. De leermethodes
waren nog niet wat ze nu zijn. Wij waren
boekenwormen en de achturendag was nog
niet uitgevonden, ook niet voor studenten.
Voor dag en dauw zaten wij in onze boeken
te snutielen en in de late uren van de avond
waren wij nog bezig. Menig jongeling schoot
er zijn gezondheid bij in en de gebeurtenis
door Guido Gezelie beschreven in zijn «Kerk
hofblommen» herhaalde zich dikwijls, 't WTa-
ren maar de namen en data die veranderden.
Nu is schoolgaan, spelengaan geworden en
de kinderen «reizen om te leren», 't Is beter
zo, hoor Wij hadden ons vader en moeder
niet vermoord maar deden dwangarbeid ge
lijk ze er nu in de tuchthuizen geen meer
doen; ze reizen om te leren - en weten veel
meer dan wij wisten op dezelfde ouderdom.
Wat ze allemaal leren weet ik niet. Zii weten
dat ze veel geleerder zijn dan wij, de oude
ren van dagen. Wij waren schuchter en be
deesd - zij steken hun schone koppen fier op
en kijken met compassie op ons neer. En
toch geraken ze niet volleerd - evenmin als
wij.
Zij geloven niet dat ze niet volleerd zijn
en nemen het geweldig kwalijk op als wij
eens durven zeggen dat ze nog nat zijn
achter hun oren
Zij reizen om te leren - en na voleinde
middelbare studies beginnen ze hogere stu
dies - en reizen om te leren
En na voleinde hogere studies worden ze
«iemand» in de samenleving en spelen een
voorname rol. maar ze blijven reizen om te
leren. En ze bekleden sleutelposities in de
verschillige lakken van bet modern leven -
en reizen om te ieren. De elite uit de mili
taire school die na enkele jaren praktijk als
officier in 't leger toegelaten worden tot de
krijgsschool - reizen om te leren. De onze
zijn voor «'t ogenblik» - leerlingen en le
raars - op studiereis in Portugal. Hogere amb
tenaren uit de administratie gaan op studie
reis. Onze députés. die als specialisten deel
uit maken van een of ander kamercommissie
gaan op studiereis naar de vreemde - ze
reizen om te leren
De Senaat is bij definitie het allereerste
oude-mannenhuis van het Land - en onze
Senatoren reizen om te leren - zelfs naar
Congo
Als ze op vijf en twintig of dertig jarigen
leeftijd «volleerd» waren, zouden ze dan nog
moeten reizen om te leren als ze vijftig of
zestig zijn
Ik heb ten tiide van de stomme film een
gefantaz^erde «documentaire» gezien over
Op Sinxen 1 Juni
Voor 3 dagen NAAR DE BOORDEN VAN DE RIJN
ONZE REKLAAMREI ZEN
In Augustus NAAR LOURDES voor 8 dagen
32 SOORTEN
Handvorm, half-machinaal en machiensteen
Effen, bezand of verlakt - Prijzen vanaf 1200 fr. p/1000
CHRÖMOLITH - SILEXORE
ARDUIN - MARMER - CERAMI EK VLOEREN
MOZAiEK - FAIENCE - GRESTEGELS
19, OUD-STRIJDERSPLAATS
Tel. 5 en 714
Agentschap der echte producten
MERK
Agentschap der prachtige
LAMBRIZERINGEn"
zo mooi als eiken.
?r*wi*xiww«w**
De Dender klok
o
O O O
Huis VAN BELLE
